Ndzima 12
I Yini Leswi Ndzi Nga Swi Endlaka Leswaku Ndzi Titshemba?
Ina E-e
Loko u tilanguta exivonini, □ □
xana wa swi tsakela leswi u swi vonaka?
Xana u ehleketa leswaku u ni □ □
vuswikoti lebyi faneleke byi bumabumeriwa?
Xana wa swi kota ku tiyiselela ntshikilelo □ □
wa tintangha?
Xana u nga swi kota ku tiyiselela ku soriwa □ □
hikwalaho ka swivangelo leswi twalaka?
Xana u nga swi kota ku tiyisela loko □ □
vanhu van’wana va vulavula ku biha hi wena?
Xana u vona onge vanhu va ku rhandza? □ □
Xana wa ri khathalela rihanyo ra wena? □ □
Xana wa tsaka loko vanhu van’wana □ □
swi va fambela kahle?
Xana hi ntolovelo u titeka tanihi munhu □ □
loyi swi n’wi fambelaka kahle?
Loko u hlamule swivutiso swo hlayanyana leswi nga laha henhla hi e-e, swi nga ha endleka leswaku a wu voni timfanelo ta wena letinene hikwalaho ka leswi u nga titshembiki. Ndzima leyi yi lunghiseleriwe ku ku pfuna leswaku u vona timfanelo teto!
VANTSHWA vo tala va karhateka malunghana ni ndlela leyi va langutekaka ha yona, vuswikoti bya vona swin’we ni loko va endla swilo hi ndlela leyi tintangha ta vona ti swi lavaka ha yona. Xana na wena u titwa hi ndlela yoleyo? Loko swi ri tano, a hi wena ntsena!
“Ku nga hetiseki ka mina ka ndzi tshikilela. Hi ntolovelo hi mina ndzi tixopaxopaka ngopfu.”—Leticia.
“Ku nga khathariseki leswaku u saseke ku fikela kwihi, minkarhi hinkwayo u hlangana ni van’wana lava sasekeke ku ku tlula.”—Haley.
“Ndza karhateka swinene loko ndzi ri exikarhi ka vanhu van’wana. Ndzi chava leswaku vanhu va ta ehleketa leswaku a ndzi pfuni nchumu.”—Rachel.
Loko u titwa hi yin’wana ya tindlela leti boxiweke laha henhla, u nga heli matimba. U nga wu kuma mpfuno. Xiya swilo swinharhu leswi nga ku pfunaka leswaku u titshemba.
Endlela Van’wana Swo Karhi
Tsalwa-nkulu. “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.”—Mintirho 20:35.
Leswi swi vulaka swona. Loko u pfuna van’wana wa tipfuna na wena. Njhani? Xivuriso xa le Bibeleni xi ri: “Ku hanana swi ta hakeriwa. Nyika munhu mati kutani na wena u ta nyikiwa mati.” (Swivuriso 11:25, Contemporary English Version) Ntiyiso wa mhaka hileswaku loko u pfuna vanhu van’wana, u ta titwa u tsakile!a
“Ndzi ehleketa hi swilo leswi ndzi nga swi endlelaka van’wana naswona ndzi ringeta ku pfuna van’wana lava lavaka mpfuno evandlheni. Ku rhandza vanhu van’wana ni ku heta nkarhi na vona swa ndzi tsakisa.”—Breanna.
“Ntirho wo chumayela wa vuyerisa hikuva wu ku pfuna leswaku u tshika ku ehleketa hi wena n’wini kutani u ehleketa hi vanhu van’wana.”—Javon.
Xitsundzuxo: U nga pfuni van’wana hi xikongomelo xo lava leswaku na wena va ku endlela swo karhi. (Matewu 6:2-4) Ku nyika van’wana swo karhi hi xikongomelo lexi hoxeke a swi nge ku pfuni nchumu. Hi ntolovelo vanhu va ta swi vona leswaku u va nyika swo karhi hi xikongomelo lexi hoxeke!—1 Vatesalonika 2:5, 6.
Leswi nga ku pfunaka. Ehleketa hi munhu loyi u n’wi pfuneke enkarhini lowu hundzeke. A ku ri mani munhu wa kona naswona u n’wi endlele yini?
․․․․․
Xana u titwe njhani endzhaku ko n’wi pfuna?
․․․․․
Ehleketa hi munhu un’wana loyi u nga n’wi pfunaka kutani u tsala ndlela leyi u nga n’wi pfunaka ha yona.
․․․․․
Tikumele Vanghana Lavanene
Tsalwa-nkulu. “Nakulorhi wa ntiyiso u ni rirhandzu nkarhi hinkwawo, naswona i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.”—Swivuriso 17:17.
Leswi swi vulaka swona. Munghana lonene a nga va museketeri lonkulu hi minkarhi ya maxangu. (1 Samuwele 18:1; 19:2) Hambi ku ri ku ehleketa leswaku munhu wo karhi wa khathala ha wena swi nga ku khutaza. (1 Vakorinto 16:17, 18) Kutani endla xinghana ni vanhu lava nga ta ku susumetela ku endla leswinene.
“Vanghana lavanene va ta ku khutaza.”—Donnell.
“Minkarhi yin’wana, nchumu wa nkoka swinene i ku tiva leswaku munhu wo karhi wa khathala swinene ha wena. Sweswo swi nga ku endla u titwa u ri wa nkoka.”—Heather.
Xitsundzuxo: Tiyiseka leswaku a wu tumbeti leswi u nga xiswona hileswi u lavaka ku rhandziwa hi vanghana va wena. (Swivuriso 13:20; 18:24; 1 Vakorinto 15:33) Ku endla swiendlo leswi hoxeke hikwalaho ko lava ku tsakisa van’wana swi ta ku endla u titwa u tisuse xindzhuti ni leswaku vanhu volavo va tlange ha wena.—Varhoma 6:21.
Leswi nga ku pfunaka. Laha hansi, tsala vito ra munghana wa wena la nga ku khutazaka leswaku u titshemba hi ndlela leyinene.
․․․․․
Ha yini u nga hleli ku heta nkarhi ni munhu loyi u tsaleke vito ra yena laha henhla?—Xiya: A swi bohi leswaku munhu yoloye a ringana na wena hi malembe.
U Nga Heli Matimba Loko U Endle Swihoxo
Tsalwa-nkulu. “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.”—Varhoma 3:23.
Leswi swi vulaka swona. Ntiyiso wa mhaka hileswaku a wu hetisekanga. Sweswo swi vula leswaku ku ta va ni minkarhi leyi u nga ta vula kumbe u nga ta endla nchumu lowu hoxeke. (Varhoma 7:21-23; Yakobo 3:2) Hambileswi u nga taka u nga swi papalati ku endla swihoxo, u nga lawula leswi u swi endlaka loko wo tshuka u swi endla. Bibele yi ri: “Hambiloko vanhu lavanene vo wa ka nkombo, va ta tlhela va pfuka.”—Swivuriso 24:16, CEV.
“Minkarhi yin’wana hi hela matimba loko hi tiringanisa ni vanhu lava nga ni vuswikoti lebyi tlulaka bya hina.”—Kevin.
“Un’wana ni un’wana u ni timfanelo letinene ni leto biha. Hi fanele hi tinyungubyisa hi timfanelo letinene leti hi nga na tona kutani hi tikarhatela ku tshika leto biha.”—Lauren.
Xitsundzuxo: U nga endli xidyoho kutani u tiyimelela hileswaku a wu hetisekanga. (Vagalatiya 5:13) Loko u endla swilo swo biha hi vomu swi ta endla leswaku u nga amukeleki eka munhu wa nkoka swinene, ku nga Yehovha Xikwembu!—Vaheveru 10:26, 27.
Leswi nga ku pfunaka. Laha hansi, tsala mfanelo leyi u nga tsakelaka ku yi antswisa.
․․․․․
Tsala siku ra namuntlha etlhelo ka mfanelo leyi u yi tsaleke. Endla ndzavisiso malunghana ni ndlela leyi u nga yi antswisaka ha yona naswona u tikambisisa endzhaku ka n’hweti.
Ndlela Leyi U Nga Wa Nkoka Ha Yona
Bibele yi vula leswaku “Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina.” (1 Yohane 3:20) Leswi swi vula leswaku xi nga vona ndlela leyi u nga wa nkoka ha yona leyi wena swi nga ha ku tikelaka ku yi vona. Kambe, xana ku nga hetiseki ka wena ku cinca ndlela leyi u nga wa nkoka ha yona? A hi nge u ni R100 leyi handzukeke katsongo. Xana u nga yi cukumeta kumbe u yi teka yi nga pfuni nchumu hileswi yi handzukeke katsongo? Nikatsongo! Ya ha ri R100 hambi yi handzuke katsongo kumbe yi nga handzukanga.
Swi fana ni ndlela leyi Xikwembu xi ku tekaka u ri wa nkoka ha yona. Swihoxo leswi u swi endlaka a swi endli leswaku xi nga ha ku teki u ri wa nkoka. Xa ma xiya matshalatshala lawa u ma endlaka leswaku u xi tsakisa naswona xa ma tlangela, ku nga khathariseki leswaku ma nga ha vonaka ma nga pfuni nchumu eka wena! Entiyisweni, Bibele ya hi tiyisekisa leswaku “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa [wena] ni rirhandzu leri [u] ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.”—Vaheveru 6:10.
Xana u pfa u karhatiwa hi ku va ni gome swinene? Loko swi ri tano, xana u nga endla yini hi swona?
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Loko u ri Mbhoni ya Yehovha, anakanya hi ntsako lowukulu lowu u nga wu kumaka loko u chumayela vanhu van’wana mahungu lamanene ya Mfumo.—Esaya 52:7.
MATSALWA
“Un’wana ni un’wana a a kombise leswi ntirho wa yena wu nga swona, kutani u ta va ni xivangelo xo khana malunghana na yena hi yexe, naswona ku nga ri hi ku tiringanisa ni munhu un’wana.”—Vagalatiya 6:4.
XITSUNDZUXO
U nga tibyeli marito yo tanihi lama nge ‘minkarhi hinkwayo ndza tsandzeka’ ni lama nge ‘a ndzi si tshama ndzi endla swilo hi ndlela leyinene.’ Marito yo tano ma nga ku heta matimba. Ematshan’weni ya sweswo, amukela ku tsana ka wena kambe tlhela u xiya tindhawu leti u kotaka ku endla kahle eka tona.
XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?
Ndlela leyi u tilangutaka ha yona yi nga khumba ndlela leyi van’wana va ku langutaka ha yona . . . ni ndlela leyi va nga ta ku khoma ha yona.
LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!
Loko tintangha ta mina ti ndzi xopaxopa, ndzi ta ․․․․․
Loko ndzi kuma leswaku ndzi vona ntsena swihoxo swa mina, ndzi ta ․․․․․
Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi hi leswi ․․․․․
U NGA KU YINI?
● Ha yini vantshwa ngopfu-ngopfu ku nga ha vaka vona lava nga titshembiki?
● Ha yini swi ri swa nkoka ku tixixima?
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 88]
“Munhu a nga ha va a saseke swinene kambe a tivona onge u bihile. Kumbe munhu a nga va a bihile kambe a ehleketa leswaku u saseke ngopfu. Langutelo ra munhu hi rona ri lawulaka ndlela leyi munhu a titekaka ha yona.”—Alyssa
[Xifaniso lexi nga eka tluka 90]
Loko mali yi handzukilenyana a swi yi endli yi nga ha pfuni nchumu—ni ku nga hetiseki ka wena a ku ku endli u nga ha vi wa nkoka eka Xikwembu