Mahungu Ya Mufumo No. 36

Xigidi Xiswa U Lavelela Yini Ka Xikhati Xitako Ke?

Xigidi Xiswa Kusangula Ka Nguva Yiswa?

HI XIKARI KA WUSIKU ga 31 ka Dezembro wa 1999, ku chikele a magumu ya lembe xizana ga wu 20.a Hambu lezi ku nga hi nguva ya pfilupfilu, hi wonile ku tumbuluka ka matekinolojiya maswa, zihlamaliso za kuya mahlweni hi kuchuma mabayi, kuenzeleka ka mahungu ni ku anza hi xihatla ka ligonga misaveni. Hikota ya lezo, vanyingi va huwelela xigidi xiswa kota xikombiso xa kutsumba ni kuhunzuluka. Xana ku ta mbhela yimpi, wusiwana, kuchakisa matshamela ni mababyi nzeni ka xigidi lexi ke?

Vanyingi va lavelela zona. Kanilezi hi xihi xikombiso xaku, a ka xigidi xiswa, ku tava kona kuhunzuluka kuvunako, ku ta nga tiyisa wutomi ga wena ni ga ngango wa wena ke? A hi nga cuwukani zinwe za zikarato zi lavako ku lamuliwa.

Kuchakisa

A matiko ya mitiro ya hombe “ma gohetela matshamela hi ku anzileko, ma anzisa kuchakisa ni kuhahlula mahanyela”. Loku a mafambela lawa masimama, “a matshamela ma ha ta tshikelelwa hi ku etileko”. — “Global Environment Outlook — 2000”, Xaxameto wa Matiko ya Wuhlengeli xungetano hi Matshamela.

Mababyi

“A kuhlaya ku komba lezaku lomu zipanzini za mitiro ya ha vuvumako a mababyi yo kala kuthapela ma ta hlamula hi tlhanu wa vafi ni vambiri, xikari ka khume, hi tlhelo ga 2020, loku hi fananisa ni hasi ka 50 wa tipuriseto va masiku lawa”. — “The Global Burden of Disease”, Xigandlo xa mabhuku xa Universidade ga Harvard, 1996.

Tinwani titlhari ti ngalo, “lomu ka 23 wa matiko lawa a ntungu [wa Sida] wu anzileko, 66 wa makume ya mazana ya makume ya mazana ya vanhu [vahanyako] va nga ta ha hi kona hi tlhelo ga 2010”. — “Confronting AIDS: Evidence From the Developing World”, tlhatlhambutelo wa Kometi ya le Europa ni ya Yindlu ya Misava yontlhle yo hlayisa mali.

Wusiwana

“Kusuhani ka 1,3 biliyawu ya vanhu va hanya hi mali yi nga hasi ka dolari ginwe hi siku ni kusuhani ka 1 biliyawu a va zikoti ku kuma zilaveko za lisima za kuga.” — “Human Development Report 1999”, Xaxameto wa Matiko ya Wuhlengeli xungetano hi Kuvuvumisa Mitiro.

Yimpi

[Ka matiko matsalangeneko] a timholova ti ta tshuka ti kula kutlula pimo. Na ti vangiwa hi [ku hambana ka] maetiniya, tixaka ni wukhongeli, . . . timholova leto ti ta tumbuluxa . . . a lixaka la zunga go toloveleka hi ka 25 wa malembe matako . . . , gi daya mazana ya makume ya mazana ya vanhu hi lembe.” — “New World Coming: American Security in the 21st Century”, Kometi yo Seketela Tiko ga EUA hi ka lembe Xizana ga wu 21.

Hi kota ya lezo, nzhako ka ku ti tiyiseta ni litsako zi vangiwako hi xigidi xiswa kufihlele zidzukiso za kuchakisa, za mababyi, za wusiwana ni za yimpi — za tshisela ga cima. A mitsi ya zikarato lezo makangwa, ku nga tsumbani ni wunaveli, zikombiso zi to kala zi nga fuviswi ntsena hi mihlolo ya wutivi, tekinolojiya kutani politika.

Xigidi Xi Ta Nga Tisa Makatekwa Ka Vanhu

Mutsali munwe wa kaleloko i wulile xinwani kikhati: “A ndlela ya munhu a yi le ntanwini wakwe, kambe a munhu a nga zi koti ku lulamisa a mazambo yakwe.” (Jeremia 10:23) A hi wutlhari goce gi kiyelako ka munhu, kanilezi na yona a fanelo ya ku fuma Misava. Ntsena Muvangi wa hina, Jehova Nungungulu, hi yena a zikotako ku lamula zikarato za vanhu ni ku yena yece i nani fanelo ku maha lezo. — Va Le Roma 11:33-36; Kuvululelwa 4:11.

Kanilezi hi rini? Hi ma mahela wahi? Zontlhe zi komba lezaku hi le kusuhani ka ku mbhela ka ‘masiku yo gumesa’. Maha wuxinji, u vulula a Biblia u gonza 2 Timote 3:1-5. Laho kuhlawutelwa nguvunguvu a wumunhu gi kombisiwako hi vanhu a ‘zikhatini lezi za zikarato’. Mateu 24:3-14 na Luka 21:10, 11 va hlawutelawo a ‘masiku yo gumesa’. Mitsalo leyo yi neha kupima a ka zilo zo hlamalisa zi mahekako kusukela 1914, zo kota yimpi yi anzileko, tinghumbe ni tindlala ti yileko ni kuya.

Zalezi ma ta mbhela ‘masiku yo gumesa’. Danieli 2:44 i ngalo: “Nungungulu wa le tilweni i ta vuxa a mufumo wu to kala wu nga lobyiswi. . . . Wu ta panza wu lovisa yontlhe mifumo leyi [ya misava], wona wu ku tsonzoma kala kupinzuka.” Hi ku maha loko, ku wonilwe hi mahlweni lezaku Nungungulu i ta vuxa Mufumo wu ta nga fuma Misava. Kuvululelwa 20:4, i komba lezaku mufumo lowo wu ta fuma khume ga mazana ya malembe — xigidi xinwe. Wona matshamela manwe ntsena ya ku hanya ma ta nga chukwata ka vanhu vontlhe xikari ka Xigidi xa wudumo:

Ligonga. “Loku va aka tiyindlu va ta tshama ka tona, ni loku va byala zivina va taga mihanzu ya zona. Va nga ta akela ku kasi vanwani va tshama lomo, va nga ta byalela ku kasi vanwani vaga mihanzu ya kona.” — Isaya 65:21, 22.

Wutomi. “Zonake a mahlo ya zikhumu ma ta vululiwa, ni tindleve ta ziwiri ti ta vululeka. A zilema zi ta tlula khwatsi i hlangu, ni tirimi ta timbeveve ti ta yimbelela.” “A ku na muaki ni munwe a ta ngaku: Nza babya!”. — Isaya 33:24; 35:5, 6.

Matshamela. Nungungulu i ta “lovisa lava va onhako misava.” — Kuvululelwa 11:18.

Kuzwanana ka vanhu. “A xitsungeni xontlhe xa mina xa kubasa ku nga ta gohiwa nchumu hambu ku onhiwa, hakuva ku tiva Jehova ku tava ku enetile misava.” — Isaya 11:9.

Makume ya mazana ya makume ya mazana ya vanhu ma nani kukholwa ka zitsumbiso lezo za Biblia kambe, hi kota ya lezo, ma nani xiyimeko xo tiya xungetano hi xikhati xitako. Hi ku maha loko ma ti longisele ku kasi malwisana ni zitshikelelo ni zikarato za ku hanya. Gi nga zi kota a Biblia ku maha xipanze ni ku rangela wutomi ga wena ke?

Wutivia Gi Nyikako Wutomi!

Zinwani zikhati, hi ahlama milomu hi kota ya zimaho za wutlhari ni matekinolojiya. Hambu lezo, a wutivi ga wumunhu a gi tiyisangi hambu ku katekisa wutomi ga vanhu votala. A wutivi ga ginwe gi zi kotako ku maha lezo gi hlawutelwa lomu ka Biblia hi Johani 17:3, a wulako lezaku: “A wutomi ga pinzukelwa hi kuva va ku tiva, wena Nungungulu wece wa zinene, na Jesu Kristu loyi u mu rumileko.”

A wutivi lego gi kumeka lomu ka mapheji ya Biblia. Hambu lezi vanyingi va wumbileko maalakanyo hi kota ya bhuku lego, vatsongwani va gi hlolako wutsumbu. Hi zalezo na wena? Lisine ku a ku gonza Biblia zilava ku ti kurumeta ka hombe. Kanilezi ku nani bhinzu. A Biblia hi gona bhuku ga ginwe gi ‘pimisilweko vanhu hi Nungungulu gi vunako kugonziseni, ni kukawukeni, ni kululekeni, ni kulayeni hi za kululama’. — 2 Timote 3:16.

Na zi hi tano, u nga gi tivisa kuyini chukwana a Biblia ke? U alakanya yini hi ku vumela ku vuniwa hi Timboni ta Jehova ke? Tona tiya mitini ya makume ya mazana ya makume ya mazana ya vanhu ti va gonzisa mahala. Kasi ku vuna vanhu, ti tirisa mabhuku matsalangeneko ma seketelwako hi Biblia, kota a broxura Zini Lezi Nungungulu A Zi Lavako ka Hina?. Gona gi neha mihlamulo yi kongomako ziwutiso zinyingi lezi kuzilava u ti mahako xungetano hi Biblia, zo khwatsi: Hi mani Nungungulu? Hi gihi khungo Gakwe xungetano ni Misava? Xini Mufumo wa Nungungulu? Gi nga zi kotisa kuyini a Biblia ku chukwatisa wutomi ga ngango?

Loku u zilava ku a Mboni ya Jehova yi ku enzela mutini, tatisa a kwadru legi lahasi. Hi ta tsaka hi ku kunyika manwani mahungu xungetano hi Kufuma ka 1000 wa malembe ka Mufumo wa Nungungulu wa wudumo!

□ A nzi ranza ku amukela a broxura Zini Lezi Nungungulu A Zi Lavako ka Hina?

□ Nzi kombela mahungu xungetano hi zigonzo za nwina za Biblia za le kaya, za mahala.

[Tlhamuselo wa lahasi]