Julho

Kasi a mikhongelo ya hina yi hlamuliwa hi fanele kuva vanghana va Jesu. Lezvo zvi wula ku hi fanele ku maha zvo hundza ku wula basi aku “hi vito ga Jesu” le magumo ka mikhongelo ya hina. Hi fanele ku zwisisa ku Jehovha i mu tirisisa kuyini Jesu kasi ku hlamula a mikhongelo ya hina. Jesu i byelile a vapostoli vakwe aku: “Ni cihi mu to ci kombela hi vito ga mina, ndzi ta ci maha.” (Joh. 14:13) Hambu lezvi ku nga Jehovha yece a ingiselako a tlhela a hlamula mikhongelo ya hina, yena i nyikile Jesu a ntamu wa ku a tatisa a zviboho Zvakwe. Hikwalaho, na a nga se hlamula a mikhongelo ya hina, Jehovha i hlola a wona ku ha gi tirisa a wusungukati legi Jesu a nga hi nyika ke. Hi cikombiso, Jesu i te: “Loku mu tsetselela van’wani a minandzu yabye, a Papayi wa n’wina wa le tilweni i ta mu tsetselelawu; kanilezvi loku mu nga va tsetseleli a minandzu yabye, ni Papayi wa n’wina a nga ta mu tsetselela a minandzu ya n’wina.” (Mat. 6:14, 15) Hikwalaho zva lisima a ku hi khoma van’wani hi ndlela leyi Jehovha na Jesu va hi khomako hi yona! w20.04 22 ¶6

Mupostoli Pawule i wa cuwuka lezvi a vanhu lava a nga va chumayela va nga zvi randza, a gumesa a zwananisa a cingheniso cakwe ni lezvo. Hi cikombiso, a vanhu lava a nga wulawula navo le Listra va wa nga tivi zvotala hi Mitsalo kutani ku va wa nga tivi nchumu hi yona. Hikwalaho, Pawule i va tlhamusele a zvilo lezvi va nga zvi tiva khwatsi. I wulawulile hi tinguva ta mihandzu ni ndlela ya kutsaka hi wutomi. I wa tirisa magezu ni mifananiso leyi yi nga wa ta maha ku lava a nga va chumayela va tekela ku yi zwisisa. Tirisa a wutlhari kasi ku pola lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca wena va zvi randzako u gumesa u zwananisa a cingheniso ca wena ni lezvo. U nga zvi polisa kuyini lezvi a munhu a zvi randzako na wa ha chikela laha kaya kakwe? Cuwukisisa. Kuzvilava u nga mu kuma na a sasekisa a muti, na lera a bhuku go kari, na a lungisa a movha, kutani ku na a maha wun’wani ntiro. Loku zvi ringana, zvi ngo yini a ku sangula a mabhulo hi ku wulawula hi zvilo lezvi u mu kumileko na a maha. (Joh. 4:7) Hambu a tinguwo leti a bohileko ti nga wula zvokari hi yena — kuzvilava ti nga komba tiko gakwe, ntiro wakwe, kutani ekipa a yi randzako. w20.04 11 ¶¶11-12

A kukarateka ku hundza mpimo ku maha a vamakabye vo kari va nga tizwi khwatsi va tlhela va xukuvala loku va hi ni van’wani. Zvi nga va karatela a kuva lomu ko tala vanhu, kanilezvi a va tsiki kuya mitlhanganweni ya bandla, ka mitlhangano ya cipandze ni ka migotsovanyano. Zva va karatela a ku bhula ni vanhu va kalako va nga va tivi, hambulezvo va bhula ni van’wani ntirweni wa kuchumayela. Loku wenawu u ti zwisa lezvo, tiyiseka lezvaku a hi wena wece. Ku na ni vanhu vo tala va ti zwisako lezvo. Alakanya lezvaku Jehovha wa tsaka hi lezvi u ti karatako hi mbilu yontlhe. Lezvi u kalako u nga tlheleli ndzhako cikombiso ca ku wa ku katekisa ni ku ku nyika ntamu wu lavekako. (Filp. 4:6, 7) Loku u tirela Jehovha hambu loku u hi ni mababyi yo kari ya miri kutani ya kutizwa, tiyiseka lezvaku u tsakisa Jehovha. A kutala ka hina hi na ni zvikarato zva lihanyo, hambulezvo ha timisela. (2 Kor. 4:16) Hi ku vhuniwa hi Jehovha, hontlheni hi ta tsutsuma kala magumo! w20.04 31 ¶¶20-21

A wutlhari ga Nungungulu gi woneka khwatsi ka lezvi a nga yi vangisa zvona misava, a muti wa hina. (Mah. 3:4) A misava hi yona planeta yo hlawuleka nguvhu a ku hundza wontlhe hakuva yi na ni zvontlhe zvi lavekako kasi a vanhu va hanya. Hi ndlela yo kari, a misava yi fana ni ngalava yi delukako lomu bimbini ga hombe. Kanilezvi ku na ni kuhambana ka hombe cikari ka misava ni ngalava yi teleko hi vanhu. Hi cikombiso, lava va nga lomu ka ngalava va wa ta hanya a cikhati co kota kwihi loku zvi wo lava ku va ti mahela ha voce a moya wo hefemula (oxigénio), zvakuga, ni mati na va nga hoxi chaka le handle ka ngalava? A vanhu lavo va wa ta hatla vafa. Kanilezvi a misava ya zvi kota ku maha lezvaku a vanhu ni zvihari zva talela ga cima zvi simama zvi hanya. Ya zvi kota a ku humesa a moya lowu hi hefemulako, zvakuga, ni mati niku a zvilo lezvi zvontlhe a hi tshuki hi zvi vhumala. Hambu lezvi ka ku a chaka gontlhe gi tshama kwalaha misaveni, yi simama yi sasekile na zvi ringana ku hanya ka yona. Zvi kotekisa kuyini lezvo? Hi ku Jehovha i mahile misava hi ndlela ya ku yi zvi kota a ku cica chaka giva nchumu wa wu nene wa ku wu nga tirisiwa kambe. w20.05 20 ¶¶3-4

Hi magezu lawa, Sathani i wo byela Evha lezvaku Jehovha muhembi. Hikwalaho, Sathani i nova mulumbeti kutani muhlevi. Evha i no kalavelwa hi kumbhelela; a kholwa lezvi a nga byeliwa hi Sathani. (1 Tim. 2:14) A tsumba nguvhu Sathani a ku hundza Jehovha, lezvi zvi nga mu maha a tekela ku maha ciboho co biha. I no hlawula a ku nga ingisi Jehovha. A sangula kuga handzu lowu Jehovha a nga mu betele. Andzhako ka lezvo, i no nyika Adhamu. (Gen. 3:6) Hi nga ehleketa kutsongwani hi lezvi Evha a nga fanele ku hlamula Sathani. Hi nga alakanyela loku i wa no wula a zvilo zva ku fana ni lezvi: “A ndzi ku tivi ku hi wena mani, kanilezvi ndzi tiva Jehovha, a Papayi wa mina, ndza mu randza ndzi tlhela ndzi mu tsumba. Hi yena a nga nyika mina na Adhamu zvontlhe hi nga nazvo. Makunu, u xinyatisa kuyini u wulawula zvo biha yi yena ke? Suka la!” Jehovha na a tsakile nguvhu hi kuzwa a magezu lawa yo tsumbeka na ma wuliwa hi nhanyana wakwe wo randzeka! (Mav. 27:11) Kanilezvi Adhamu na Evha va wa nga mu randzi nguvhu Jehovha. Hi kota ya lezvo, va tsandzekile ku yimela a vito ga Papayi wabye lezvaku gi nga chakisiwi. w20.06 4 ¶¶10-11

A vamakabye va hina va cisati va ringanelwa hi ku dzundziwa hi zvontlhe lezvi va zvi mahako ntirweni wa Jehovha. A mitiro leyo, yi patsa ku aka ni ku hlayisa miako ya hlengeletano, ku chumayela hi tirimi tin’wani, ni ku vhunetela Bheteli. Va tira kambe loku ku humelela khombo ga ntumbuluko, va hundzulusela mabhuku ya hina, va tira kota maphayona ni varumiwa. A zvi nyimi laho, lava va chadhileko, va vhuna vanuna vabye kasi va zvi kota ku maha mitiro yabye yontlhe — lomu bandleni ni lomu hlengeletanweni. A vamakabye lava vo tsumbeka na va nga zvi koti a ku zvi maha khwatsi zvontlhe zvi lavekako ka vona kota “zvinyikiwo ka vanhu” loku va wa nga vhuniwi hi vasati vabye. (Efe. 4:8) A madhota ya wutlhari ma zvi zwisisa ku a vamakabye va cisati cidlemo ca hombe ca vatiri vo ti tsitsirita; niku cikari ka lava va zvi tivako khwatsi ku chumayela a mahungu ya ma nene ku ni vamakabye va cisati. A madhota kambe ma zvi tiva ku a vamakabye va cisati vo tsumbeka ni vo buvha, va zvi kota nguvhu a ku vhuna lava va va tsongwani lezvaku va lwisana ni zvikarato. (Tit. 2:3-5) Vakahina, a wu zvi woni a ku zva ringana futsi a ku hi va randza a vamakabye va hina va cisati hi tlhela hi va bonga hi ntiro wabye? w20.09 23-24 ¶¶13-14

Jehovha a nga va rivali lava va tshukileko va mu tirela, hambu loku va nyimile ku ti tlhanganisa ni vanhu vakwe, a nga rivali hambu hi lezvi va zvi mahileko ntirweni wakwe. (Mah. 6:10) Muphrofeti Isaya i tsalile mufananiso wo saseka kasi ku komba lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi vanhu vakwe. I tsalile lezvi: ‘I ta gisa a ntlhambi wakwe khwatsi hi murisi; i ta tsombanisa a tiyivhana mawokweni yakwe, a ti rwala laha cifuveni cakwe.’ (Isa. 40:11) Jehovha, a Murisi wa Hombe, i ti zwisa kuyini loku a yivhu yin’we yi lahleka laha ntlhambini? Jesu i kombile lezvi Jehovha a ti zwisako zvona a cikhati leci a nga wutisa a vapizani vakwe aku: “Mu zvi wonisa kuyini? Loku a munhu a hi ni 100 wa tiyivhu ku lahleka yin’we, a nga ta siya leti ta 99 zvitsungeni a famba a lavetela leyi yi nga lahleka ke? Loku a yi kuma, ndza tiyisa ka n’wina ndziku: I tsaka nguvhu hi yona a ku hundza leti ta 99 ti nga kala ku lahleka.” — Mat. 18:12, 13. w20.06 19-20 ¶¶8-9

Kani Jehovha hi mu tirelisa kuyini, hi zvi wona kota thomo ga hombe. (Lis. 27:4; 84:10) Loku a makabye a ti yimisela ku maha zvotala hlengeletanweni ya Jehovha, zva dzundzeka. Hambulezvo, loku a nyikiwa malungelo yo kari, a nga faneli ku ti alakanyela ku hundza mpimo. (Luka 17:7-10) A kungo gakwe gi fanele kuva ku tirela van’wani hi kutikoramisa. (2 Kor. 12:15) A Bhibhiliya gi na ni zvikombiso zvo tala zva vanhu va ti alakanyeleko ku hundza mpimo. Dhiyotrefesi i wa nga ti koramisi. I wa zama ku ti maha “wo sangula” lomu bandleni. (3 Joh. 9) Hi kota ya matshandza, Uziya i wa lava ku maha ntiro lowu Jehovha a nga kala a nga nyikangi yena lezvaku a wu maha. (2 Kro. 26:16-21) Absalome i wa tirisa tipulani kasi a kuma vanhu va ku mu seketela hi kota ya lezvi a nga lava ku maha hosi. (2 Sam. 15:2-6) Kota lezvi a matimu lawa ya Bhibhiliya ma kombako, Jehovha a nga tsaki hi lava va ti lavelako wudzundzo. (Mav. 25:27) Hi magumo, a matshandza ni ku lava ku tsakelwa hi van’wani zvi vanga zvikarato. — Mav. 16:18. w20.07 4 ¶¶7-8

A mingango yo kari ya maKristu yi rurile yiya ka matiko man’wani yi ya lava ku fihlala timhango kutani va ya lava mitiro. Ka zviyimo lezvo, le cikoleni a vana va ngaya gondza hi lirimi la tiko lego. A vapswali vonawu zvi nga lava ku va gondza lirimi lelo kasi va kuma ntiro. Ahati loku ku hi ni bandla kutani ntlawa wa lirimi labye la mabeleko? A ngango lowo wu fanele ku wona mitlhangano ka bandla gihi? Xana va fanele ku hlawula bandla ga lirimi la tiko legi va nga ka gona kutani ga lirimi labye la mabeleko? A hloko ya ngango hi yona yi faneleko ku maha ciboho ca ku a ngango wu ta wona mitlhangano ka bandla gihi. Kota lezvi yi nga mhaka ya ku a munhu a ti mahela ciboho cakwe, i fanele ku hlawula lezvi zvi to vhuna ngango wakwe. A hi faneli ku nghenela ciboho leci a hloko ya ngango yi to ci maha. Kani hi cihi ciboho a mahako hi fanele ku mu seketela, hi amukela ngango wakwe hi mandla mambiri, hi tlhela hi va wona na va hi va lisima laha bandleni. — Rom. 15:7. w20.08 30 ¶¶17-18

Loku hi lava ku Jehovha a hi nyika ntamu, a hi faneli ku alakanya lezvaku a lihanyo li nene, lezvi hi nga gondza cikoleni, ni mudhawuko wa hina, kutani titshomba ta hina, hi zvona zvi kombako lisima leli hi nga nalo. A zvilo lezvi a hi zvona zvi hi mahako hi tirisiwa hi Jehovha. Hi lisine, a hi vanhu vo tala va Nungungulu va ‘tlharihileko hi ka nyama, va ntamu, ne hambu vo ganya’. (1 Kor. 1:26) Hikwalaho ni cihi leci u wonako ku ci ku maha munhu wa nyalidede, u nga ci woni kota cigelo ca ku tsika ku tirela Jehovha. Kanilezvi, zvi woni kota lungelo ga ku wona a ntamu wa Jehovha na wu tira hehla ka wena. Hi cikombiso, loku u chava hi kota ya lava va zamako ku ku maha u kanakanela lezvi u zvi kholwako, khongela ka Jehovha kasi a ku tiyisa hlanha a cikhati u wulawulako hi kukholwa ka wena. (Efe. 6:19, 20) Loku u hi ni wubabyi ga hombe, kombela Jehovha lezvaku a ku nyika ntamu kasi u simama u khomekile ntirweni wakwe hi laha u zvi kotako hi kona. Khati ni khati u wonako lezvi Jehovha a ku vhunisako zvona, a kukholwa ka wena ku ta kula u tlhela uva ni ntamu. w20.07 16 ¶9

Loku hi lava lezvaku a Mufumo wa Nungungulu wu va wa lisima nguvhu ka wutomi ga hina, hi fanele ku fana na Abrahama, loyi a nga ti tsona zvokari kasi a tsakisa Nungungulu. (Mar. 10:28-30; Mah. 11:8-10) U nga rindzeli ku zvontlhe zvi ku fambela khwatsi wutomini. Hambu lava va hendleletileko wutomi gabye gontlhe kasi ku tirela Jehovha va kumana ni zvikarato. (Jak. 1:2; 1 Ped. 5:9) Nyamutlha, hi na ni zvigelo zvo tala nguvhu ku hundza kale zvi hi mahako hi veka kupima ka lezvi zva ha tako. A zvilo zvi humelelako laha misaveni zvi komba lezvaku hi hanya kugumeseni ga masiku yo gumesa ya tiko. A gin’we ga makatekwa lawa hi to ti buza hi wona a cikhati hi to fumelwa hi Mufumo wa Nungungulu, ku tsaka hi ku wona a varandzekako va hina na va vhuka hi ka vafileko. Ka cikhati leco, Jehovha i ta chachazela Abrahama hi kota ya kukholwa kakwe, ni lihlazva-mbilu lakwe, hi ku vhuxa yena ni ngango wakwe lezvaku va tlhela va hanya laha misaveni. U ta va kona kasi ku va hoyozela ke? Ina, u ta va kona loku u fana na Abrahama, hi ku ti yimisela ku ti tsona zvokari hi kota ya Mufumo wa Nungungulu, ni loku u simama kuva ni kukholwa hambu loku u kumana ni zvikarato, ni loku u gondza ku rindzela Jehovha hi lihlazva-mbilu. — Mika 7:7. w20.08 5-6 ¶¶13-14; 7 ¶17

Ha zvi tiva ku hambu loku a valala va hina va hi daya, Jehovha i ta hi vhuxa. Ha zvi tiva lezvaku a ci kona va to maha ci to hi tsikisa ku tirela Jehovha ni kuva vanghana vakwe. (Rom. 8:35-39) Hi nga wona wutlhari ga hombe nguvhu legi Jehovha a gi kombisileko hi ku vhulula ndlela ya ku a vafileko va vhuka! Hi kota ya lezvo, Sathani ni lava va mu seketelako, vo ti mbhetela sikira hi ku funya loku va hi dzukisela vaku va ta hi daya loku hi nga mahi lezvi va zvi lavako! Ahandle ka lezvo, zvi tlhela zvi hi tiyisa hlanha, hi nyima hi tiya hiku nde. Loku a valala va Jehovha va ku dzukisela vaku va ta ku daya, xana u ta tsumba lezvaku Jehovha i ta ku vhuxa? U nga zvi tivisa kuyini lezvaku u ta tsumba Jehovha ka cikhati leco? A yin’we ya tindlela ku ti wutisa lezvi: A zviboho zva zvi tsongwani ndzi zvi mahako siku ni siku zva komba lezvaku ndza mu tsumba Jehovha ke? (Luka 16:10) A cin’wani ciwutiso hi nga ti mahako hi leci: Xana a mahanyela ya mina ma komba lezvaku ndza tsumba lezvi Jehovha a nga tsumbisa zva ku i ta ndzi khatalela loku ndzi rangisa Mufumo? (Mat. 6:31-33) Loku a hlamulo wa wena ka zviwutiso lezvi wu hi ina, zvi komba ku u longile ku lwisana ni tixanisa leti u to kumana nato. — Mav. 3:5, 6. w20.08 17-18 ¶¶15-16

Hi fanele ku zvi kota khwatsi a ku tirisa Mhaka ya Nungungulu. A tindlela to kari ta ku yi tirisa khwatsi a Mhaka ya Nungungulu, hi nga ti gondza mitlhanganweni. Kanilezvi, kasi hi zvi kota ku vhuna van’wani lezvaku va kholwa ku a lisine la Bhibhiliya la lisima, hi fanele ku gi gondza hi kukhandzakanya. Zvi lava ku hi tirisa a Mhaka ya Nungungulu kasi hi tiyisa a kukholwa ka hina. Ku laveka zvo hundza ku gi lera basi. Ku laveka ku hi ehleketa hi lezvi hi lerako hi tlhela hi kambisisa lomu ka mabhuku ya hina kasi hi gi zwisisa khwatsi a Bhibhiliya hi tlhela hi zvi kota ku gi tlhamusela khwatsi. (1 Tim. 4:13-15) Laho makunu, hi ta zvi kota ku gi tirisa kasi ku gondzisa van’wani. Ni kwalaha ka ku gondzisa van’wani, ku laveka zvo hundza ku lera vhesi basi. Zvi lava ku hi vhuna loyi hi mu lerelako lezvaku a gi zwisisa a vhesi lego a tlhela a wona lezvi gi tirisako zvona ka yena. Loku hi maha cigondzo ca hina hi kukhandzakanya, hi ta engetela wutlhari ga hina ga ku gondzisa van’wani a Mhaka ya Nungungulu. — 2 Tim. 3:16, 17. w20.09 28 ¶12

Leci ci to hi vhuna ku wu nyika nguvhu lisima a ntiro wa kuchumayela ku ehleketa hi zvontlhe lezvi Jehovha a mahako kasi ku hi vhuna wutomini ga hina. Hi cikombiso, i hi nyika zvakuga zvo tala nguvhu zva moya, hi mabhuku yo gandliwa ni ya lomu ka michini, mahungu yo gravhariwa, Broadcasting ni tivhidhio tin’wani. Hi nga zvi alakanyela: Lomu ka saite ya hina, ku na ni mahungu hi 1000 wa tirimi ni kuhundza! (Mat. 24:45-47) A yin’wani ndlela yi to hi vhuna ku wu nyika nguvhu lisima a ntiro wa kuchumayela ku pimanyisa cikombiso ca Jesu. Jesu a nga tsikangi nchumu wu mu colopetela ku kustumunya hi lisine. (Joh. 18:37) A nga xengiwangi hi Sathani a cikhati leci a nga mu tsumbisa ku i ta mu nyika a “mifumo yontlhe ya misava ni zviphatiphati zva yona”, kutani laha a van’wani va nga lava ku mu maha hosi. (Mat. 4:8, 9; Joh. 6:15) A nga kokiwangi hi ku navela titshomba ne a nga vangi ni hlenekera hi kota ya lezvi a nga kanetiwa nguvhu. (Luka 9:58; Joh. 8:59) A ku ehleketa hi wusungukati ga mupostoli Pawule gi nga ka mutsalo wa nyamutlha zvi nga hi vhuna ku simama hi wu nyika nguvhu lisima a ntiro wa kuchumayela loku hi ringwa. w20.09 9-10 ¶¶6-7

A ho ku tsaka hi kuva ni vamakabye va cisati vo tala lomu bandleni vo ti tsitsirita! Va maha zvipandze ni ku hlamula mitlhanganweni va tlhela va chumayela ni ku gondzisa mahungu ya ma nene. A vokari va tira ku hlayisa tiSalawu ta Mufumo, va tlhela va kombisa kukhatala hi vamakabye van’wani. Hambulezvo, a lisine hi ku va kumana ni mindzhingo. A vokari va hlayisa vapswali vabye va khosaheleko. A van’wani va timisela zvikarato zva ku vhukelwa hi maxaka. A ha ha wuli hi lava va wundlako vana voce, va tirako yi nga chayi na va zama ku hlayisa vana vabye! Hi fanele ku vhuna vamakabye va hina va cisati hakuva tikweni legi hi hanyako ka gona, a vavasati va chepetiwa ku khwatsi timbyana, ne a va woniwi kota nchumu. Ahandle ka lezvo, a Bhibhiliya gi hi kuca ku hi va vhuna futsi a vamakabye va hina va cisati. Hi cikombiso, mupostoli Pawule i byelile vamakabye va bandla ga le Roma lezvaku va mu hoyozela hi mandla mambiri Febhe va tlhela va ‘mu vhuna ka zvontlhe lezvi a nga wa ta zvi lava’. (Rom. 16:1, 2) Pawule i wa hi ka ntlawa wa vanhu va nga va wonela hasi vavasati va tlhela va va chepeta. Kanilezvi, i no cica, a pimanyisa cikombiso ca Jesu, a sangula ku va nyika lisima vavasati a tlhela a va khoma khwatsi. w20.09 20 ¶¶1-2

Kasi ku vhuna cigondzani lezvaku ci zvi lava ku chumayela mahungu ya ma nene ka van’wani hi nga ci wutisa zviwutiso zvo fana ni lezvi: “A ku gondza mahungu ya ma nene zvi ku vhunisile kuyini a ku cica a wutomi ga wena? U alakanya lezvaku van’wani va ma lava mahungu lawa? Zvini u nga mahako kasi u va vhuna?” (Mav. 3:27; Mat. 9:37, 38) Alakanya ku Jesu i hi laya lezvaku hi gondzisa van’wani a ku “ingisa zvontlhe lezvi” a hi layileko. Lezvo zvi patsa a zvileletelo lezvi zva lisima — ku randza Nungungulu ni ku randza muakelani. A zvileletelo lezvi zva zvimbiri zvi yelana khwatsi ni ntiro wa kuchumayela ni ku maha vapizani. (Mat. 22:37-39) Hi lisine, a lirandzo hi cona cigelo-tshinya ci hi mahako hi chumayela. Zva zwisiseka ku a zvigondzani zvokari zva Bhibhiliya zvi nga tshuka zvi chava ku sangula ku chumayela. Kanilezvi hi fanele ku tiyisekisa a zvigondzani lezvo lezvaku hi ku vhuniwa hi Jehovha, kutsongwani-kutsongwani zvi ta hlula ku chava vanhu. — Lis. 18:1-3; Mav. 29:25. w20.11 3 ¶¶6-8

A cikhati u vhuxetako a mahungu lawa u lavako ku ya gondzisa, khongela na u alakanya cigondzani ca wena ni zvilaveko zva cona. Kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku tirisa a Bhibhiliya kasi u gondzisa hi ndlela yi to khumba mbilu ya cigondzani leco. U nga rivali lezvaku a kungo ga wena ku mu vhuna ku kula kasi a ringanelwa hi ku bhabhatiswa. A cigondzani kambe ci fanele ku bhula na Jehovha. Hi ndlela muni? Hi ku mu ingisela ni ku wulawula naye. A nga ingisela Jehovha hi ku lera a Bhibhiliya siku ni siku. (Jox. 1:8; Lis. 1:1-3) A nga wulawula na Jehovha hi ku khongela siku ni siku. Makunu, maha mukhongelo wo huma mbilwini loku mu sangula ni loku mu vhala a cigondzo cin’we ni cin’wani, u tlhela u mu khongelela yenawu. A cikhati a ku zwako na u khongela, i ta gondza lezvi a nga wu mahisako zvona mukhongelo wo huma mbilwini ni ku yisa mikhongelo yakwe ka Jehovha hi vito ga Jesu Kristu. (Mat. 6:9; Joh. 15:16) Phela a ku lera Bhibhiliya siku ni siku (ku nga ku ingisela Jehovha) ni ku khongela (ku nga ku wulawula na Jehovha) zvi ta mu vhuna ku maha wunghana go tiya na Jehovha! — Jak. 4:8. w20.10 8 ¶8; 9 ¶¶10-11

A vanhu va Jehovha nyamutlha va ti karatela ku zwanana, va hanya hi kurula, ni ku maha zvilo hi fanelo ni nayo, a kufana ni maKristu yo sangula. (Miti. 16:4, 5) Kota cikombiso, loku u wo lava kuya wona Cigondzo ca Murindzeli ka bandla gin’wani — hambu ka tiko gin’wani futsi — u wa ta zvi tiva lezvi a cigondzo leco va to ci fambisisa zvona u tlhela u tiva ni ndzima yi to gondziwa. Loku u hi lomo, u wa nga ta tizwa na u lahlekile. Makunu cini ci nga wa ta vhuna vanhu a ku va zwanana, va hanya hi kurula ni ku maha zvilo hi fanelo ni nayo ahandle ka moya wo basa? (Zef. 3:9) Zvini u nga mahako? Ti wutise lezvi: ‘Ndza maha zvontlhe ndzi zvi kotako kasi a bandla gi zwanana gi tlhela giva ni kurula ke? Ndza va ingisa lava va rangelako? Ndzi munhu wo tsumbeka ka vamakabye, nguvhunguvhu loku ndzi hi mun’we wa lava va rangelako? Ndza hlayisa cikhati ke? Ndza randza ku vhuna van’wani ni ku va tirela ke?’ (Jak. 3:17) Loku u wona ku zvi kona u faneleko ku chukwatisa, khongela kasi a moya wo basa wu ku vhuna. Laha u yako u tsika moya wo basa wu ku vhuna ku chukwatisa wumunhu ga wena wu tlhela wu ku rangela ka lezvi u zvi mahako, a vamakabye va taya va ku randza nguvhu. w20.10 23 ¶¶12-13

A Mhaka ya Nungungulu yi nga tira kota woni ka hina. (Jak. 1:23-25) A kutala ka hina ha ti wona laha ka woni ni mixo na hi nga se suka laha kaya. Hi ku maha lezvo, ha wona lezvi hi faneleko ku cica na hi nga se woniwa hi van’wani. Hi ndlela yo fana, loku hi lera Bhibhiliya siku ni siku, hi ta wona lezvi hi nga cicisako zvona kupima ni matshamela ya hina. A votala va zvi wona na zvi hi ni civhuno ku kambisisa a mutsalo wa siku ni mixo na va nga se suka laha kaya. Va tsika lezvi va zvi gondzako zvi khumba kupima kabye. Laha a siku gi fambako, va lavetela tindlela ta ku tirisa wusungukati va gi kumileko lomu ka Bhibhiliya. Ahandle ka lezvo, hi fanele ku tolovela ku gondza, lezvi zvi patsako ku lera ni ku ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu siku ni siku. Lezvo zvi nga wonekisa ku khwatsi a hi zva nchumu, kanilezvi cin’we ca zvilo zva lisima hi faneleko ku maha kasi hi simama ndleleni yi manyeneko yi yako wutomini. Hi ndlela yo kari, a Bhibhiliya gi fana ni muchini wa raio-X. Ga hi komba lezvi hi tshamisileko zvona hi lomu ndzeni. Kanilezvi kasi hi vhuneka hi wusungukati hi nyikiwako hi Bhibhiliya ni madhota ma tirisiwako hi hlengeletano ya Jehovha, hi fanele ku ti koramisa. w20.11 18 ¶3; 20 ¶8

Hambu lezvi a maKristu ya zana ga malembe go sangula ma nga tolovela ku vhukelwa, ku wa hi ni tinguva va nga hanya kuruleni. Va wa ti londzowotisa kuyini a tinguva leto? A vapizani lavo vo tsumbeka va wa chumayela mahungu ya ma nene ku ku phum. A matimu ma nga lomu ka bhuku ga Mitiro, ma wula lezvaku va wa hanya na va “chava Jehovha”. Va wa tshama hi ku chumayela mahungu ya ma nene. Lezvo zvi mahile ku a mabandla ma “simama ku andza”. Zva woneka khwatsi ku Jehovha i katekisile ntiro lowu va nga wu maha hi kuhiseka cikhatini ca kurula. (Miti. 9:26-31) A maKristu ya zana ga malembe go sangula ma londzowotile a zviyimo zvontlhe kasi ku chumayela mahungu ya ma nene. Hi cikombiso, laha mupostoli Pawule a nga hi le Efesusi, i no pola lezvaku i vhululekelwe hi nyangwa ya hombe, a se londzowota mole lowo a chumayela a tlhela a maha vapizani dhoropeni lego. (1 Kor. 16:8, 9) A vapizani va no ti karata nguvhu va kanela “mahungu ya ma nene ya Jehovha”. (Miti. 15:30-35) Give gihi a bhindzu ga kona? Ku mahekile lezvi zvi wuliwako ka mutsalo wa nyamutlha. w20.09 16 ¶¶6-8

A cikhati leci Adhamu a nga wonha, i no neha hlomulo ka yena n’winyi ni ka vana vakwe vontlhe. Kala nyamutlha ha ha xaniseka hi ciwonho cakwe. Lezvo zvi hambene nguvhu ni lezvi zvi mahekako hi kota ya lezvi Nungungulu a nga vhuxa N’wana wakwe — zvezvi hi rindzela zvilo zva zvi nene nguvhu cikhatini ci tako. ‘A vafileko vonawu zvi koteka ku va vhuka hi ka munhu’ — ku nga Jesu. Mupostoli Pawule i zvi tlhamusele hi ndlela leyi: “Kota lezvi vontlhe va fako hi ka Adhamu, hizvalezvo ni ka Kristu vontlhe va ta hanyisiwa.” (1 Kor. 15:22) Kasi Pawule i wa lava ku wula yini hi magezu lawa yaku hi ka Adhamu vontlhe vofa? I wa wula ku kota lezvi hina vanhu hi tileko hi ka Adhamu, hi magumo hi tafa hakuva hi thapelwe hi ciwonho ni ku nga mbheleli. (Rom. 5:12) Adhamu a nga tava kona ka lava va to “hanyisiwa” kutani ku vhuxiwa. A nga tlhatlhisiwi hi hakhelo ya kutlhatlhisa ya Kristu, hakuva i wa hi munhu wo mbhelela a nga tsika ku ingisa Nungungulu ha womu. Adhamu i ka ciyimo co fana ni ca lava a “N’wana wa munhu” a to va lamula a va wona kota “timbuti”. Adhamu ni vontlhe lavo, va ta “loviselwa magumo”. — Mat. 25:31-33, 46; Mah. 5:9. w20.12 5 ¶¶13-14

Loku hi nga nyikiwi ciavelo co kari, hi nga ehleketa hi cikombiso ca tingilozi to tsumbeka. Laha Ahabhi a nga kari a fuma, Jehovha i no ramba tingilozi kasi ti nyika mawonela ya ku kalavela hosi leyo yo biha. A tingilozi to tala ti no nyika mawonela ya tona. Jehovha i no hlawula mawonela ya ngilozi yo kari, aku a mawonela ya yona ma ta tira khwatsi. (1 Tih. 22:19-22) Ku ngava lezvaku a tingilozi leti tin’wani to tsumbeka ti swirekile ke, kuzvilava ti ti byela lezvi: ‘Ko ndzi wa buvhela yini hi ku nyika mawonela?’ Ne ni kutsongwani. A tingilozi ta ti koramisa niku ti lava ku a wudzundzo gontlhe giya ka Jehovha. (Vala. 13:16-18; Kuv. 19:10) Tshama hi ku alakanya a thomo hi nga nago ga ku vitaniwa hi vito ga Jehovha ni ku chumayela Mufumo wakwe. A zviavelo a hi zvona zvi hi mahako hiva va lisima ka Jehovha. Leci ci mahako ku hi randziwa hi Jehovha ni vamakabye va hina, ku ti koramisa. Hikwalaho, kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku u simama kuva munhu wo ti koramisa. Ehleketa hi cikombiso ci nene ca vanhu vo ti koramisa va kumbukiwako lomu ka Mhaka ya Nungungulu. Maha ni cihi u ci kotako u tirela vamakabye va wena hi mbilu yontlhe. — 1 Ped. 5:5. w20.12 26 ¶¶16-17

A cihuko ca simbi ca kuhanyiswa, kutsumba loku Jehovha a hi nyikako — a ku tsumba lezvaku Jehovha i ta va chachazela vontlhe lava va mahako kurandza kakwe, niku hambu loku hifa, i ta hi vhuxa. (1 Tes. 5:8; 1 Tim. 4:10; Tit. 1:1, 2) A cihuko ca simbi ca kuhanyiswa, ci vhikela kupima ka hina. Ku hi vhuna ku veka kupima ka lezvi Jehovha a hi tsumbisako, ku tlhela ku hi vhuna ku hi nga reriwi hi zvikarato. Hi boha cihuko ca simbi hi ku zwananisa kupima ka hina ni mawonela ya Nungungulu. Hi cikombiso, a hi tsumbi titshomba, hakuva ha zvi tiva ku a ti tsumbeki. Kanilezvi, hi tsumba Nungungulu. (Lis. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17) A cipadha ca moya, i Mhaka ya Nungungulu, a Bhibhiliya. A cipadha leco ci na ni ntamu wa ku tsema maalakanyo ya hava, ni ku tlhatlhisa vanhu lezvaku va nga kholwi tigondzo ta mawunwa, ni lezvaku va nga landzeli mahanyela yo biha. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Mah. 4:12) Hi gondza ku ci tirisa khwatsi a cipadha leco ka cigondzo ca hina wutsumbu ni ka lezvi hi gondzisiwako hi hlengeletano ya Nungungulu. — 2 Tim. 2:15. w21.03 27 ¶4; 28-29 ¶¶10-11

Hambu a cikhati leci mupostoli Johani a nga vhalelwe hi kota ya ku chumayela xungetano hi Jesu, i kombisile lezvaku i wa randza van’wani. Hi cikombiso, i no tsala bhuku ga Kuvhululelwa a gi rumela mabandleni kasi va tiva lezvi zvi nga hi kusuhani ni ku “maheka”. (Kuv. 1:1) I no guma a tsala a Ivhangeli yi nga ni matimu ya wutomi ga Jesu ni ntiro lowu a wu mahileko; zvi wonekisa ku a Ivhangeli leyi i tsalile na a humile le Patmosi. I tlhelile a tsala ni mapapilo manharu, kasi ku chavelela ni ku tiyisa vamakabye. U nga pimanyisa kutikarata ka Johani wutomini ga wena u tlhela u komba lezvaku wa va randza vanhu hi lezvi u hlawulako ku maha wutomini ga wena. A tiko legi ga Sathani, gi lava lezvaku u mbheta cikhati ni ntamu wa wena wontlhe na u hlongolisela mali kutani ku ti mahela vito. A kuhambana ni vanhu lavo, a maKristu yo kari misaveni yontlhe ma mbheta cikhati co tala hi laha ma zvi kotako hi kona na ma chumayela mahungu ya ma nene ni ku vhuna vanhu lezvaku va randza Jehovha. w21.01 10 ¶¶9-10

Jonatani na a vile ni ciluse hi Dhavhidha. Lezvi a nga hi n’wana wa Hosi Sawule, kuzvilava na a te cikolokolo hi yena a ringanelwako hi ku vhaleta a papayi wakwe. (1 Sam. 20:31) Kanilezvi, Jonatani i wa ti koramisa a tlhela a tsumbeka ka Jehovha. Hikwalaho i no ci seketela hi mbilu yontlhe a ciboho ca Jehovha ca ku hlawula Dhavhidha kasi a vhaleta Sawule kota Hosi. A cin’wani kambe, Jonatani i wa tsumbeka ka Dhavhidha hambu lezvi lezvo zvi nga zangarisa Sawule. (1 Sam. 20:32-34) Jonatani i wa mu randza Dhavhidha, hikwalaho i wa nga hi na ciluse hi yena. Jonatani i wa zvi tiva khwatsi a ku tirisa wura niku i wa hi wanuna wo tiya-hlanha. Yena ni papayi wakwe, Sawule, va wa tiviwa kota vanhu va ku “haha ku hundza magama” ni va “ntamu ku hundza tinghala”. (2 Sam. 1:22, 23) Hikwalaho, Jonatani na a ti zwile matshandza a tlhela a gwira hi zvilo zvo hlamalisa lezvi a nga zvi maha. Hambulezvo, i wa nga palisani na Dhavhidha kutani kuva ni ciluse hi yena. Wutshan’wini ga lezvo, i wa hlamala hi kutiya-hlanha ka Dhavhidha ni lezvi a nga mu tsumbisa zvona Jehovha. Hi lisine, Jonatani i sangulile ku mu randza nguvhu Dhavhidha andzhako ka loku a dele Goliyate. w21.01 21 ¶6; 22 ¶¶8-9

A maKristu wontlhe ma rangelwa hi Jesu Kristu, loyi a nga murangeli wo mbhelela. Hambulezvo, loku a muKristu wa wasati a chadha i sangula ku rangelwa hi wanuna wo kala ku mbhelela. Lezvo zvi nga tshuka zvi bindza. Hikwalaho, loku a wasati a alakanyela ku chadha, zvi nene a ku ranga hi ku ti wutisa lezvi: “Cini ci kombako ku a makabye loyi i ta wu rangela khwatsi a ngango? Wa rangisa ntiro wa Jehovha wutomini gakwe? Loku a mihlamulo ku hi ‘ahihi’, cini ci ndzi mahako ndzi alakanya ku loku hi chadhile i ta hi vhuna ku simama hi randza Jehovha?” A hi lezvo basi, zvi lava ku a tlhela a ti wutisa lezvi: ‘Matshamela muni ndzi nga nawo, ma to maha ku a wukati ga hina gi famba khwatsi? Ndzi munhu wa ku hana ni wa lihlazva-mbilu ke? Ndzi ni wunghana go tiya na Jehovha?’ (Mutsh. 4:9, 12) Loku a wasati a maha ciboho ca ci nene na a nga se chadha, zvi nga maha ku ava ni wukati ga gi nene a tlhela a tsaka. Ku ni maKristu ya cisati ya talela ga cima ma vekako cikombiso ci nene hi ku ti koramisa ma ingisa vanuna vabye. Ha va dzundza nguvhu a vamakabye lavo! w21.02 8 ¶¶1-2

Ka malembana lawa, a vahuweleli vo tala va ti vekela mixuvo ya ku gondza lirimi lin’wani kasi va andzisa a ntiro wabye wa ku chumayela, ni kuya ka mabandla lawa ku wulawuliwako a lirimi lin’wani ku nga ni cilaveko ca vahuweleli. A maKristu lawo ma no ti mahela ciboho leco kasi ma rangisa a zvilaveko zva Mufumo. Hambu lezvi zvi nga tshukako zvi teka cikhati co leha kasi va wulawula khwatsi a lirimi lelo la liswa, va vhuna bandla hi tindlela to tala. A matshamela yabye ya ma nene ni wutlhari gabye hi tlhelo ga moya zvi tiyisa bandla. Ha ku bonga a kutikarata loku a vamakabye lavo va ku mahako. A hubye ya madhota a yi faneli ku tsika ku dzundza makabye kasi a yimisiwa kota dhota kutani nandza go vhunetela hi kota ya lezvi va kalako va nga zvi koti ku wulawula khwatsi a lirimi leli li wulawuliwako bandleni gabye. A madhota ma fanele ku hlola matshamela ya moya lawa a malandza yo vhunetela kutani madhota ma faneleko kuva nawo hi kuya hi mitsalo, na ku nga hi hi kuya hi lezvi va wulawulisako zvona a lirimi la bandla lego. — 1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9. w20.08 30 ¶¶15-16

A vanhu vo tala va alakanya lezvaku leci ci nyikako litsako kuva ni mali yo tala, kurula laha ngangweni, ni lihanyo li nene; va zvi wonisa ku a ku na cin’wani ci nyikako litsako ahandle ka lezvo. Kanilezvi, a litsako leli Jakobe a nga wulawula hi lona, i tshamela ga moya wa Nungungulu, a li yelani ni lezvi a munhu a kumanako nazvo wutomini gakwe. (Gal. 5:22) A muKristu i tsaka, kutani ku, i kuma litsako la lisine, hi ku tiva lezvaku i tsakisa Jehovha ni ku landzela cikombiso ca Jesu. (Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) A litsako la hina li nga fananisiwa ni langavi gi vhurako lomu ka kandiya. A langavi lego gi vhikelwe lezvaku gi nga timeki hi moya kutani vhula. Hinawu hi nga simama hi tsaka hambu loku ho kumana ni zvikarato muni wutomini ga hina. Hi nga ta mbhelelwa hi litsako loku hi babya kutani loku hi vhumala mali. Hi simama ku tsaka loku a vanhu va hi poyilela kutani loku a maxaka ni van’wani va hi vhukela hi ku khozela Jehovha. Khati ni khati a valala va hi vhukelako, a litsako la hina lo engetela, a li hunguleki. A zvikarato lezvi hi kumanako nazvo hi kota ya kukholwa ka hina, zvi kombisa khwatsi lezvaku hakunene hi vapizani va Kristu. (Mat. 10:22; 24:9; Joh. 15:20) Makunu, Jakobe i wa hi ni cigelo co zwala ca ku tsala magezu ya mutsalo wa nyamutlha. w21.02 28 ¶6

Laha u lerako Bhibhiliya u kuma matimu ma kombako lisima la ku rula hi tsumba Jehovha, zama ku ma khoma hlokweni. Leci ci nga ku vhunako ku ma alakanya, ku ma lera hi gezu go zwala kutani ku ma tsala ka wutshamu go kari. Jehovha i byelile Joxuwa lezvaku a lera bhuku ga Nayo siku ni siku hi gezu go zwala kasi zvi mu fambela khwatsi. Lezvi a nga wa ta lera, zvi wa ta mu vhuna ku a nga chavi ka ciyimo leci a nga hi ka cona, kanilezvi a tiya a rangela vanhu va Nungungulu. (Jox. 1:8, 9) Lomu ka Bhibhiliya, ku na ni mavhesi yo tala ma nga ku nyikako kurula loku u hi ka zviyimo zvi olovako ku u karateka kutani ku u chava. (Lis. 27:1-3; Mav. 3:25, 26) Mitlhanganweni ya bandla, ha vhuneka hi tikanelo, mihlamulo ya vamakabye, ni ku bhula navo. (Mah. 10:24, 25) Hi nga tiyisiwa nguvhu kambe loku hi bhulela vamakabye vo tsumbeka lomu bandleni lezvi zvi hi karatako. w21.01 6 ¶¶15-16

A cikhati leci u nga bhabhatiswa, u kombisile kukholwa ka hombe niku wa mu tsumba Jehovha. Yenawu i no vhumela hi litsako lezvaku u lumba ngango wakwe. Makunu leci ci nga sala zvezvi, ku simama u mu tsumba. Kuzvilava loku u lava ku maha zviboho zva lisima nguvhu zva olova ku tsumba Jehovha. Hambulezvo, ahati ka zviboho zvin’wani ke? Zva lisima a ku khongela ka Jehovha ni ka cihi ciboho u lavako ku maha, kani ci yelana ni ku hlawula zvihungato, ntiro wa ku ti hanyisa, kutani mixuvo u nga ti vekelako. U nga tsumbi wutlhari ga wena. Kanilezvi, lavetela matshinya ya milayo ma yelanako ni ciboho leci u lavako ku maha, u guma u ma tirisa. (Mav. 3:5, 6) Loku u maha lezvo, u ta tsakisa Jehovha; a vamakabye laha bandleni kambe va ta ku tsumba. A lisine hi ku lezvi u nga kala ku mbhelela, a ku fana na hina hontlheni, u ta tshuka u maha zvihoxo. Hambulezvo, u nga tsiki ku maha zvontlhe u zvi kotako ntirweni wa Jehovha hi ku chava ku phazama. w21.03 6 ¶¶14-15

A maxaka ya wena ma ku xanisa hi lezvi u tirelako Jehovha ke? U hanya ka tiko legi a mufumo wu nga mu tsikiko mu tirela Jehovha na mu tlhatlhekile kutani va hi nyenyako ni nkondzo? Loku zvi hi lezvo, kuzvilava u nga tiyisiwa hi ku lera 2 Timote 1:12-16 ni 4:6-11, 17-22. Mupostoli Pawule i tsalile mavhesi lawa na a hi paxweni. Na u nga se lera matimu ya Pawule ma nga ka mavhesi lawa, mu byele a cikarato ca wena Jehovha ni lezvi u ti zwisako zvona. Mu byele hi kukongoma futsi. Tlhela u mu kombela ku a ku vhuna ku pola matshinya ya milayo ma to ku vhuna ku tiva lezvi u faneleko ku maha ka cikarato leci u kumanako naco. Jehovha i wa sina a mu byelile Pawule lezvaku i wa ta xanisiwa hi kota ya kuva muKristu. (Miti. 21:11-13) Makunu, Jehovha i mu vhunisile kuyini Pawule? I hlamulile mikhongelo yakwe. A gumesa a mu nyika ntamu hi kufamba ka cikhati. Pawule i wa tiyiseka lezvaku i wa ta wu kuma a nchachazelo lowu a nga wu tirele hi ntamu wontlhe. Jehovha i tlhelile a kuca vanghana va Pawule vo tsumbeka lezvaku va mu vhuna. w21.03 18 ¶¶14-15, ¶19