Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
DECEMBER 3-9
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 9-11
“Munhu Loyi A A Xanisa Vakreste Hi Tihanyi U Hundzuke Muchumayeri La Hisekaka”
(Mintirho 9:1, 2) Kambe Sawulo, a ha ri ni mahika ya nxungeto ni ku va dlaya hi vomu vadyondzisiwa va Hosi, a ya eka muprista lonkulu 2 a kombela eka yena mapapila lama yaka emasinagogeni eDamaska, leswaku a va tisa va bohiwile eYerusalema lava a a ta va kuma va ri va Ndlela, vavanuna ni vavasati.
‘Ku Va Ni Ku Rhula’ eVandlheni
VAXANISI lava hlundzukeke va fike eDamaska naswona xikongomelo xa vona a xi nga ri xinene. A va tiyimisele ku fika va teka valala va vona emakaya ya vona, ku nga vadyondzisiwa va Yesu, va va boha, va va hundzula xihlekiso kutani va va hudula va famba na vona eYerusalema leswaku va ya tengisiwa hi huvo ya Sanedri.
2 Sawulo, murhangeri wa vona, ana se a a pfumelelane ni ku dlayiwa ka un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu la hisekaka. Ku nga ri khale, a ha ku hlalela loko Vayuda lava hisekelaka etlhelo va khandla Stefano hi maribye kukondza a fa. (Mintirho 7:57–8:1) Leswi Sawulo a a nga kolwanga hi ku hlasela valandzeri va Yesu lava a va tshama eYerusalema, u ve murhangeri wa vaxanisi va Vakreste. A a tiyimisele ku herisa mpambukwa lowu nga ni khombo lowu vuriwaka “Ndlela.”—Mintirho 9:1, 2. Vona bokisi leri nge “Xikhundlha Lexi Sawulo A A Ri Na Xona eDamaska,” eka tluka 61.
(Mintirho 9:15, 16) Kambe Hosi yi ku eka yena: “Khoma ndlela, hikuva wanuna loyi i xibya lexi hlawuriweke eka mina lexi nga ta yisa vito ra mina eka matiko swin’we ni le ka tihosi ni le ka vana va Israyele. 16 Hikuva ndzi ta n’wi kombisa erivaleni swilo swo tala swinene leswi a faneleke ku xaniseka ha swona hikwalaho ka vito ra mina.”
Ku Nkhensa Yehovha Tanihi Muvumbi Wa Hina
Yehovha a nga teki vanhu hi ndlela leyi hi va tekaka ha yona. Ku ri na sweswo, u kambisisa mbilu kutani a vona leswi ha un’we wa hina a nga swona. (Hlaya 1 Samuwele 16:7b.) Yehovha u kombise leswi loko a vumba vandlha ra Vukreste. U hlawule vanhu vo tala leswaku va va ni vuxaka na yena ni N’wana wakwe lava van’wana va vona va nga ha tekiwaka va nga faneleki. (Yohane 6:44) Hi xikombiso, un’wana wa vanhu volavo a ku ri Mufarisi loyi a vuriwaka Sawulo, “musandzi ni muxanisi ni murhukani.” (1 Tim. 1:13) Kambe Yehovha u kambisise mbilu ya Sawulo naswona a nga n’wi vonanga a ri vumba lebyi nga pfuniki nchumu. (Swiv. 17:3) Ku ri na sweswo, Yehovha u vone leswaku Sawulo a nga vumbiwa a va “xibya lexi hlawuriweke” ivi a chumayela “matiko swin’we ni le ka tihosi ni le ka vana va Israyele.” (Mintirho 9:15) Yehovha u tlhele a hlawula van’wana lava nga ta vumbiwa leswaku va “tirhiseriwa leswi xiximekaka,” ku katsa ni khale ka swilovekelo, vanhu lava tikhomaka hi ndlela yo biha ni makhamba. (Rhom. 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Loko va ri karhi va dyondza Matsalwa, va tiyise ripfumelo ra vona eka Yehovha ni ku n’wi pfumelela leswaku a va vumba.
(Mintirho 9:20-22) kutani hi ku hatlisa emasinagogeni a sungula ku chumayela hi Yesu, leswaku Yena i N’wana wa Xikwembu. 21 Kambe hinkwavo lava n’wi twaka va sungula ku hlamala va ku: “Xana loyi a hi yena munhu la nga dunga lava va le Yerusalema lava vitanaka vito leri, ni lava teke laha hi xikongomelo xexo, leswaku a va yisa eka vaprista lavakulu va bohiwile?” 22 Kambe Sawulo a hambeta a kuma matimba lama engetelekeke naswona a a hlanganisa tinhloko ta Vayuda lava a va tshama eDamaska loko a kombisa hilaha ku twisisekaka leswaku loyi i Kreste.
‘Ku Va Ni Ku Rhula’ eVandlheni
Anakanya ndlela leyi vanhu va hlamaleke ha yona ni ku hlundzuka loko va vona Sawulo a sungula ku chumayela hi Yesu emasinagogeni! Va te: “Xana loyi a hi yena munhu la nga dunga lava va le Yerusalema lava vitanaka vito leri?” (Mint. 9:21) Loko Sawulo a hlamusela lexi endleke leswaku a hundzuka, ‘u kombise hilaha ku twisisekaka leswaku Yesu i Kreste.’ (Mint. 9:22) Kambe sweswo a swi vuli leswaku un’wana ni un’wana la hlamuseriwaka mhaka hilaha ku twisisekaka u ta namba a hundzuka ivi a fularhela ndlela leyi a kurisiweke ha yona kumbe a tshika ku tikukumuxa. Hambiswiritano, Sawulo a nga lan’wanga.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 9:4) hiloko a wela ehansi kutani a twa rito ri ku eka yena: “Sawulo, Sawulo, u ndzi xanisela yini?”
‘Ku Va Ni Ku Rhula’ eVandlheni
Loko Yesu a yimisa Sawulo endleleni yo ya eDamaska, a nga n’wi vutisanga a ku: “Ha yini u xanisa vadyondzisiwa va mina?” Kambe hilaha swi kombisiweke hakona laha henhla, u te: “U ndzi xanisela yini?” (Mint. 9:4) Ina, loko valandzeri va Yesu va xanisiwa swi fana niloko ku xanisiwa yena.—Mat. 25:34-40, 45.
Loko u xanisiwa hikwalaho ko pfumela eka Kreste, swi tive leswaku Yehovha na Yesu va xi tiva xiyimo lexi u langutaneke na xona. (Mat. 10:22, 28-31) Swi nga endleka leswaku swa sweswi ndzingo wolowo wu nga herisiwi. Kambe tsundzuka leswaku Yesu u n’wi vonile Sawulo loko a hlanganyela eku dlayiweni ka Stefano naswona u n’wi vonile loko a hudula vadyondzisiwa va Yena vo tshembeka emakaya ya vona, a va yisa eYerusalema. (Mint. 8:3) Hambiswiritano, a nga endlanga nchumu hi nkarhi wolowo. Nilokoswiritano, Yehovha u tirhise Kreste leswaku a nyika Stefano ni vadyondzisiwa lavan’wana matimba yo kota ku tiyisela va tshembekile.
(Mintirho 10:6) Wanuna loyi u rhurheriwe eka Simoni, lowa mutlhuvutsi wa madzovo, loyi a nga ni yindlu ekusuhi ni lwandle.”
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 10:6 eka nwtsty
Simoni, lowa mutlhuvutsi wa madzovo: Mutlhuvutsi a tirha ku tlhuvutsa madzovo ya swiharhi, a a ma hlantswa hi mati ya maswiri leswaku ma suka mafurha ni nyama leyi saleleke. Kutani a loveka madzovo ematini ya nsinya wo karhi leswaku ma olova ma ta endla swiambalo swa madzovo. Madzovo lawa a a tirha ha wona a ma nun’hwa swinene kambe ku sivela risema rero a swi lava ma hlantswiwa hi mati yo tala. Hikwalaho ka sweswo, Simoni a tshama etlhelo ka lwandle ekule ni muti wa Yopa. Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, munhu loyi a a khoma mintsumbu ya swiharhi a tekiwa a ri la nyameke. (Lv 5:2; 11:39) Hikwalaho Vayuda vo tala a va n’wi nyenya mutlhuvutsi wa madzovo naswona a va nga swi lavi ku tshama na yena. Hi ku famba ka nkarhi Talmud a yi vula leswaku ntirho wo tlhuvutsa madzovo i wa xiyimo xa le hansi swinene ku tlula wo rhwalela vulongo bya swiharhi. Hambiswiritano, Petro a nga pfumelanga leswaku xihlawuhlawu xi n’wi sivela ku tshama na Simoni. Leswi Petro a swi endleke, swi endle swi olova ku amukela xiavelo lexi a ta nyikiwa xona, ku nga ku endzela munhu wa Matiko ekaya rakwe. Vativi van’wana va vula leswaku rito ra Xigriki leri nge “mutlhuvutsi wa madzovo” (byr·seusʹ) i xivongo xa Simoni.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 9:10-22) EDamaska a ku ri ni mudyondzisiwa un’wana la vuriwaka Ananiya, kutani Hosi yi ku eka yena exivonweni: “Ananiya!” Yena a ku: “Hi mina loyi, Hosi.” 11 Hosi yi ku eka yena: “Tlakuka, u ya exitarateni lexi vuriwaka Ndzulamo, kutani endlwini ya Yudasi u lava munhu la vuriwaka Sawulo, wa le Tarso. Hikuva, waswivo, wa khongela, 12 naswona exivonweni u vone wanuna la vuriwaka Ananiya a nghena kutani a n’wi tlhandleka mavoko leswaku a tlhela a vona.” 13 Kambe Ananiya a hlamula a ku: “Hosi, ndzi twe vo tala va vulavula hi wanuna loyi, va vula swilo swo tala swo biha swinene leswi a swi endleke eka vakwetsimi va wena eYerusalema. 14 Kutani laha u ni mfanelo leyi humaka eka vaprista lavakulu ya ku boha hinkwavo lava vitanaka vito ra wena.” 15 Kambe Hosi yi ku eka yena: “Khoma ndlela, hikuva wanuna loyi i xibya lexi hlawuriweke eka mina lexi nga ta yisa vito ra mina eka matiko swin’we ni le ka tihosi ni le ka vana va Israyele. 16 Hikuva ndzi ta n’wi kombisa erivaleni swilo swo tala swinene leswi a faneleke ku xaniseka ha swona hikwalaho ka vito ra mina.” 17 Hiloko Ananiya a famba a ya nghena endlwini, kutani a n’wi tlhandleka mavoko a ku: “Sawulo, makwerhu, Hosi Yesu la humeleleke eka wena egondzweni leri a wu ta ha rona, u ndzi rhumile, leswaku u tlhela u vona ni ku tala moya lowo kwetsima.” 18 Xikan’we-kan’we ematihlweni yakwe ku wa leswi a swi languteka ku fana ni mahakatimba, kutani a tlhela a vona; hiloko a tlakuka kutani a khuvuriwa, 19 naswona u dye swakudya a kuma ntamu. Masiku yo hlayanyana a a ri swin’we ni vadyondzisiwa eDamaska, 20 kutani hi ku hatlisa emasinagogeni a sungula ku chumayela hi Yesu, leswaku Yena i N’wana wa Xikwembu. 21 Kambe hinkwavo lava n’wi twaka va sungula ku hlamala va ku: “Xana loyi a hi yena munhu la nga dunga lava va le Yerusalema lava vitanaka vito leri, ni lava teke laha hi xikongomelo xexo, leswaku a va yisa eka vaprista lavakulu va bohiwile?” 22 Kambe Sawulo a hambeta a kuma matimba lama engetelekeke naswona a a hlanganisa tinhloko ta Vayuda lava a va tshama eDamaska loko a kombisa hilaha ku twisisekaka leswaku loyi i Kreste.
DECEMBER 10-16
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 12-14
“Barnaba Na Pawulo Va Endla Vadyondzisiwa eTindhawini Ta Le Kule”
(Mintirho 13:2, 3) Loko va tirhela Yehovha erivaleni ni ku titsona swakudya, moya lowo kwetsima wu ku: “Eka vanhu hinkwavo ndzi hlawuleleni Barnaba na Sawulo hikwalaho ka ntirho lowu ndzi va vitaneleke wona.” 3 Hiloko va titsona swakudya va tlhela va khongela, va va tlhandleka mavoko kutani va va tshika va famba.
“Va Tala Ntsako Ni Moya Lowo Kwetsima”
Nilokoswiritano, ha yini moya lowo kwetsima wu hlawule Barnaba na Sawulo hi ku kongoma leswaku va endla “ntirho lowu”? (Mint. 13:2) Bibele a yi hi byeli. Kambe ha tiyiseka leswaku i moya lowo kwetsima lowu leriseke leswaku va hlawuriwa. kA byi kona vumbhoni bya leswaku vaprofeta ni vadyondzisi va le Antiyoka va arile loko va hlawuriwa. Kambe va pfumelelane ni ku hlawuriwa ka vona. Barnaba na Sawulo va fanele va tsake ngopfu loko vamakwerhu volavo ‘va titsone swakudya va tlhela va khongela, va va tlhandleka mavoko kutani va va tshika va famba,’ ku nga ri na loyi a va navelelaka swo biha! (Mint. 13:3) Na hina, hi fanele hi seketela lava nyikiwaka malunghelo enhlengeletanweni ya Xikwembu ku katsa ni lava va hlawuriwaka ku va valanguteri evandlheni. Ematshan’weni yo va teka va nga faneriwi hi malunghelo wolawo, hi fanele hi “va nyika xichavo lexi tlulaka ngopfu lexi tolovelekeke hi rirhandzu hikwalaho ka ntirho wa vona.”—1 Tes. 5:13.
(Mintirho 13:12) Kutani hosana, loko yi vona leswi endlekeke, yi va mupfumeri, hikuva a yi hlamarisiwe hi dyondzo ya Yehovha.
(Mintirho 13:48) Loko va matiko va twa sweswo, va tsaka ni ku vangamisa rito ra Yehovha, naswona hinkwavo lava a va ri ni mboyamelo lowunene eka vutomi lebyi nga heriki va ve vapfumeri.
(Mintirho 14:1) Kuteloko va ri eIkoniya va nghena swin’we esinagogeni ya Vayuda kutani va vulavula lerova vunyingi lebyikulu bya Vayuda swin’we ni Magriki byi va vapfumeri.
‘Vulavula Hi Xivindzi Lexi Humaka Eka Yehovha’
Eku sunguleni, Pawulo na Barnaba va fike va wisa eIkoniya, ku nga muti lowu ndhavuko wa Magriki a wu dzime timitsu eka wona naswona a wu ri wun’wana wa miti leyi a yi ri ya nkoka exifundzheni xa Galatiya xa mfumo wa Rhoma. Muti wolowo a wu ri ni Vayuda vo tala lava a va xiximiwa swin’we ni vanhu vo tala lava hundzukeleke evukhongerini bya Vayuda. Hi ku ya hi ntolovelo wa vona, Pawulo na Barnaba va nghene esinagogeni kutani va sungula ku chumayela. (Mint. 13:5, 14) Va ‘vulavule lerova vunyingi lebyikulu bya Vayuda swin’we ni Magriki byi va vapfumeri.’—Mint. 14:1.
(Mintirho 14:21, 22) Kutani endzhaku ko vula mahungu lamanene emutini wolowo ni ku endla vadyondzisiwa vo hlayanyana, va tlhelele eListra ni le Ikoniya ni le Antiyoka, 22 va tiyisa mimoya-xiviri ya vadyondzisiwa, va va khutaza leswaku va tshama eripfumelweni, va ku: “Hi fanele ku nghena emfun’weni wa Xikwembu hi mahlomulo yo tala.”
Tirhela Xikwembu Hi Ku Tshembeka Hambiloko U Langutana Ni “Mahlomulo Yo Tala”
Endzhaku ko ya eDerbe, Pawulo na Barnaba “va tlhelele eListra ni le Ikoniya ni le Antiyoka, va tiyisa mimoya-xiviri ya vadyondzisiwa, va va khutaza leswaku va tshama eripfumelweni, va ku: ‘Hi fanele ku nghena emfun’weni wa Xikwembu hi mahlomulo yo tala.’” (Mint. 14:21, 22) Loko u ma twa ro sungula marito wolawo, ma nga vonaka ma nga twali. Phela, mhaka ya ku langutana ni “mahlomulo yo tala” a yi nga khutazi, a yi vanga gome. Pawulo na Barnaba va yi ‘tiyise njhani mimoya-xiviri ya vadyondzisiwa’ hi ku va byela leswaku a va ta langutana ni mahlomulo yo tala?
Nhlamulo hi nga yi kuma loko hi ma kambisisa hi vukheta marito ya Pawulo. A nga vulanga a ku: “Hi fanele hi tiyisela mahlomulo yo tala.” Ku ri na sweswo, u te: “Hi fanele ku nghena emfun’weni wa Xikwembu hi mahlomulo yo tala.” Hikwalaho Pawulo u tiyise vadyondzisiwa hi ku kandziyisa hakelo leyi tsakisaka leyi nga ta kumiwa hi lava tshamaka va tshembekile. Hakelo yoleyo a yi nga ri norho. Yesu u te: “Loyi a tiyiselaka ku ya fika emakumu hi yena loyi a nga ta ponisiwa.”—Mat. 10:22.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 12:21-23) Kambe hi siku leri vekiweke Heroda a ambala swiambalo swa vuhosi kutani a tshama exitshan’weni xa vuavanyisi, a sungula ku vulavula na vona erivaleni. 22 Kutani vanhu lava hlengeletaneke va huwelela va ku: “I rito ra xikwembu, a hi ra munhu!” 23 Hi ku hatlisa ntsumi ya Yehovha yi n’wi ba, hikuva a nga xi dzunisanga Xikwembu; hiloko a dyiwa hi swivungu kutani a timeka.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Mintirho
12:21-23; 14:14-18. Heroda u amukele ku vangama loku faneleke ku yisiwa eka Xikwembu ntsena. Sweswo swa hambana ni leswi Pawulo na Barnaba va swi endleke hikuva a va pfumelanga ku vangamisiwa tanihi leswi a swi nga va fanelanga! A hi fanelanga hi navela ku vangamisiwa hikwalaho ka swilo swihi na swihi leswi hi swi hetisisaka entirhweni wa Yehovha.
(Mintirho 13:9) Sawulo, loyi nakambe a nga Pawulo, loko a tala moya lowo kwetsima, a n’wi languta swinene
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 13:9 eka nwtsty
Sawulo, loyi nakambe a nga Pawulo: Ku sukela sweswi Sawulo u vitaniwa Pawulo. Muapostola u velekiwe a ri Muheveru kambe u kule a ri muakatiko wa Rhoma. (Min 22:27, 28; Flp 3:5) Hikwalaho ku sukela evuhlangini a a ri ni Vito ra Xiheveru ra Sawulo ni ra Xirhoma ra Pawulo. A swi tolovelekile eka Vayuda va nkarhi wolowo ku thyiwa mavito mambirhi ngopfungopfu eka lava nga tshamiki eIsrayele. (Min 12:12; 13:1) Maxaka man’wana ya Pawulo na wona a ma ri ni mavito ya Xirhoma kumbe ya Xigriki. (Rhm 16:7, 21) Tanihi “muapostola eka matiko,” Pawulo a a rhumiwe ku ya chumayela mahungu lamanene eka lava nga riki Vayuda. (Rhm 11:13) Hikwalaho u tirhise vito rakwe ra Xirhoma; a nga ha va a vone leswaku ri ta pfuna leswaku vanhu va tinxaka tin’wana va n’wi yingisela. (Min 9:15; Ga 2:7, 8) Van’wana va ringanyeta leswaku u thyiwe vito leri hikwalaho ko xixima Sergiyo Pawulosi, ku nga mhaka leyi nga tolovelekangiki tanihi leswi Pawulo a tirhiseke vito rakwe hambiloko a rhurhile le Kipra. Van’wana va vula leswaku Pawulo u papalate vito rakwe ra Xiheveru hikuva mavitanelo ya rona hi Xigriki a ma fana ni rito rin’wana leri a ri vula munhu (kumbe xiharhi) loyi a a famba hi ndlela ya manyunyu.—Vona Min 7:58.
Pawulo: Hi Xitsonga eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki vito leri nge Pauʹlos, leswi vulaka “Lexitsongo,” ri tirhisiwe mikarhi ya 180 loko ku vulavuriwa hi muapostola Pawulo, ri tlhela ri tirhisiwa kan’we loko ku vulavuriwa hi murhangeri wa masocha wa le Kipra la vitiwaka Sergiyo Pawulosi.—Min 13:7.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 12:1-17) “Enkarhini wolowo Heroda lowa hosi a tirhisa mavoko yakwe leswaku a xanisa van’wana lava nga evandlheni. 2 U dlaye Yakobo makwavo wa Yohane hi banga. 3 Tanihi leswi a voneke leswaku a swi tsakisa Vayuda, u khome na Petro. (Kutani, wolawo a ku ri masiku ya swinkwa leswo-ke-comela.) 4 Hiloko a n’wi khoma, a n’wi nghenisa ekhotsweni, a n’wi yisa eka mintlawa ya mune, ya masocha ya mune, leyi a yi siyerisana ku n’wi rindza, hileswi a a kunguhate ku n’wi humesela vanhu endzhaku ka paseka. 5 Hikwalaho Petro a a hlayisiwe ekhotsweni; kambe vandlha a ri n’wi khongelela swinene eka Xikwembu. 6 Kutani loko Heroda a ri kusuhi ni ku n’wi humesa, hi vusiku byebyo Petro a a etlele a bohiwe hi tinketana timbirhi exikarhi ka masocha mambirhi, naswona varindzi lava a va ri enyangweni a va rindza khotso. 7 Kambe waswivo, ntsumi ya Yehovha yi yima ekusuhi, naswona ku vonakala ku voninga exiyindlwanini xa khotso. Yi ba Petro etsheveni, yi n’wi pfuxa, yi ku: “Hatlisa u pfuka!” Kutani tinketana takwe ti wa emavokweni ya yena. 8 Ntsumi yi ku eka yena: “Tikhame u vehela maphaxani ya wena.” A endlisa sweswo. Eku heteleleni yi ku eka yena: “Ambala nguvu ya wena ya le handle u hambeta u ndzi landzela.” 9 Kutani a huma a hambeta a yi landzela, kambe a a nga swi tivi leswaku leswi a swi endleka hi ku tirhisa ntsumi a swi ri swa xiviri. Entiyisweni, a a ehleketa leswaku u vona xivono. 10 Va hundza varindzi va nyangwa yo sungula ni ya vumbirhi kutani va fika enyangweni ya nsimbi leyi humelaka emutini, hiloko yona yi tipfulekela. Kuteloko va humile va rhelela xitarata xin’we, kutani xikan’we-kan’we ntsumi yi n’wi siya. 11 Kutani Petro, loko a xalamuka, a ku: “Sweswi ndzi swi tiva kahle leswaku Yehovha u rhume ntsumi yakwe kutani yi ndzi kutsurile evokweni ra Heroda ni le ka hinkwaswo leswi vanhu va Vayuda a va swi languterile.” 12 Endzhaku ko ehleketa ha swona, a ya nghena endlwini ya Mariya mana wa Yohane loyi a thyiweke Marka, laha a ku hlengeletane vanhu vo hlayanyana, va khongela. 13 Loko a gongondza enyangweni ya vungheno, nandza wa xisati loyi a vuriwaka Rhoda a tshinela a ta hlamula la gongondzaka, 14 kutani loko a twa rito ra Petro, hikwalaho ka ntsako a nga pfulanga nyangwa, kambe a tsutsumela endzeni, a vika leswaku Petro u yime hi le vunghenweni. 15 Va ku eka yena: “Wa penga.” Kambe a sindzisa hi matimba leswaku swi tano. Hiloko va ku: “I ntsumi yakwe.” 16 Kambe Petro a yima kona a gongondza. Loko va pfula, va n’wi vona, va hlamala. 17 Kambe a va koweta hi voko leswaku va miyela kutani a va byela hi vuxokoxoko hilaha Yehovha a n’wi humeseke hakona ekhotsweni, ivi a ku: “Vikelani Yakobo swilo leswi ni vamakwerhu.” Kutani a huma a ya endhawini yin’wana.
DECEMBER 17-23
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 15-16
“Mianakanyo Yin’we Leyi Sekeriweke eRitweni Ra Xikwembu”
(Mintirho 15:1, 2) Hiloko vavanuna van’wana va rhelela ku suka eYudiya kutani va dyondzisa vamakwavo: “Loko mi nga yimbisiwi hi ku ya hi ntolovelo wa Muxe, a mi nge ponisiwi.” 2 Kambe loko Pawulo na Barnaba va ve ni mholovo leyikulu ngopfu ni ku kanetana na vona, va hlele leswaku Pawulo na Barnaba ni van’wana va vona va ya eka vaapostola ni vakulukumba eYerusalema malunghana ni ku kanetana loku.
‘Ku Pfuke Mholovo Leyikulu’
Luka u ye emahlweni a ku: “Loko Pawulo na Barnaba va ve ni mholovo leyikulu ngopfu ni ku kanetana na vona, [“vavanuna van’wana”] va [vakulu] hlele leswaku Pawulo na Barnaba ni van’wana va vona va ya eka vaapostola ni vakulukumba eYerusalema malunghana ni ku kanetana loku.” (Mint. 15:2) ‘Mholovo ni ku kanetana’ koloko ku swi veke erivaleni leswaku lava yimaka ni mhaka ya ku yimba ni lava nga yimiki na yona a va tiyiseka hileswi a va swi pfumela kutani vakulu va vandlha ra le Antiyoka va tsandzekile ku endla xiboho emhakeni yoleyo. Leswaku ku va ni ku rhula ni vun’we, vakulu volavo va endle xiboho xa vutlhari xa leswaku mhaka yoleyo yi yisiwa “eka vaapostola ni vakulukumba eYerusalema,” lava a va ri swirho swa huvo leyi fumaka. Xana hi dyondza yini eka vakulu volavo va le Antiyoka?
(Mintirho 15:13-20) Kuteloko va hete ku vulavula, Yakobo a hlamula, a ku: “Vavanuna, vamakwerhu, ndzi yingiseni. 14 Samiyoni u rungule hi rixaladza ndlela leyi Xikwembu xi hundzuluxeleke ha yona nyingiso wa xona ro sungula ematikweni leswaku xi humesa eka wona vanhu va vito ra xona. 15 Naswona marito ya Vaprofeta ma pfumelelana na swona leswi, hilaha ku tsariweke hakona, 16 ‘Endzhaku ka swilo leswi ndzi ta vuya kutani ndzi pfuxa ntsonga wa Davhida lowu weleke ehansi; naswona ndzi ta pfuxa marhumbi ya wona, ndzi tlhela ndzi wu yimisa, 17 leswaku vanhu lava seleke va ta lava Yehovha hi mbilu hinkwayo, swin’we ni vanhu va matiko hinkwawo, vanhu lava vitaniwaka hi vito ra mina, ku vula Yehovha, la endlaka swilo leswi, 18 leswi tiviwaka ku sukela khale.’ 19 Hikwalaho xiboho xa mina hileswaku hi nga karhati vanhu va matiko lava hundzukelaka eka Xikwembu, 20 kambe hi va tsalela leswaku va papalata swilo leswi nyamisiweke hi swifaniso swa hava ni vumbhisa ni leswi dlayiweke hi ku tlimbiwa nkolo, ni ngati.
Vakreste Va Ntiyiso Va Xixima Rito Ra Xikwembu
Amosi 9:11, 12 hi yona leyi va pfuneke ku tlhantlha xiphiqo lexi a xi kona. Marito wolawo lama tshahiweke eka Mintirho 15:16, 17, ma hlayeka hi ndlela leyi: “Ndzi ta vuya kutani ndzi pfuxa ntsonga wa Davhida lowu weleke ehansi; naswona ndzi ta pfuxa marhumbi ya wona, ndzi tlhela ndzi wu yimisa, leswaku vanhu lava seleke va ta lava Yehovha hi mbilu hinkwayo, swin’we ni vanhu va matiko hinkwawo, vanhu lava vitaniwaka hi vito ra mina, ku vula Yehovha.”
Kambe un’wana a nga ha kaneta mhaka yoleyo a ku, ‘Tindzimana leti a ti vuli swona leswaku vanhu Vamatiko lava veke Vakreste a va fanelanga va yimbisiwa.’ Sweswo i ntiyiso; kambe Vakreste lava nga Vayuda a va ta va va yi twisisile mhaka yoleyo. A va teka vanhu Vamatiko lava yimbeke tanihi vamakwavo ku nga ri ‘vanhu vamatiko.’ (Eks. 12:48, 49) Hi xikombiso, eka Bibele ya Septuagint ya Bagster, Estere 8:17 yi ri: “Vanhu vo tala Vamatiko a va yimbisiwa, kutani va hundzuka Vayuda.” Xisweswo, loko Matsalwa ma profete leswaku lava saleke va yindlu ya Israyele (Vayuda ni vanhu Vamatiko lava veke swirho swa vukhongeri bya Xiyuda) swin’we ni “vanhu va matiko hinkwawo” (Vamatiko lava nga yimbangiki) a va ta va vanhu van’we lava vitaniwaka hi vito ra Xikwembu, mhaka yoleyo yi twisiseke hi ku olova. Hikwalaho, a swi nga bohi leswaku vanhu Vamatiko lava a va lava ku va Vakreste va yimbisiwa.
(Mintirho 15:28, 29) Hikuva moya lowo kwetsima swin’we na hina hi tsakele ku ka hi nga mi engeteleli ndzhwalo wun’wana, handle ka swilo leswi, leswi fanelaka, 29 ku papalata swilo leswi nyikeriwaka swifaniso swa hava ni ngati ni swilo leswi dlayiweke hi ku tlimbiwa nkolo ni vumbhisa. Loko mi tihlayisa hi vukheta eka swilo leswi, mi ta fuwa. Vanani ni rihanyo lerinene!”
(Mintirho 16:4, 5) Loko va hundza hi le mitini a va nyika lava a va ri eka yona swileriso swa nawu leswaku va swi hlayisa, leswi bohiweke hi vaapostola ni vakulukumba lava a va ri eYerusalema. 5 Hikokwalaho, hakunene mavandlha a ma ya ma tiyisiwa eripfumelweni ni ku andza hi nhlayo siku rin’wana ni rin’wana.
‘Ku Tiyisa Mavandlha’
Pawulo na Timotiya va tirhe swin’we malembe yo tala. A va endlela huvo leyi fumaka mintirho yo hambana-hambana loko va ri karhi va endzela mavandlha. Bibele yi ri: “Loko va hundza hi le mitini a va nyika lava a va ri eka yona swileriso swa nawu leswaku va swi hlayisa, leswi bohiweke hi vaapostola ni vakulukumba lava a va ri eYerusalema.” (Mint. 16:4) A swi kanakanisi leswaku mavandlha a ma wu landzela nkongomiso wolowo lowu a wu huma eka vaapostola ni vakulukumba lava a va ri eYerusalema. Hikwalaho ko yingisa nkongomiso wolowo, “mavandlha a ma ya ma tiyisiwa eripfumelweni ni ku andza hi nhlayo siku rin’wana ni rin’wana.”—Mint. 16:5.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 16:6-9) Ku tlula kwalaho, va tsemakanye eFrigiya ni le tikweni ra Galatiya, hikuva moya lowo kwetsima wu va arisile ku vula rito emugangeni wa Asiya. 7 Ku tlula kwalaho, loko va fika eMisiya va endle matshalatshala yo ya eBitiniya, kambe moya wa Yesu a wu va pfumelelanga. 8 Hiloko va hundza eMisiya kutani va rhelela va ya eTrowasi. 9 Nivusiku ku humelele xivono eka Pawulo: wanuna un’wana wa Mukedoniya a a yimile a n’wi kombela a ku: “Pelela eMakedoniya u ta hi pfuna.”
Dyondza Ku Tshama U Rindzile Eka Vaapostola Va Yesu
I yini leswi hi nga swi dyondzaka emhakeni leyi? Xiya leswaku moya wa Xikwembu wu sivele Pawulo endzhaku ka loko a khome ndlela leyi yaka eAsiya. Kutani, Yesu u sivele Pawulo endzhaku ka loko a ri ekusuhi ni ku fika eBitiniya. Eku heteleleni, Yesu u lerise Pawulo leswaku a ya eMakedoniya endzhaku ka loko a fike eTrowasi. Leswi Yesu a nga Nhloko ya vandlha, a nga hi kongomisa hi ndlela leyi fanaka ninamuntlha. (Kol. 1:18) Hi xikombiso, swi nga ha endleka u ehleketa hi ku teka vuphayona kumbe ku rhurhela laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri va Mfumo. Kambe Yesu a nga ha ku kongomisa hi ku tirhisa moya wa Xikwembu ntsena loko se u teke magoza yo fikelela pakani ya wena. Hi xikombiso: Muchayeri wa movha a nga wu jikisa wu ya exineneni kumbe eximatsini ntsena loko wu ri eku fambeni. Hilaha ku fanaka, Yesu a nga ha hi kongomisa leswaku hi ndlandlamuxa ntirho wa hina wa nsimu ntsena loko hi tiyimisele ku endla tano.
(Mintirho 16:37) Kambe Pawulo a ku eka vona: “Va hi be erivaleni hi nga ri na nandzu, hina vavanuna lava nga Varhoma, kutani va hi hoxa ekhotsweni; kutani, xana sweswi va hi ntshunxa exihundleni? Swi nga vi tano, hakunene, kambe a va te va ta hi humesa hi voxe.”
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 16:37 eka nwtsty
lava nga Varhoma: Ku nga vaakatiko va le Rhoma. Pawulo na Silasi a va ri vaakatiko va le Rhoma. Nawu wa Varhoma a wu vula leswaku muakatiko u fanele a tengisiwa ehubyeni hi ku ya hi nawu naswona a a nga fanelanga a xupuriwa exikarhi ka vanhu. Muakatiko wa Rhoma a a ri ni malunghelo yo karhi loko a ya etikweni rihi na rihi leri a ri lawuriwa hi mfumo wa Rhoma. Muakatiko wa Rhoma a a lawuriwa hi milawu ya mfumo wa Rhoma ku nga ri hi milawu ya xifundzha. Loko a hehliwa a ta tengisiwa hi ku landza nawu wa laha a tshamaka kona; kambe a a ri ni lunghelo ro yisa nandzu wakwe ehubyeni ya Rhoma. Loko ku ri nandzu lowukulu a a ri ni lunghelo ro endla xikombelo xo yisa nandzu wa yena eka mufumi wa le Rhoma. Muapostola Pawulo u chumayele etindhawini hinkwato leti lawuriwaka hi Mfumo wa le Rhoma. Malunghelo yakwe ya ku va muakatiko wa Rhoma u ma tirhise kanharhu, hilaha swi tsariweke ha kona eBibeleni. Ro sungula hi le Filipiya loko a byela tindhuna ta tiko leswaku ti tlule timfanelo ta yena hi ku va ti n’wi bile. Ndlela leyi a ma tirhise ha yona eka xiyimo xa vumbirhi ni xa vunharhu vona Min 22:25; 25:11.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 16:25-40) Kambe exikarhinyana ka vusiku Pawulo na Silasi a va khongela ni ku dzunisa Xikwembu hi risimu; ina, vakhotsiwa a va va twa. 26 Hi xitshuketa ku va ni ku tsekatseka lokukulu ka misava, lerova masungulo ya khotso ma ninginisiwa. Ku tlula kwalaho, tinyangwa hinkwato ti pfuleka xikan’we-kan’we, kutani timpecana ta vona hinkwavo ti ntshunxeka. 27 Mulanguteri wa khotso, loko a pfuka evurhongweni a vona tinyangwa ta khotso ti pfulekile, a hlomula banga rakwe naswona a a lava ku tidlaya, a anakanya leswaku vakhotsiwa va balekile. 28 Kambe Pawulo a huwelela hi rito lerikulu, a ku: “U nga tivavisi, hikuva hi kona hinkwerhu!” 29 Hiloko a kombela timboni kutani a tlulela endzeni, hi ku khomiwa hi ku rhurhumela, a wela ehansi emahlweni ka Pawulo na Silasi. 30 Kutani a va humesela ehandle a ku: “Vakulukumba, xana ndzi fanele ku endla yini leswaku ndzi ponisiwa?” 31 Va ku: “Pfumela eka Hosi Yesu kutani u ta ponisiwa, wena ni ndyangu wa wena.” 32 Kutani va n’wi byela rito ra Yehovha swin’we ni hinkwavo lava nga endlwini yakwe. 33 Kavaloko a famba na vona hi nkarhi wolowo wa vusiku kutani a hlantswa mimpfembeti ya vona; naswona, hinkwavo, yena ni lava va nga va yena va khuvuriwa handle ka ku hlwela. 34 Kutani a va yisa endlwini yakwe a veka swakudya etafuleni emahlweni ka vona, a tsaka swinene ni ndyangu wakwe hinkwawo leswi a kholweke Xikwembu. 35 Loko ri xa, tindhuna ta tiko ti rhuma varindzi leswaku va ku: “Ntshunxani vavanuna volavo.” 36 Kutani mulanguteri wa khotso a vikela Pawulo marito ya vona: “Tindhuna ta tiko ti rhume vanhu leswaku n’wina havambirhi mi ntshunxiwa. Hikokwalaho, humani mi tifambela hi ku rhula.” 37 Kambe Pawulo a ku eka vona: “Va hi be erivaleni hi nga ri na nandzu, hina vavanuna lava nga Varhoma, kutani va hi hoxa ekhotsweni; kutani, xana sweswi va hi ntshunxa exihundleni? Swi nga vi tano, hakunene, kambe a va te va ta hi humesa hi voxe.” 38 Kutani varindzi va vika marito lawa eka tindhuna ta tiko. Vona va sungula ku chava loko va twa leswaku vavanuna lava a va ri Varhoma. 39 Hikwalaho va ta va va kombela, endzhaku ka ku va humesa, va va kombela leswaku va huma emutini. 40 Kambe va huma ekhotsweni kutani va ya ekaya ra Lidiya, kuteloko va vona vamakwavo, va va khutaza kutani va famba.
DECEMBER 24-30
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 17-18
“Chumayela U Tlhela U Dyondzisa Ku Fana Na Muapostola Pawulo”
(Mintirho 17:2, 3) Naswona hi ku ya hi ntolovelo wa Pawulo a nghena eka vona, kutani hi tisavata tinharhu a kanerisana na vona hi Matsalwa, 3 a hlamusela ni ku kombisa hi tinhlamuselo leswaku a swi fanela leswaku Kreste a xaniseka ni ku pfuka eka lava feke, a tlhela a vula a ku: “Loyi i Kreste, Yesu loyi ndzi n’wi twarisaka eka n’wina.”
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 17:2, 3 eka nwtsty
kanerisana: Pawulo a nga va byelanga ntsena mahungu lamanene. U ma hlamuserile a tlhela a va kombisa wona eMatsalweni, ku nga Matsalwa ya Xiheveru lama huhuteriweke. A nga hlayanga Matsalwa ntsena; kambe u kanerisane na vona hi wona, naswona a kombisa leswaku ma tirha njhani eka vayingiseri vakwe. Riendli ra Xigriki leri nge di·a·leʹgo·mai ri hlamuseriwa tanihi leri vulaka ku burisana; ku bula.” Ri vula ku vulavurisana ni vanhu. Min 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
kombisa hi tinhlamuselo: Rito leri ra Xigriki ri vula “ku veka ekusuhi na (ku veka etlhelo).” Leswi swi nga ha vula leswaku Pawulo u swi veke erivaleni leswaku hakunene Yesu a a ri Mesiya, hi ku byela vayingiseri leswi Matsalwa ya vuprofeta ya Xiheveru ma swi vuleke ivi a swi ringanisa ni leswi Yesu a swi endleke loko a ha ri emisaveni.
(Mintirho 17:17) Hikwalaho a sungula ku kanerisana esinagogeni ni Vayuda ni vanhu van’wana lava a va gandzela Xikwembu ni lava a va tshuka va va kona endhawini ya ku xavisela siku rin’wana ni rin’wana.
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 17:17 eka nwtsty
endhawini ya ku xavisela: A yi ri eN’walungu Vupeladyambu bya Akropolisi, naswona ndhawu ya ku xavisela ya le Atena (hi Xigriki, a·go·raʹ) a yi kule ku ringana ni timbala ta ntlango wa bolo ta kaye kumbe ku tlula. Endhawini yo xavisela a ku endliwa ni swilo swin’wana swo tala. A ku ri exivindzini xa mabindzu, tipolitiki ni ndhavuko. Vanhu va le Atena a va rhandza ku ya hlangana kwale va bula va hlanganisa mabyongo.
(Mintirho 17:22, 23) Hiloko Pawulo a yima exikarhi ka Areyopago a ku: “Vavanuna va Atena, ndzi vona leswaku eka swilo hinkwaswo mi vonaka mi tinyikele ngopfu eku chaveni ka swikwembu ku tlula van’wana. 23 Hi xikombiso, loko ndzi hundza ni ku xiyisisa hi vukheta swilo swa n’wina leswi xiximiwaka ndzi kume ni alitari leyi ku tsariweke leswi eka yona ‘Eka Xikwembu Lexi Nga Tiviwiki.’ Hikokwalaho, leswi mi nga xi tiviki lexi mi kombisaka ku tinyiketela ka vukwembu eka xona, ndzi xi twarisa eka n’wina.
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 17:22, 23 eka nwtsty
Eka Xikwembu Lexi Nga Tiviwiki: Rito ra Xigriki leri nge A·gnoʹstoi the·oiʹ a ri tsariwe eka altari yin’wana eAtena. Vanhu va le Atena a va kombisa xichavo xa vona eka swikwembu hi ku aka titempele ni tialtari to tala, hambi ku ri ku aka tialtari ta swikwembu leswi ngo anakanyiwa kunene swo tanihi xikwembu xa Ndhuma, xa Xichavo, xa Matimba, xa Nkucetelo ni xa Ntwelavusiwana. Va pfange no endla altari ya “Xikwembu Lexi Nga Tiviwiki,” kumbexana hikwalaho ko chava leswaku ku nga tshuka ku va ni xikwembu lexi va xi rivaleke ivi xi va xupula, naswona altari yoleyo a yi kombisa leswaku vanhu va swi tiva leswaku ku ni Xikwembu lexi a va nga tivi nchumu hi xona. Pawulo u tirhise vutlhari ku chumayela vayingiseri vakwe hi ta Xikwembu xa ntiyiso, hi ku sungula bulo hi altari yoleyo.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 18:18) Hambiswiritano, endzhaku ko tshama masiku yo hlayanyana, Pawulo a lela vamakwavo kutani a tlutela eSiriya, naswona a a ri na Prisila na Akhwila, misisi ya nhloko yakwe a yi tsemetiwe yi va yitsongo eKenikreya, hikuva a a ri ni xitshembiso lexi hlambanyiweke.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Mintirho
18:18—Xana Pawulo u endle xihlambanyo xihi? Swidyondzi swin’wana swi ringanyeta leswaku Pawulo u endle xihlambanyo xa ku va Munaziri. (Tinhl. 6:1-21) Hambiswiritano, Bibele a yi vuli leswaku a xi ri xihi xihlambanyo xa Pawulo. Ku tlula kwalaho, Matsalwa a ma swi boxi loko xihlambanyo xa kona xi endliwe emahlweni kumbe endzhaku ka ku hundzuka ka Pawulo kumbe loko ku ri hileswaku a a sungula kumbe a a heta xihlambanyo xa kona. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, ku endla xihlambanyo xo tano a ku nga ri xidyoho.
(Mintirho 18:21) kambe a va lela kutani a ku eka vona: “Ndzi ta tlhela ndzi vuya eka n’wina, loko Yehovha a swi rhandza.” Hiloko a teka riendzo ra xikepe ku suka aEfesa
vona tinhla leti engetelekeke ta Min 18:21 eka nwtsty
loko Yehovha a swi rhandza: Lexi i xiga lexi kandziyisaka leswaku hi fanele hi swi tiva ku hi fanele hi rhangisa ku rhandza ka Xikwembu loko hi endla kumbe loko hi hlela swo karhi. Muapostola Pawulo a tshama a ri karhi a anakanya hi nsinya lowu wa nawu. (1Ko 4:19; 16:7; Hv 6:3) Mudyondzisiwa Yakobo na yena u khutaze vahlayi vakwe leswaku na vona va vula va ku, “Loko Yehovha a swi rhandza, hi ta hanya hi vuya hi endla leswi kumbe leswiya.” (Yk 4:15) Kambe sweswo a swi fanelanga swi vuriwa ntsena ku tisusa nandzu; mani na mani la vulaka marito lama nge “Loko Yehovha a swi rhandza” ma huma embilwini, u fanele a ringeta ku endla swilo hi ku ya hi ku rhandza ka Yehovha. Marito lawa a swi bohi leswaku nkarhi hinkwawo ma vuriwa hi nomu, mikarhi yo tala ma nga vuriwa embilwini.—Vona Min 21:14 ni Xiengetelo A5.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 17:1-15) Hiloko va hundza hi le Amfipoli ni le Apoloniya va ya fika eTesalonika, laha a ku ri ni sinagoga ya Vayuda. 2 Naswona hi ku ya hi ntolovelo wa Pawulo a nghena eka vona, kutani hi tisavata tinharhu a kanerisana na vona hi Matsalwa, 3 a hlamusela ni ku kombisa hi tinhlamuselo leswaku a swi fanela leswaku Kreste a xaniseka ni ku pfuka eka lava feke, a tlhela a vula a ku: “Loyi i Kreste, Yesu loyi ndzi n’wi twarisaka eka n’wina.” 4 Hikwalaho van’wana va vona va ve vapfumeri kutani va tihlanganisa na Pawulo na Silasi, ni vunyingi lebyikulu bya Magriki lawa a ma gandzela Xikwembu ni vavasati lavakulu vo tala ngopfu va endle tano. 5 Kambe Vayuda, hikwalaho ka mavondzo, va nghenisa vavanuna vo karhi vo homboloka va malolo entlaweni wa vona, lava dzumbaka endhawini ya ku xavisela kutani va endla ntshungu wa vapfukeri, va pfuxa hasahasa emutini. Hiloko va hlasela muti wa Yaso kutani va lava ku va tisa entshungwini lowu pfilunganyekeke. 6 Kuteloko va nga va kumi, va koka Yaso ni vamakwavo van’wana va va yisa eka vafumi va muti, va huwelela va ku: “Vanhu lava va pfuxeke ngundzungundzu emisaveni leyi akiweke va kona ni laha, 7 naswona Yaso u va amukele hi malwandla. Vanhu lava hinkwavo va endla leswi lwisanaka ni swileriso swa nawu wa Khezari, va vula leswaku ku ni hosi yin’wana, Yesu.” 8 Hakunene va pfilunganye ntshungu ni vafumi va muti loko va twa swilo leswi; 9 endzhaku ko kuma xisivanomu lexi eneleke eka Yaso ni van’wana, va va tshika va famba. 10 Hi ku hatlisa vamakwerhu va rhumela Pawulo na Silasi eBeriya nivusiku, kutani loko va fika va nghena esinagogeni ya Vayuda. 11 Kutani vona a va ri ni mianakanyo yo hluteka swinene ku tlula va le Tesalonika, hikuva va amukele rito hi mapfundza lamakulu ya mianakanyo, va kambisisa Matsalwa hi vukheta siku ni siku ku vona loko swilo leswi swi ri tano. 12 Hikokwalaho vo tala va vona va ve vapfumeri, naswona swi ve tano hi nhlayo yo nyawula ya vavasati ni vavanuna lava dumeke va Magriki. 13 Kambe loko Vayuda va le Tesalonika va twa leswaku rito ra Xikwembu ri twarisiwile ni le Beriya hi Pawulo, va tlhela va vuya kwalaho va ta hlohlotela ni ku pfilunganya mintshungu. 14 Kutani vamakwavo va hatlisa va humesa Pawulo leswaku a famba a ya fika elwandle; kambe Silasi na Timotiya va sala kwalaho. 15 Hambiswiritano, lava a va heleketa Pawulo va famba na yena va ya n’wi fikisa eAtena endzhaku ko amukela xileriso xa leswaku Silasi na Timotiya va ta eka yena hi ku hatlisa hilaha swi nga kotekaka hakona, va famba.
DECEMBER 31–JANUARY 6
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 19-20
“Nyikelani nyingiso eka n’wina vini ni le ka ntlhambi hinkwawo”
(Mintirho 20:28) Nyikelani nyingiso eka n’wina vini ni le ka ntlhambi hinkwawo, lowu moya lowo kwetsima wu mi vekeke ku va valanguteri va wona, ku risa vandlha ra Xikwembu, leri xi ri xaveke hi ngati ya N’wana wa xona.
“Risani Ntlhambi Wa Xikwembu Lowu Khathaleriwaka Hi N’wina”
Muapostola loyi u tsale leswaku vakulukumba a va fanele va ‘risa ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi vona.’ A swi ri swa nkoka ku va va tiva leswaku ntlhambi i wa Yehovha na Yesu Kreste. Vakulu volavo a va ta tihlamulela malunghana ni ndlela leyi va ti languteleke ha yona tinyimpfu ta Xikwembu. A hi nge munghana wa wena lonkulu u ku kombele leswaku u n’wi salela ni vana vakwe. Xana a wu nga ta va hlayisa ni ku va nyika swakudya? Loko un’wana wa vona o sungula ku vabya, xana a wu nga ta n’wi yisa eka dokodela? Hilaha ku fanaka, vakulu evandlheni va fanele va “risa vandlha ra Xikwembu, leri xi ri xaveke hi ngati ya N’wana wa xona.” (Mint. 20:28) Va swi tsundzuka leswaku nyimpfu ha yin’we yi xaviwe hi ngati ya risima ya Kreste Yesu. Vakulu va ni vutihlamuleri byo phamela, byo sirhelela ni byo khathalela ntlhambi.
(Mintirho 20:31) “Hikokwalaho hitekani, mi tsundzuka leswaku ku ringana malembe manharhu, vusiku ni nhlikanhi, a ndzi tshikanga ku tsundzuxa un’wana ni un’wana wa n’wina hi mihloti.
Vakulu Lava Nga Vakreste ‘I Vatirhi-kulorhi Leswaku Hi Tsaka’
Ku va murisi swi katsa ku tirha hi matimba. Minkarhi yin’wana, vakulu a va etleli kahle hileswi va karhatekaka hi ntlhambi wa Xikwembu kumbe hikwalaho ko seketela vapfumeri-kulobye hi tlhelo ra moya. (2 Kor. 11:27, 28) Hambiswiritano, vakulu va hetisisa vutihlamuleri bya vona hi ku helela ni hi ntsako, hilaha Pawulo a endleke hakona. U tsalele Vakorinto a ku: “Ndzi ta tirhisa hinkwaswo leswi ndzi nga na swona hi ku tsaka lokukulu naswona ndzi ta tirhisiwa hi ku helela hikwalaho ka mimoya-xiviri ya n’wina.” (2 Kor. 12:15) Hakunene, hikwalaho ko rhandza vamakwavo, Pawulo u hete nkarhi wo tala a ri karhi a va tiyisa. (Hlaya 2 Vakorinto 2:4; Filp. 2:17; 1 Tes. 2:8) A swi hlamarisi leswi vamakwerhu a va n’wi rhandza swinene Pawulo!—Mint. 20:31-38.
(Mintirho 20:35) “Ndzi mi kombile eka swilo hinkwaswo leswaku loko mi tirhisa xisweswo mi fanele ku pfuna lava tsaneke, naswona mi fanele ku tsundzuka marito ya Hosi Yesu, loko yena a te, ‘Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.’”
“Ndzi Basile eNgatini Ya Vanhu Hinkwavo”
Vutomi bya Pawulo a byi nga fani nikatsongo ni bya lava hi ku famba ka nkarhi a va khoma ntlhambi hi tihanyi. A a tirha leswaku a nga vi ndzhwalo evandlheni. Leswi a nga swi endlela vapfumeri-kulobye a a nga lavi leswaku swi vuyerisa yena n’wini. Pawulo u khutaze vakulu va le Efesa leswaku va rhangisa swilaveko swa van’wana eka swa vona. U te eka vona: “Mi fanele ku pfuna lava tsaneke, naswona mi fanele ku tsundzuka marito ya Hosi Yesu, loko yena a te, ‘Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.’”—Mint. 20:35.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 19:9) “Kambe loko van’wana va tinonon’hwisa va nga pfumeli, va vulavula ku biha malunghana ni Ndlela emahlweni ka vunyingi, a va sukela kutani a teka vadyondzisiwa va hambana na vona, siku ni siku a nyikela tinkulumo eholweni ya xikolo xa Tirano.”
Ma ‘Engetelekile Ma Tlhela Ma Hlula Hi Matimba’ Hambiloko Ma Kanetiwa
Swi nga endlaka leswaku siku ni siku, Pawulo a a chumayela a ri eholweni ya xikolo xolexo ku sukela hi awara ya 11 nimixo kukondza ku va kwalomu ka awara ya mune nindzhenga. (Mint. 19:9, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Swi nga endleka leswaku hi nkarhi wolowo vanhu a va nga khomekanga hikuva a va humula leswaku va ta dya naswona dyambu a ri hisa swinene. Loko ku ri leswaku Pawulo u hete malembe mambirhi a ri karhi a chumayele hi ndlela yoleyo, u ta va a chumayele tiawara leti tlulaka 3 000. Kutani xolexo i xivangelo xin’wana lexi nga endla leswaku rito ra Yehovha ri hambeta ri kula ni ku hlula hi matimba. Pawulo a a gingiriteka naswona a a pfumelelana ni swiyimo. A a cinca-cinca xiyimiso xa yena xo chumayela leswaku a pfuna vanhu va miti yoleyo. Xana vuyelo byi ve byihi? “Hinkwavo lava tshamaka emugangeni wa Asiya va twe rito ra Hosi, Vayuda swin’we ni Magriki.” (Mint. 19:10) Hakunene u chumayele hi rixaladza!
(Mintirho 19:19) Hakunene, vo hlaya swinene lava a va hanya hi masalamusi va hlengeleta tibuku ta vona kutani va ti hisa emahlweni ka vanhu hinkwavo. Kutani va hlayela nxavo wa tona, va kuma ti ringana swiphemu swa silivhere swa 50 000.
Ma ‘Engetelekile Ma Tlhela Ma Hlula Hi Matimba’ Hambiloko Ma Kanetiwa
Ku tsongahatiwa ka vana va Skevha ku endle leswaku vanhu vo tala va chava Xikwembu naswona sweswo swi endle leswaku vo tala va va vapfumeri ni ku tshika mintirho ya vungoma. Ndhavuko wa le Efesa a wu simekiwe eka vungoma. Vuloyi a byi tolovelekile ni switshungulo swin’we ni ku loyana hi marito lama tsariwaka. Vaefesa vo tala va boheke ku humesa tibuku ta vona ta vungoma kutani va ti hisa emahlweni ka vanhu hinkwavo—hambileswi tibuku teto a ti durha ngopfu loko u ti ringanisa ni mali ya namuntlha. Luka u ri: “Xisweswo rito ra Yehovha ri ya ri engeteleka ni ku hlula hi matimba.” (Mint. 19:17-20) Sweswo a ku ri vumbhoni bya leswaku ntiyiso wu hlule mavunwa ni madimona! Vanhu volavo vo tshembeka va hi vekele xikombiso lexinene namuntlha. Na hina namuntlha hi hanya emisaveni leyi dzimeke timitsu eka vungoma. Loko ho kuma leswaku hi ni nchumu lowu fambisanaka ni vungoma, hi fanele hi endla hilaha Vaefesa va nga endla hakona—hi namba hi wu cukumeta! Onge hi nga endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tlangela ekule swinene ni mikhuva yoleyo leyi nyenyetsaka.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 19:1-20) Eka swiendlakalo sweswo, loko Apolosi a ri eKorinto, Pawulo a tsemakanya etindhawini ta le xikarhi ka tiko, a rhelela a ya aEfesa, kutani a kuma vadyondzisiwa van’wana; 2 hiloko a ku eka vona: “Xana mi wu amukerile moya lowo kwetsima loko mi va vapfumeri?” Va ku eka yena: “Phela, a hi si tshama hi swi twa ni leswaku ku ni moya lowo kwetsima.” 3 Hiloko a ku: “Kutani, xana mi khuvuriwe hi yini?” Va ku: “Hi nkhuvulo wa Yohane.” 4 Pawulo a ku: “Yohane u khuvule hi nkhuvulo lowu yimelaka ku hundzuka, a byela vanhu leswaku va pfumela eka loyi a taka endzhaku ka yena, hileswaku, eka Yesu.” 5 Loko va twa sweswo, va khuvuriwa hi vito ra Hosi Yesu. 6 Kuteloko Pawulo a va tlhandleke mavoko, moya lowo kwetsima wu ta ehenhla ka vona, kutani va sungula ku vulavula hi tindzimi ni ku profeta. 7 Hinkwavo ka vona a va ri vavanuna va kwalomu ka 12. 8 Loko a nghena esinagogeni, a vulavula hi vurhena ku ringana tin’hweti tinharhu, a nyikela tinkulumo a tlhela a tirhisa timhaka leti khorwisaka malunghana ni mfumo wa Xikwembu. 9 Kambe loko van’wana va tinonon’hwisa va nga pfumeli, va vulavula ku biha malunghana ni Ndlela emahlweni ka vunyingi, a va sukela kutani a teka vadyondzisiwa va hambana na vona, siku ni siku a nyikela tinkulumo eholweni ya xikolo xa Tirano. 10 Leswi swi endleke tano ku ringana malembe mambirhi, lerova hinkwavo lava tshamaka emugangeni wa Asiya va twe rito ra Hosi, Vayuda swin’we ni Magriki. 11 Kutani Xikwembu xi ya emahlweni xi endla mintirho leyi nga tolovelekangiki ya matimba hi mavoko ya Pawulo, 12 lerova a ku tekiwa malapi ni mafasikoti emirini wakwe swi yisiwa eka vanhu lava vabyaka, kutani swifo swi va sukela, ni mimoya yo homboloka yi huma. 13 Kambe van’wana va Vayuda lava yingayingaka lava a va tolovele ku hlongola madimona na vona va ringeta ku vitana vito ra Hosi Yesu ehenhla ka lava nga ni mimoya yo homboloka, va ku: “Ndza mi lerisa swinene-nene hi Yesu loyi Pawulo a chumayelaka ha yena.” 14 Kutani a ku ri ni vana va nkombo va majaha va loyi va nge i Skevha, muprista lonkulu wa Muyuda, va endla sweswo. 15 Kambe moya wo homboloka wu va hlamula wu ku: “Yesu ndza n’wi tiva naswona Pawulo ndzi n’wi toloverile; kambe mi vamani n’wina?” 16 Hiloko munhu loyi a a ri ni moya wo homboloka a va tlulela, a va pfinya ehansi ha un’we-un’we, kutani a va hlula, lerova va baleka va huma endlwini yoleyo va nga ambalanga, va vavisekile. 17 Leswi swi tiveka eka hinkwavo, Vayuda ni Magriki lawa a ma tshama aEfesa; kutani hinkwavo va fikeriwa hi ku chava, vito ra Hosi Yesu ri ya emahlweni ri twarisiwa. Kutani vo tala va lava va veke vapfumeri va ta, va vula ni ku vika mikhuva ya vona erivaleni. 19 Hakunene, vo hlaya swinene lava a va hanya hi masalamusi va hlengeleta tibuku ta vona kutani va ti hisa emahlweni ka vanhu hinkwavo. Kutani va hlayela nxavo wa tona, va kuma ti ringana swiphemu swa silivhere swa 50 000. 20 Xisweswo rito ra Yehovha ri ya ri engeteleka ni ku hlula hi matimba.”