Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
NOVEMBER 5-11
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | YOHANE 20-21
“Xana U Ndzi Rhandza Ku Tlula Leswi?”
(Yohane 21:1-3) Endzhaku ka swilo leswi Yesu a tlhela a tikombisa eka vadyondzisiwa elwandle ra Tiberiyo; kambe u humelele hi ndlela leyi. 2 Simoni Petro na Tomasi, loyi a a vuriwa Hahla, na Nataniyele wa le Kana wa Galeliya ni vana va Zebediya ni van’wana vambirhi va vadyondzisiwa vakwe a va ri swin’we. 3 Simoni Petro a ku eka vona: “Ndzi ya phasa tinhlampfi.” Va ku eka yena: “Na hina hi famba na wena.” Hiloko va huma kutani va khandziya byatso, kambe evusikwini byebyo a va phasanga nchumu.
(Yohane 21:4-14) Hambiswiritano, loko ri ya eku xeni, Yesu a a yime eribuweni, kambe vadyondzisiwa a va nga swi lemuki leswaku a ku ri Yesu. 5 Hiloko Yesu a ku eka vona: “Vana lavatsongo, a mi na nchumu xo dya, a hi swona ke?” Va n’wi hlamula va ku “Ina!” 6 A ku eka vona: “Hoxani rikoka etlhelweni ra xinene ra byatso, mi ta khoma.” Kutani va ri hoxa, kambe a va nga ha swi koti ku ri koka hikwalaho ka vunyingi bya tinhlampfi. 7 Hikokwalaho mudyondzisiwa loyi Yesu a a n’wi rhandza a byela Petro a ku: “I Hosi!” Hikwalaho Simoni Petro, loko a twa leswaku i Hosi, a tikhama hi nguvu ya le henhla, hikuva a a nga ambalanga, kutani a tihoxa elwandle. 8 Kambe vadyondzisiwa lavan’wana va ta hi byatso lebyitsongo, hikuva a va nga ri kule ngopfu ni ribuwa, a va ri empfhukeni wa kwalomu ka timitara ta 90, va koka rikoka ra tinhlampfi. 9 Hambiswiritano, loko va xika eribuweni va vona ndzilo wa makala ku ri ni tinhlampfi ehenhla ka wona ni xinkwa. 10 Yesu a ku eka vona: “Tisani tinhlampfi tin’wana leti ma ha ku ti phasaka.” 11 Hikokwalaho, Simoni Petro a khandziya a koka rikoka ri ta eribuweni ri tele hi tinhlampfi letikulu, ta 153. Kambe hambileswi a ti tele swonghasi rikoka a ri tlurhukanga. 12 Yesu a ku eka vona: “Tanani, mi ta fihlula.” Ku hava ni un’we wa vadyondzisiwa la veke ni xivindzi xo n’wi vutisa a ku: “Hi wena mani?” hikuva a va swi tiva leswaku i Hosi. 13 Yesu a ta kutani a teka xinkwa a va nyika, ni tinhlampfi hi ku fanana. 14 A ku ri ra vunharhu Yesu a humelela eka vadyondzisiwa endzhaku ka loko a pfuxiwe eka lava feke.”
(Yohane 21:15-19) Kuteloko va fihlurile, Yesu a byela Simoni Petro a ku: “Simoni n’wana wa Yohane, xana u ndzi rhandza ku tlula leswi?” A ku eka yena: “Ina, Hosi, wa swi tiva leswaku ndzi ni xinakulobye eka wena.” A ku eka yena: “Phamela swinyimpfana swa mina.” 16 Nakambe a ku eka yena, ra vumbirhi: “Simoni n’wana wa Yohane, xana wa ndzi rhandza?” A ku eka yena: “Ina, Hosi, wa swi tiva leswaku ndzi ni xinakulobye eka wena.” A ku eka yena: “Risa tinyimpfu ta mina letitsongo.” 17 A ku eka yena ra vunharhu: “Simoni n’wana wa Yohane, xana u ni xinakulobye eka mina?” Petro a va ni gome hileswi a vuleke ra vunharhu eka yena a ku: “Xana u ni xinakulobye eka mina?” Hiloko a ku eka yena: “Hosi, u tiva swilo hinkwaswo; wa swi lemuka leswaku ndzi ni xinakulobye eka wena.” Yesu a ku eka yena: “Phamela tinyimpfu ta mina letitsongo. 18 Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka wena, Loko wa ha ri ntsongo, a wu hamba u tikhama u famba-famba laha u lavaka kona. Kambe loko u kula u ta tshambuluta mavoko ya wena kutani munhu un’wana u ta ku khama a ku yisa laha u nga ku tsakeliki.” 19 Leswi a a swi vulela ku kombisa muxaka wa rifu leri a a ta vangamisa Xikwembu ha rona. Kutani, loko a vule leswi, a ku eka yena: “Hambeta u ndzi landzela.”
vona tinhla leti engetelekeke ta Yh 21:15, 17 eka nwtsty
Yesu a byela Simoni Petro a ku: Loko Yesu a vulavula na Petro a ku ri endzhaku ka loko Petro a landzule Yesu kanharhu. Yesu u vutise Petro swivutiso swinharhu leswi tlhontlhaka mianakanyo mayelana ni ndlela leyi a titwa ha yona hi yena lerova “Petro a va ni gome.” (Yh 21:17) Rungula ra Yohane eka Yh 21:15-17 ri tirhisa maendli yo hambanahambana ya Xigriki lama nge: a·ga·paʹo, leri hundzuluxeriwaka ri va rirhandzu na phi·leʹo leri hundzuluxeriwaka ri va xinakulobye. Yesu u vutise Petro kambirhi a ku: “Xana wa ndzi rhandza.” Petro na yena u hlamule kambirhi a n’wi tiyisekisa leswaku wa n’wi “rhandza.” Ro hetelela Yesu u n’wi vutisile a ku: “Xana u ni xinakulobye eka mina?” Petro u tlhele a n’wi tiyisekisa leswaku wa n’wi rhandza. Nkarhi hinkwawo loko Petro a tiyisekisa Yesu leswaku wa n’wi rhandza, Yesu a kandziyisa leswaku rirhandzu ni xinakulobye swi fanele swi endla Petro a lava ku phamela a tlhela a “risa” vadyondzisiwa va Yesu, laha eka tsalwa leri a va vulaka tinyimpfu, kumbe ‘tinyimpfu letitsongo.’ (Yh 21:16, 17; 1Pe 5:1-3) Yesu u vutise Petro kanharhu leswaku a phofula ndlela leyi a n’wi rhandzaka ha yona, endzhaku ka sweswo a n’wi nyika vutihlamuleri byo khathalela tinyimpfu ta yena. Yesu a endlela leswaku Petro a swi tiva leswaku hakunene u n’wi rivalerile nandzu wa yena wa ku n’wi landzula kanharhu.
xana u ndzi rhandza ku tlula leswi?: Xiga lexi nge “ku tlula leswi” xi nga twisisiwa hi tindlela to tala. Van’wana va vula leswaku xiga lexi xi vula leswaku “xana u ndzi rhandza ku tlula vadyondzisiwa lavan’wana?” kumbe “xana u ndzi rhandza ngopfu ku tlula leswi vadyondzisiwa lavan’wana va ndzi rhandzisaka xiswona?” Kambe, ntiyiso wa mhaka xona xi vula leswaku “xana u ndzi rhandza ku tlula swilo leswi?” ku nga tinhlampfi leti a va ti phasile kumbe leswi fambisanaka ni bindzu ro phasa tinhlampfi. Leswi tsalwa leri ri vulaka swona hi leswi, ‘Xana u ndzi rhandza ku tlula rifuwo? Loko swi ri tano, phamela tinyimpfu ta mina.’ Xivutiso lexi a xi fanela hikwalaho ka leswi Petro a nga tshama a swi endla. Hambileswi Petro a a ri un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu vo rhanga (Yh 1:35-42), enkarhini wolowo a nga landzelanga Yesu hilaha ku heleleke, ematshan’weni ya sweswo u tlhelele entirhweni wakwe wo phasa tinhlampfi. Endzhaku ka tin’hwetinyana, Yesu u vitane Petro a ri ebindzwini rakwe lerikulu ro phasa tinhlampfi leswaku a ta va ‘muphasi wa vanhu.’ (Mt 4:18-20; Lk 5:1-11) Endzhakunyana ka rifu ra Yesu, Petro u tlhele a vula leswaku u tlhelela eku phaseni ka tinhlampfi kutani vaapostola lavan’wana va n’wi joyina. (Yh 21:2, 3) Loko Yesu a vutisa Petro xivutiso xexo, a a n’wi kombisa leswaku a fanele a hlawula leswi nga swa nkoka evuton’wini byakwe: Xana a a ta rhangisa bindzu ro phasa tinhlampfi, to fana ni nhulu ya tinhlampfi leyi a yi ri kwalaho, kumbe a a ta rhangisa ntirho wo phamela tinyimpfu ku nga valandzeri va Yesu?—Yh 21:4-8.
ra vunharhu: Petro u landzule Hosi kanharhu; kutani Yesu na yena u n’wi nyike nkarhi wo phofula ndlela leyi a n’wi rhandzaka ha yona kanharhu. Loko Petro a ri karhi a tiphofula, Yesu u n’wi byele leswaku a kombisa rirhandzu ni xinakulobye xexo hi ku rhangisa ntirho wa Xikwembu emahlweni. Petro swin’we ni vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri a va ta phamela, va tiyisa ni ku risa ntlhambi wa Kreste ku nga valandzeri vakwe vo tshembeka. Ntlhambi lowu a ku ri vatotiwa kambe a va ha lava ku phameriwa Rito ra Xikwembu.—Lk 22:32.
Endla Ndzavisiso
(Yohane 20:17) “Yesu a ku eka yena: “Tshika ku ndzi namarhela. Hikuva a ndzi si tlhandlukela eka Tatana. Kambe yana eka vamakwerhu u va byela u ku, ‘Ndzi tlhandlukela eka Tatana ni Tata wa n’wina ni le ka Xikwembu xa mina ni Xikwembu xa n’wina.’ ”
vona tinhla leti engetelekeke ta Yh 20:17 eka nwtsty
Tshika ku ndzi namarhela: Riendli ra Xigriki leri nge haʹpto·mai ri nga ha vula “ku khumba” kumbe “ku namarhela xo karhi; ku khomelela xo karhi.” Vahundzuluxeri van’wana va hundzuluxele marito ya Yesu hi ndlela leyi: “U nga ndzi khumbi.” Kambe, Yesu a a nga alani na swona leswaku Mariya Magadala a n’wi khumba, hikuva loko a ha ku pfuxiwa eku feni a nga alanga loko vavasati van’wana va n’wi “khoma milenge.” (Mt 28:9) Swi tikomba onge Mariya Magadala a a karhateka leswaku Yesu se a tlhandlukela etilweni nkarhi wolowo. Leswi a swi navela hi mbilu hinkwayo leswaku Hosi yi nga va siyi, u khome Yesu leswaku a nga fambi. Yesu u n’wi tiyisekisile hi nkarhi wolowo leswaku a a nga si tlhandluka. U n’wi lerise leswaku a tshika ku n’wi namarhela a ya eka vadyondzisiwa vakwe a ya va byela ta ku pfuxiwa ka yena.
(Yohane 20:28) Tomasi a n’wi hlamula a ku: “Hosi yanga ni Xikwembu xanga!”
vona tinhla leti engetelekeke ta Yh 20:28 eka nwtsty
Hosi yanga ni Xikwembu xanga!: Hi ku kongoma, “Hosi ya mina ni Xikwembu [ho the·osʹ] xa mina!” Vativi van’wana va vula leswaku marito lawa, Tomasi a a ma kongomisa eka Xikwembu Tata wa Yesu kambe hikwalaho ko hlamala u ma byele Yesu. Van’wana va vula leswaku kahlekahle hi Xigriki marito lawa ma vonaka ma kongomisiwe eka Yesu. Hambiswiritano, xiga lexi nge “Hosi yanga ni Xikwembu xanga” xi twisisiwa kahle hinkwako lomu xi humelelaka kona eMatsalweni yo kwetsima. Leswi rungula leri tsariweke ri kombaka leswaku Yesu enkarhini lowu hundzeke u rhumele vadyondzisiwa vakwe rungula leri nge, “Ndzi tlhandlukela eka Tatana ni Tata wa n’wina ni le ka Xikwembu xa mina ni Xikwembu xa n’wina,” hikwalaho a ku na xivangelo xo pfumela leswaku Tomasi a ehleketa leswaku Yesu hi yena Xikwembu xa matimba hinkwawo. (Vona tinhla leti engetelekeke ta Yh 20:17.) Tomasi a n’wi twa Yesu loko a khongela “Tata,” wa yena a n’wi vitana “Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso.” (Yh 17:1-3) Tomasi a nga ha va a vitane Yesu “Xikwembu xanga” hikwalaho ka swivangelo leswi landzelaka: A a teka Yesu a ri “xikwembu” kambe ku nga ri Xikwembu xa matimba hinkwawo. (Vona tinhla leti engetelekeke ta Yh 20:17) Kumbe a nga ha va a vitane Yesu hi ndlela leyi ku fana ni leswi malandza ya Xikwembu ma va vitaneke hakona varhumiwa va Yehovha, hilaha swi tsariweke hakona eMatsalweni ya Xiheveru. Tomasi a yi tiva ndlela leyi vanhu va le nkarhini wa ku tsariwa ka Bibele va anguleke ha yona loko va vulavula ni tintsumi, hikuva a va angula onge hiloko va vulavula na Yehovha Xikwembu. Ringanisa (Gn 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Vaa 6:11-15; 13:20-22) Swi nga endleka leswaku hi yona mhaka leyi Tomasi na yena a vitaneke Yesu a ku “Xikwembu xanga,” a a kombisa leswaku u xixima Yesu tanihi muyimeri kumbe muvulavuleni wa Xikwembu xa ntiyiso.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Yohane 20:1-18) Hi siku ro sungula ra vhiki Mariya Magadala a ta eka sirha-bako ra xitsundzuxo nimpundzu, ka ha ri ni munyama, kutani a vona ribye ri susiwile eka sirha-bako ra xitsundzuxo. 2 Hikokwalaho a tsutsuma kutani a fika eka Simoni Petro ni mudyondzisiwa loyi un’wana, loyi Yesu a a ri ni xinakulobye eka yena, kutani a ku eka vona: “Hosi va yi susile eka sirha-bako ra xitsundzuxo, naswona a hi swi tivi leswaku va yi veke kwihi.” 3 Kutani Petro ni mudyondzisiwa loyi un’wana va huma va ya eka sirha-bako ra xitsundzuxo. 4 Ina, havambirhi va sungula ku tsutsuma; kambe mudyondzisiwa loyi un’wana u tsutsume a rhangela Petro hi rivilo lerikulu kutani a fika ku sungula eka sirha-bako ra xitsundzuxo. 5 Kutani loko a korhama, a vona tinguvu ti ri ehansi, kambe a nga nghenanga. 6 Kutani Simoni Petro na yena a ta a n’wi landzela, a nghena eka sirha-bako ra xitsundzuxo. Hiloko a vona tinguvu ti ri ehansi, 7 ni lapi leri a ri ri enhlokweni yakwe ri nga ri endhawini yin’we ni tinguvu kambe ri songiwe roxe endhawini yin’wana. 8 Hikokwalaho, enkarhini wolowo ni mudyondzisiwa loyi un’wana loyi a fikeke ku sungula eka sirha-bako ra xitsundzuxo a nghena, kutani a swi vona, a kholwa. 9 Hikuva a va nga si ri twisisa tsalwa leri vulaka leswaku u fanele ku pfuka eka lava feke. 10 Kutani vadyondzisiwa va vuyela emakaya ya vona. 11 Hambiswiritano, Mariya a yima ehandle ekusuhi ni sirha-bako ra xitsundzuxo, a rila. Kutani loko a ri karhi a rila, a korhama leswaku a languta eka sirha-bako ra xitsundzuxo 12 hiloko a vona tintsumi timbirhi ti ambale swo basa, yin’wana yi tshame etinhlokweni kasi yin’wanyana yi tshame hi le milengeni laha ntsumbu wa Yesu a wu latiwe kona. 13 Hiloko ti ku eka yena: “Wansati, u rilela yini?” A ku eka tona: “Va teke Hosi yanga, naswona a ndzi swi tivi leswaku va yi late kwihi.” 14 Endzhaku ko vula swilo leswi a hundzuluka kutani a vona Yesu a yimile, kambe a a nga swi lemuki leswaku a ku ri Yesu. 15 Yesu a ku eka yena: “Wansati, u rilela yini? U lava mani?” Hi ku anakanya leswaku a ku ri mutirhi wa le ntangeni, a ku eka yena: “Nkulukumba, loko u n’wi tekile, ndzi byele lomu u n’wi lateke kona, ndzi ta ya ndzi ya n’wi teka.” 16 Yesu a ku eka yena: “Mariya!” Loko a hundzuluka, wansati a ku eka yena, hi Xiheveru: “Raboni,” (leswi vulaka leswaku “Mudyondzisi!”) 17 Yesu a ku eka yena: “Tshika ku ndzi namarhela. Hikuva a ndzi si tlhandlukela eka Tatana. Kambe yana eka vamakwerhu u va byela u ku, ‘Ndzi tlhandlukela eka Tatana ni Tata wa n’wina ni le ka Xikwembu xa mina ni Xikwembu xa n’wina.’ ” 18 Mariya Magadala a fika a byela vadyondzisiwa mahungu a ku: “Ndzi vone Hosi,” ni leswaku u n’wi byele swilo leswi.
NOVEMBER 12-18
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 1-3
“Vandlha Ra Vukreste Ri Kuma Moya Lowo Kwetsima”
(Mintirho 2:1-8) Loko siku ra nkhuvo wa Pentekosta ri ya emahlweni, hinkwavo a va hlangane endhawini yin’we, 2 kutani hi xitshuketa ku humelela huwa yi huma etilweni yi kotisa rimoyana leri hungaka hi rivilo ra matimba, yi tata yindlu hinkwayo leyi a va tshame eka yona. 3 Hiloko ku vonaka tindzimi leti fanaka ni ndzilo eka vona, kutani ti avana, ha rin’we ri tshama ehenhla ka un’wana ni un’wana wa vona, 4 kutani hinkwavo va tala moya lowo kwetsima, va sungula ku vulavula hi tindzimi to hambana-hambana, hilaha moya a wu va nyika hakona leswaku va vulavula. 5 Hilaha a swi ri hakona, eYerusalema a ku tshama Vayuda, vavanuna va xichavo, va tiko rin’wana ni rin’wana ra lava nga ehansi ka tilo. 6 Kutani, loko mpfumawulo lowu wu humelela, vunyingi byi hlengeletana byi hlangane tinhloko, hikuva un’wana ni un’wana a a va twa va vulavula hi ririmi ra yena. 7 Hakunene, va hlamarile kutani va tivutisa va ku: “Vonani, hinkwavo lava vulavulaka i Vagaleliya, a swi tano ke? 8 Kambe swi endlekisa ku yini leswaku un’wana ni un’wana wa hina, a twa ririmi ra hina leri hi nga velekiwa na rona?
(Mintirho 2:14) Kambe Petro a suka a yima ni lava va 11 kutani a tlakusa rito rakwe a va byela a ku: “Vavanuna va Yudiya na n’wina hinkwenu vaaki va Yerusalema, tivani leswi mi tlhela mi rhiya ndleve emaritweni ya mina.
(Mintirho 2:37, 38) Kuteloko va twa leswi va tlhaveka embilwini, kutani va byela Petro ni vaapostola lavan’wana hinkwavo va ku: “Vavanuna, vamakwerhu, xana hi fanele ku endla yini?” 38 Petro a ku eka vona: “Hundzukani, un’wana ni un’wana wa n’wina a khuvuriwa hi vito ra Yesu Kreste leswaku mi rivaleriwa swidyoho swa n’wina, kutani mi ta kuma nyiko ya mahala ya moya lowo kwetsima.
(Mintirho 2:41) Hikokwalaho lava amukeleke rito rakwe hi mbilu hinkwayo va khuvuriwile, naswona hi siku rero ku engeteriwe mimoya-xiviri ya kwalomu ka 3 000.
(Mintirho 2:42-47) Kutani va hambeta va tinyiketela edyondzweni ya vaapostola ni ku avelana swilo, eku dyeni ka swakudya ni le swikhongelweni. 43 Hakunene, moya-xiviri wun’wana ni wun’wana wu sungula ku chava, kutani ku humelela swihlamariso ni masingita yo tala hi vaapostola. 44 Hinkwavo lava veke vapfumeri a va hlanganile va ri ni swilo hinkwaswo hi ku fanana, 45 naswona a va xavisa swilo swa vona ni rifuwo ra vona ni ku ava mpindzulo wa kona eka hinkwavo, hilaha un’wana ni un’wana a a pfumala hakona. 46 Naswona siku ni siku a va tshama va ri kona etempeleni hi mianakanyo yin’we, a va dya swakudya swa vona emakaya ya vona ni ku dya swakudya hi ku tsaka lokukulu ni hi mbilu yo tshembeka, 47 va vonga Xikwembu ni ku tsakeriwa hi vanhu hinkwavo. Hi nkarhi lowu fanaka Yehovha a a hambeta a va tisela lava ponisiwaka, siku ni siku.
w86 12/1 29 ¶4-5, 7
Minyikelo Leyi Tsakisaka Mbilu
Hi 33 C.E., hi siku ro sungula ra ku vumbiwa ka vandlha ra Vukreste, vadyondzisiwa lavantshwa va 3 000 va ‘avelane swilo, va dya swakudya ni ku khongela’ swin’we. Hikwalaho ka yini va endle sweswo? A va endlela ku tiyisa ripfumelo ra vona leswaku va “hambeta va tinyiketela edyondzweni ya vaapostola.”—Mintirho 2:41, 42.
Vayuda ni vanhu va matiko lava veke swirho swa vukhongeri bya Xiyuda a va ya eYerusalema va tiyimisele ku ya tshama kona hi nkarhi wa Nkhuvo wa Pentekosta. Kambe lava va hundzukeke Vakreste a va tsakela ku tshama nkarhi wo lehanyana leswaku va ta dyondza swo tala ni ku tiyisa ripfumelo ra vona. Hikwalaho, a ku laveka leswaku va kuma byetlelo ni swakudya hi xihatla. Vaendzi van’wana a va nga ri na mali leyi ringaneke kambe van’wana a va ri ni swo tala. Kutani lava pfumalaka byetlelo ni swakudya a va kombisiwa malwandla.—Min 2:43-47.
A va xavisa ndhawu ni ku avela van’wana swilo swa vona hi ku tirhandzela. A ku nga ri xikolokolo leswaku va xavisa kumbe va nyikela; naswona malwandla ya vona a ma nga va cheli vusiwana. A swi vuli swona leswaku Vakreste lava fuweke va xavise nhundzu ya vona hinkwayo kutani va sala va dya rikoko ra xilondza. Ntiyiso wa mhaka hileswaku a va xavisa nhundzu ya vona kutani va nyikela hi mali ya kona leswaku ku xaviwa leswi a swi laveka leswaku ntirho wa Mfumo wu ya emahlweni.—Ringanisa 2 Vakorinto 8:12-15.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 3:15) kasi mi dlaye Murhangeri Lonkulu wa vutomi. Kambe Xikwembu xi n’wi pfuxile eka lava feke, ku nga mhaka leyi hi nga timbhoni ta yona.
it-2 61 ¶1
Yesu Kreste
“Murhangeri Lonkulu wa vutomi.” Yesu Kreste u nyikele hi vutomi byakwe lebyi hetisekeke byi va gandzelo leswaku a kombisa musa lowukulu lowu Tata wakwe a nga na wona. Gandzelo ra Yesu ri endle leswaku valandzeri va Kreste lava hlawuriweke va kota ku ya fuma na yena eMfun’weni wa matilo ni leswaku vanhu va kota ku hanya laha misaveni hilaha ku nga heriki. (Mt 6:10; Yh 3:16; Ef 1:7; Hv 2:5; vona NKUTSULO.) U ve “Murhangeri Lonkulu [“Hosana,” KJ; JB] wa vutomi” eka vanhu hinkwavo. (Min 3:15) Rito ra Xigriki leri tirhisiweke laha ri vula “murhangeri lonkulu,” na Muxe a vitaniwa hi ndlela yoleyo (Min 7:27, 35) a fana ni “mufumi” wa Vaisrayele.
(Mintirho 3:19) “Hikokwalaho, hundzukani mi hundzuluka leswaku ku hlanguriwa swidyoho swa n’wina, leswaku tinguva ta ku phyuphyisiwa ti ta ta ti huma eka Yehovha hi xiviri
Xikwembu Lexi ‘Lunghekeleke Ku Rivalela’
14 Ku rivalela ka Yehovha ku tlhela ku hlamuseriwa eka Mintirho 3:19: “Hikokwalaho, hundzukani mi hundzuluka leswaku ku hlanguriwa swidyoho swa n’wina.” Xivulwa xexo xo hetelela xi hundzuluxela riendli ra Xigriki leri nga ha vulaka “ku sula, . . . ku herisa.” Hi ku ya hi swidyondzi swin’wana, leswi swi fana ni ku sula marito lama tsariweke hi voko. Njhani? Inki leyi a yi tirhisiwa eminkarhini ya khale a yi endliwa hi khaboni, gum ni mati. Endzhaku ko tsala hi inki leyi, munhu a nga ha teka xiponci xo tsakama kutani a sula leswi a swi tsaleke. Leswi swi yi fanekisela kahle ndlela leyi Yehovha a rivalelaka ha yona. Loko a hi rivalela swidyoho swa hina, swi fana ni loko a teka xiponci a swi sula.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 2:1-21) Loko siku ra nkhuvo wa Pentekosta ri ya emahlweni, hinkwavo a va hlangane endhawini yin’we, 2 kutani hi xitshuketa ku humelela huwa yi huma etilweni yi kotisa rimoyana leri hungaka hi rivilo ra matimba, yi tata yindlu hinkwayo leyi a va tshame eka yona. 3 Hiloko ku vonaka tindzimi leti fanaka ni ndzilo eka vona, kutani ti avana, ha rin’we ri tshama ehenhla ka un’wana ni un’wana wa vona, 4 kutani hinkwavo va tala moya lowo kwetsima, va sungula ku vulavula hi tindzimi to hambana-hambana, hilaha moya a wu va nyika hakona leswaku va vulavula. 5 Hilaha a swi ri hakona, eYerusalema a ku tshama Vayuda, vavanuna va xichavo, va tiko rin’wana ni rin’wana ra lava nga ehansi ka tilo. 6 Kutani, loko mpfumawulo lowu wu humelela, vunyingi byi hlengeletana byi hlangane tinhloko, hikuva un’wana ni un’wana a a va twa va vulavula hi ririmi ra yena. 7 Hakunene, va hlamarile kutani va tivutisa va ku: “Vonani, hinkwavo lava vulavulaka i Vagaleliya, a swi tano ke? 8 Kambe swi endlekisa ku yini leswaku un’wana ni un’wana wa hina, a twa ririmi ra hina leri hi nga velekiwa na rona? 9 Vaparta ni Vameda ni Vaelamiti, ni vaaki va Mesopotamiya, na Yudiya na Kapadokiya, Ponto ni muganga wa Asiya, 10 na Frigiya na Pamfiliya, Egipta ni tindhawu ta Libiya, ekusuhi na Kirena, ni vaendzi vo huma eRhoma, Vayuda swin’we ni vaproselita, 11 Vakreta ni Vaarabiya, hi va twa va vulavula tindzimi ta hina malunghana ni swilo leswikulu ngopfu swa Xikwembu.” 12 Ina, hinkwavo a va hlamarile naswona va pfilunganyekile, va byelana va ku: “Xana swilo leswi swi vula yini?” 13 Hambiswiritano, van’wanyana va va vungunya va ku: “Va xurhe vhinyo yo tsokombela.” 14 Kambe Petro a suka a yima ni lava va 11 kutani a tlakusa rito rakwe a va byela a ku: “Vavanuna va Yudiya na n’wina hinkwenu vaaki va Yerusalema, tivani leswi mi tlhela mi rhiya ndleve emaritweni ya mina. 15 Entiyisweni, vanhu lava a va dakwanga, hilaha mi ehleketaka hakona, hikuva i awara ya vunharhu ya siku. 16 Ku hambana ni sweswo, leswi hi leswi vuriweke hi nomu wa muprofeta Yuwele, 17 ‘ “Naswona emasikwini yo hetelela,” ku vula Xikwembu, “ndzi ta chululela mpimo wo karhi wa moya wa mina ehenhla ka nyama ya muxaka wun’wana ni wun’wana, naswona vana va n’wina va xinuna ni vana va n’wina va vanhwanyana va ta profeta kutani majaha ya n’wina ma ta vona swivono naswona vavanuna lava kuleke exikarhi ka n’wina va ta lorha milorho; 18 hambi ku ri ehenhla ka mahlonga ya mina ya xinuna ni le ka mahlonga ya mina ya xisati ndzi ta chulula mpimo wo karhi wa moya wa mina emasikwini wolawo, kutani va ta profeta. 19 Ndzi ta endla swihlamariso ehenhla etilweni ni masingita ehansi emisaveni, ngati ni ndzilo ni hunguva ya musi; 20 dyambu ri ta hundzuriwa ri va munyama kutani n’weti wu va ngati ku nga si fika siku lerikulu ni leri hlawulekeke ra Yehovha. 21 Naswona un’wana ni un’wana la vitanaka vito ra Yehovha u ta ponisiwa.” ’
NOVEMBER 19-25
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 4-5
“Va Hambete Va Vula Rito Ra Xikwembu Hi Vurhena”
(Mintirho 4:5-13) Hi siku leri tlhandlamaka vafumi va vona ni vakulukumba ni vatsari va hlengeletana eYerusalema 6 (swin’we na Anasi muprista lonkulu na Kayafasi na Yohane na Alekzanda ni hinkwavo lava a va ri kona lava nga maxaka ya muprista lonkulu), 7 hiloko va va yimisa exikarhi ka vona va va vutisisa va ku: “Xana leswi mi swi endle hi matimba ya mani kumbe hi vito ra mani?” 8 Kutani Petro, a tale moya lowo kwetsima, a ku eka vona: “Vafumi va vanhu ni vakulukumba, 9 loko namuntlha hi konanisiwa, hi ku landza xiendlo lexinene eka munhu la vabyaka, malunghana ni loyi a hanyiseke munhu loyi, 10 swi tiveni n’wina hinkwenu ni vanhu hinkwavo va Israyele, leswaku hi vito ra Yesu Kreste wa Munazareta, loyi mi n’wi beleleke kambe loyi Xikwembu xi n’wi pfuxeke eka lava feke, munhu loyi u yime laha mahlweni ka n’wina a ri loyi a hanyeke hikwalaho ka yena. 11 Leri i ‘ribye leri n’wina vaaki mi ri tekeke ri ri leri nga pfuniki nchumu leri veke nhloko ya yinhla.’ 12 Ku tlula kwalaho, a ku na ku ponisiwa eka un’wana, hikuva ku hava vito rin’wana ehansi ka tilo leri nyikiweke vanhu leri hi faneleke ku ponisiwa ha rona.” 13 Kuteloko va vona vurhena bya Petro na Yohane, ni ku xiya leswaku a va ri vanhu lava nga dyondzekangiki, lava tolovelekeke, va hlamala. Kutani va lemuka leswaku a va tshama va ri na Yesu.
w08 9/1 15, bokisi
Matsalwa Yo Kwetsima Ma Vuriwe Hi Nomu—Kutani Ma Tsariwa eHansi Hi Vakreste Vo Sungula
Xana Vaapostola A Va Nga Swi Tivi Ku Hlaya Ni Ku Tsala?
Loko vafumi ni vakulukumba va le Yerusalema “va vona vurhena bya Petro na Yohane, ni ku xiya leswaku a va ri vanhu lava nga dyondzekangiki, lava tolovelekeke, va [hlamarile].” (Mintirho 4:13) Xana hakunene vaapostola a va nga dyondzekanga? Malunghana ni mhaka leyi, buku leyi nge The New Interpreter’s Bible yi ri: “Marito lama vulaka leswaku a va nga dyondzekanga a ma fanelanga ma tekiwa hi ku kongoma leswaku ma vula ku Petro [na Yohane] a va nga dyondzekanga nikatsongo, naswona a va nga koti ku tsala kumbe ku hlaya. Kambe ma vula ntsena leswaku lava a va avanyisa vaapostola a va ri ni swikhundlha leswi tlakukeke swinene ku tlula vona.”
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Mintirho
4:13—Xana Petro na Yohane a va nga dyondzekanga? Doo! Va vitaniwe vanhu lava nga “dyondzekangiki, lava tolovelekeke,” hikuva a va nga nghenanga swikolo swa varhabi leswaku va kuma ndzetelo wa vukhongeri.
(Mintirho 4:18-20) Hiloko va va vitana kutani va va lerisa leswaku ku nga tshuki ku va ni ndhawu leyi va vulavulaka eka yona kumbe ku dyondzisa eka yona hi ku landza vito ra Yesu. 19 Kambe Petro na Yohane va ku eka vona: “Loko swi lulamile emahlweni ka Xikwembu ku yingisa n’wina ematshan’weni ya Xikwembu, avanyisani hi n’wexe. 20 Kambe loko ku ri hina, a hi nge tshiki ku vulavula hi swilo leswi hi swi voneke ni leswi hi swi tweke.”
(Mintirho 4:23-31) Kuteloko va ntshunxiwile va ya eka vanhu va ka vona kutani va vika swilo leswi vaprista lavakulu ni vakulukumba va va byeleke swona. 24 Loko va twa sweswo va tlakusela marito ya vona eka Xikwembu hi mianakanyo yin’we va ku: “Hosi Leyi Lawulaka, hi Wena la endleke tilo ni misava ni lwandle ni swilo hinkwaswo leswi nga eka swona, 25 ni loyi hi moya lowo kwetsima u vuleke hi nomu wa tata wa hina Davhida, nandza wa wena, ‘Ha yini matiko ma ve ni nkitsikitsi ni vanhu va anakanyisisa hi swilo swa hava? 26 Tihosi ta misava ti tserhamile ni vafumi va vungane swin’we tanihi munhu un’we va lwa na Yehovha ni mutotiwa wakwe.’ 27 Hambiswiritano, Heroda swin’we na Pontiyo Pilato ni vanhu va matiko ni vanhu va Israyele kahle-kahle a va hlengeletane emutini lowu va lwa ni nandza wa wena wo kwetsima Yesu, loyi u n’wi toteke, 28 leswaku va endla swilo leswi voko ra wena ni xikongomelo xa wena swi lavaka leswaku swi humelela. 29 Kutani, Yehovha, xiyisisa minxungeto ya vona, u pfumelela mahlonga ya wena leswaku ma hambeta ma vula rito ra wena hi vurhena lebyi heleleke, 30 u ri karhi u tshambuluta voko ra wena leswaku u horisa, ni masingita ni swihlamariso swi humelela hi vito ra nandza wa wena wo kwetsima Yesu.” 31 Kuteloko va endle xikombelo, ndhawu leyi a va hlengeletane eka yona yi ninginika; kutani hinkwavo va tala moya lowo kwetsima va vula rito ra Xikwembu hi vurhena.
it-1 128 ¶3
Muapostola
Mintirho leyi endliwaka eVandlheni ra Vukreste. Moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu va tiyise ngopfu vaapostola loko va chululeriwa wona hi Pentekosta. Tindzima to sungula ta ntlhanu ta buku ya Mintirho ya Vaapostola, ti hlamusela xivindzi lexi vaapostola a va ri na xona loko va chumayela mahungu lamanene ni hi ta ku pfuxiwa ka Yesu, hambiloko vafumi va va pfalela emakhotsweni, va va mbeyetela ni ku va xungeta hi rifu. Endzhaku ka Pentekosta, ku ve ni vuyelo byo tsakisa hikuva vandlha ra Vukreste ri andzile tanihi leswi a ku rhangela vaapostola va ri karhi va pfuniwa hi moya lowo kwetsima. (Min 2:41; 4:4) Eku sunguleni a va chumayela eYerusalema, endzhakunyana va tlulele eSamariya naswona hi ku famba ka nkarhi ku chumayeriwe emisaveni hinkwayo.—Min 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 4:11) Leri i ‘ribye leri n’wina vaaki mi ri tekeke ri ri leri nga pfuniki nchumu leri veke nhloko ya yinhla.’
it-1 514 ¶4
Ribye ra le yinhleni
Pisalema 118:22 yi swi veka erivaleni leswaku ribye leri vaaki va ri bakanyeke a ri ta va “nhloko ya yinhla.” (Xiheveru, roʼsh pin·nahʹ). Yesu u tshahe vuprofeta lebyi a tlhela a vula leswaku byi kombetela eka yena tanihi “ribye lerikulu ra le yinhleni” (Xigriki, ke·pha·leʹ go·niʹas, nhloko ya le yinhleni). (Mt 21:42; Mr 12:10, 11; Lu 20:17) Tanihi leswi ribye leri nga le henhla ra muako ri vonakaka kahle, hilaha ku fanaka na Yesu Kreste i ribye ra le henhla ra vandlha ra Vakreste lava totiweke leri fanaka ni tempele yo fanekisela. Petro na yena u tirhise tsalwa ra Pisalema 118:22 loko a kombisa leswaku Kreste hi yena “ribye” leri vanhu va ri bakanyeke kambe Xikwembu xi n’wi hlawuleke ku va “nhloko ya yinhla.”—Min 4:8-12; nakambe vona 1Pe 2:4-7.
(Mintirho 5:1) Hambiswiritano, wanuna un’wana la vuriwaka Ananiya, swin’we na Safira nsati wakwe, va xavise ndhawu leyi a va ri na yona.
Petro Na Ananiya Va Vulavule Mavunwa—Xana Hi Nga Dyondza Yini?
Ananiya ni nsati wakwe va xavise ndhawu yin’wana leswaku va ta pfuna vanhu lava a va ha ku khuvuriwa. Loko Ananiya a tisa mali eka vaapostola, u vule leswaku u humese ntsengo lowu heleleke lowu a xaviseke ndhawu yoleyo ha wona. Kambe a wu nga helelanga! A a tumbete mali yin’wana leswaku yi va ya yena! Xikwembu xi endle leswaku Petro a swi tiva hiloko a byela Ananiya a ku: “U hembele Xikwembu, ku nga ri vanhu.” Hi nkarhi wolowo, Ananiya a wela ehansi a fa! Endzhaku ka kwalomu ka tiawara tinharhu, nsati wakwe a nghena. Leswi a a nga swi tivi leswaku ku humelele yini eka nuna wakwe, na yena u vulavule mavunwa kutani a wela ehansi ivi a fa.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 5:27-42) Kutani va vuya na vona, va va yimisa eholweni ya Sanedri. Hiloko muprista lonkulu a va vutisa 28 a ku: “Hi mi lerise kahle leswaku mi nga ha dyondzisi hi ku landza vito leri, kambe, maswivo, mi tate Yerusalema hi dyondzo ya n’wina, naswona mi tiyimisele ku tisa ngati ya munhu loyi ehenhla ka hina.” 29 Petro ni vaapostola lavan’wana va hlamula va ku: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu. 30 Xikwembu xa vatata wa hina xi pfuxe Yesu, loyi mi n’wi dlayeke, mi n’wi hayeka emhandzini. 31 Xikwembu xi n’wi tlakusile a va Murhangeri Lonkulu ni Muponisi evokweni ra xona ra xinene, leswaku Israyele ri kuma ku hundzuka ni ku rivaleriwa swidyoho. 32 Hina hi timbhoni ta timhaka leti, swin’we ni moya lowo kwetsima, lowu Xikwembu xi wu nyikeke lava va xi yingisaka tanihi mufumi.” 33 Loko va twa sweswo, va tlhaveka swinene naswona va lava ku va dlaya. 34 Kambe wanuna un’wana a tlakuka eSanedri, ku nga Mufarisi la vuriwaka Gamaliyele, mudyondzisi wa Nawu loyi a a xiximiwa hi vanhu hinkwavo, a lerisa leswaku vavanuna lava va humeseriwa ehandle nkarhinyana. 35 Kutani a ku eka vona: “Vavanuna va Israyele, xiyisisani leswi mi kunguhataka ku swi endla malunghana ni vavanuna lava. 36 Hi xikombiso, ku nga si fika masiku lawa ku humelele Tudasi, a vula leswaku yena i munhu wo hlawuleka, kutani vanhu vo hlaya, va kwalomu ka 400, va tihlanganisa ni ntlawa wakwe. Kambe u dlayiwile, kutani hinkwavo lava a va n’wi yingisa va hangalakile, ku nga sali munhu. 37 Endzhaku ka yena ku humelele Yudasi wa Mugaleliya emasikwini ya ku tsarisa, kutani a kokela vanhu eka yena. Kambe wanuna yoloye u lovile, naswona hinkwavo lava a va n’wi yingisa va hangalake va ya ekule. 38 Kutani, hi ku ya hi swiyimo swa sweswi, ndzi ri eka n’wina, Mi nga tikarhati hi vanhu lava, kambe va tshikeni; (hikuva, loko kungu leri kumbe ntirho lowu wu huma evanhwini, wu ta hluleka; 39 kambe loko wu huma eka Xikwembu, a mi nge swi koti ku va hlula;) loko swi nga ri tano, kahle-kahle mi nga ha kumeka mi lwa ni Xikwembu.” 40 Hiloko va n’wi yingisa, kutani va vitana vaapostola, va va ba, va va lerisa leswaku va tshika ku vulavula hi ku landza vito ra Yesu, kutani va va tshika va famba. 41 Hikokwalaho, vona va suka emahlweni ka Sanedri, va tsakile hikuva va hlayiwe lava faneriwaka hi ku khomisiwa tingana hikwalaho ka vito ra yena. 42 Naswona siku ni siku etempeleni ni hi yindlu ni yindlu a va hambeta va nga rhuteli ku dyondzisa ni ku vula mahungu lamanene hi ta Kreste, Yesu.
NOVEMBER 26–DECEMBER 2
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | MINTIRHO 6-8
“Vandlha Lerintshwa Ra Vukreste Ri Langutana Ni Swiphiqo”
(Mintirho 6:1) Emasikwini lawa, loko vadyondzisiwa va engeteleka, Vayuda lava vulavulaka Xigriki va n’unun’utela Vayuda lava vulavulaka Xiheveru, hikuva tinoni ta vona a ti honisiwa eka mphakelo wa siku ni siku.
“Hi Fanele Ku Yingisa Xikwembu Tanihi Mufumi”
17 Vandlha leri a ra ha ku simekiwa ri ve ni xiphiqo. Xana a ku ri yini xiphiqo xa kona? Vo tala va vadyondzisiwa lava a va khuvuriwa a va ri vaendzi eYerusalema kutani a va lava ku dyondza swo tala va nga si tlhelela eka rikwavo. Vadyondzisiwa lava a va tshama eYerusalema va nyikele hi timali hi ku tirhandzela leswaku vaendzi lava va ta kuma swakudya ni swilo swin’wana. (Mint. 2:44-46; 4:34-37) Hiloko hi nkarhi wolowo ku humelela mhaka leyi a yi lava ku lunghisiwa hi vukheta swinene. “Eka mphakelo wa siku ni siku” wa swakudya, tinoni leti vulavulaka Xigriki a “ti honisiwa.” (Mint. 6:1) Kambe tinoni leti vulavulaka Xiheveru a ti nga honisiwi. Swi le rivaleni leswaku a ku ri ni xihlawuhlawu. Xihlawuhlawu a xi ta endla leswaku ku va ni ku avana evandlheni.
(Mintirho 6:2-7) Kutani lava 12 va vitana vunyingi bya vadyondzisiwa byi ta eka vona va ku: “A swi hi tsakisi leswaku hi tshika rito ra Xikwembu hi ya phakela swakudya ematafuleni. 3 Kutani, vamakwerhu, n’wina lavisisani vavanuna va nkombo lava ku tiyisekiwaka ha vona exikarhi ka n’wina, lava teleke moya ni vutlhari, leswaku hi va veka entirhweni lowu wu faneleke; 4 kambe hina hi ta tinyiketela exikhongelweni ni le vutirhelini bya rito.” 5 Naswona nchumu lowu vuriweke a wu tsakeriwa hi vunyingi hinkwabyo, kutani va langa Stefano, wanuna la teleke ripfumelo ni moya lowo kwetsima, na Filipi na Prokoro na Nikanoro na Timoni na Parmena na Nikolawo, muproselita wa le Antiyoka; 6 va va veka emahlweni ka vaapostola, loko va khongerile, vona va va tlhandleka mavoko. 7 Hikwalaho rito ra Xikwembu ri ya ri kula, ni nhlayo ya vadyondzisiwa yi ya yi andza ngopfu eYerusalema; naswona ntshungu lowukulu wa vaprista wu yingisa vupfumeri lebyi.
“Hi Fanele Ku Yingisa Xikwembu Tanihi Mufumi”
18 Vaapostola lava a va yimela huvo leyi fumaka ya vandlha leri a ri ri karhi ri kula hi nkarhi wolowo, va swi xiyile leswaku a swi nga ta va swinene leswaku va ‘tshika rito ra Xikwembu va ya phakela swakudya.’ (Mint. 6:2) Leswaku ku lulamisiwa xiphiqo lexi, va kombele vadyondzisiwa leswaku va lava vavanuna va nkombo lava “teleke moya ni vutlhari” lava a va ta vekiwa leswaku va khathalela ‘ntirho lowu faneleke.’ (Mint. 6:3) A ku laveka vavanuna lava fanelekaka hikuva ntirho lowu a wu nga katsi ku phakela swakudya ntsena, kambe a wu katsa ku khoma mali, ku xava leswi lavekaka ni ku tiva leswaku ku laveka swakudya swo tanihi kwihi. Hinkwavo vavanuna lava hlawuriweke a va ri ni mavito ya Xigriki, kumbexana leswi swi pfune tinoni leti a ti vilela leswaku ti nga karhateki. Endzhaku ka loko vaapostola va khongerile ivi va anakanyisisa hi vavanuna lava bumabumeriweke, va veke vavanuna lava va nkombo leswaku va khathalela ‘ntirho lowu faneleke.’
(Mintirho 7:58–8:1) Endzhaku ka ku n’wi cukumeta ehandle ka muti, va sungula ku n’wi hoxetela hi maribye. Hiloko timbhoni ti veka tinguvu ta tona ta le handle emilengeni ya jaha leri vuriwaka Sawulo. 59 Kutani va ya emahlweni va hoxetela Stefano hi maribye, yena a kombela a ku: “Hosi Yesu, amukela moya wa mina.” 60 Kutani, a nkhinsama hi matsolo, a huwelela hi rito ra matimba a ku: “Yehovha, u nga va voni nandzu hi xidyoho lexi.” Kuteloko a vule sweswo, a etlela eku feni.
8 Loko ku ri Sawulo, a a ku seketela ku dlayiwa ka yena hi vomu. Hi siku rero vandlha leri a ri ri eYerusalema ri weriwa hi nxaniso lowukulu; van’wana hinkwavo handle ka vaapostola a va hangalake emigangeni hinkwayo ya Yudiya na Samariya.
Endla Ndzavisiso
(Mintirho 6:15) Kuteloko hinkwavo lava tshameke eSanedri va n’wi honolerile, va vona xikandza xakwe xi fana ni xikandza xa ntsumi.
Stefano—‘A A Tele Nsovo Ni Matimba’
2 A ku ri ni swin’wana leswi a swi hlamarisa hi xikandza xa Stefano hi nkarhi wolowo. Loko vaavanyisi va n’wi languta, va vone leswaku xikandza xa yena xi “fana ni xikandza xa ntsumi.” (Mint. 6:15) Tintsumi ti fambisa marungula lama humaka eka Yehovha Xikwembu kutani swi fanerile loko ti nga chavi naswona ti ri ni ku rhula. Stefano na yena a a nga chavi naswona a a ri ni ku rhula—sweswo swi xiyiwe ni hi vaavanyisi volavo a va n’wi venga. I yini lexi a xi endla leswaku a nga karhateki?
(Mintirho 8:26-30) Hambiswiritano, ntsumi ya Yehovha yi vulavule na Filipi, yi ku: “Tlakuka u ya edzongeni eka gondzo leri rhelelaka ri suka eYerusalema ri ya eGaza.” (Leri i gondzo ra kwandzasi.) 27 Hiloko a suka a famba, kutani waswivo, a ku ri ni mutsheniwa wa Muetiyopiya, wanuna la lawulaka ehansi ka Kandake hosi ya xisati ya Vaetiyopiya, loyi a a langutela xuma xa yena hinkwaxo. A a ye eYerusalema a ya gandzela, 28 kambe a a vuya a tshame ekalichini ya yena, a hlayela ehenhla marito ya muprofeta Esaya. 29 Kutani moya wu byela Filipi wu ku: “Tshinela u tihlanganisa ni kalichi leyi.” 30 Filipi a tsutsuma etlhelo ka yona kutani a n’wi twa a hlayela ehenhla marito ya muprofeta Esaya, kutani yena a ku: “Xana kahle-kahle wa swi tiva leswi u swi hlayaka?”
Ku Chumayela ‘Mahungu Lamanene Ha Yesu’
16 Vakreste namuntlha va ni lunghelo ro endla ntirho lowu fanaka ni lowu endliweke hi Filipi. Hakanyingi va kota ku chumayela rungula ra Mfumo hi xitshuketa eka lava va hlanganaka na vona, tanihi loko va teke riendzo. Ko tala swi va erivaleni leswaku ku va ku nga ri xiwelo loko va hlangana ni munhu la nga ni mbilu leyinene. Swi fanerile hikuva Bibele yi swi veka erivaleni leswaku tintsumi ti kongomisa ntirho wo chumayela leswaku rungula ri ta fikelela “matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo.” (Nhlav. 14:6) Yesu u profete hi ku kongoma leswaku tintsumi ti ta pfuneta entirhweni wo chumayela. Eka xifaniso xa yena xa koroni ni mfava, u vule leswaku hi nkarhi wa ntshovelo—ku nga makumu ya mafambiselo lawa ya swilo—“vatshoveri i tintsumi.” U tlhele a vula leswaku tintsumi ti ta “humesa swilo hinkwaswo leswi khunguvanyisaka ni vanhu lava endlaka swiendlo swo kala nawu.” (Mat. 13:37-41) Hi nkarhi lowu fanaka, tintsumi a ti ta hlengeleta vadyandzhaka va Mfumo—ivi hi ku famba ka nkarhi ti hlengeleta “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana”—lava Yehovha a vonaka va faneleka ku va enhlengeletanweni ya yena.—Nhlav. 7:9; Yoh. 6:44, 65; 10:16.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Mintirho 6:1-15) Emasikwini lawa, loko vadyondzisiwa va engeteleka, Vayuda lava vulavulaka Xigriki va n’unun’utela Vayuda lava vulavulaka Xiheveru, hikuva tinoni ta vona a ti honisiwa eka mphakelo wa siku ni siku. 2 Kutani lava 12 va vitana vunyingi bya vadyondzisiwa byi ta eka vona va ku: “A swi hi tsakisi leswaku hi tshika rito ra Xikwembu hi ya phakela swakudya ematafuleni. 3 Kutani, vamakwerhu, n’wina lavisisani vavanuna va nkombo lava ku tiyisekiwaka ha vona exikarhi ka n’wina, lava teleke moya ni vutlhari, leswaku hi va veka entirhweni lowu wu faneleke; 4 kambe hina hi ta tinyiketela exikhongelweni ni le vutirhelini bya rito.” 5 Naswona nchumu lowu vuriweke a wu tsakeriwa hi vunyingi hinkwabyo, kutani va langa Stefano, wanuna la teleke ripfumelo ni moya lowo kwetsima, na Filipi na Prokoro na Nikanoro na Timoni na Parmena na Nikolawo, muproselita wa le Antiyoka; 6 va va veka emahlweni ka vaapostola, loko va khongerile, vona va va tlhandleka mavoko. 7 Hikwalaho rito ra Xikwembu ri ya ri kula, ni nhlayo ya vadyondzisiwa yi ya yi andza ngopfu eYerusalema; naswona ntshungu lowukulu wa vaprista wu yingisa vupfumeri lebyi. 8 Kutani Stefano, a tele nsovo ni matimba, a a endla swihlamariso leswikulu ni masingita exikarhi ka vanhu. 9 Kambe ku humelela vavanuna van’wana exikarhi ka lava humaka laha ku vuriwaka Sinagoga ya Vantshunxiwa, ni Vakirena ni Vaaleksandriya ni lava humaka eKilikiya ni le Asiya, va ta kanetana na Stefano; 10 kambe a va nga swi koti ku tiyela vutlhari ni moya lowu a a vulavula ha wona. 11 Hiloko va kucetela vanhu exihundleni leswaku va ku: “Hi n’wi twe a vula marito yo sandza Muxe ni Xikwembu.” 12 Kutani va tlhontlha vanhu ni vakulukumba ni vatsari, naswona, va ta eka yena hi xitshuketa, va n’wi teka hi nkani va n’wi yisa eSanedri. 13 Hiloko va tisa timbhoni ta mavunwa, leti vuleke ti ku: “Munhu loyi a nga tshiki ku vula swo biha hi ndhawu leyi yo kwetsima ni hi Nawu. 14 Hi xikombiso, hi n’wi twe a vula leswaku Yesu wa Munazareta u ta wisa ndhawu leyi kutani a hundzula mintolovelo leyi Muxe a yi hundziseleke eka hina.” 15 Kuteloko hinkwavo lava tshameke eSanedri va n’wi honolerile, va vona xikandza xakwe xi fana ni xikandza xa ntsumi.”