Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
SEPTEMBER 2-8
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | VAHEVERU 7-8
“Muprista Hilaha Ku Nga Riki Na Makumu Hi Ku Ya Hi Mukhuva Wa Melkisedeke”
(Vaheveru 7:1, 2) Hikuva Melkisedeke loyi, hosi ya Salema, muprista wa Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, la hlanganeke na Abrahama a vuya eku hluleni ka tihosi kutani a n’wi katekisa 2 yena loyi Abrahama a n’wi aveleke vukhume bya swilo hinkwaswo, xo sungula eka hinkwaswo, hi vuhundzuluxeri, i “Hosi Ya Ku Lulama,” naswona a tlhela a va hosi ya Salema, hileswaku, “Hosi Ya Ku Rhula.”
it-2-E 366
Melkisedeke
Hosi ya le Salema wa khale tlhelo “muprista wa Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla,” ku nga Yehovha. (Gn 14:18, 22) Hi yena muprista wo sungula loyi a boxiweke eMatsalweni; u ve muprista emahlweni ka 1933 B.C.E. Leswi Melkisedeke a ri hosi ya le Salema leswi vulaka “Ku rhula,” loko muapostola Pawulo a vulavula hi yena, u n’wi vitana “Hosi Ya Ku Rhula” ni “Hosi Ya Ku Lulama.” (Hv 7:1, 2) Ku vuriwa leswaku Salema wa khale hi ku famba ka nkarhi u ve ntsindza wa doroba ra Yerusalema naswona vito leri ri katsiwile eka Yerusalema, hi yona mhaka mikarhi yin’wana loko va vula Yerusalema va ku hi le “Salema.”—Ps 76:2.
Loko Abrama (Abrahama) a vuya hi le ku hluleni ka Kedolawomere ni tihosi leti a ti ri na yena, u ye eRivaleni ra le Hansi ra Xavhe, kumbe “Rivala ra le Hansi ra hosi.” Kwalaho Melkisedeke u humese “xinkwa ni vhinyo” kutani a katekisa Abrahama, a ku: “A ku katekisiwe Abrama wa Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, Muendli wa tilo ni misava; naswona a ku dzunisiwe Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, lexi nyiketeke lava ku tshikilelaka evokweni ra wena!” Hiloko Abrahama a nyika hosi tlhelo muprista “vukhume bya hinkwaswo,” ku nga swilo “leswikulu leswi phangiweke” leswi a swi kumeke eka tihosi leti a ti hluleke.—Gn 14:17-20; Hv 7:4.
(Vaheveru 7:3) Hi ku va a nga ri na tatana, a nga ri na manana, a nga ri na matimu ya xivongo, a nga ri na ku sungula ka masiku hambi ku ri makumu ya vutomi, kambe leswi a endliweke a fana ni N’wana wa Xikwembu, u tshama a ri muprista hilaha ku nga heriki.
it-2-E 367 ¶4
Melkisedeke
I ntiyiso ku fikela kwihi mhaka ya leswaku Melkisedeke ‘a nga ri na ku sungula ka masiku hambi ku ri makumu ya vutomi’?
Pawulo u boxe timhaka tin’wana ta nkoka mayelana na Melkisedeke, loko a ku: “Hi ku va a nga ri na tatana, a nga ri na manana, a nga ri na matimu ya xivongo, a nga ri na ku sungula ka masiku hambi ku ri makumu ya vutomi, kambe leswi a endliweke a fana ni N’wana wa Xikwembu, u tshama a ri muprista hilaha ku nga heriki.” (Hv 7:3) Ku fana ni vanhu van’wana, Melkisedeke u velekiwile a tlhela a fa. Hambiswiritano, mavito ya vatswari vakwe a ma tiveki, rixaka leri a humaka eka rona a ri boxiwanga ni vatukulu vakwe a va tiveki naswona Matsalwa a ma na byona vuxokoxoko bya ku sungula ka masiku yakwe kumbe bya makumu ya vutomi byakwe. Hikwalaho, swa fanela ku va Melkisedeke a yimela Yesu Kreste, loyi a nga muprista hilaha ku nga heriki. Leswi a nga riki kona loyi a rhangeleke Melkisedeke kumbe loyi a n’wi tlhandlameke, na Yesu a nga kona muprista lonkulu ku fana yena loyi a n’wi rhangeleke naswona Bibele yi vula leswaku a nga kona loyi a nga ta n’wi tlhandlama. Hambileswi Yesu a velekiweke erixakeni ra Yuda ni le ka nxaxamelo wa vuhosi bya Davhida, rixaka rero a ri hoxanga xandla nikatsongo leswaku a va muprista kumbe a va hosi tlhelo muprista. Swilo leswi swi endleke hikwalaho ka leswi Yehovha a endleke xihlambanyo na yena.
(Vaheveru 7:17) Hikuva hi ku landza vumbhoni ku vuriwa leswi: “U muprista hi masiku hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke.”
it-2-E 366
Melkisedeke
Vuprofeta Lebyi A Byi Kombetela Eka Vuprista Bya Kreste. Eka vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya, xihlambanyo lexi Yehovha a xi endleke eka “Hosi” ya Davhida xi ri: “U muprista hilaha ku nga riki na makumu hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke!” (Ps 110:1, 4) Pisalema leyi, leyi huhuteriweke yi nyike Vaheveru xivangelo lexi twalaka xo teka Mesiya loyi a tshembisiweke tanihi loyi a ta va hosi tlhelo muprista hi nkarhi wun’we. Eka papila leri muapostola Pawulo a ri tsaleleke Vaheveru u lo namba a ba homu rimhondzo loko a vulavula hi “Yesu, la veke muprista lonkulu hi masiku hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke.”—Hv 6:20; 5:10; vona NTWANANO.
Endla Ndzavisiso
(Vaheveru 8:3) Hikuva muprista un’wana ni un’wana lonkulu u vekeriwe ku nyikela tinyiko ni switlhavelo; hikwalaho a swi fanerile leswaku ni loyi a va ni nchumu wo nyikela ha wona.
Switlhavelo Leswi Tsakiseke Xikwembu
11 “Muapostola Pawulo u ri: “Muprista un’wana ni un’wana lonkulu u vekeriwe ku nyikela tinyiko ni switlhavelo.” (Vaheveru 8:3) Xiya leswaku Pawulo u avanyisa magandzelo lawa a ma endliwa hi muprista lonkulu wa le Israyele wa khale hi swiyenge swimbirhi, ku nga “tinyiko” ni “switlhavelo,” kumbe “switlhavelo swa swidyoho.” (Vaheveru 5:1) Vanhu hi ntolovelo va nyikela tinyiko leswaku va kombisa rirhandzu ni ku tlangela, swin’we ni ku hlakulela vunghana, ku tsakeriwa, kumbe ku amukeriwa. (Genesa 32:20; Swivuriso 18:16) Hilaha ku fanaka, yo tala ya magandzelo lama hlamuseriweke hi Nawu ma nga ha langutiwa tanihi “tinyiko” eka Xikwembu, to lava ku amukeriwa ni ku tsakeriwa hi xona. Munhu a a fanele a hakela loko a tlule Nawu, naswona a a humesa “switlhavelo swa swidyoho” leswaku ku lulamisiwa leswi a swi onheke. Tibuku ta Ntlhanu to Sungula ta Matsalwa, ngopfungopfu buku ya Eksoda, ya Levhitika ni ya Tinhlayo, ti hlamusela swo tala malunghana ni switlhavelo ni magandzelo ya mixaka yo hambana. Hambileswi swi nga hi tikelaka swinene ku twisisa ni ku tsundzuka timhaka leti hinkwato, tinhlankulu tin’wana malunghana ni mixaka yo hambanahambana ya magandzelo ti lava nyingiso wa hina.
(Vaheveru 8:13) Leswi xi vulavulaka hi “ntwanano lowuntshwa” xi endle lowo sungula wu va lowu hundzeriweke hi nkarhi. Kutani lowu endliweke wu va lowu hundzeriweke hi nkarhi naswona wu va wa khale wu le kusuhi ni ku nyamalala.
it-1-E 523 ¶5
Ntwanano
Ntwanano wa Nawu wu ‘hundzeriwe hi nkarhi’ hi ndlela yihi?
Hambiswiritano, ntwanano wa Nawu wu ‘hundzeriwe hi nkarhi’ loko Xikwembu hi ku tirhisa muprofeta Yeremiya xi tivisa leswaku ku ta va ni ntwanano lowuntshwa. (Yr 31:31-34; Hv 8:13) Hi 33 C.E. rifu ra Kreste ri herise ntwanano wa Nawu (Kl 2:14), wu siviwa hi ntwanano lowuntshwa.—Hv 7:12; 9:15; Mit 2:1-4.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Vaheveru 7:1-17) Hikuva Melkisedeke loyi, hosi ya Salema, muprista wa Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, la hlanganeke na Abrahama a vuya eku hluleni ka tihosi kutani a n’wi katekisa 2 yena loyi Abrahama a n’wi aveleke vukhume bya swilo hinkwaswo, xo sungula eka hinkwaswo, hi vuhundzuluxeri, i “Hosi Ya Ku Lulama,” naswona a tlhela a va hosi ya Salema, hileswaku, “Hosi Ya Ku Rhula.” 3 Hi ku va a nga ri na tatana, a nga ri na manana, a nga ri na matimu ya xivongo, a nga ri na ku sungula ka masiku hambi ku ri makumu ya vutomi, kambe leswi a endliweke a fana ni N’wana wa Xikwembu, u tshama a ri muprista hilaha ku nga heriki. 4 Kutani, vonani ndlela leyi munhu loyi a a ri nkulu ha yona, loyi Abrahama nhloko ya ndyangu, a n’wi nyikeke vukhume bya swilo leswikulu leswi phangiweke. 5 I ntiyiso, vanhu lava nga vana va Levhi lava amukelaka ntirho wa vona wa vuprista va lerisiwe ku hlengeleta vukhume eka vanhu hi ku ya hi Nawu, hileswaku, eka vamakwavo, hambiloko lava va hume emasengeni ya Abrahama; 6 kambe munhu la nga lavisisangiki matimu ya xivongo xakwe eka vona u teke vukhume eka Abrahama kutani a katekisa yena loyi a a ri ni switshembiso. 7 Kutani handle ka ku kanetana, nchumu lowutsongo wu katekisiwa hi lowukulu. 8 Naswona hi tlhelo rin’wana, i vanhu lava faka lava amukelaka vukhume, kambe hi tlhelo lerin’wana, i munhu loyi ku nyikeriwaka vumbhoni ha yena leswaku wa hanya. 9 Naswona, loko ndzo tirhisa marito lawa, hi Abrahama, hambi ku ri Levhi la amukelaka vukhume u hakele vukhume, 10 hikuva a a ha ri emasengeni ya tata wakwe loko Melkisedeke a hlangana na yena. 11 Kutani, loko kunene ku hetiseka a ku ta hi ntirho wa vuprista bya Valevhi, (hikuva vanhu a va nyikiwa Nawu, byona byi ri xikombiso xa kona,) xana a ka ha ta va ni xilaveko xihi xin’wana xa leswaku ku humelela muprista un’wana hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke naswona ku nga vuriwi leswaku hi ku ya hi mukhuva wa Aroni? 12 Hikuva leswi ntirho wa vuprista wu hundzuriwaka, i mfanelo leswaku ku hundzuriwa ni nawu. 13 Hikuva wanuna loyi ku vuriwaka swilo leswi malunghana na yena, a a ri xirho xa nyimba yin’wana, leyi eka yona ku nga riki na un’we la tshameke a tirha ealitarini. 14 Hikuva swi le rivaleni swinene leswaku Hosi ya hina yi hume eka Yuda, nyimba leyi Muxe a nga vulavulangiki nchumu ha yona malunghana ni vaprista. 15 Nakambe swi le rivaleni swinene leswaku ku ni mu-prista un’wana la yelanaka na Melkisedeke la humelelaka, 16 loyi a veke tano, ku nga ri hi ku ya hi nawu wa xileriso lowu vekiweke hi munhu wa nyama, kambe hi ku ya hi matimba ya vutomi lebyi nga lovisekiki, 17 hikuva hi ku landza vumbhoni ku vuriwa leswi: “U muprista hi masiku hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke.”
SEPTEMBER 9-15
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | VAHEVERU 9-10
“Ndzhuti Wa Swilo Leswinene Leswi Nga Ta Ta”
(Vaheveru 9:12-14) E-e, a nga nghenanga ni ngati ya timbuti ni ya swinkunzana, kambe u nghene ni ngati yakwe, kan’we swi helela kwalaho endhawini yo kwetsima kutani a hi kumela ku kutsuriwa loku nga heriki. 13 Hikuva loko ngati ya timbuti ni ya tinkunzi ni nkuma wa thokazi leswi xuviweke eka lava nyamisiweke swi kwetsimisa lerova va basa enyameni, 14 ku vuriwa yini hi ngati ya Kreste, loyi hi moya lowu nga heriki a tinyikeleke a nga ri na xisolo eka Xikwembu, a basisa mapfalo ya hina emintirhweni leyi feke leswaku hi ta endlela Xikwembu lexi hanyaka ntirho wo kwetsima?
it-1-E 862 ¶1
Ku Rivalela
Hi ku ya hi nawu lowu Xikwembu a xi wu nyike tiko ra Israyele, munhu loyi a dyoheleke Xikwembu kumbe a dyoheleke munhu un’wana, leswaku a rivaleriwa swidyoho swakwe, a fanele a sungula a lulamisa xidyoho xexo hilaha Nawu a wu vula hakona kutani endzhaku a ta endla xitlhavelo hi ngati eka Yehovha. (Lv 5:5–6:7) Hi yona mhaka Pawulo a vulavuleke hi nsinya lowu wa nawu, a ku: “Ina, swilo swo tala swi basisiwa hi ngati hi ku ya hi Nawu, naswona loko ngati yi nga halatiwi, ku hava ku rivaleriwa.” (Hv 9:22) Hambiswiritano, ngati ya swifuwo leswi a ku endliwa switlhavelo ha swona a yi nga swi koti ku susa xidyoho hi ku helela ni ku endla leswaku munhu a va ni ripfalo leri baseke. (Heb 10:1-4; 9:9, 13, 14) Ku hambana ni sweswo, ntwanano lowuntshwa lowu ku profetiweke ha wona, wu endla swi koteka ku rivaleriwa hi ku helela hi ku tirhisa gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kreste. (Yr 31:33, 34; Mt 26:28; 1Ko 11:25; Ef 1:7) Hambi ku ri hi nkarhi lowu a ha ri laha misaveni, Yesu u kombise leswaku u ni matimba yo rivalela swidyoho hi ku hanyisa munhu loyi a ome swirho.—Mt 9:2-7.
(Vaheveru 9:24-26) Hikuva Kreste u nghenile, a nga nghenanga endhawini yo kwetsima leyi endliweke hi mavoko, leyi nga xifaniso xa swa xiviri, kambe etilweni hi koxe, kutani a humelela emahlweni ka Xikwembu hi xiviri hikwalaho ka hina. 25 Ku nga ri leswaku a ta tinyikela ko tala, hilaha kunene muprista lonkulu a ngheneke hakona endhawini yo kwetsima lembe ni lembe a ri ni ngati leyi nga riki ya yena. 26 Loko swi nga ri tano, a a ta fanela ku va a xaniseka ko tala hi mpfhuka misava yi va kona. Kambe sweswi u tikombisile kan’we swi helela kwalaho emakumu ka mafambiselo ya swilo leswaku a susa xidyoho hi ku tiendla xitlhavelo.
“Hambeta U Ndzi Landzela”
4 Matsalwa a ma hi byeli nchumu hi ta Yesu loko a fika etilweni, ndlela leyi a amukeriweke ha yona ni leswi a a tsakise xiswona loko a tlhela a vonana ni Tata wakwe. Hambiswiritano, Bibele yi hi byele ka ha ri emahlweni leswi a swi ta humelela etilweni endzhakunyana ka loko Yesu a tlhelele kwale. Phela kwalomu ka malembe-xidzana yo tlula 15, Vayuda a va tlangela nkhuvo wo kwetsima. Siku rin’we, lembe ni lembe, muprista lonkulu a a nghena eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu etempeleni a xuva ngati ya magandzelo ya Siku ra ku Kombela ku Rivaleriwa emahlweni ka areka ya ntwanano. Hi siku rero, muprista lonkulu a a fanekisela Mesiya. Yesu u swi hetisise hilaha ku heleleke leswi nkhuvo wolowo a wu profeta swona loko a tlhelele etilweni. U nghene etilweni evukwetsimelweni lebyikulu bya Yehovha—endhawini yo kwetsima ngopfu evuakweni hinkwabyo—kutani a nyika Tata wa yena ntikelo wa gandzelo ra nkutsulo lowu a wu humeseke. (Vaheveru 9:11, 12, 24) Xana Yehovha u wu amukerile?
(Vaheveru 10:1-4) Hikuva leswi Nawu wu nga ni ndzhuti wa swilo leswinene leswi nga ta ta, kambe leswi ku nga riki swilo swa kona hi xiviri, vanhu a va nge pfuki va endle leswaku lava tshinelaka va hetiseka hi switlhavelo leswi fanaka leswi endliwaka lembe ni lembe leswi va yaka emahlweni va swi nyikela. 2 Loko swi nga ri tano, xana a ku ta va ku nga tshikiwanga ku nyikela switlhavelo, hikuva lava endlaka ntirho wo kwetsima lava basisiweke kan’we swi helela kwalaho a va nga ha ta pfuka va va ni ripfalo ra swidyoho? 3 Ku hambana ni sweswo, hi switlhavelo leswi ku ni ku tsundzukiwa ka swidyoho lembe ni lembe, 4 hikuva a swi koteki leswaku ngati ya tinkunzi ni ya timbuti yi susa swidyoho.
it-2-E 602-603
Ku Hetiseka
Ku Hetiseka Ka Nawu Wa Muxe. Nawu lowu a wu nyikiwe Vaisrayele hi ku tirhisa Muxe a wu katsa vuprista ni ku nyikela switlhavelo hi swifuwo swo hambanahambana. Hambileswi a wu huma eka Xikwembu naswona wu hetisekile, Nawu wolowo, vuprista ni switlhavelo a swi swi kotanga ku endla leswaku vanhu lava a va ri ehansi ka Nawu va hetiseka, hilaha muapostola loyi a huhuteriwke a vulaka hakona. (Hv 7:11, 19; 10:1) Ematshan’weni yo va tshunxa eka xidyoho ni rifu, wu lo endla xidyoho xi vonaka kahle erivaleni. (Rhm 3:20; 7:7-13) Hambiswiritano, malunghiselelo lawa, ma hetisise xikongomelo xa wona hilaha Xikwembu a xi lava hakona; Nawu wu hundzuke “mukongomisi” loyi a yisaka vanhu eka Kreste, kutani wu va “ndzhuti wa swilo leswinene leswi nga ta ta.” (Ga 3:19-25; Hv 10:1) Loko Pawulo a vula leswaku “leswi Nawu wu hlulekeke, loko wa ha tsanile hikwalaho ka nyama” (Rhm 8:3) a kombetela eka muprista lonkulu wa xiviri wa Muyuda (loyi a hlawuriwe hi Nawu leswaku a endla switlhavelo naswona a a nghena eNdhawini yo Kwetsima Ngopfu hi Siku ro Rivaleriwa swidyoho leswaku a endla switlhavelo hi ngati ya swifuwo) loyi a nga swi koti “ku va ponisa hi ku helela” lava a va tirhela, hilaha Vaheveru 7:11, 18-28 yi vulaka ha kona. Hambileswi switlhavelo leswi a swi endliwa hi vuprista bya Aroni a swi endla leswaku vanhu va va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu kambe a swi nga endli leswaku swidyoho swa vona swi rivaleriwa hi ku helela. Muapostola Pawulo a vulavula hi swona loko a vula leswaku switlhavelo swa ku kombela ku rivaleriwa a swi nge swi koti ku endla “leswaku lava tshinelaka va hetiseka,” leswi vulaka ku rivaleriwa hi ku helela. (Hv 10:1-4; ringanisa Hv 9:9.) Muprista lonkulu a nga ta swi kota ku nyikela nkutsulo lowu a wu laveka leswaku vanhu va rivaleriwa xidyoho hilaha ku heleleke. I xitlhavelo xa Kreste ntsena lexi a xi ta kota ku endla leswi.—Hv 9:14; 10:12-22.
Endla Ndzavisiso
(Vaheveru 9:16, 17) Hikuva laha ku nga ni ntwanano, ku fanele ku va ni rifu ra munhu wa nyama la endleke ntwanano. 17 Hikuva ntwanano wu tirha hi switlhavelo leswi feke, hileswi wu nga tirhiki hi nkarhi hambi wu ri wihi loko munhu wa nyama la endleke ntwanano a ha hanya.
Swivutiso Swa Vahlayi
Pawulo u boxe leswaku rifu a ri laveka leswaku ku tiyisiwa mintwanano exikarhi ka Xikwembu ni vanhu. Ntwanano wa Nawu i xikombiso. Muxe a a ri muhlanganisi wa wona, loyi a a ta tisa ku twanana loku exikarhi ka Xikwembu na Israyele wa nyama. Xisweswo Muxe u tirhe ntirho wa nkoka naswona a a ri yena munhu loyi a tirhisaneke ni Vaisrayele loko va nghena eka ntwanano. Xisweswo Muxe a nga langutiwa tanihi munhu la nga muendli wa ntwanano wa Nawu lowu sunguriweke hi Yehova. Kambe xana Muxe u boheke ku halata ngati ya yena ya vutomi leswaku ntwanano wa Nawu wu va wa nkoka? E-e. Ematshan’wini ya sweswo ku nyikeriwe swifuwo, laha ngati ya swona a yi siva ngati ya Muxe.—Vaheveru 9:18-22.
Ku vuriwa yini hi ntwanano lowuntshwa exikarhi ka Yehova ni tiko ra Israyele wa moya? Yesu Kriste u ve ni xiphemu lexi hlawulekeke xo va muyimeri, Muhlanganisi exikarhi ka Yehova na Israyele wa moya. Hambi leswi Yehova a sunguleke ntwanano lowu, a wu khumba ngopfu Yesu Kriste. Handle ko va Muhlanganisi wa wona, Yesu u tirhisane hi xiviri enyameni ni lava a va ta rhanga va yisiwa eka ntwanano lowu. (Luka 22:20, 28, 29) Ku tlula kwalaho, a a faneleka ku nyikela gandzelo leri lavekaka leswaku a tiyisa ntwanano. Gandzelo leri a a ku nga ri ra swifuwo kambe a ri ri ra vutomi lebyi hetisekeke bya munhu. Kutani ke, Pawulo a nga vula leswaku Kriste i munhu la nga muendli wa ntwanano lowuntshwa. Endzhaku ka loko ‘Kriste a nghene etilweni hi koxe, a humelela emahlweni ka Xikwembu leswaku a hi yimela,’ ntwanano lowuntshwa wu ve ni ntikelo.—Vaheveru 9:12-14, 24.
Loko a vulavula hi Muxe na Yesu tanihi lava endlaka ntwanano, Pawulo a a nga ringanyeti swona leswaku un’wana wa vona u sungule mintwanano ya yena, leyi kahle-kahle a yi endliwe hi Xikwembu. Ematshan’wini ya sweswo, vanhu volavo havambirhi va katsekile swinene tanihi vahlanganisi eku tiseni ka mintwanano hi vumbirhi bya vona. Naswona eka yona hinkwayo, rifu a a ri laveka—swifuwo swi yimela Muxe, naswona Yesu a nyikela ngati ya yena hikwalaho ka lava nga eka ntwanano lowuntshwa.
(Vaheveru 10:5-7) Hikwalaho loko a fika emisaveni u ri: “‘Xitlhavelo ni gandzelo a wu swi lavanga, kambe u ndzi lunghiselele miri. 6 A wu ma amukelanga magandzelo yo hisiwa lama heleleke ni gandzelo ra xidyoho.’ 7 Kutani ndzi te, ‘Waswivo! Ndza ta (ebukwini leyi songiwaka, swi tsariwile malunghana na mina) ku ta endla ku rhandza ka wena, Wena Xikwembu.’”
it-1-E 249-250
Nkhuvulo
Luka u ri Yesu u khongerile endzhaku ka loko a khuvuriwile. (Lk 3:21) Ku engetela kwalaho, mutsari wa buku ya Vaheveru u ri loko Yesu Kreste a ta “emisaveni” (swi vula ku a ku nga ri hi nkarhi lowu a velekiweke ha wona, a nga se kota ku hlaya ni ku vula marito lawa, kambe a ku ri hi nkarhi lowu a khuvuriweke ha wona ni ku sungula ka vutirheli byakwe) a a vulavula hi ku ya hi Pisalema 40:6-8 (LXX): “Xitlhavelo ni gandzelo a wu swi lavanga, kambe u ndzi lunghiselele miri. . . . “Waswivo! Ndza ta (ebukwini leyi songiwaka, swi tsariwile malunghana na mina) ku ta endla ku rhandza ka wena, Wena Xikwembu.” (Hv 10:5-9) Yesu a ri Muyuda hikwalaho ka leswi a tswariweke eka rixaka ra Vayuda, ku nga rixaka leri Xikwembu xi endleke ntwanano wa Nawu na rona. (Eks 19:5-8; Ga 4:4) Hikwalaho ka sweswo, Yesu a na se a endle ntwanano ni Xikwembu loko a khuvuriwa hi Yohane. Yesu u endle hilaha Nawu a wu vula ha kona hambileswi a swi nga bohi eka yena. U khuvuriwe hikwalaho ka leswi a lava ku endla “ku rhandza” ka Tata wakwe Yehovha ni hi ku nyikela hi miri wakwe lowu ‘lunghiseleriweke’ naswona a a lava ku herisa Nawu wo endla magandzelo hi swifuwo. Muapostola Pawulo u ri: Hi “ku rhandza” loku vuriweke, hi kwetsimisiwile hi ku nyiketiwa ka miri wa Yesu Kreste kan’we swi helela kwalaho.” (Hv 10:10) Eka Yesu ku endla ku rhandza ka Tata wakwe, a swi katsa vutirheli bya Mfumo naswona Yesu u tinyikerile hikwalaho ka wona. (Lk 4:43; 17:20, 21) Yehovha u amukele N’wana wakwe ni ku xiya ku tinyiketela kakwe, a n’wi tota hi moya lowo kwetsima kutani a ku eka yena: “U N’wana wa mina, la rhandzekaka; ndzi ku amukerile.”—Mr 1:9-11; Lk 3:21-23; Mt 3:13-17.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Vaheveru 9:1-14) Kutani loko ku ri wona, ntwanano wo sungula, a wu ri ni swileriso swa ntirho wo kwetsima ni ndhawu ya wona yo kwetsima emisaveni. 2 Hikuva a ku akiwe yindlu yo sungula ya ntsonga leyi eka yona a ku ri ni xo tlhandleka rivoni ni tafula swin’we ni ku kombisiwa ka swinkwa; naswona yi vuriwa “Ndhawu yo Kwetsima.” 3 Kambe endzhaku ka nguvu ya vumbirhi a ku ri ni yindlu ya ntsonga leyi vuriwaka “Vukwetsimisiso.” 4 Byona a byi ri ni xibya xa nsuku xo hisela mirhi ya risuna ni areka ya ntwanano leyi namekiweke hinkwako hi nsuku, endzeni ka yona ku ri ni khuwana ra nsuku leri nga ni manna ni nhonga ya Aroni leyi hlukeke ni swiphepherhele swa ntwanano; 5 kambe ehenhla-henhla ka byona a ku ri ni makerubu lama vangamaka lama funengeteke xifunengeto xa ku vuyelelana. Kambe sweswi a hi nkarhi wo vulavula hi vuenti malunghana ni swilo leswi. 6 Loko swilo leswi swi akiwile hi ndlela leyi, vaprista va nghena endlwini yo sungula ya ntsonga minkarhi hinkwayo ku endla mintirho yo kwetsima; 7 kambe endlwini ya vumbirhi ku nghena muprista lonkulu ntsena, kan’we hi lembe, a ri ni ngati, leyi a yi nyikelaka yi va yakwe, yi tlhela yi va ya swidyoho leswi vanhu va swi endlaka hi ku ka va nga tivi. 8 Xisweswo moya lowo kwetsima wu swi veka erivaleni leswaku ndlela leyi yaka endhawini yo kwetsima a yi nga si kombisiwa loko ntsonga wo sungula wa ha yimile. 9 Ntsonga lowu i xifaniso xa nkarhi lowu vekiweke lowu sweswi wu fikeke, naswona ku fambisana na wona, ku nyikeriwa tinyiko ni switlhavelo. Hambiswiritano, leswi a swi swi koti ku endla munhu la endlaka ntirho wo kwetsima a hetiseka malunghana ni ripfalo rakwe, 10 kambe swi yelana ntsena ni swakudya ni swakunwa ni minkhuvulo yo hambana-hambana. A swi ri swilaveko swa le nawini mayelana ni swa nyama naswona a swi simekiwile ku fikela nkarhi lowu vekiweke wo lulamisa swilo. 11 Hambiswiritano, loko Kreste a ta a ri muprista lonkulu wa swilo leswinene leswi endlekeke, hi ntsonga lowukulu ni lowu hetisekeke ngopfu lowu nga endliwangiki hi mavoko, hileswaku, lowu nga riki wa ntumbuluko lowu, 12 e-e, a nga nghenanga ni ngati ya timbuti ni ya swinkunzana, kambe u nghene ni ngati yakwe, kan’we swi helela kwalaho endhawini yo kwetsima kutani a hi kumela ku kutsuriwa loku nga heriki. 13 Hikuva loko ngati ya timbuti ni ya tinkunzi ni nkuma wa thokazi leswi xuviweke eka lava nyamisiweke swi kwetsimisa lerova va basa enyameni, 14 ku vuriwa yini hi ngati ya Kreste, loyi hi moya lowu nga heriki a tinyikeleke a nga ri na xisolo eka Xikwembu, a basisa mapfalo ya hina emintirhweni leyi feke leswaku hi ta endlela Xikwembu lexi hanyaka ntirho wo kwetsima?
SEPTEMBER 16-22
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | VAHEVERU 11
“Nkoka Wo Va Ni Ripfumelo”
(Vaheveru 11:1) Ripfumelo i ku langutela loku tiyisekisiweke ka swilo leswi tshembiwaka, vumbhoni lebyi tiyeke bya leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi.
Vana Ni Ripfumelo Eka Switshembiso Swa Yehovha
6 Eka Vaheveru 11:1 (Yi hlaye.) Bibele yi boxa nhlamuselo ya ripfumelo. Ripfumelo ri katsa swilo swimbirhi leswi hi nga swi voniki: (1) “Ku langutela loku tiyisekisiweke”—leswi swi nga ha katsa swilo leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka swo tanihi ku herisiwa ka vubihi ni ku ta ka misava leyintshwa. (2) “Leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi.” Emhakeni leyi, rito ra Xigriki leri hundzuluxeriwe ri va “vumbhoni lebyi tiyeke” ri vula “vumbhoni lebyi khorwisaka” bya ntiyiso lowu nga voniwiki, byo tanihi ku va kona ka Yehovha Xikwembu, Yesu Kreste, tintsumi ni swilo hinkwaswo leswi endlekaka eMfun’weni wa le tilweni. (Hev. 11:3) Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi ni ripfumelo eka swilo leswi nga voniwiki leswi Rito ra Xikwembu ri swi vuleke? Hi nga swi kombisa hi leswi hi swi vulaka ni swiendlo swa hina. Kutani handle ka swilo leswi hi ta va hi nga ri na ripfumelo leri tiyeke.
(Vaheveru 11:6) Ku tlula kwalaho, handle ka ripfumelo a swi koteki ku xi tsakisa kahle, hikuva la tshinelelaka Xikwembu u fanele a kholwa leswaku xi kona ni leswaku hi xona muhakeri wa lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo.
“Muhakeri Wa Lava Va Xi Lavaka Hi Mbilu Hinkwayo”
Swi katsa yini ku tsakisa Yehovha? Pawulo u tsale a ku: “Handle ka ripfumelo a swi koteki ku xi tsakisa kahle [Xikwembu].” Xiya leswaku Pawulo a nga vuli swona leswaku swa tika ku tsakisa Xikwembu handle ka ripfumelo. Ematshan’weni ya sweswo, muapostola u vula leswaku a swi koteki ku endla tano. Hi marito man’wana, ripfumelo ri hi pfuna leswaku hi tsakisa Xikwembu.
Xana Yehovha u tsakisiwa hi ripfumelo ra muxaka muni? Ripfumelo ra hina eka Xikwembu ri fanele ri katsa swilo swimbirhi. Xo sungula hi ‘fanele hi kholwa leswaku xi kona.’ Hi nga xi tsakisa njhani Xikwembu loko hi kanakana leswaku xi kona? Hambiswiritano, ripfumelo ra xiviri ri katsa leswi engetelekeke, hikuva hambi ku ri madimona ma kholwa leswaku Yehovha u kona. (Yakobo 2:19) Ripfumelo ra hina ra leswaku Xikwembu i xa xiviri ri fanele ri hi susumetela ku teka goza, hi kombisa ripfumelo ra hina hi ku hanya hi ndlela leyi xi tsakisaka.—Yakobo 2:20, 26.
Xa vumbirhi hi ‘fanele hi kholwa leswaku’ Xikwembu i “muhakeri.” Munhu loyi a nga ni ripfumelo ra ntiyiso wa khorwiseka hi ku helela leswaku matshalatshala yakwe yo hanya hi ndlela leyi tsakisaka Xikwembu a ma nge vi ya hava. (1 Vakorinto 15:58) Hi nga n’wi tsakisa njhani Yehovha loko hi kanakana vuswikoti byakwe kumbe ku navela kakwe ka ku hi katekisa? (Yakobo 1:17; 1 Petro 5:7) Munhu loyi a gimetaka hileswaku Xikwembu a xi khathali, a xi nkhensi naswona a xi na malwandla a nga xi tivi Xikwembu xa le Bibeleni.
Xana Yehovha u katekisa vamani? Pawulo u ri: “Lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo.” Buku ya tinhlamuselo ya vahundzuluxeri va Bibele yi vula leswaku xiga xa Xigriki lexi hundzuluxeriweke xi ku “lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo” xi vula ku endla matshalatshala yo gandzela Xikwembu ku nga ri ku ringeta ku xi lavisisa kumbe ku dyondza ha xona. Buku yin’wana ya tinhlamuselo ta Bibele yi hlamusela riendli leri ra Xigriki tanihi ku endla matshalatshala lamakulu. I ntiyiso leswaku Yehovha u katekisa lava ripfumelo ra vona ri va susumetelaka ku n’wi gandzela hi rirhandzu leri humaka embilwini ni hi ku hiseka.—Matewu 22:37.
(Vaheveru 11:33-38) lava hi ripfumelo va hluleke mimfumo enkwetlembetanweni, va endla ku lulama, va kuma switshembiso, va pfala milomu ya tinghala, 34 va tima matimba ya ndzilo, va balekela vukarhi bya banga, va endliwa lava nga ni matimba ku suka exiyin’weni xo tsana, va va ni vurhena enyimpini, va hangalasa mavuthu ya vanhu vambe. 35 Vavasati va amukela vafi va vona hi ku pfuka ka vafi; kambe vanhu van’wana va xanisiwa hikuva a va swi amukelanga ku ntshunxiwa hi nkutsulo wun’wana, leswaku va ta kuma ku pfuxiwa ko antswa. 36 Ina, van’wana va ringiwe hi ku vungunyiwa ni minxupulo, hakunene, ku tlula sweswo, hi timpecana ni makhotso. 37 Va khandliwe hi maribye, va ringiwile, va saheleriwile, va file hi ku tlhaviwa hi banga, va famba-fambe va ambale madzovo ya tinyimpfu, va ambale madzovo ya timbuti, loko va ri eku pfumaleni, enhlomulweni, eku xanisiweni; 38 naswona misava a yi nga va faneli. Va tsendzelekile emakwandzasini ni le tintshaveni ni le mabakweni ni le minceleni ya misava.
Vana Ni Ripfumelo Leri Tiyeke Eka Ntshembo Lowu U Nga Na Wona
10 Eka Vaheveru ndzima 11, muapostola Pawulo u hlamusela miringo leyi malandza yo tala ya Xikwembu lama nga boxiwangiki hi mavito ma yi tiyiseleke. Hi xikombiso, muapostola loyi u boxe vavasati lava a va ri ni ripfumelo lava feriweke hi vana va majaha kambe hi ku famba ka nkarhi va pfuxiweke. Kutani u tlhele a boxa van’wana lava nga ‘swi amukelangiki ku ntshunxiwa hi nkutsulo wun’wana, leswaku va ta kuma ku pfuxiwa ko antswa.’ (Hev. 11:35) Hambileswi hi nga tiyisekiki leswaku Pawulo a anakanya hi vamani, van’wana vo fana na Naboti na Zakariya va khandliwe hi maribye va fa hileswi va yingiseke ni ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (1 Tih. 21:3, 15; 2 Tikr. 24:20, 21) Daniyele ni vanghana wakwe a va pfulekeriwe hi nkarhi lowunene wo ‘amukela ku ntshunxiwa’ loko ntsena va nga tshembeki. Ku ri na sweswo, ripfumelo ra vona eka matimba ya Xikwembu ri va pfune ku “pfala milomu ya tinghala,” ni ku “tima matimba ya ndzilo.”—Hev. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.
11 Hikwalaho ka ripfumelo, vaprofeta volavo vo fana na Mikaya na Yeremiya ‘va ringiwe hi ku vungunyiwa ni hi ku khotsiwa.’ Van’wana vo fana na Eliya, “va tsendzelekile emakwandzasini ni le tintshaveni ni le mabakweni ni le minceleni ya misava.” Hinkwavo ka vona va tiyiserile hikwalaho ka leswi a va ri ni “ku langutela loku tiyisekisiweke ka swilo leswi tshembiwaka.”—Hev. 11:1, 36-38; 1 Tih. 18:13; 22:24-27; Yer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Endla Ndzavisiso
(Vaheveru 11:4) Hi ripfumelo Avele u nyike Xikwembu xitlhavelo xa ntikelo lowukulu eka xa Kayini, hi ripfumelo rero ku nyikeriwe vumbhoni ha yena leswaku u lulamile, Xikwembu xi nyikele vumbhoni malunghana ni tinyiko takwe; naswona ha rona, hambiloko a file, wa vulavula.
it-1-E 804 ¶5
Ripfumelo
Vanhu va Khale lava kombiseke ripfumelo. Vanhu hinkwavo lava nga “papa lerikulu swinene ra timbhoni” lava Pawulo (Hv 12:1) a va boxeke a va ri ni swivangelo leswi twalaka swo va ni ripfumelo. Hi xikombiso, Avele a a xi tiva xitshembiso xa Xikwembu mayelana ni “mbewu” leyi a yi ta pflotlosa nhloko ya “nyoka”. U vone ku hetiseka ka marito lawa Yehovha a ma vuleke eka vatswari vakwe entangeni wa Edeni. Loko se va hlongoriwile entangeni wa Edeni, Adamu ni ndyangu wakwe a va fanele va tirha leswaku va kota ku dya, hikuva misava a yi rhukaniwile naswona a yi mirisa mitwa ni swigatlu. Avele u swi xiyile leswaku ku navela ka Evha a ku ri eka nuna wakwe naswona Adamu a a fuma nsati wakwe. A swi kanakanisi leswaku mana wakwe u vulavule hi switlhavi leswi a a va na swona loko a tikile. Nakambe u ma vonile makerubu lawa a ma rindze ndhawu yo nghena ha yona entangeni wa Edeni ni banga leri a ri pfurha ndzilo. (Gn 3:14-19, 24) Sweswo hinkwaswo i “vumbhoni lebyi tiyeke” lebyi endleke ku Avele a va ni ntshembo wa leswaku ku ta va ni ku kutsuriwa hi ku tirhisa ‘mbewu leyi tshembisiweke.’ Hikwalaho, hi ripfumelo u “nyike Xikwembu xitlhavelo” lexi nga ni ntikelo lowukulu ku tlula lexi Kayini a nyikeleke ha xona.—Hv 11:1, 4.
(Vaheveru 11:5) Hi ripfumelo Enoko u rhurhisiwile leswaku a nga voni rifu, naswona ku hava ndhawu leyi a nga kumeka eka yona hikuva Xikwembu xi n’wi rhurhisile; hikuva loko a nga si rhurhisiwa u ve ni vumbhoni bya leswaku u tsakise Xikwembu swinene.
“U Tsakise Xikwembu Swinene”
Enoko u “rhurhisiwe” hi ndlela yihi leswaku “a nga voni rifu”? Swi nga ha endleka Yehovha a endle leswaku Enoko a fa handle ko twa ku vava. Kambe ku vuriwa leswaku Enoko “u ve ni vumbhoni bya leswaku u tsakise Xikwembu swinene.” Njhani? Loko a nga si fa, swi nga ha endleka leswaku Xikwembu xi n’wi kombe xivono, lexi kombisaka misava yi ri paradeyisi. Loko a ri karhi a vona xivono xexo xo tsakisa, Enoko u file. Loko muapostola Pawulo a tsala hi Enoko swin’we ni vavanuna ni vavasati van’wana vo tshembeka, u te: “Hinkwavo lava va fele eripfumelweni.” (Vaheveru 11:13) Swi nga ha endleka leswaku valala vakwe va lave ntsumbu wakwe, kambe “ku hava ndhawu leyi a nga kumeka eka yona,” kumbexana Yehovha u wu lahlile ku endlela leswaku va nga wu tirhisi eka vukhongeri bya mavunwa.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Vaheveru 11:1-16) Ripfumelo i ku langutela loku tiyisekisiweke ka swilo leswi tshembiwaka, vumbhoni lebyi tiyeke bya leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi. 2 Hikuva hikwalaho ka rona vanhu va minkarhi ya khale va nyikeriwe vumbhoni. 3 Hi ripfumelo ha swi xiya leswaku mafambiselo ya swilo ma vekiwe hi ku hleleka hi rito ra Xikwembu, lerova leswi voniwaka swi huma eka swilo leswi nga vonakiki. 4 Hi ripfumelo Avele u nyike Xikwembu xitlhavelo xa ntikelo lowukulu eka xa Kayini, hi ripfumelo rero ku nyikeriwe vumbhoni ha yena leswaku u lulamile, Xikwembu xi nyikele vumbhoni malunghana ni tinyiko takwe; naswona ha rona, hambiloko a file, wa vulavula. 5 Hi ripfumelo Enoko u rhurhisiwile leswaku a nga voni rifu, naswona ku hava ndhawu leyi a nga kumeka eka yona hikuva Xikwembu xi n’wi rhurhisile; hikuva loko a nga si rhurhisiwa u ve ni vumbhoni bya leswaku u tsakise Xikwembu swinene. 6 Ku tlula kwalaho, handle ka ripfumelo a swi koteki ku xi tsakisa kahle, hikuva la tshinelelaka Xikwembu u fanele a kholwa leswaku xi kona ni leswaku hi xona muhakeri wa lava va xi lavaka hi mbilu hinkwayo. 7 Hi ripfumelo Nowa, loko a nyikiwe xilemukiso xa Xikwembu xa swilo leswi nga si voniwaka, u kombise nchavo lowu nga ni vukwembu ivi a aka ngalava leswaku ku ponisiwa ndyangu wakwe; naswona hi ripfumelo leri u gweve misava, a va mudyandzhaka wa ku lulama loku fambisanaka ni ripfumelo. 8 Hi ripfumelo Abrahama, loko a vitaniwa, u yingisile a huma a ya endhawini leyi a vekeriweke yona ku yi amukela yi va ndzhaka; kutani a huma, hambileswi a a nga ku tivi lomu a a ya kona. 9 Hi ripfumelo u luvele etikweni ra xitshembiso onge u le tikweni rimbe, a tshama emintsongeni a ri na Isaka na Yakobe, vadyandzhaka na yena va xitshembiso xexo. 10 Hikuva a a rindzele muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke, muti lowu muaki ni muendli wa wona ku nga Xikwembu. 11 Hi ripfumelo na Sara u amukele matimba yo tika mbewu, hambileswi a a hundzile emalembeni ya kona, hileswi a a n’wi teka a tshembeka loyi a tshembiseke. 12 Nakambe ku sukela eka munhu un’we, loyi a swi fana ni loko a file, ku velekiwe vana vo kota tinyeleti ta tilo hi vunyingi ni vo kota sava ra ribuwa ra lwandle, lava nga hlayekiki. 13 Hinkwavo lava va fele eripfumelweni, hambileswi va nga ku kumangiki ku hetiseka ka switshembiso, kambe va swi vone swi ri ekule swinene hiloko va swi amukela kutani va vula erivaleni leswaku a va ri vafambi ni vatshami va nkarhinyana etikweni. 14 Hikuva lava vulaka swilo swo tano va nyikela vumbhoni bya leswaku va lava ndhawu ya vona vini hi mbilu hinkwayo. 15 Kasi, loko hakunene a va tshamela ku tsundzuka ndhawu leyi va humeke eka yona, a va ta va va kume nkarhi wo vuyela eka yona. 16 Kambe sweswi va lwela ku fikelela ndhawu yo antswa, hileswaku, leyi nga ya le tilweni. Hikwalaho Xikwembu a xi khomiwi hi tingana ha vona, ku vitaniwa Xikwembu xa vona, hikuva xi va lunghiselele muti.
SEPTEMBER 23-29
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | VAHEVERU 12-13
“Ku Tshinya—I Xikombiso Xa Rirhandzu Ra Yehovha”
(Vaheveru 12:5) kambe mi xi rivale hi ku helela xikhongotelo lexi xi vulaka leswaku mi vana: “N’wananga, u nga ku languteli ehansi ku tshinya loku humaka eka Yehovha, naswona u nga wi mapa loko u lulamisiwa hi yena;
U Nga Languti “Swilo Swa Le Ndzhaku”
18 Ndzayo yo vava. Ku vuriwa yini loko hi ringeka ku ehleketa hi ndzayo yo vava leyi hi tshameke hi nyikiwa yona? Sweswo a swi nge hi twisi ku vava ntsena kambe swi ta tlhela swi hi heta matimba lerova hi “[wa] mapa.” (Hev. 12:5) Ku nga khathariseki leswaku hi yi ‘langutela ehansi’ ndzayo hileswi hi nga yi amukeliki kumbe hi ‘wa mapa’ hileswi hi yi amukeleke kutani hi lan’wa, vuyelo bya kona bya fana—a hi yi pfumeleli ndzayo leswaku yi hi pfuna ni ku hi tengisa. Kutani swa pfuna swinene ku yingisa marito ya Solomoni lama nge: “Namarhela ndzayo; u nga yi tshiki yi famba. Yi hlayise, hikuva i vutomi bya wena.” (Swiv. 4:13) Ku fana ni muchayeri loyi a yingisaka mimfungho ya le magondzweni, a hi yingiseni ndzayo, hi yi tirhisa kutani hi ya emahlweni.—Swiv. 4:26, 27; hlaya Vaheveru 12:12, 13.
(Vaheveru 12:6, 7) hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya; entiyisweni, u ba un’wana ni un’wana la n’wi tekaka a ri n’wana.” Ma tiyisela hikwalaho ka ku tshinyiwa. Xikwembu xi mi khoma kukota vana. Hikuva hi wihi n’wana loyi tatana a nga n’wi tshinyiki?
“Loko Mi Khongela, Vulani Leswi, ‘Tatana’”
Tatana loyi a nga ni rirhandzu u tshinya vana vakwe, hikuva wa khathala hi vumunhu lebyi va nga ta va na byona enkarhini lowu taka. (Vaefesa 6:4) Tatana wo tano a nga ha tiyisa voko, kambe a nga karihi loko a lulamisa vana vakwe. Hilaha ku fanaka, Tata wa hina wa le tilweni minkarhi yin’wana a nga kuma swi fanerile ku hi tshinya. Kambe minkarhi hinkwayo ndzayo ya Xikwembu yi nyikeriwa hi rirhandzu naswona a hi ya ku hi xanisa. Ku fana ni Tata wakwe, Yesu a a nga karihi, hambiloko vadyondzisiwa vakwe va nga anguli hi ku hatlisa eka ndzulamiso lowu a va fanele va wu endla.—Matewu 20:20-28; Luka 22:24-30.
(Vaheveru 12:11) I ntiyiso, ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome; kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.
“Yingisani Ndzayo Kutani Mi Tlhariha”
18 Hambileswi ku tshinyiwa swi vavaka kambe ku ni nchumu lowu vavaka ku tlula sweswo, ku nga vuyelo byo biha lebyi tisiwaka hi ku bakanya ndzayo. (Hev. 12:11) Xiya xikombiso xa Kayini ni xa Hosi Sedekiyasi. Loko Kayini a ve ni rivengo ra lunya eka Avele, Xikwembu xi n’wi lemukise xi ku: “Hikwalaho ka yini u hlundzuke ngopfu, naswona hikwalaho ka yini nghohe ya wena yi hlunamile? Loko u hundzuka u endla leswinene, xana u nge tlakusiwi? Kambe loko u nga hundzuki leswaku u endla leswinene, ku ni xidyoho lexi tumbeleke enyangweni naswona xa ku navela; kambe loko ku ri wena, xana u nge xi hluli?” (Gen. 4:6, 7) Kayini a nga yingisanga. Hiloko xidyoho xi n’wi hlula. U ti kokele ku xaniseka ku ri ekule na yena! (Gen. 4:11, 12) Ku vava loku tisiweke hi ndzayo ya Xikwembu a ku nga ri nchumu loko ku ringanisiwa ni maxangu lawa a ti kokeleke wona.
Endla Ndzavisiso
(Vaheveru 12:1) Hikwalaho, leswi hi nga ni papa lerikulu swinene ra timbhoni leri hi rhendzeleke, na hina a hi hluvuleni ntiko wun’wana ni wun’wana ni xidyoho lexi hi phasaka hi ku olova, a hi tsutsumeni hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina,
Tsutsuma Hi Ku Tiyisela Eka Mphikizano
11 Malandza ya Xikwembu lama vumbaka ‘papa lerikulu ra timbhoni’ a ma nga ri vahlaleri lava teleke ku ta hlalela mphikizano kumbe ku ta vona xitsutsumi kumbe xipano lexi ma xi rhandzaka loko xi hlula. Ematshan’weni ya sweswo, a ma nghenelele mphikizano wolowo ku fana ni switsutsumi. Naswona ma kote ku tsutsuma kukondza ma wu heta. Hambileswi se ma feke, ma nga tekiwa tanihi switsutsumi leswi nga ni ntokoto, leswi khutazaka switsutsumi leswintshwa emphikizanweni. Ehleketa ndlela leyi xitsutsumi a xi ta titwa ha yona loko xo tiva leswaku van’wana va vanhu lava xi hlaleleke i switsutsumi leswi nga tinghwazi. Xana a xi nga ta susumeteleka ku tsutsuma hilaha xi nga kotaka hakona? Timbhoni teto ta khale ti nga vula leswaku hambileswi mphikizano wolowo wo fanekisela wu tikaka swinene, kambe munhu a nga swi kota ku hlula eka wona. Kutani ku ehleketisisa hi ‘papa ra timbhoni’ a swi ta pfuna Vakreste va Vaheveru va lembe-xidzana ro sungula leswaku va va ni xivindzi ni ku ‘tsutsuma hi ku tiyisela eka mphikizano,’ hilaha na hina hi nga endlaka hakona namuntlha.
(Vaheveru 13:9) Mi nga tekiwi hi tidyondzo to hambana-hambana ni leti nga tolovelekangiki; hikuva i swinene leswaku mbilu yi tiyisiwa hi musa lowu nga faneriwiki, ku nga ri hi swakudya, leswi lava khomekeke ha swona va nga pfunekangiki.
Nyikela Magandzelo Lama Tsakisaka Yehova
10 Hikwalaho Vaheveru a va fanele ku papalata ku ‘hambukisiwa hi tidyondzo ta Vayuda to hambana-hambana ni leti va nga ti tiviki.’ (Vagalatiya 5:1-6) ‘Timbilu ti nga tiyisiwa hi tintswalo leti nga fanelangiki ta Xikwembu’ leswaku ti ta tiya entiyisweni, hayi hi tidyondzo to tano. Van’wana va vonaka va kanetana hi swakudya ni magandzelo, hikuva Pawulo u vule leswaku mbilu a yi nga tiyisiwi hi “milawu hi tlhelo ra swakudya, leyi nga pfuniki nchumu eka lava va yi landzelelaka.” Mimpfuno ya moya yi va kona hikwalaho ko chava Xikwembu ni ku tlangela nkutsulo, hayi hi ku khathala loku nga fanelangiki ehenhleni ka ku dya swakudya swo karhi ni ku tlangela masiku yo karhi. (Varhoma 14:5-9) Ku tlula kwalaho, gandzelo ra Kriste ri endle magandzelo ya Valevhi ma nga ha tirhi.—Vaheveru 9:9-14; 10:5-10.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Vaheveru 12:1-17) Hikwalaho, leswi hi nga ni papa lerikulu swinene ra timbhoni leri hi rhendzeleke, na hina a hi hluvuleni ntiko wun’wana ni wun’wana ni xidyoho lexi hi phasaka hi ku olova, a hi tsutsumeni hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina, 2 loko hi ri karhi hi languta swinene-nene eka Murhangeri Lonkulu ni Muhetisekisi wa ripfumelo ra hina, Yesu. Hikwalaho ka ntsako lowu a wu vekiwe emahlweni ka yena u tiyisele mhandzi ya nxaniso, a tsan’wa tingana, kutani a tshama evokweni ra xinene ra xiluvelo xa Xikwembu. 3 Hakunene, ehleketisisani hi loyi a tiyiseleke mavulavulelo yo tano yo kaneta ya vadyohi hi ku lwisana ni leswi vuyerisaka vona ntsena, leswaku mi nga karhali mi wa mapa eka mimoya-xiviri ya n’wina. 4 A mi si tshama mi lwisana ni xidyoho xexo ngati yi kala yi huma, 5 kambe mi xi rivale hi ku helela xikhongotelo lexi xi vulaka leswaku mi vana: “N’wananga, u nga ku languteli ehansi ku tshinya loku humaka eka Yehovha, naswona u nga wi mapa loko u lulamisiwa hi yena; 6 hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya; entiyisweni, u ba un’wana ni un’wana la n’wi tekaka a ri n’wana.” 7 Ma tiyisela hikwalaho ka ku tshinyiwa. Xikwembu xi mi khoma kukota vana. Hikuva hi wihi n’wana loyi tatana a nga n’wi tshinyiki? 8 Kambe loko mi nga tshinyiwanga hi ku tshinya loku hinkwavo va ku kumeke, kunene mi vana lava tswaleriweke ehandle, a mi vana va xiviri. 9 Ku tlula kwalaho, a hi ri ni vatata wa hina va nyama lava a va hi tshinya, naswona a hi va kombisa xichavo. Xana a hi fanelanga hi tiveka swinene ngopfu ehansi ka Tata wa vutomi bya hina bya moya kutani hi hanya? 10 Hikuva hi masiku ma nga ri mangani a va hi tshinya hi ku ya hi leswi a swi vonaka swi ri swinene eka vona, kambe u endla tano leswaku hi vuyeriwa, hi ta hlanganyela evukwetsimini byakwe. 11 I ntiyiso, ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome; kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama. 12 Hikwalaho ololoxani mavoko lama lelemelaka ni matsolo lama gudlagudlaka, 13 naswona hambetani mi endlela milenge ya n’wina magondzo yo lulama, leswaku leswi khutaka swi nga suleki, kambe ku ri na sweswo swi horisiwa. 14 Lavisisani ku rhula ni vanhu hinkwavo, ni ku kwetsima loku handle ka kona ku nga riki na munhu la nga ta vona Hosi, 15 mi ri karhi mi tivonela hi vukheta leswaku ku nga vi na munhu la tsoniwaka musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu; leswaku ku nga mili rimitsu ra vuxungu kutani ri vanga ku karhateka ni leswaku vo tala va nga nyamisiwi hi rona; 16 leswaku ku nga vi ni mbhisa kumbe un’wana la nga tlangeriki swilo leswi kwetsimaka, ku fana na Esawu, loyi a xaviseke timfanelo takwe ta ku va mativula leswaku a kuma mpandzwa wun’we. 17 Hikuva ma swi tiva leswaku endzhaku, loko a lava ku dya ndzhaka ya nkateko u bakanyiwile, hikuva, hambileswi a a swi lava hi mbilu hinkwayo ku n’wi hundzula mianakanyo hi ku rila mihloti, a nga swi kotanga.
SEPTEMBER 30–OCTOBER 6
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | YAKOBO 1–2
“Leswi Yisaka Ekufeni Ni Le Kudyoheni”
(Yakobo 1:14) Kambe un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini.
Ndzingo
Loko u ringeka hi loko u navela ku endla nchumu lowu nga riki wunene. A hi nge u le xitolo kutani u vona nchumu wo karhi ivi u wu navela. Kutani u tela hi miehleketo ya leswaku u wu yiva naswona u vona onge a wu nge voniwi hi munhu. Hambiswiritano, ripfalo ra wena ra ku alela! Endzhaku u rivala hi swona kutani u tifambela. Hi ndlela yoleyo u va u hlule ndzingo.
LESWI BIBELE YI SWI VULAKA
Loko u ringeka a swi vuli swona leswaku u munhu wo biha. Bibele yi vula leswaku hinkwerhu hi langutana ni miringo. (1 Vakorinto 10:13) Xa nkoka hi leswaku hi endla yini loko hi ringiwa. Van’wana va anakanyisisa hi ndzingo kutani wu va hlula. Kasi van’wana va hatla va wu papalata.
“Kambe un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini.”— 1:14.
(Yakobo 1:15) Kutani ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho; kutani, xidyoho, loko xi hetisekile, xi tswala rifu.
Ndzingo
Bibele yi hlamusela leswi endlaka munhu a hetelela a dyohile. Yakobo 1:15 yi ri: “Ku navela [ko biha], loko ku xurhe, ku veleka xidyoho.” Leswi vulaka leswaku loko hi anakanyisisa hi ku navela ko biha, hi hetelela hi va eka xiyimo lexi hi tsandzekaka ku tilawula, ku fana ni wansati loyi a tikeke loyi nkarhi wakwe wa ku veleka wu nga fika. Hambiswiritano hi nga swi kota ku papalata ku lawuriwa hi ku navela ko biha.
Endla Ndzavisiso
(Yakobo 1:17) Nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni nyiko yin’wana ni yin’wana leyi hetisekeke yi huma ehenhla, hikuva yi xika hi le ka Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni, naswona yena a nga cinca-cinci ku fana ni ku hundzuluka ka ndzhuti.
it-2-E 253-254
Rivoni
Yehovha i “Tata wa mavoningo.” (Yk 1:17) A hi “Munyiki [ntsena] wa dyambu leswaku ri voninga ninhlikanhi, milawu ya n’weti ni tinyeleti leswaku ti voninga nivusiku” (Yr 31:35) kambe hi yena xihlovo xa vutivi lebyi hi voningelaka lebyi humaka eBibeleni. (2Ko 4:6) Nawu wakwe, swiboho swakwe swa vuavanyisi ni rito rakwe, i rivoni eka lava pfumelaka ku kongomisiwa hi swona. (Ps 43:3; 119:105; Swiv 6:23; Esa 51:4) Mupisalema u te: “Hi ku vonakala loku humaka eka wena hi nga vona ku vonakala.” (Ps 36:9; ringanisa Ps 27:1; 43:3.) Tanihi leswi ku voninga ka dyambu ku yaka emahlweni ku voninga ku sukela ni mixo “ku kondza siku ri simekiwa ri tiya,” ndlela ya lavo lulama lava voningeriwaka hi vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu ya vangama ha ka tsongotsongo. (Swiv 4:18) Hi ta va hi famba eku vonakaleni ka Yehovha loko hi landzela kongomiso wakwe. (Esa 2:3-5) Kambe loko munhu a languta swilo hi ndlela yo biha kumbe a ri ni ku navela loku thyakeke, u le munyameni lowukulu hi tlhelo ra moya. Hilaha Yesu a vuleke ha kona a ku: “Loko tihlo ra wena ri hombolokile, miri wa wena hinkwawo wu ta va ni munyama. Loko hakunene ku vonakala loku nga eka wena ku ri munyama, munyama wolowo i wukulu ngopfu!”—Mt 6:23; ringanisa Dt 15:9; 28:54-57; Swiv 28:22; 2Pe 2:14.
(Yakobo 2:8) Kunene, loko mi hanya hi ku landza nawu wa vuhosi hi ku ya hi tsalwa leri: “U fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza,” mi endla kahle swinene.
it-2-E 222 ¶4
Nawu
“Nawu Wa Vuhosi.” “Nawu wa vuhosi” i nawu lowu tolovelekeke naswona i wa nkoka eka milawu hinkwayo leyi hosi a yi fanele yi yi tirhisa leswaku yi fuma vanhu. (Yk 2:8) Nawu lowu a wu sekeriwe eka rirhandzu; “U fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza” (nawu wa vuhosi) a wu ri nawu wa vumbirhi eka milawu hinkwayo leyi Nawu ni Vaprofeta a va kongomisiwa hi wona. (Mt 22:37-40) Hambileswi Vakreste va nga ha riki ehansi ka Nawu wa ntwanano kambe va ha ri ehansi ka nawu wa Hosi Yehovha ni N’wana wakwe Hosi Yesu Kreste, hi ku ya hi ntwanano lowuntshwa.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Yakobo 2:10-26) Hikuva mani na mani la hlayisaka Nawu hinkwawo kambe a teka goza leri hoxeke emhakeni yin’we, u hundzuke mutluri wa yona hinkwayo. 11 Hikuva loyi a nga te: “U nga tshuki u endla vuoswi,” u tlhele a ku: “U nga tshuki u dlaya hi vomu.” Kutani, loko u nga byi endli vuoswi kambe u dlaya swi nga ri enawini, u hundzuke la tlulaka nawu. 12 Hambetani mi vulavula ni ku endla hi ndlela leyi fanaka ni leyi va endlaka ha yona lava nga ta avanyisiwa hi nawu wa vanhu lava ntshunxekeke. 13 Hikuva loyi a nga hanyiki hi tintswalo u ta kuma vuavanyisi byakwe lebyi nga riki na tintswalo. Tintswalo ta khana eku avanyisiweni. 14 Swi pfuna yini, vamakwerhu, loko un’wana a ku u ni ripfumelo kambe a nga ri na mintirho? Ripfumelo rero a ri nge n’wi ponisi, a hi swona ke? 15 Loko makwenu a swerile naswona a pfumala swakudya leswi ringaneke swa siku, 16 kambe un’wana wa n’wina a ku eka yena: “Famba hi ku rhula, u kufumela, u xurha,” kambe a nga n’wi nyiki swilaveko swa miri wa yena, swi pfuna yini ke? 17 Xisweswo, na rona ripfumelo, loko ri nga ri na mintirho, ri file hi vurona. 18 Nilokoswiritano, un’wana u ta ku: “Wena u ni ripfumelo, mina ndzi ni mintirho. Ndzi kombe ripfumelo ra wena handle ka mintirho, mina ndzi ta ku komba ripfumelo ra mina hi mintirho ya mina.” 19 Wa kholwa leswaku ku ni Xikwembu xin’we, a hi swona ke? U endla kahle swinene. Kambe, madimona ma kholwa ma tlhela ma rhurhumela. 20 Kambe, xana wa khathala ha swona, ku tiva leswaku ripfumelo handle ka mintirho a ri tirhi, Xiphukuphuku ndziwena? 21 Xana Abrahama tata wa hina a nga vuriwanga la lulameke hikwalaho ka mintirho endzhaku ka ku nyikela Isaka n’wana wa yena ealitarini? 22 Wa swi vona leswaku ripfumelo ra yena a ri tirhisana ni mintirho ya yena naswona hikwalaho ka mintirho ya yena ripfumelo ra yena ri endliwe ri va leri hetisekeke, 23 naswona ku hetiseke tsalwa leri nge: “Abrahama u ve ni ripfumelo eka Yehovha, hikwalaho ka sweswo swi hlayiwe eka yena leswaku i ku lulama,” kutani a vuriwa “nakulobye wa Yehovha.” 24 Ma swi vona leswaku munhu u ta vuriwa la lulameke hikwalaho ka mintirho, ku nga ri hikwalaho ka ripfumelo ntsena. 25 Hi mukhuva lowu fanaka, xana na yena Rahava lowa nghwavava a nga vuriwanga la lulameke hikwalaho ka mintirho, endzhaku ka ku amukela varhumiwa hi malwandla kutani a va humesa hi ndlela yin’wana ke? 26 Kunene, tanihi leswi miri lowu nga riki na moya wu feke, xisweswo ni ripfumelo leri nga riki na mintirho ri file.