Mufumi Wa Misava La Nga Tivekiki U Paluxiwile
SIKU rin’wana, Yesu u byele vanhu a ku: “Mufumi wa misava leyi u ta cukumeteriwa ehandle.” Endzhakunyana ka sweswo, u tlhele a vula leswaku ‘mufumi wa misava leyi a nge n’wi endli nchumu’ ni leswaku “mufumi wa misava leyi u avanyisiwile.” (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) I mani loyi Yesu a a vulavula ha yena?
Loko hi xiya leswi Yesu a swi vula hi “mufumi wa misava leyi,” swi le rivaleni leswaku a nga vulavuli hi Tata wakwe, ku nga Yehovha Xikwembu. Kutani, i mani “mufumi wa misava leyi”? Xana u ta “cukumeteriwa ehandle” hi ndlela yihi naswona u ‘avanyisiwe’ njhani?
“Mufumi Wa Misava Leyi” Wa Tipaluxa
Tanihi leswi murhangeri wa swigevenga a talaka ku tinyungubyisa hi matimba yakwe, Diyavulosi na yena u endle tano loko a ringa Yesu loyi a nga N’wana wa Xikwembu. Loko Sathana a ta va a kombe Yesu “mimfumo hinkwayo” ya misava, u n’wi tshembise leswi: “Ndzi ta ku nyika vulawuri lebyi hinkwabyo ni ku vangama ka byona, hikuva byi nyikiwe mina, naswona ndzi byi nyika hambi ku ri mani loyi ndzi rhandzaka ku n’wi nyika byona. Hikokwalaho, loko wena wo nkhinsama u ndzi gandzela, byi ta va bya wena hinkwabyo.”—Luka 4:5-7.
Loko ku ri hileswaku Diyavulosi a a nga ri wa xiviri, hilaha vanhu van’wana va ringanyetaka hakona, xana ndzingo wolowo a wu ta hlamuseriwa njhani? Xana Yesu a a ringiwa hi mianakanyo yakwe yo biha leyi a veke na yona endzhaku ka ku khuvuriwa kakwe? Loko swi ri tano, ha yini ku nga vuriwaka leswaku “yena a nga na xidyoho”? (1 Yohane 3:5) Ematshan’weni yo va a landzula matimba lawa Diyavulosi a nga na wona eka vanhu, entiyisweni Yesu u tiyisekise leswaku u na wona hikuva a vulavula ha yena tanihi “mufumi wa misava,” a n’wi hlamusela tanihi “mudlayi” ni “muhembi.”—Yohane 14:30; 8:44.
Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 60 Kreste a hlangane na Diyavulosi, muapostola Yohane u tsundzuxe Vakreste hi nkucetelo wa matimba lowu Diyavulosi a nga na wona, a vula leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” Yohane u tlhele a vula leswaku Diyavulosi u “[xisa] misava hinkwayo leyi akiweke.” (1 Yohane 5:19; Nhlavutelo 12:9) Swi le rivaleni leswaku Bibele yi vulavula hi xivumbiwa xa moya lexi nga vonakiki tanihi “mufumi wa misava.” Kambe, xana nkucetelo wakwe wu kule ku fikela kwihi eka vanhu?
Mufumi Wa Misava U Nyika Valandzeri Vakwe Matimba
Loko muapostola Pawulo a tsala hi Vakreste lava lwelaka ripfumelo, u va hlamusele kahle valala va vona lavakulu. U vule hi ku kongoma a ku: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni tihulumendhe, ni valawuri, ni vafumi va misava va munyama lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.” (Vaefesa 6:12) Xisweswo, nyimpi leyi yi lwiwa evuakweni hinkwabyo, tanihi leswi va nga dodombisaniki ni “ngati ni nyama” kambe ni “mavandla lama hombolokeke ya moya.”
Hi ku ya hi Tibibele ta manguva lawa “mavandla lama hombolokeke ya moya” laha, a ma kombeteli ntsena eka xivumbiwa lexi nga vonakiki kambe ma kombetela eka swivumbiwa swa moya leswi hombolokeke swinene. Vuhundzuluxeri byin’wana byi hundzuluxela ndzimana yoleyo tanihi “mimoya leyo biha leyi nga ehenhla emimpfhukeni” (Bibele—Mahungu Lamanene), “mimoya leyo biha ya xivandla xa le henhla” (Bibele Ya Xitsonga) ni “mavandla yo homboloka lama nga ni matimba yo tlula ya munhu lama nga etilweni” (The New English Bible). Xisweswo, Diyavulosi u tirhise matimba yakwe eka tintsumi tin’wana leti xandzukeke, leti lan’weke “vutshamo bya tona lebyi faneleke.”—Yudha 6.
Buku ya vuprofeta ya Bibele ya Daniyele yi paluxa ndlela leyi “vafumi va misava” va yi lawulaka ha yona misava ku sukela eminkarhini ya khale. Leswi muprofeta Daniyele a a kharhateke swinene hi Vayuda-kulobye lava hi 537 B.C.E. va tlheleleke eYerusalema va vuya hi le vuhlongeni eBabilona, u va khongelerile ku ringana mavhiki manharhu. Ntsumi leyi rhumiweke hi Xikwembu leswaku yi ya tiyisekisa muprofeta loyi, yi n’wi byele xivangelo xo va yi hlwele ku fika. Yi te: “Hosana ya vulawuri bya le vuhosini ya le Peresiya a yi ndzi sivelerile ku ringana masiku ya 21.”—Daniyele 10:2, 13.
Xana a ku ri mani ‘hosana ya le Peresiya’? Swi le rivaleni leswaku ntsumi a yi nga vuli Hosi Korexe wa le Peresiya, loyi hi nkarhi wolowo a a yima na Daniyele ni vanhu vakwe. Ku tlula kwalaho, xana hosi leyi nga munhu a yi ta xi sivela njhani xivumbiwa xa moya ku ringana mavhiki manharhu loko swi teke vusiku byin’we ntsena leswaku ntsumi yi lovisa tinhenha ta matimba ta nyimpi ta 185 000? (Esaya 37:36) Swi nga ha endleka leswaku ‘hosana leyi lwaka ya le Peresiya’ a yi tirhisiwa hi Diyavulosi, ku nga dimona leri a ri nyikiwe vulawuri exivandleni xa Mfumo wa Peresiya. Loko rungula rero ri ya emahlweni, ntsumi ya Xikwembu yi vule leswaku a yi ta tlhela yi lwa ni “hosana ya Peresiya” ni hosana yin’wana leyi nga dimona, ku nga “hosana ya Grikiya.”—Daniyele 10:20.
I yini leswi hi nga gimetaka ha swona emhakeni leyi? Hi nga gimeta hi ku vula leswaku hakunene ku ni “vafumi va misava” lava nga vonakiki, tihosana leti nga madimona leti na tona ti lawulaka misava ehansi ka vulawuri bya hosi ya tona, ku nga Sathana Diyavulosi. Kambe hi xihi xikongomelo xa tona ku fikela sweswi?
Mufumi Wa Misava A Tikombisa Leswi A Nga Swona
Ebukwini yo hetelela ya Bibele, ku nga Nhlavutelo, muapostola Yohane u hlamusele ndlela leyi Yesu tanihi Mikayele ntsumi leyikulu a hluleke Diyavulosi ni madimona yakwe ha yona naswona u tlhele a vulavula hi vuyelo lebyi nga ni khombo lebyi endleke leswaku va hlongoriwa etilweni. Ha hlaya: “Khombo eka misava . . . hikuva Diyavulosi u xikele eka n’wina, a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.”—Nhlavutelo 12:9, 12.
Xana Diyavulosi u byi kombise njhani vukarhi lebyikulu? Tanihi leswi swigevenga swo tala leswi heleriweke hi ntshembo swi landzelaka nawu wo ‘fuma kumbe wo lovisa,’ Diyavulosi ni madimona yakwe va tiyimisele ku endla leswaku misava ni vaaki va yona va lovisiwa na vona. Leswi Diyavulosi a tivaka leswaku nkarhi wakwe wu komile, u tirhisa xin’wana xa switirho swakwe leswikulu eka vanhu lava a va lawulaka, ku nga mabindzu lamakulu, leswaku a hlohlotela moya wa ku nga lawuleki wa ku xavetela swilo swo tala, lowu endlaka leswaku ku hunguteka rifuwo ra ntumbuluko ni ku onha mbango emisaveni hinkwayo, ivi swi xungeta vutomi bya vanhu.—Nhlavutelo 11:18; 18:11-17.
Ku sukela eku sunguleni ka matimu ya vanhu, matimba ya Diyavulosi yo navela ku fuma ma tlhele ma vonaka eka tipolitiki ni vukhongeri. Buku ya Nhlavutelo yi hlamusela matimba ya tipolitiki tanihi swivandzana swa nhova leswi Diyavulosi a swi nyikeke ‘vulawuri lebyikulu.’ Yi tlhela yi hlamusela vuxaka lebyi khomisaka tingana lebyi nga kona exikarhi ka tipolitiki ni vukhongeri tanihi vuoswi bya moya lebyi nyenyetsaka. (Nhlavutelo 13:2; 17:1, 2) Anakanya hi ku cinisiwa gija ka vanhu, vuhlonga ni ku lwa ka tinxaka ta vanhu leswi veke kona ku ringana malembe-xidzana, leswi endleke leswaku ku fa vanhu va timiliyoni. Xana munhu wihi ni wihi a nga vula handle ko tipfinyinga leswaku swiendlo leswi tsemaka nhlana leswi onheke matimu ya vanhu i mintirho ya vona ya siku ni siku? Kumbe, xana swiendlo leswi swi vangiwe hi swivumbiwa swa moya swo homboloka leswi nga vonakiki?
Bibele yi n’wi hlamusela ni ku n’wi paluxa kahle loyi a lawulaka varhangeri ni mimfumo ya misava. Ku nga khathariseki leswaku va endla hi vomu kumbe e-e, vanhu va tekelela vumunhu bya mufumi wa vona ni endlelo rakwe ro ‘fuma kumbe ro lovisa.’ Kambe, xana vanhu va ta xaniseka nkarhi wo tanihi kwihi ehansi ka vulawuri bya Diyavulosi?
Ku Funyisiwa Buwa Ka Diyavulosi
Ntirho wa Kreste hi lembe-xidzana ro sungula wu kombise leswaku Diyavulosi ni madimona yakwe va ta funyisiwa buwa ku nga ri khale. Loko vadyondzisiwa va Yesu va hlamusela ndlela leyi va ma hlongoleke ha yona madimona lama nga vonakiki, u va byele leswi: “Ndzi vone Sathana a wile hi le tilweni tanihi rihati.” (Luka 10:18) Hi marito wolawo, Yesu a tsakisiwa hi ku hlula kakwe ka nkarhi lowu taka ka mufumi wa misava loku a ku ta endleka loko a tlhelele etilweni tanihi Mikayele ntsumi leyikulu. (Nhlavutelo 12:7-9) Ku kambisisiwa ka vuprofeta bya Bibele hi vurhon’wana ku kombisa leswaku ku hlula loku ku endleke etilweni kumbe endzhakunyana ka 1914.a
Ku sukela hi siku rero, Diyavulosi a swi tiva leswaku u saleriwe hi nkarhi wo koma leswaku a lovisiwa. Hambileswi ‘misava hinkwayo yi nga le hansi ka matimba yakwe,’ namuntlha vanhu va timiliyoni a va si hambukisiwa hi miringo yakwe yo lava ku va lawula. Bibele yi va pfule mahlo leswaku va vona xivumbeko xakwe xa xiviri ni makungu yakwe. (2 Vakorinto 2:11) Va chaveleriwa hi marito lawa Pawulo a ma tsaleleke Vakreste-kulobye a ku: “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula xi ta pfotlosela Sathana ehansi ka milenge ya n’wina ku nga ri khale.”b—Varhoma 16:20.
Diyavulosi u ta lovisiwa ku nga ri khale! Ehansi ka vulawuri bya Kreste bya rirhandzu, vanhu vo lulama va ta hundzula vunavelo bya Xikwembu byo fanekisela, ku nga misava, byi va paradeyisi. Madzolonga, rivengo ni makwanga swi ta heriseriwa makumu. Bibele yi ri: “Swilo swo sungula a swi nge tsundzukiwi.” (Esaya 65:17) Mawaku ntshunxeko lowu nga ta va kona eka vanhu hinkwavo lava ntshunxekeke eka mulawuri la nga tivekiki wa misava leyi ni vulawuri byakwe!
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Leswaku u kuma vuxokoxoko lebyi engetelekeke malunghana ni siku leri, vona xiengetelo xa buku leyi nge Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha, matluka 215 ku ya eka 218.
b Marito ya Pawulo laha ma phindha vuprofeta byo sungula bya Bibele lebyi tsariweke eka Genesa 3:15, lebyi kombetelaka eka ku loviseriwa makumu ka Diyavulosi. Leswaku Pawulo a hlamusela xiendlakalo xexo, u tirhise rito ra Xigriki leri vulaka “ku pfotlosa, ku phyandlasa kumbe ku faya nchumu wo karhi wu va swipetlu-petlu.”—Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]
Ehansi ka vulawuri bya Kreste bya rirhandzu, vanhu vo lulama va ta hundzula misava yi va paradeyisi