NDZIMA YA VUTSEVU
Ku Pfumelela ‘Vululami Byi Khuluka Kukota Mati’ I Ndlela Ya Nkoka Yo Tiva Xikwembu
1. I yini lexi endlaka leswaku u rhandza vululami?
EMATIN’WINI ku ve ni vanhu lava nga tshama va duma hikwalaho ko hisekela vululami. Kambe mhaka ya nkoka hi leyi: Vanhu va rhandza vululami hikuva va vumbiwe hi xifaniso xa Xikwembu. Na wena wa byi rhandza vululami naswona a wu swi lavi leswaku van’wana va ku kanganyisa hikuva u endliwe hi xifaniso xa Yehovha loyi a “tsakelaka” vululami.—Yeremiya 9:24; Genesa 1:27; Esaya 40:14.
2, 3. Ha yini u fanele ku kambisisa tibuku ta vaprofeta lava 12 loko u lava ku tiva vululami bya Yehovha?
2 Loko u ri karhi u dyondza tibuku to hambana-hambana ta Bibele u ta twisisa vululami bya Xikwembu. Kambe, u ta vuyeriwa swinene loko u kambisisa tibuku ta vaprofeta lava 12. Ti vulavula ngopfu hi vululami lerova nkandziyiso wa vandla ra Bibele lowu tameleke buku ya Hosiya, Amosi na Mikiya, wu thyiwe Vululami Sweswi [Justice Now]! Hi xikombiso, anakanya hi marito yo khongotela ya Amosi lama nge: “Vululami a byi khuluke kukota mati, ni ku tshembeka kukota xinambyana lexi khulukaka nkarhi hinkwawo.” Nakambe xiya leswi Mikiya a swi vulaka hi swilo leswi u faneleke u swi endla, u ri: “Xana Yehovha u kombela leswaku u n’wi tlherisela yini, loko ku nga ri ku kombisa vululami ni ku rhandza musa ni ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu xa wena?”—Amosi 5:24; Mikiya 6:8.
3 Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku loko hi lava ku n’wi tiva kahle Yehovha, leswaku hi ta kota ku n’wi tekelela, hi fanele hi twisisa vululami bya yena hi tlhela hi byi teka byi ri bya nkoka. Vululami i mfanelo leyikulu ya Yehovha kutani a hi nge vuli leswaku ha n’wi tiva loko hi nga byi twisisi naswona hi byi tekela ehansi. Hambi ku ri malandza ya yena ya le nkarhini lowu hundzeke a ma swi tiva leswaku “Yehovha u rhandza vululami.”—Pisalema 33:5; 37:28.
Habakuku
4. Kombisa ndlela leyi rungula ra vaprofeta lava 12 ri nga wu tiyisaka ha yona ntshembo wa wena eka vululami bya Xikwembu.
4 Loko Yehovha a nga si tisa ku avanyisa ka yena eYerusalema, muprofeta Habakuku u vutise a ku: “Oho Yehovha, xana ndzi ta kombela ku pfuniwa ku fikela rini? . . . Nawu wu heleriwa hi matimba, vululami a byi vi kona. Hikuva lowo homboloka u rhendzela lowo tshembeka, hikwalaho ka sweswo vululami byi huma byi soholotiwile.” (Habakuku 1:2, 4) Habakuku la tshembekeke u kote ku tiva Yehovha hi ku hlaya Matsalwa lawa a ma kumeka hi nkarhi wolowo ni hi swilo leswi a swi voneke evuton’wini byakwe. Hikwalaho a a tiyiseka leswaku Xikwembu xi rhandza vululami naswona xi lava leswaku ku hanyiwa hi byona. Kambe, lexi muprofeta loyi a a nga xi twisisi hi leswaku ha yini Yehovha a a pfumelela vubihi byi va kona. Yehovha u tiyisekise Habakuku leswaku lava tshembekeke U ta va khoma hi ndlela ya vululami. (Habakuku 2:4) Leswi Habakuku ni van’wana va veke ni ntshembo wo tano lowu tiyeke, swi fanerile leswaku na wena u va na wona. Ha yini? Phela, sweswi Bibele yi helerile kutani wa swi kota ku dyondza rungula leri heleleke malunghana ni mintirho ya Yehovha ni vumunhu bya yena, ku katsa ni vululami bya yena. Hikwalaho swi ta ku olovela ku n’wi tiva kahle Yehovha ni ku khorwiseka leswaku u ni vululami lebyi hetisekeke.
5. Loko swi ta emhakeni ya vululami, i yini lexi hi tsakelaka ku xi tiva ngopfu?
5 Loko Yehovha a rhumela varhumiwa va yena etikweni ra Israyele, u kandziyise nkoka wa ku endla swilo hi vululami. (Esaya 1:17; 10:1, 2; Yeremiya 7:5-7; Ezekiyele 45:9) Kahle-kahle hi wona nchumu lowu vaprofeta lava 12 va wu kandziyiseke ngopfu. (Amosi 5:7, 12; Mikiya 3:9; Zakariya 8:16, 17) Mani na mani la hlayeke matsalwa ya vona, wa swi xiya leswaku ma kandziyisa mhaka ya ku endla swilo hi vululami siku ni siku. Ku ni tindlela to tala leti hi nga tirhisaka ndzayo ya vaprofeta lava 12 ha tona, kambe a hi kambisiseni tindlela timbirhi leti vaprofeta lava va kandziyiseke vululami ha tona kutani hi vona ndlela leyi hi nga swi tirhisaka ha yona leswi hi swi dyondzeke.
KU TSHEMBEKA ETIMHAKENI TA BINDZU NI TA TIMALI
6, 7. Ha yini mhaka ya ku tshembeka etimhakeni ta bindzu ni ta timali yi fanele yi hi khumba hinkwerhu?
6 Yesu u te: “Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena.” (Luka 4:4; Deteronoma 8:3) A nga yi alanga mhaka ya leswaku ha xi lava xinkwa—hi fanele hi dya. Eka vo tala, sweswo swi vula leswaku va fanele va tirha kumbe ku va ni un’wana endyangwini la tirhaka leswaku a ta wundla lavan’wana. A swi ri tano ni le ka malandza ya Xikwembu ya le nkarhini lowu hundzeke. Van’wana a va titirha—va rima kumbe va endla swilo swo karhi swo kota tinguvu, fanichara kumbe timbita ni minkombe. Kasi van’wana a va thola vanhu leswaku va ta tshovela kumbe va sila mapa, va endla mafurha ya mutlhwari kumbe vhinyo. Nakambe van’wana a va ri van’wamabindzu—va xava ni ku xavisa swilo. Van’wana a va endla mintirho yo karhi—kumbexana va lunghisa malwangu kumbe va tlanga swichayachayana.—Eksoda 35:35; Deteronoma 24:14, 15; 2 Tihosi 3:15; 22:6; Matewu 20:1-8; Luka 15:25.
7 Xana na wena u endla wun’wana wa mintirho leyi kumbe u ni xaka kumbe munghana la endlaka wun’wana wa yona? I ntiyiso leswaku matirhelo ya namuntlha a ma ha fani ni ya khale, kambe a swi kanakanisi leswaku langutelo ra Xikwembu emhakeni ya ku tshembeka emintirhweni yo tano a ri cincanga! Eka marungula lawa Yehovha a ma vuleke hi vaprofeta lava 12, u kombise leswaku u langutele vanhu va yena leswaku va va ni vululami etimhakeni to tano. Loko hi ri karhi hi kambisisa swikombiso swo karhi, anakanya ndlela leyi na wena u faneleke u byi kombisa ha yona vululami bya Xikwembu.—Pisalema 25:4, 5.
8, 9. (a) Ha yini marito yo sola lama kumekaka eka Malakiya 3:5 ma ri ya ntikelo swinene? (b) Hi rihi langutelo lerinene leri Matsalwa ma ri khutazaka etimhakeni ta vanhu lava thoriweke ni ntirho lowu va wu endlaka?
8 Xikwembu xi vule leswi hi ku tirhisa Malakiya xi ku: “Ndzi ta tshinela eka n’wina ndzi ta avanyisa, ndzi ta va mbhoni ya xihatla ku kanetana ni valoyi, ku kanetana ni vaoswi, ku kanetana ni lava va hlambanyaka hi vunwa, ni ku kanetana ni lava va kanganyisaka ehakelweni ya mutirhi la hakeriwaka, . . . kasi a va ndzi chavanga.” (Malakiya 3:5) Ina, Yehovha u va sorile lava a va kanganyisa vatirhi va vona. Xana mhaka leyi a yi bihe ku fikela kwihi? U fanise ku tirhisiwa ka vanhu hi ndlela yo biha ni vungoma, vuoswi ni ku hemba. Vakreste va yi tiva ndlela leyi Xikwembu xi nga ta ti avanyisa ha yona ‘timbhisa, lava tirhisaka vungoma ni vahembi.’—Nhlavutelo 21:8.
9 Leswi a swi endleka exikarhi ka vathori ni vathoriwa a ku nga ri mhaka leyi a yi khumba ntsena ndlela leyi vanhu va faneleke va hanyisana ha yona; a yi katsa vululami bya Yehovha. U vule leswaku lava “kanganyisaka ehakelweni ya mutirhi la hakeriwaka,” u ta ‘tshinela eka vona a va avanyisa.’ I ntiyiso leswaku Xikwembu a xi vulanga leswaku muthori u fanele a endla hinkwaswo leswi muthoriwa kumbe vathoriwa va swi kombelaka. Xifaniso xa Yesu xa vavanuna lava thoriweke ku tirha ensin’wini ya vhinya xi kombisa leswaku muthori u ni mfanelo yo vula muholo ni ndlela leyi a lavaka leswaku va tirha ha yona. (Matewu 20:1-7, 13-15) Hi yona mhaka leyi exifanisweni xa Yesu, vanhu hinkwavo lava thoriweke va hakeriweke denari, ku nga ‘muholo wa siku,’ ku nga khathariseki leswaku va tirhe siku hinkwaro kumbe a va nga tirhanga siku hinkwaro. Nakambe, hi xiya leswaku muthori a nga kanganyisanga vatirhi leswaku a ta pindzula mali yo tala hi vona.—Yeremiya 22:13.
10. Ha yini hi fanele ku karhateka hi ndlela leyi hi va khomaka ha yona vanhu lava hi va tholeke?
10 Loko u ri ni bindzu naswona u thole vanhu—hambiloko u lo thola munhu leswaku a ku endlela ntirho wo karhi—xana ndlela leyi u va hakelaka ha yona, leswi u va kombelaka leswaku va swi endla ni nkarhi lowu u va hakelaka ha wona, yi ni vululami hilaha Malakiya 3:5 yi lemukisaka hakona? I swinene ku anakanyisisa hi mhaka leyi hikuva mhaka ya ku kanganyisa vanhu lava thoriweke ku vulavuriwa ha yona eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki. Loko mudyondzisiwa Yakobo a vulavula hi lava va kanganyisaka etimhakeni to tano, u ri: “Xana [Yehovha] a nga lwisani na n’wina?” (Yakobo 5:1, 4, 6) Swi fanerile leswaku hi gimeta hi ku: Lava va kanganyisaka “ehakelweni ya mutirhi la hakeriwaka” a va n’wi tivi kahle Yehovha, hikuva a va byi tekeleli vululami bya yena.
11, 12. (a) Hi byihi vukanganyisi lebyi soriwaka hi ku helela eka Hosiya 5:10? (b) Xana u nga wu tirhisa njhani nsinya wa nawu lowu kumekaka eka Hosiya 5:10?
11 Sweswi hlaya u twa leswaku ha yini Yehovha a sole vavanuna van’wana lava a va dumile hi nkarhi wa Hosiya, u ri: “Tihosana ta Yuda ti fana ni lava va tlhentlhisaka ndzilakana. Ehenhla ka vona ndzi ta chululela ku hlundzuka ka mina ku fana ni mati.” (Hosiya 5:10) I yini lexi Hosiya a a xi sola? Muyuda la nga murimi a a tihanyisa hi nsimu ya yena leyi a fungheke mindzilakana ya yona hi maribye kumbe hi timhandzi. Ku ‘tlhentlhisa ndzilakana’ a ku ri ku yiva xiphemu xa nsimu ya murimi u n’wi tekela leswi a tihanyisaka hi swona. Hosiya u fanise tihosana ta Yuda ni vanhu lava tlhentlhisaka mindzilakana hikuva hi tona a ti ri ni mfanelo yo avanyisa hi vululami.—Deteronoma 19:14; 27:17; Yobo 24:2; Swivuriso 22:28.
Xana u kongomisiwa hi nsinya wa nawu wa vululami entirhweni ni le timhakeni ta mabindzu?
12 Van’wana lava xavisaka tindhawu ni tindlu va nga ha va endzingweni wa ku ‘tlhentlhisa mindzilakana’ leswaku va ta dyelela vaxavi. Hambiswiritano, nsinya wolowo wa nawu wa tirha ni le ka van’wamabindzu, vatirhi, vathori kumbe lava xavaka swilo—ku nga munhu un’wana ni un’wana la endlaka ntwanano wo karhi ni van’wana. Hilaha u swi tivaka hakona, van’wana a va swi lavi ku tsala timhaka ta mabindzu ehansi, leswaku enkarhini lowu taka swi ta va olovela ku cinca leswi ku twananiweke ha swona kumbe va lava swilo swi endliwa hi ndlela leyi ku nga twananiwangiki ha yona eku sunguleni. Kasi van’wana va tsala ehansi kambe va nghenisa ni vuxokoxoko byo karhi leswaku va ta soholota timhaka enkarhini lowu taka, hambiloko sweswo swi ta kanganyisa loyi va endleke ntwanano na yena. Xana u ehleketa leswaku munhu wo tano—ku nga khathariseki leswaku i n’wamabindzu kumbe i muxavi, i mutirhi kumbe i muthori—u xi tiva kahle Xikwembu xa vululami? Yehovha u vule eRitweni ra yena a ku: “U nga wu tlhentlhisi ndzilakana [wa vana lava nga riki na tatana]. Hikuva Mukutsuri wa vona u ni matimba; yena u ta va yimelela eka wena.”—Swivuriso 23:10, 11; Habakuku 2:9.
13. Hi ku ya hi Mikiya 6:10-12, hi byihi vukanganyisi lebyi a byi ri kona eka vanhu va Xikwembu va le nkarhini lowu hundzeke?
13 Mikiya 6:10-12 yi boxa leswi engetelekeke emhakeni leyi ya vululami, yi ri: “Xana endlwini ya lowo homboloka xa ha ri kona xuma xa vuhomboloki, ni mpimo wa efa wa vuxisi lowu wu soriwaka? Xana ndzi nga basa emahanyelweni loko ndzi ri ni swikalo swo homboloka ni nkwama wa mimpimo ya maribye ya vuxisi? Hikuva . . . vaaki va wona va vulavule mavunwa, ririmi ra vona ri ni mano.” Namuntlha hi nga ha pima swakudya hi tilitara, tigramu kumbe hi tikhilogiramu ni hi tiphawundi. A ha ha pimi hi tiefa ni hi maribye. Hambiswiritano, yinhla ya Mikiya yi lo dlaa, erivaleni. Van’wamabindzu va le nkarhini wa yena a va kanganyisa; a va nga tirhisani ni vanhu hi vululami hikuva a va tirhisa swipimo leswi nga riki enawini ni ndlela leyi a va pima ha yona a yi nga fani. Xikwembu xi vule leswaku vanhu vo tano ‘va hombolokile’ hikuva ‘ririmi ra vona a ri ri ni mano’ ni le timhakeni ta mabindzu.—Deteronoma 25:13-16; Swivuriso 20:10; Amosi 8:5.
14. Xana xitsundzuxo xa Mikiya xi nga hi pfuna leswaku hi papalata vukanganyisi bya muxaka muni manguva lawa?
14 Xana leswi Mikiya a swi vulaka hi swipimo swa vukanganyisi swa yi khumba ndlela leyi u fambisaka bindzu ra wena ha yona kumbe leswi u swi endlaka tanihi muthoriwa? Mhaka leyi yi lava ku tekeriwa enhlokweni hikuva ku ni tindlela to tala leti vaxavi ni vatirhi va kanganyisiwaka ha tona. Hi xikombiso, vaaki van’wana lava nga tshembekiki, va chela semendhe yitsongo loko va ri eku akeni. Kumbe munhu la endlaka ntirho wo karhi a nga ha tirhisa swilo leswi nga durhiki etindhawini leti tumbeleke kambe a hakerisa n’wini wa ntirho mali ya swilo leswi durhaka. Van’wamabindzu van’wana va xavisela vanhu swilo leswi rhangeke swi tirhisiwa, kambe va vula leswaku i swintshwa-tshwa! Nakambe u nga ha va u twile hi tindlela to karhi ta vukanganyisi leti tirhisiwaka ku kuma mali yo tala. Xana na wena u ta ringeta ku ti tirhisa? Buku yin’wana ya sweswinyana leyi vulavulaka hi ku sirhelela swilo swa wena, yi vule leswaku Timbhoni ta Yehovha “ti pfumela leswaku Muvumbi wa tona wa ti vona kutani to tala ta tona swi nga antswa ti fa ku ri ni ku va ti yiva.” Yi tlhele yi ku: “Ti laviwa hi mahlo-ngati emabindzwini lama tirhanaka ni mali yo tala.” Ha yini? Hikuva Vakreste va ntiyiso va swi tiva leswaku Yehovha u lava leswaku va “kombisa vululami” ni le timhakeni ta vona ta mabindzu ni ta timali.—Mikiya 6:8.
‘TIHOSANA LETI AVANYISAKA HI VULULAMI’
15, 16. Xana varhangeri va le nkarhini wa Mikiya a va va khoma njhani vanhu?
15 Loko u hlaya tibuku ta vaprofeta lava 12 u ta swi vona leswaku minkarhi yin’wana vululami a byi nga ri kona nikatsongo. Varhangeri va tiko a va kanganyisa ematshan’weni yo va swikombiso leswinene emhakeni yo kombisa vululami. (Eksoda 18:21; 23:6-8; Deteronoma 1:17; 16:18) Mikiya u te: “Ndzi kombela mi yingisa, n’wina varhangeri va Yakobe na n’wina tindhuna ta yindlu ya Israyele. Xana a hi ntirho wa n’wina ku tiva vululami? N’wina lava vengaka leswinene, lava rhandzaka vubihi, lava yevulaka nhlonge ya vanhu ni nyama ya vona emarhambyini.”—Mikiya 3:1-3; Esaya 1:17.
16 Marito wolawo ma fanele ma va hlamarisile vanhu lava tivaka vutomi bya le matiko-xikaya. Minkarhi yin’wana murisi a a pfa a tsemeta tinyimpfu leti a ti khathalelaka ni ku tihlayisa. (Genesa 38:12, 13; 1 Samuwele 25:4) Kambe “tindhuna ta yindlu ya Israyele,” leti a ti fanele ti “tiva vululami,” ti dyelele vanhu lava a va dya emadyelweni ya Xikwembu, ku fana ni loko munhu a yevula dzovo ra tinyimpfu ni nyama ya tona a tlhela a ti tshova marhambu. (Pisalema 95:7) Loko Mikiya a tirhisa xifaniso xin’wana, a tshika lexa le matiko-xikaya, u vule leswaku tihosana leti a ti ‘avanyisa leswaku ti ta kuma hakelo’ a ti fana ni xigatlu kumbe rihlampfu ra mitwa. (Mikiya 7:3, 4) Anakanya u ri karhi u hundza endhawini leyi taleke hi swigatlu ni mahlampfu ya mitwa. Swi nga endleka u hariwa hi mitwa ni swiambalo swa wena swi handzuleleka. Hi swona leswi varhangeri va vanhu va Xikwembu a va endla swona. Ematshan’weni yo hanyisana ni vamakwavo hi vululami, a va va xenga va tlhela va va kanganyisa.—Mikiya 3:9, 11.
17. Hi ku ya hi Sofaniya 3:3, xana varhangeri va tiko a va fana na yini?
17 Sofaniya u vule mhaka leyi fanaka a ku: “Tihosana ta wona exikarhi ka wona a ti ri tinghala leti vombaka. Vaavanyisi va wona a va ri timhisi ta nimadyambu leti ti nga phorhangiki marhambu ku fikela nimixo.” (Sofaniya 3:3) Anakanya varhangeri va vanhu va Xikwembu lava a va nga ri na ntwela-vusiwana ku fana ni tinghala leti kakatlulaka xiharhi. Kumbe vaavanyisi lava fanaka ni timhisi leti kakatlulaka xiharhi hi makolo nivusiku ivi loko ri xa ku va ku sele marhambu ntsena! Swi le rivaleni leswaku a swi nga ta koteka leswaku ku va ni vululami ehansi ka swiyimo swoleswo! Varhangeri volavo va hlakate vululami ku fana ni swiambalo leswi handzuleriweke, hikwalaho ka leswi a va dyelela vanhu ematshan’weni yo va khathalela.
Tihosana ta le nkarhini wa Mikiya na Sofaniya a ti nga n’wi tivi Yehovha
18. Xana vaavanyisi va tiko ra Israyele a va fanele va va avanyisa njhani vanhu va Xikwembu?
18 Swi le rivaleni leswaku varhangeri va tiko leri tinyiketeleke eka Xikwembu a va nga xi tivi nikatsongo. Loko a va xi tiva, a va ta va va yingise leswi vuriweke eka Zakariya 8:16, leyi nge: “Swilo leswi mi faneleke mi swi endla hi leswi: Vulavulani ntiyiso un’wana eka un’wana. Avanyisani hi ntiyiso ni hi vuavanyisi bya ku rhula etinyangweni ta n’wina.” Vakulukumba va tiko ra Israyele a va hlangana enyangweni ya muti naswona a va fanele va tenga milandzu ya vuavanyisi, ku nga ri hi matlotlo kumbe hi ndlela leyi va vonaka ha yona kambe hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu. (Deteronoma 22:15) Nakambe Yehovha u va lemukisile leswaku va nga vi ni xihlawuhlawu, tanihi loko ku tengiwa nandzu lowu khumbaka munhu la fuweke kumbe la dumeke. (Levhitika 19:15; Deteronoma 1:16, 17) Vaavanyisi a va fanele va ringeta ku kondletela ku rhula eka vanhu lava holovaka, va ‘avanyisa hi ku rhula.’
19, 20. (a) Ha yini hi nga vulaka leswaku vakulu evandlheni va nga dyondza swo tala eka vaprofeta lava 12? (b) Xana vakulu va nga kombisa hi ndlela yihi leswaku va n’wi tiva Yehovha ni vululami bya yena?
19 Muapostola Pawulo u tshahe marito man’wana lama kumekaka eka Sofaniya 8:16 loko a tsalela Vakreste. (Vaefesa 4:15, 25) Kutani hi nga tiyiseka leswaku swilemukiso swa vaprofeta lava 12 ni ndzayo ya vona leyi vulavulaka hi vululami, swi tirha swinene evandlheni namuntlha. Vakulukumba kumbe vakulu va fanele va va swikombiso leswinene emhakeni yo tiva Yehovha ni ku kombisa vululami bya yena. Esaya 32:1 yi va hlamusela hi ndlela leyi tsakisaka, yi va vula ‘tihosana leti avanyisaka hi vululami.’ Hi tihi tinhla leti hi nga ti dyondzaka eka ndzayo leyi kumekaka eka vaprofeta lava 12, leti nga tirhaka eka vakulu vo tano?
20 Vakulu evandlheni va fanele va tsundzuka leswi Matsalwa ma swi dyondzisaka swin’we ni mavonelo ya Yehovha etimhakeni hinkwato. Swiboho leswi va swi endlaka swi fanele swi pfumelelana ni leswi Matsalwa ma swi vulaka ku ri ni ku swi endla hi ku ya hi mavonelo ya vona kumbe hi ku ya hi leswi va titwisaka xiswona. Bibele yi vula leswaku swi nga endleka ku ri ni timhaka tin’wana to tika leti lavaka swiboho swa vuavanyisi, leti lavaka nkarhi wo leha ni ku lunghiseleriwa kahle ni ku endla ndzavisiso eBibeleni ni le ka minkandziyiso leyi tameleke ndzayo ya vutlhari leyi humaka eka hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha. (Eksoda 18:26; Matewu 24:45) Loko vakulu va endla matshalatshala yo tano, va ta kota ku vona swilo hilaha Xikwembu xi swi vonaka hakona, va venga leswo biha va rhandza leswinene. Sweswo swi ta endla leswaku va ‘nyika vululami ndhawu enyangweni,’ kutani va ‘avanyisa hi vululami bya ntiyiso.’—Amosi 5:15; Zakariya 7:9.
21. Ha yini vakulu va fanele va papalata ku va ni xihlawuhlawu, kambe i yini lexi xi nga va ringaka leswaku va va ni xihlawuhlawu?
21 Hambiloko munhu a ri ni vutihlamuleri byo avanyisa naswona a ri ni vutivi bya Bibele, swi nga ha endleka a va ni xihlawuhlawu. Malakiya a a hele matimba loko a vona vaprista lava ku nga vona va faneleke va va ni vutivi, kambe ku ri vona va nga ni ‘xihlawuhlawu loko va avanyisa.’ (Malakiya 2:7-9) Xana sweswo a swi endlekisa ku yini? Hi nga rivali leswaku Mikiya u vule leswaku varhangeri van’wana a va “avanyisa hi xifumbarheriso, ni vaprista va [vona a] va letela hi nxavo ntsena.” (Mikiya 3:11) Xana vonelo ra nkulu ri nga fana njhani ni ra varhangeri lava? A hi nge munhu loyi ku tengiwaka nandzu wa yena u tshame a nyika nkulu yoloye swo karhi kumbe nkulu yoloye u vona onge ku ni leswi a nga vuyeriwaka ha swona enkarhini lowu taka! Kumbe nandzu lowu va wu tengaka wu khumba xaka ra yena! Emhakeni yo tano xana ku fanele ku fuma vuxaka kumbe misinya ya milawu ya moya? Nkulu a nga ha va ni xihlawuhlawu loko a tenga nandzu wa mudyohi kumbe a kambisisa timfanelo ta Matsalwa ta makwerhu loyi a faneleke a bumabumeriwa ku endla ntirho lowu engetelekeke evandlheni.—1 Samuwele 2:22-25, 33; Mintirho 8:18-20; 1 Petro 5:2.
Eka xin’wana ni xin’wana lexi vakulu va xi endlaka, va ‘nyika vululami ndhawu enyangweni’
22. (a) Hi byihi vutihlamuleri bya vakulu emhakeni ya vululami? (b) Hi tihi timfanelo tin’wana ta Xikwembu leti vakulu va faneleke va va na tona loko va tenga milandzu ya vadyohi?
22 Loko munhu a endla xidyoho lexikulu, varisi va moya va teka goza ro sirhelela vandlha eka nkucetelo wun’wana ni wun’wana lowu nga ni khombo ni lowu onhaka. (Mintirho 20:28-30; Tito 3:10, 11) Kambe, loko loyi a dyoheke a hundzuka hi mbilu hinkwayo, vakulu va ta “ololoxa munhu wo tano hi moya wo rhula.” (Vagalatiya 6:1) Ematshan’weni yo sihalala va nga kombisi ntwela-vusiwana, va tirhisa ndzayo leyi nge: “Avanyisani hi vululami bya ntiyiso; hanyisanani hi musa wa rirhandzu ni tintswalo.” (Zakariya 7:9) Ndlela leyi Yehovha a a lava leswaku milandzu ya vuavanyisi yi tengiwa ha yona etikweni ra khale ra Israyele yi kombisa leswaku u rhandza vululami ni tintswalo. Vaavanyisi lava hlawuriweke a va ri ni ntshunxeko loko va endla swiboho; a va swi kota ku kombisa tintswalo hi ku ya hi swiyimo ni langutelo ra mudyohi. Hilaha ku fanaka, valanguteri lava nga Vakreste va fanele va lwela ku avanyisa hi “vululami bya ntiyiso” naswona va va ni “musa wa rirhandzu ni tintswalo,” hi ndlela yoleyo va ta va va kombisa leswaku va n’wi tiva Yehovha.
23, 24. (a) Xana vakulu va nga endla njhani leswaku va ‘avanyisa hi ku rhula’? (b) I yini lexi vaprofeta lava 12 va ku pfuneke leswaku u xi twisisa loko swi ta emhakeni ya vululami?
23 Tsundzuka leswaku eka Zakariya 8:16 hi hlaya marito lama nge: “Avanyisani hi ntiyiso ni hi vuavanyisi bya ku rhula etinyangweni ta n’wina.” Sweswo a swi fanele swi endliwa hi xikongomelo xihi? Hi xikongomelo xa ku ‘avanyisa hi ku rhula.’ Ni le nkarhini wa vaapostola, minkarhi yin’wana Vakreste van’wana a va holova. Namuntlha swi nga lava leswaku vakulu va va pfuna hilaha Pawulo a pfuneke Efodiya na Sintika hakona. (Vafilipiya 4:2, 3) Hakunene vakulu va fanele va lwela ku ‘avanyisa hi ku rhula,’ va kondletela ku rhula eka lava tlulaneke milenge. Ndzayo ya Matsalwa leyi va nga ta yi tirhisa ni langutelo ra vona swi fanele swi endla leswaku vamakwerhu va va ni ku rhula evandlheni naswona va va ni ku rhula ni Xikwembu. Loko va endla tano, swi ta va erivaleni leswaku va n’wi tiva kahle Yehovha ni vululami bya yena.
24 Tinhla timbirhi leti ku buriweke ha tona laha ti kombisa leswaku i swa nkoka leswaku siku ni siku hi tirhisa ndzayo leyi khutazaka vululami, leyi tsariweke hi vaprofeta lava 12. Mawaku nkateko lowu hi nga ta wu kuma loko hina swin’we ni lava hi hanyaka na vona hi pfumelela ‘vululami byi khuluka kukota mati’!