Langutelo Ra Bibele

Xana Tibuku Hinkwato Ta Bibele Ta Ha Ri Ta Nkoka Ni Namuntlha?

“Bibele a hi ya nkoka eka vanhu va manguva lawa, yo pfuna ntsena hi tinhla leti nga nyawuriki eka mintlangu yo vumba marito kumbe ku hlamula swivutiso eka minongonoko leyi ku vutisiwaka swivutiso eka yona.”

“Leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni swivongo swa mindyangu, ku nga hlanganyeli timhaka ta masangu u nga si nghenela vukati ni ku chava Xikwembu, a ku ri timhaka ta nkoka eka ndhavuko wa vanhu va le minkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, kambe a hi ta nkoka ngopfu eka Lembe-xidzana ra vu-21.”

“Bibele yi hundzeriwe hi nkarhi yi nga si gandlisiwa ro sungula.”

MARITO lawa ma ha ku tekiwa eka Website yin’wana leyi a yi tlhuvutsa nhloko-mhaka leyi nge “Xana Bibele yi hundzeriwe hi nkarhi naswona a hi ya nkoka?” U titwa njhani hi marito wolawo? Xana u pfumelelana na wona?

Hambileswi swi nga ha endlekaka u nga pfumelelani ni lava nga riki na mhaka nikatsongo ni Bibele, kambe u nga ha tivutisa loko swilo hinkwaswo leswi nga eBibeleni swi ri swa nkoka. Phela Bibele leyi tirhisiwaka etikerekeni to tala yi avanyisiwe hi swiphemu leswi hi ntolovelo swi vuriwaka Testamente ya Khale ni Testamente Leyintshwa, leswi nyikelaka mavonelo ya leswaku tibuku ta Bibele leti tlulaka 75 wa tiphesente i ta khale naswona ti hundzeriwe hi nkarhi.

Ku hava munhu loyi a ha endlaka magandzelo ya swiharhi lawa Nawu wa Muxe a wu lerise leswaku ma endliwa. Kutani, swi pfuna yini ku hlayisa rungula rero hinkwaro ra magandzelo leri nga ebukwini ya Levhitika? (Levhitika 1:1–7:38) Naswona ku vuriwa yini hi tindzima to sungula ta 1 Tikronika, leti vulavulaka ngopfu hi matimu ya swivongo swa vanhu? (1 Tikronika 1:1–9:44) Loko ku ri hava munhu la hanyaka namuntlha la nga kotaka ku kuma hi ku kongoma xaka ra yena eka mavito ya vanhu lama tsariweke eka tindzima teto, xana ma pfuna yini matimu wolawo ya swivongo?

A hi nge u kha apula ensinyeni. Loko se u ri khile, xana nsinya lowu tswaleke apula rolero a wa ha ri wa nkoka? A swi tano, handle ka loko u nga ha ma lavi maapula man’wana! Bibele yi fana ni nsinya wolowo hi tindlela to karhi. Swiphemu swin’wana swa Bibele swo fana ni Tipisalema kumbe Dyondzo ya le Ntshaveni, swi nga ha vonaka swi twisiseka ni ku tsakisa swinene. Hambileswi hi nga ha tekaka swiphemu sweswo swi ri swa nkoka ku fana ni mbhandzu lowu hi wu rhandzaka, xana hi fanele hi swi tekela ehansi swiphemu leswin’wana swa Bibele? Bibele hi yoxe yi ri yini hi mhaka leyi?

Kwalomu ka lembe ra 65 C.E., muapostola Pawulo u tsalele Timotiya papila rakwe ra vumbirhi a n’wi tsundzuxa a ku: “Ku sukela loko wa ha ri ricece u tive matsalwa yo kwetsima, lawa ma swi kotaka ku ku tlharihisa leswaku u ta pona hi ripfumelo mayelana na Kreste Yesu.” Pawulo u tlhele a ku: “Matsalwa hinkwawo ma huhuteriwe hi Xikwembu naswona ma pfuna ku dyondzisa, ku tshinya, ku lulamisa swilo, ku laya eku lulameni.” (2 Timotiya 3:15, 16) Loko Pawulo a tsale leswaku “Matsalwa hinkwawo ma huhuteriwe hi Xikwembu naswona ma pfuna,” xana a a vulavula ntsena hi Testamente Leyintshwa?

Xiya leswaku Pawulo u vule leswaku Timotiya u tive “matsalwa yo kwetsima” ku sukela loko a ha ri “ricece.” Loko ku ri leswaku Timotiya a a ri ni malembe ya kwalomu ka 30 hi nkarhi lowu papila leri ri tsariweke ha wona, hilaha van’wana va pfumelaka hakona, swi vula leswaku a a ri ricece hi nkarhi lowu Yesu a feke ha wona. Hi nkarhi wolowo ku hava buku ni yin’we ya Testamente Leyintshwa kumbe Matsalwa ya Xigriki leyi se a yi tsariwile. Mana wa Timotiya a a ri Muyuda, kutani matsalwa yo kwetsima lawa a a ta va a n’wi dyondzise wona loko a ha ri xihlangi a ku fanele ku ri ya Testamente ya Khale kumbe Matsalwa ya Xiheveru. (Mintirho 16:1) A swi kanakanisi leswaku Pawulo u katse Testamente ya Khale hinkwayo, leyi a yi ri ni swileriso swa magandzelo ni matimu ya swivongo loko a vulavula hi “Matsalwa hinkwawo.”

Ha ha vuyeriwa hi tindlela to tala eka tibuku teto ta Bibele hambileswi se ku hundzeke malembe lama tlulaka 1 900 ti tsariwile. Ndlela yo sungula, a hi ta va hi nga ri na yona Bibele loko Xikwembu a xi nga tiyisekisanga leswaku yi tsariwa ni ku hlayisiwa hi vanhu lava xi va hlawuleke. (Varhoma 3:1, 2) EIsrayele wa khale, Nawu wa Muxe a wu nga ri nchumu wa khale lowu kwetsimaka ntsena, lowu a wu fanele wu hlayiseriwa switukulwa swa nkarhi lowu a wu ta fika, kambe entiyisweni a wu ri milawu leyi a yi vekeriwe tiko rero. Vuxokoxoko lebyi nga eNawini wolowo lebyi langutekaka byi nga pfuni nchumu eka hina namuntlha, a byi ri bya nkoka leswaku tiko ra khale ra Israyele ri pona naswona ri tirha hi ndlela leyinene. Ku tlula kwalaho, matimu ya swivongo lama nga eBibeleni a ma ri ya nkoka leswaku vanhu va kota ku tiva Mesiya, loyi a ku profetiwe leswaku a a ta va ntukulu wa xiviri wa Hosi Davhida.—2 Samuwele 7:12, 13; Luka 1:32; 3:23-31.

Hambileswi Vakreste va nga riki ehansi ka Nawu wa Muxe, va fanele va va ni ripfumelo eka Mesiya loyi ku profetiweke ha yena, ku nga Yesu Kreste. Matimu ya swivongo lama tsariweke eBibeleni ma tiyisekisa leswaku hakunene Yesu a a ri “n’wana wa Davhida” la tshembisiweke. Naswona vuxokoxoko malunghana ni magandzelo byi endla leswaku hi ri tlangela swinene gandzelo ra nkoka swinene leri Yesu a ri nyikeleke ni ku va ni ripfumelo eka matimba ya rona.—Vaheveru 9:11, 12.

Pawulo u tsalele vandlha ra Vukreste ra le Rhoma ra lembe-xidzana ro sungula a ku: “Swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.” (Varhoma 15:4) Ndzimana leyi yi hi tsundzuxa leswaku Bibele yi tsaleriwe ku pfuna hina swin’we ni vanhu van’wana. Ku ringana malembe yo tlula 3 500, marito ya yona lama huhuteriweke ma kongomise, ma letela ni ku lulamisa vanhu va Xikwembu emananga ya Sinayi, eTikweni leri Tshembisiweke, evuhlongeni eBabilona, eMfun’weni wa Rhoma ni le misaveni hinkwayo sweswi. Ku hava buku yin’wana leyi nga endlaka sweswo. Ku fana ni timitsu ta nsinya wa apula, swi nga ha tika ku namba u vona ndlela leyi tibuku tin’wana ta Bibele ti nga ta nkoka ha yona. Swi nga ha lava leswaku u cela katsongo leswaku u vona nkoka wa kona, kambe sweswo swi ta ku vuyerisa swinene!

XANA U TSHAME U TIVUTISA?

● Timotiya u ma tive rini “matsalwa yo kwetsima”?—2 Timotiya 3:15.

● Hi swihi swiyenge swa Bibele leswi huhuteriweke naswona swi pfunaka?—2 Timotiya 3:16.

● Hi nga vuyeriwa njhani eka “swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke”?—Varhoma 15:4.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Vuxokoxoko lebyi nga eBibeleni byi hi endla hi ri tlangela swinene gandzelo leri Yesu a ri nyikeleke