Tiva matshamela ya manene ya van’wani

Ka mhaka leyi

A matshandza ma rangela a cihlawulela. A munhu wa matshandza i rangisa a mawonela ya yena basi. I ti wona na a hi wa lisima a tlhela a chepeta vanhu va nyalidede. Hontlheni hi nga tshuka hi pimisa hi ndlhela leyo. A Encyclopædia Britannica gi wula lezvi: “A vanhu va midhawuko yo tala va pimisa lezvaku a mahanyela yabye, zvakuga zvabye, ma ambalela yabye, mikhuwu yabye, lezvi va zvi kholwako ni zvin’wani zva lisima a ku hundza midhawuku yin’wani.” Hi nga ma potsisa kuyini a maalakanyo lawu yo biha?

Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya

‘Hi ku tikoramisa, wona van’wani kota va chukwana ku hundza wena.’ — VA LE FILIPI 2:3.

Lezvi zvi wulako zvona: Kasi ku potsa matshandza, hi fanele ku hlakulela kuva vanhu vo ti koramisa. Loku hi ti koramisa hi ta wona van’wani kota va chukwana ka zviyimo zvontlhe. A kuna ntlawa wa vanhu wu nga mbhelela.

Ehleketa hi cikombiso ca Stefan. I kulele ka tiko go ganya nguvhu kanilezvi i zvi kotile ku hlula cihlawulela a nga hi naco hi vanhu va nga hi ka matiko ya wusiwana. I ngalo: “Ndza kholwa ku a ku wona van’wani kota va chukwana a ku hundza wena zva lisima niku zva hlongola cihlawulela. A ndzi tivi zvontlhe. Ndzi lava ku gondza zvo kari hi ka wihi munhu.”

Lezvi u nga mahako

Vhumela lezvaku wa maha zvihoxo. Tiva lezvaku a vanʼwani va nga maha khwatsi zvilo zvo kari ku hundza wena. U nga alakanyi lezvaku a vanhu vontlhe va maha zvihoxo zvo fana.

Wutshan’wini ga ku ehleketa hi ndlela ya hava xungetano hi matshamela ya vanhu va ntlawa wun’wani, ti wutisi lezvi:

Tiva lezvaku a van’wani va ni ntanu ka zviyimo lezvi wena u nga ni gome

‘A matshamela ma ndzi mahako ndzi nyenya munhu wokari ma no biha kutani ma no hambana ni lawa ya mina?’
‘Xana a munhu loye wa wona cihoxo ka mina?’
‘Hi ka zviyimo muni a munhu loyi a nga ni wutlhari ku hundza mina?’

Loku u hlamula zviwutiso lezvi hi kutitsongahata, a wu nga ta hlula ntsena a cihlawulela kanilezvi u ta pola matshamela man’wani ya manene ya munhu loye ma to ku maha u hlamala.

Zvikombiso zva zvilo zvi mahekileko: Nelson (Estados Unidos)

“Ndzi mbhetile a malembe yo tala ya wuswa ga mina ka tiko legi a vanhu va kona va nga khozisiwa hi matiko man’wani yo gamakana, laha ndzi nga hi ni 19 wa malembe ndzi no rura ndzi ya tshama ka tiko ga hombe kasi ku tira ka empresa yokari, ndzi no guma ndzi tshama ni vanhu va tihlonge, matiko ni midhawuko yo hambanahambana.

“Laha ndzi nga sangula ku tivana ni vatiri-kuloni ndzi tlhela ndzi maha wunghana navo, ndzi no zvi wona hi laha kusuhani lezvaku a ndzi nge gondzi nchumu ka lezvi va nga tirisa zvona hi ku ti karata, lezvi va nga tsumbekisa zvona, kutani lezvi va nga wa ti zwisa loku ndzi wo cuwuka ntsena a hlonge yabye, lirimi labye la mabeleko ni tiko gabye.

“Ndzhaku ka cikhati ndzi no chadha ni munhu wa tiko, ni hlonge yo hambana ni ya na mina, niku ndzi tsakile nguvhu laha ndzi nga sangula ku tiva a zvakuga zvo hambanahambana, ni mimuzka ya yiswa ka mina. A wutomi gi ndzi gondzisile lezvaku hontlheni hi na ni matshamela ya ma nene ni yo biha. Kasi ku wula lisine, ndzi no maha munhu wa munene hi ku pimanyisa matshamela ya vanhu vo hambana na mina hi hlonge ni midhawuku.”