Xana Vukhongeri Byi Fanele Byi Katseka eKa Tipolitiki?

Emisaveni hinkwayo, vanhu lava vulaka leswaku va landzela Yesu Kreste, va nghene hi nhloko eka tipolitiki. Van’wana va ringeta ku hlohlotela tidyondzo ni mahanyelo ya vukhongeri bya vona hi ku seketela swirho kumbe mitlawa ya tipolitiki. Hilaha ku fanaka, van’watipolitiki va tirhisa mahanyelo ni swiyimo swo karhi leswi endlekaka emugangeni leswaku va seketeriwa hi vanhu lava nghenaka tikereke. Nakambe, swi tolovelekile leswaku vafundhisi va ringeta ku hlawuriwa eka xikhundlha xo karhi xa tipolitiki. Ematikweni man’wana, vukhongeri lebyi tivulaka bya “Vukreste” byi nga nyikiwa xikhundlha xo hlawuleka kumbe byi va byona vukhongeri bya tiko.

U swi vona njhani? Xana valandzeri va Yesu Kreste va fanele va katseka eka tipolitiki? U nga kuma nhlamulo loko u xiya xikombiso xa Yesu. U te: “Hikuva ndzi mi vekele xikombiso, kutani mi fanele mi endla hilaha ndzi mi kombeke hakona.” (Yohane 13:15) Loko swi ta eka swa tipolitiki, hi xihi xikombiso lexi Yesu a hi vekeleke xona?

Xana Yesu u katsekile eka tipolitiki?

Doo! A nga katsekanga eka tipolitiki ta misava leyi.

Yesu a nga xi lwelanga xikhundlha lexi tlakukeke xa tipolitiki. U arile ku va murhangeri wa mifumo ya vanhu loko Sathana a lava ku n’wi nyika “mifumo hinkwayo ya misava.” (Matewu 4:8-10)a Nakambe siku rin’wana, vanhu lava voneke vuswikoti byakwe byo rhangela, va ringete ku n’wi hlohlotela ku va murhangeri eka swa tipolitiki. Bibele yi ri: “Kutani, hi ku tiva leswaku a va lava ku n’wi khoma va n’wi endla hosi, Yesu a suka a ya entshaveni a ri yexe.” (Yohane 6:15) Yesu a nga endlanga leswi laviwaka hi vanhu. U ale hi ku helela ku teka xiphemu eka tipolitiki.

Yesu a nga tekanga tlhelo ro karhi eka swa tipolitiki. Hi xikombiso, enkarhini wa Yesu Vayuda a va nga tsakanga hileswi a va vona swi nga fanelanga ku hakela swibalo eka Mfumo wa Rhoma. Loko va ringeta ku nghenisa Yesu leswaku a teka tlhelo ro karhi emhakeni leyi, a nga katsekanga eka njhekanjhekisano wa tipolitiki lowu khumbaka swibalo. U va byele leswi: “Tlheriselani swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Marka 12:13-17) A nga tekanga tlhelo ro karhi kambe u va byele leswaku swibalo leswi a swi laviwa hi mfumo wa Rhoma lowu a wu rhangeriwa hi Khezari, a swi fanele swi hakeriwa. Hi nkarhi lowu fanaka, u kombise leswaku a hi mikarhi hinkwawo leyi munhu a faneleke a yingisa leswi mfumo wu swi lavaka. Munhu a nga fanelanga a nyika mfumo swilo leswi fanelaka ku nyikiwa Xikwembu, leswi katsaka ku tinyiketela eka xona ni ku xi gandzela.—Matewu 4:10; 22:37, 38.

Yesu u seketele Mfumo wa Xikwembu ni ku dyondzisa van’wana hi wona. (Luka 4:43) A nga katsekanga eka tipolitiki hikuva a swi tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu, ku nga ri mifumo ya vanhu, hi wona lowu nga ta endla misava yi va leswi Xikwembu a xi lava leswaku yi va swona. (Matewu 6:10) A a swi tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu a wu nge fumi hi ku tirhisa mifumo ya vanhu kambe wu ta herisa mifumo hinkwayo.—Daniyele 2:44.

Xana Vakreste va le mikarhini ya Vaapostola va hoxe xandla eka tipolitiki?

Doo! Va yingise xileriso xa Yesu xa ku nga vi “xiphemu xa misava.” (Yohane 15:19) Va landzele xikombiso xakwe naswona a va katsekanga eka tipolitiki. (Yohane 17:16; 18:36) Ematshan’wini ya sweswo, va endle ntirho lowu Yesu a va leriseke ku wu endla, ku nga ku chumayela ni ku dyondzisa hi Mfumo wa Xikwembu.—Matewu 28:18-20; Mitirho 10:42.

Vakreste va le mikarhini ya Vaapostola a va rhangisa ku yingisa Xikwembu evuton’wini bya vona naswona a va swi tiva leswaku va fanele va xixima ni vulawuri. (Mitirho 5:29; 1 Petro 2:13, 17) Va yingise milawu leyi a yi vekiwile ni ku hakela swibalo. (Varhoma 13:1, 7) Hambileswi va nga hoxangiki xandla eka tipolitiki kambe a va vuyeriwa eka nawu wa swa vusirheleri ni vukorhokerhi lebyi humaka eka mfumo.—Mitirho 25:10, 11; Vafilipiya 1:7.

Leswi matimu ma swi vulaka hi Vakreste vo sungula ni tipolitiki

“Vakreste va ale ku endla swilo swin’wana leswi Varhoma a va swi endla. . . . A va nga amukeli swivandla swa mitirho leswi fambisanaka ni tipolitiki.”—On the Road to Civilization—A World History, tluka 238.
“A ku na vumbhoni lebyi nga hi endlaka hi ehleketa leswaku Yesu Kreste a a ri ni vuthu kumbe ku navela ku joyina tipolitiki, . . . a swi ri tano ni hi vadyondzisiwa vakwe.”—Jesus and Judaism, tluka 231.
“Eka Mukreste, vukhongeri byakwe ni swa tipolitiki a swi nga hlangani nikatsongo, vutshembeki byakwe a byi ri eka Kreste ku nga ri eka Khezari.—Caesar and Christ, tluka 647.
“[Muapostola] Pawulo u tirhise xiyimo xakwe tanihi muakatiko wa Rhoma leswaku a kuma nsirhelelo ehubyeni kambe a nga kalanga a seketela tipolitiki kumbe ku ringeta ku kucetela van’wana ku endla tano. . . . Hambileswi a va pfumela leswaku va fanele va xixima valawuri, Vakreste vo sungula a va swi tiva leswaku a va fanelanga va katseka eka tipolitiki.”—Beyond Good Intentions—A Biblical View of Politics, matluka 122-123.
“Vakreste a va nga kanakani leswaku a ku fanelanga ku va ni munhu ni un’we eka vona loyi a amukelaka xivandla xa ntirho xa tipolitiki . . . Endzhaku ka malembe ya 200 Yesu a file, Hippolytus u vule leswaku nawu wa Vukreste wa khale a wu vula leswaku loko majistarata a lava ku nghena kereke, a fanele a tshika xikhundlha xa yena.”—A History of Christianity, Volume I, tluka 253.

Ku nga katseki ka Vakreste eka tipolitiki namuntlha

Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Yesu ni valandzeri vakwe a va katsekanga eka tipolitiki. Tanihi Vakreste, sweswo hi swona swi endlaka leswaku Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo ti nga katseki eka tipolitiki. Ku fana ni Vakreste va le nkarhini wa Vaapostola, ti endla ntirho lowu Yesu a wu leriseke, ti chumayela “mahungu lawa lamanene ya Mfumo.”—Matewu 24:14.

a Yesu a nga kanetanga leswaku Sathana u ni vulawuri endzhaku ko ala ku endla leswi Sathana a a swi lava. Hi ku famba ka nkarhi, u vitane Sathana “mufumi wa misava” leyi.—Yohane 14:30.