NDZIMA 3
Hi Xihi Xikongomelo Xa Xikwembu Hi Vanhu?
1. Hi xihi xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu?
XIKWEMBU xi ni xikongomelo lexinene hi vanhu. Xi tumbuluxe wanuna ni wansati wo sungula, ku nga Adamu na Evha, leswaku va hanya entangeni wo saseka. Xikongomelo xa xona a ku ri leswaku va va ni vana, va endla leswaku misava hinkwayo yi va paradeyisi kutani va khathalela swiharhi.—Genesa 1:28; 2:8, 9, 15; vona Nhlamuselo ya le hansi 6.
2. (a) Hi swi tivisa ku yini leswaku Xikwembu xi ta endla leswi xi swi kunguhateke? (b) Bibele yi ri yini malunghana ni ku hanya hi masiku?
2 Xana u ehleketa leswaku hi ta kala hi hanya eparadeyisini? Yehovha u hi byela leswi: “Ndzi swi vumbile, ndzi ta tlhela ndzi swi endla.” (Esaya 46:9-11; 55:11) U ta endla leswi a swi kunguhateke naswona ku hava lexi nga ta n’wi sivela. Yehovha u vula leswaku u tumbuluxe misava hi xikongomelo. A nga yi ‘tumbuluxelanga swa hava.’ (Esaya 45:18) U lava leswaku vanhu va tshama eka yona. Xikwembu xi lava leswaku ku tshama vanhu va njhani laha misaveni naswona xi lava leswaku va tshama nkarhi wo tanihi kwihi? Bibele yi ri: “Lavo lulama [kumbe lava yingisaka] va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.”—Pisalema 37:29; Nhlavutelo 21:3, 4.
3. I yini leswi u nga tivutisaka swona tanihi leswi vanhu va vabyaka ni ku tlhela va fa?
3 Namuntlha vanhu va vabya va tlhela va fa. Etindhawini to tala, ku ni tinyimpi naswona vanhu va dlayana. Hakunene lexi a ku nga ri xona xikongomelo xa Xikwembu. Kutani, ku endleke yini naswona ha yini? I Bibele ntsena leyi nga hlamuselaka.
NALA WA XIKWEMBU
4, 5. (a) I mani loyi a vulavuleke na Evha hi ku tirhisa nyoka entangeni wa le Edeni? (b) Xana munhu loyi a tshembekeke a nga hundzuka khamba hi ndlela yihi?
4 Bibele yi hi byela leswaku Xikwembu xi ni nala loyi a vuriwaka “Diyavulosi na Sathana.” Sathana u tirhise nyoka leswaku a vulavula na Evha entangeni wa le Edeni. (Nhlavutelo 12:9; Genesa 3:1) U endle onge hiloko nyoka a ku ri yona leyi vulavulaka.—Vona Nhlamuselo ya le hansi 7.
5 Kutani, xana Xikwembu xi vumbe Sathana Diyavulosi? Doo! Ntsumi leyi a yi ri etilweni loko Xikwembu xi tumbuluxa misava leyi a ku ta tshama Adamu na Evha yi hundzuke Diyavulosi. (Yobo 38:4, 7) Xana sweswo swi endlekise ku yini? Xana swi tisa ku yini leswaku munhu loyi a tshembekeke a hundzuka khamba? U velekiwa a nga ri khamba. Kambe u sungula ku navela kumbe ku lava xilo lexi nga riki xa yena. U tshama a ri karhi a ehleketa hi xona kutani ku navela ka yena loko biha ku tinyika matimba. Kutani loko a pfulekeriwa hi nkarhi wa xi yiva. U tihundzule khamba.—Hlaya Yakobo 1:13-15; vona Nhlamuselo ya le hansi 8.
6. Swi tise ku yini leswaku ntsumi yi hundzuka nala wa Xikwembu?
6 Sweswo hi swona leswi endlekeke eka ntsumi yoleyo. Endzhaku ka loko Yehovha a vumbe Adamu na Evha, u va byele leswaku va va ni vana va “tata misava.” (Genesa 1:27, 28) Ntsumi yoleyo yi nga ha va yi tibyele leswi, ‘Vanhu lava hinkwavo va nga gandzela mina ematshan’weni ya Yehovha!’ Loko yi ya yi ehleketa hi mhaka leyi, yi ye yi navela nchumu lowu wu nga wa Yehovha. A yi lava leswaku vanhu va gandzela yona. Kutani yi hembele Evha ni ku n’wi hambukisa. (Hlaya Genesa 3:1-5.) Hi ku endla sweswo yi hundzuke Sathana Diyavulosi, nala wa Xikwembu.
7. (a) Ha yini Adamu na Evha va file? (b) Ha yini hi dyuhala hi tlhela hi fa?
7 Adamu na Evha a va xi yingisanga Xikwembu kutani va dye mbhandzu. (Genesa 2:17; 3:6) Va dyohele Yehovha naswona hi ku famba ka nkarhi va file hilaha Yehovha a vuleke hakona leswaku a va ta fa. (Genesa 3:17-19) Vana va Adamu na Evha va ve vadyohi, kutani na vona va file. (Hlaya Varhoma 5:12.) Leswaku hi kota ku twisisa leswaku ha yini vana va Adamu na Evha va ri vadyohi, a hi xiyeni xikombiso lexi. Ehleketa hi ku baka xinkwa hi pani leri phatekeke. Xinkwa xolexo xi ta phateka ku fana ni pani leri xi bakiweke ha rona. Leswi Adamu a nga xi yingisangiki Xikwembu, u dyohile. Leswi hi nga vana va Adamu, hinkwerhu ka hina hi vadyohi kumbe hi “phatekile” ku fana na yena. Hikwalaho ka leswi hinkwerhu hi nga vadyohi, ha dyuhala ni ku fa.—Varhoma 3:23; vona Nhlamuselo ya le hansi 9.
8, 9. (a) I yini leswi Sathana a lava leswaku Adamu na Evha va swi tshemba? (b) Ha yini Yehovha a nga va dlayanga hi nkarhi wolowo vaxandzuki volavo?
8 Sathana u sungule ku ka a nga ha n’wi yingisi Yehovha hi ku kucetela Adamu na Evha leswaku va nga yingisi Yehovha. A lava leswaku Adamu na Evha va tshemba leswaku Yehovha i muhembi, i mufumi wo biha naswona a a nga va naveleli leswinene. Sathana a vula leswaku vanhu a va fanelanga va byeriwa hi Xikwembu leswi va faneleke va swi endla nileswaku Adamu na Evha a va fanele va tiendlela xiboho xa leswi nga swinene ni leswi nga riki swinene. Xana Yehovha a ta endla yini? A ta va a dlaye vanhu volavo lava nga yingisangiki. Kambe hi ku endla tano, xana a swi ta va swi kombise leswaku Sathana i muhembi? Doo!
9 Hikwalaho, Yehovha a nga va dlayanga hi nkarhi wolowo vaxandzuki volavo. Ku ri na sweswo, u pfumelele vanhu leswaku va tifuma ku ringana nkarhi wo karhi. Leswi a swi ta kombisa leswaku Sathana i muhembi naswona Yehovha wa swi tiva leswi lulameleke vanhu. Hi ta dyondza swo tala hi mhaka leyi eka Ndzima 11. Kambe u ehleketa yini hi xiboho lexi tekiweke hi Adamu na Evha? Xana va endle kahle hi ku tshemba Sathana kutani va nga xi yingisi Xikwembu? Yehovha hi yena loyi a nyikeke Adamu na Evha swilo hinkwaswo leswi a va ri na swona. U va vumbe va hetisekile, a va nyika ndhawu yo saseka yo tshama eka yona ni ntirho lowu a va tiphina ha wona. Kambe Sathana a a nga si tshama a va endlela nchumu lowunene. Loko a wu ri kona, xana a wu ta va u endle yini?
10. I xiboho xihi xa nkoka lexi hinkwerhu ka hina hi faneleke hi xi endla?
10 Namuntlha, hinkwerhu ka hina hi fanele hi endla xiboho lexi fanaka naswona vutomi bya hina byi titshege hi xona. Hi nga hlawula ku yingisa Yehovha tanihi Mufumi wa hina kutani hi pfuneta eku kombiseni leswaku Sathana i muhembi. Kumbe hi nga hlawula Sathana tanihi mufumi wa hina. (Pisalema 73:28; hlaya Swivuriso 27:11.) A va talanga vanhu lava yingisaka Xikwembu emisaveni leyi. Entiyisweni, a hi xona xi fumaka misava. Kambe loko ku ri hileswaku a yi fumiwi hi Xikwembu, xana i mani loyi a yi fumaka?
I MANI LOYI A FUMAKA MISAVA?
Loko ku ri hileswaku mimfumo hinkwayo ya misava a yi nga ri ya Sathana, xana a ta va a yi nyike Yesu?
11, 12. (a) I yini leswi hi swi dyondzaka hi ku va Sathana a nyike Yesu mimfumo ya misava? (b) Hi wahi matsalwa lama kombisaka leswaku Sathana i mufumi wa misava?
11 Yesu a n’wi tiva loyi hakunene a fumaka misava. Siku rin’wana, Sathana ‘u n’wi kombe mimfumo hinkwayo ya misava ni ku vangama ka yona.’ Kutani Sathana u tshembise Yesu a ku: “Swilo leswi hinkwaswo ndzi ta ku nyika swona loko wo nkhinsama u ndzi gandzela.” (Matewu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Tivutise, ‘Loko ku ri hileswaku mimfumo yoleyo a yi nga ri ya Sathana, xana a ta va a yi nyike Yesu?’ Doo! Mimfumo hinkwayo i ya Sathana.
12 U nga ha tivutisa: ‘Swi tisa ku yini leswaku Sathana a va mufumi wa misava? Xana Yehovha a hi Xikwembu xa Matimba Hinkwawo lexi tumbuluxeke vuako hinkwabyo?’ (Nhlavutelo 4:11) Ina, hi yena, kambe Yesu u vitane Sathana leswaku i “mufumi wa misava leyi.” (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) Muapostola Pawulo u vitane Sathana Diyavulosi leswaku i “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo.” (2 Vakorinto 4:3, 4) Muapostola Yohane u tsale leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.”—1 Yohane 5:19.
XANA MISAVA YA SATHANA YI TA LOVISIWA NJHANI?
13. Ha yini hi lava misava leyintshwa?
13 Misava leyi yi ya yi nyanya ku biha. Emisaveni hinkwayo ku ni tinyimpi, ku nga tshembeki, vukanganyisi ni madzolonga. Vanhu a va swi koti ku herisa swiphiqo leswi, ku nga khathariseki matshalatshala lamakulu lama va ma endlaka. Kambe ku nga ri khale Xikwembu xi ta herisa misava leyi yo biha hi nkarhi wa nyimpi ya Armagedoni kutani xi ta yi siva hi misava leyintshwa yo lulama.—Nhlavutelo 16:14-16; vona Nhlamuselo ya le hansi 10.
14. Xikwembu xi hlawule mani leswaku a va Hosi ya Mfumo wa xona? I yini leswi Bibele yi swi profeteke hi Yesu?
14 Yehovha u hlawule Yesu Kreste leswaku a va Hosi ya Mfumo Wakwe wa le tilweni. Eka malembe ya magidi lama hundzeke, Bibele yi profete leswaku Yesu a ta fuma tanihi “Hosana ya Ku Rhula” naswona mfumo wakwe a wu nga ta va na makumu. (Esaya 9:6, 7) Yesu u dyondzise valandzeri va yena leswaku va khongelela mfumo lowu loko a ku: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.” (Matewu 6:10) Eka Ndzima 8, hi ta dyondza ndlela leyi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta yi herisa ha yona mimfumo ya misava. (Hlaya Daniyele 2:44.) Kutani Mfumo wa Xikwembu wu ta endla leswaku misava yi va paradeyisi yo saseka.—Vona Nhlamuselo ya le hansi 11..
MISAVA LEYINTSHWA YI LE KUSUHI!
15. I yini “misava leyintshwa”?
15 Bibele yi tshembisa leswi: “Ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke” naswona “ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13; Esaya 65:17) Minkarhi yin’wana loko Bibele yi vulavula hi “misava,” yi va yi vulavula hi vanhu lava tshamaka emisaveni. (Genesa 11:1) Kutani “misava leyintshwa” yo lulama yi kombetela eka vanhu hinkwavo lava yingisaka Xikwembu ni ku katekisiwa hi xona.
16. Hi yihi nyiko leyinene leyi Xikwembu xi nga ta nyika lava nga ta tshama emisaveni ya xona leyintshwa naswona hi fanele hi endla yini leswaku hi yi kuma?
16 Yesu u tshembise leswaku lava nga ta tshama eka misava leyintshwa ya Xikwembu va ta nyikiwa “vutomi lebyi nga heriki.” (Marka 10:30) Hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma nyiko leyi? Hi kombela u hlaya Yohane 3:16 na 17:3 leswaku u kuma nhlamulo. Sweswi a hi voneni leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni ndlela leyi vutomi byi nga ta va ha yona emisaveni leyi nga Paradeyisi.
17, 18. Hi swi tiva njhani leswaku ku ta va ni ku rhula emisaveni hinkwayo naswona hi ta titwa hi sirhelelekile?
17 Vubihi, nyimpi, vugevenga ni madzolonga swi ta va swi nga ha ri kona. Vanhu vo biha a va nge he vi kona emisaveni. (Pisalema 37:10, 11) Xikwembu xi ta “herisa tinyimpi ku ya fika emakumu ya misava.” (Pisalema 46:9; Esaya 2:4) Misava yi ta tala hi vanhu lava rhandzaka Xikwembu ni ku tlhela va xi yingisa. Ku ta va ni ku rhula hilaha ku nga heriki.—Pisalema 72:7.
18 Vanhu va Yehovha va ta titwa va sirhelelekile. Eminkarhini ya Bibele, loko Vaisrayele va yingisa Xikwembu, a va titwa va sirhelelekile hikuva a xi va sirhelela. (Levhitika 25:18, 19) EParadeyisini, a hi nge he chavi munhu kumbe xilo xo karhi. Minkarhi hinkwayo hi ta titwa hi sirhelelekile!—Hlaya Esaya 32:18; Mikiya 4:4.
19. Ha yini hi tiyiseka leswaku ku ta va ni swakudya swo tala emisaveni leyintshwa ya Xikwembu?
19 Ku ta va ni swakudya swo tala. “Ku ta va ni mavele yo tala emisaveni; ma ta khapakhapa etinhlohlorhini ta tintshava.” (Pisalema 72:16) Yehovha “Xikwembu xa hina xi ta hi katekisa” naswona “misava yi ta humesa swimila swa yona.”—Pisalema 67:6.
20. Hi swi tiva njhani leswaku misava yi ta va paradeyisi?
20 Misava hinkwayo yi ta va paradeyisi. Vanhu va ta va ni makaya ni mintanga yo saseka. (Hlaya Esaya 65:21-24; Nhlavutelo 11:18.) Misava hinkwayo yi ta saseka ku fana ni ntanga wa le Edeni. Minkarhi hinkwayo Yehovha u ta hi nyika swilo hinkwaswo leswi hi swi lavaka. Bibele yi vula leswi hi yena: “U pfula voko ra wena u enerisa ku navela ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka.”—Pisalema 145:16.
21. Hi swi tiva njhani leswaku ku ta va ni ku rhula exikarhi ka vanhu ni swiharhi?
21 Ku ta va ni ku rhula exikarhi ka vanhu ni swiharhi. Swiharhi a swi nge he va vavisi vanhu. Vana va ta titwa va sirhelelekile, hambiloko va ri ni swiharhi leswi nga ni khombo namuntlha.—Hlaya Esaya 11:6-9; 65:25.
22. Xana Yesu u ta va endlela yini lava vabyaka?
22 A hi nge he vabyi. Loko Yesu a ha ri laha misaveni, u horise vanhu vo tala. (Matewu 9:35; Marka 1:40-42; Yohane 5:5-9) Kambe tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, u ta horisa vanhu hinkwavo. Ku hava loyi a nga ta ku: “Ndza vabya.”—Esaya 33:24; 35:5, 6.
23. Xana Xikwembu xi ta va endlela yini lava feke?
23 Lava feke va ta tlhela va hanya. Xikwembu xi tshembisa leswaku xi ta pfuxa vanhu va timiliyoni. “Ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.”—Hlaya Yohane 5:28, 29; Mintirho 24:15.
24. U titwa njhani hi ku hanya emisaveni leyi nga Paradeyisi?
24 Hinkwerhu ka hina hi fanele hi hlawula. Hi nga hlawula ku dyondza hi Yehovha ni ku tlhela hi n’wi tirhela kumbe hi endla leswi hi swi lavaka. Loko hi hlawula ku tirhela Yehovha, hi ta va ni vumundzuku lebyinene. Loko wanuna un’wana a kombele Yesu leswaku a n’wi tsundzuka loko a file, Yesu u n’wi tshembise leswi: “U ta va na mina eParadeyisini.” (Luka 23:43) A hi dyondzeni swo tala hi Yesu Kreste ni hi ndlela leyi a nga ta swi hetisisa ha yona switshembiso swa Xikwembu.