Setembro

Pedro i tirisile a magezu ya ku hambananyana ni lawa ya ciphrofeto ca Joyeli. (Miti. 2:16, 17) Wutshan’wini ga ku sangula hi ku wula magezu lawa yaku ‘andzhako ka lezvo’, Pedro i te: “Masikwini yo gumesa” — ka mongo lowu, ku wuliwa masiku yo gumesa mahlweni ka ku lovisiwa ka Jerusalema ni tempeli — a moya wa Nungungulu wu wa ta chululiwa ka “tixaka tontlhe”. Lezvi zvi komba lezvaku ku hundzile a cikhati co nyawula a ciphrofeto ca Joyeli na ci nga se tatiseka. Ku vile andzhako ka cimaho co hlamalisa ca kuchululiwa ka moya wa ku basa wa Nungungulu hi zana ga malembe go sangula laha a ntiro wa kuchumayela wu nga sangula ku andza nguvhu wu eneta a misava yontlhe. Ka cikhati leci mupostoli Pawule a nga tsala a papilo gakwe gi ngaya ka va le Kolosi, kwalomo ka va 61 Nguveni ya Hina, i wulile lezvaku a kuchumayela ku wa andzile nguvhu laha kaku a “zvivangwa zvontlhe laha misaveni” zvi wa chumayelwe. (Kol. 1:23) A cikhati leci Pawule a nga ku a “zvivangwa zvontlhe” i wa wula a matshamu lawa yena ni van’wani va nga zvi kota ku ma endzela. Hi ku vhuniwa hi ntamu wa moya wa ku basa wa Jehovha, a ntiro wa kuchumayela wu andzile nguvhu masikwini ya hina — “kala magemeta-musi ya misava”! — Miti. 13:47. w20.04 6-7 ¶¶15-16

Jehovha wa randza a mun’we ni mun’wani wa hina a ku patsa ni yihi yivhu yi lahlekileko laha ntlhambini wakwe. (Mat. 18:12-14) Nungungulu i tsumbisile lezvaku i wa ta lava a tiyivhu takwe tontlhe ti lahlekileko, a ti vhuna ku tlhela tiva ni wuxaka gi nene naye. I tlhelile a wula zvilo zvo kongoma lezvi a nga wa ta maha. A zvilo lezvo zvi wa fana ni lezvi zvi nga mahiwa hi murisi wa muIzrayeli loku a yivhu yakwe yi lahlekile. (Ezek. 34:12-16) Co sangula, a murisi i wa ta lavetela yivhu, niku ka zvikhati zvin’wani lezvo zvi wa lava cikhati co tala ni ntamu. Loku a yi kuma i wa yi teka a tlhela nayo ntlhambini. Loku yi bayisilwe kutani yi sikile hi ndlala a murisi i wa vhuna a yivhu leyo, a yi bohelela zvilondza, a yi khatalela, a tlhela a yi nyika zvakuga. A madhota, ma nga varisi va “ntlhambi wa Nungungulu”, ma fanele ku maha zvo fana ni lezvo kasi ma vhuna lava va lahlekileko laha bandleni. (1 Ped. 5:2, 3) A madhota ma lavetela lava va lahlekileko ma va vhuna ku tlhelela ntlhambini ma tlhela ma va kombisa lirandzo hi ku va seketela hi tlhelo ga moya. w20.06 20 ¶10

Xana a kuva Jesu a wonile timbewu na ti buvhile kasi ti tshovelwa, zvi wula ku i wo rindzela lezvaku a vanhu vo tala va wa ta mu landzela? Ne, a zvi tshamisangi lezvo. A Mitsalo yi wa phrofetile lezvaku vatsongwani va nga wa ta kholwa kakwe. (Joh. 12:37, 38) Jesu i wa zvi kota ku tiva lezvi zvi nga mbilwini ya munhu. (Mat. 9:4) Hambulezvo i vekile kupima ka lava va vatsongwani va nga wa ta kholwa kakwe niku i va chumayele vontlhe hi ku hiseka. Hina a hi zvi koti a ku tiva lezvi zvi nga lomu mbilwini ya munhu, hikwalaho a hi faneli ku lamula a wutshamu kutani munhu! Wutshan’wini ga lezvo, hi fanele ku wona vanhu kota lava va to cica va maha vapizani va Jesu. Alakanya lezvi Jesu a byelileko a vapizani vakwe. I te a masimu ma te xwe, zvi wulako ku ma buvhile kasi ma tshovelwa. A vanhu va nga cica va maha vapizani va Kristu. Jehovha wa kholwa lezvaku a vanhu lomu cipandzeni ca hina va nga cica va maha vapizani va tlhela vava “titshomba”. (Hag. 2:7) Loku hi wona vanhu a ku fana ni lezvi Jehovha na Jesu va va wonisako zvona, hi ta ti karatela a ku tiva lezvi va zvi kholwako ni lezvi va zvi randzako. Hi ta va wona kota vanhu va to cica va maha vamakabye va hina. w20.04 13 ¶¶18-19

A Bhibhiliya gi gondzisa lezvaku kasi hi tsakisa Jehovha hi fanele kuva ni lirandzo hi Jesu hi tlhela hi li hlayisa. A cin’we ca lezvi hi nga mahako kasi hiva vanghana va Jesu ku mu tiva. Hi nga maha lezvo hi ku gondza bhuku ga Matewu, Marku, Luka na Johani. A cikhati hi ehleketako hi matimu ya Bhibhiliya xungetano hi wutomi ga Jesu hi ta mu randza hi tlhela hi mu kombisa cichavo hi kota ya ndlela ya yi nene leyi a nga tirisana hi yona ni van’wani. Hi cikombiso, hambu lezvi a nga hi Hosi a nga khomangi a vapizani vakwe kota tikhumbi. Wutshan’wini ga lezvo, i wa va byela lezvi a nga ti zwisa zvona ni lezvi a nga zvi pimisa. A cikhati va nga karateka i wa karateka zvin’we navo a tlhela a rila navo. (Joh. 11:32-36) Hambu hi valala vakwe va wa zvi tiva lezvaku i wa hi munghana wa lava va nga tsakela a mahungu yakwe. (Mat. 11:19) Loku hi pimanyisa a ndlela leyi Jesu a nga va khoma hi yona a vapizani vakwe, a wunghana ga hina ni van’wani gi ta tiya, hi xalala hi tlhela hi tsaka. A lirandzo la hina ni cichavo hi nga naco hi Jesu zvonawu zvi ta engetela. w20.04 22 ¶¶9-10

Hi va 1870, a Grã-Bretanha i nova mufumo wa hombe laha misaveni niku i wa hi ni butho ga ntamu nguvhu a ku hundza wontlhe. A ciphrofeto ca Dhaniyeli ci wulawula hi limhondzo la litsongwani li nga kunula a timhondzo tinharu. A limhondzo leli la litsongwani li yimela Grã-Bretanha leti tin’wani ta tinharu ti yimela a França, Espanha, ni Holanda. (Dan. 7:7, 8) A Grã-Bretanha i vile hosi ya le dzongeni kala ka Yimpi yo Sangula ya Misava. Ka cikhati caleco a Estados Unidos da América gi nova tiko go ganya a ku hundza wontlhe laha misaveni gi tlhela gi sangula ku tirisana ni Grã-Bretanha. Ndzeni ka Yimpi yo Sangula ya Misava a Estados Unidos ni Grã-Bretanha va no patsa a mabutho yabye niku va nova ni ntamu nguvhu. Ka cikhati leco, a Grã-Bretanha ni Estados Unidos va no wumba a Mufumo wa Misava Yontlhe wa Anglo-América. Kota lezvi Dhaniyeli a nga zvi phrofetile, a hosi leyi yi no ‘hloma yimpi ya hombe nguvhu’. Masikwini lawa yo gumesa, a hosi ya le dzongeni i Grã-Bretanha ni Estados Unidos. w20.05 4 ¶¶7-8

Kota lezvi a misava yi nga tsawukana ni gambo hi pfhuka wa wu nene, zva koteka ku hiva ni mati laha misaveni. Kanilezvi loku yi wa no tshinela kutsininani basi le ka gambo, a mati wontlhe laha misaveni ma wa tapswha, a misava yi hisa nguvhu yi tlhela yi woma laha ka ku ku nga hanyi nchumu laha misaveni. Loku yi wa no engetela ku tsawukana kutsininani basi ni gambo, a mati wontlhe ma wa ta titimela ma woma ma maha ribye, a misava yi fenengetiwa hi gapongo ni gelo. Kanilezvi, kota lezvi Jehovha a vekileko misava ka pfhuka wa wu nene, zvi maha ku laha misaveni kuva ni mati ma hi nyika wutomi. Kasi hiva ni mati zvi mahisa lezvi: A gambo gi hisa mati lomu mabimbini ni laha misaveni mapswha hi ku hisa loku kasi maya maha marefu. Lembe ni lembe, a gambo gi pswhisa a mati ya ku ringana ku tata 500 000 wa mathangi ya 1 kilometro a kuleha, kuanama ni kueta. A mati lawo ma tshama laha ndengelengeni hi cipimo ca 10 wa masiku na ma nga sewa kota vhula kutani gapongo. Hi kugumesa, a mati ma tlhela ma ya lomu mabimbini kutani ka zvin’wani zvibuka zva mati; andzhako ka lezvo, ma tlhela ma phinda zva lezvi zva zvin’we. Jehovha i zvi mahisile lezvo kasi laha misaveni ku tshama na ku hi ni mati contlhe cikhati; lezvo zvi komba ku Jehovha i na ni wutlhari ni ntamu. — Joba 36:27, 28. w20.05 22 ¶6

Jesu i hi kucile a ku simama hi khongela hi kombela a moya wo basa. (Luka 11:9, 13) Hi ku tirisa a moya wakwe wo basa Jehovha i hi nyika a “ntamu wa hombe wo hundza wa munhu”. (2 Kor. 4:7) Hi ku vhuniwa hi moya lowo hi nga zvi kota a ku timisela a zvikarato zvontlhe hi nga kumanako nazvo. A moya wo basa kambe wu nga hi vhuna a ku tatisa a zviavelo zva hina ntirweni wa Nungungulu wu tlhela wu hi vhuna ku engetela wutlhari legi hi sinako hi hi nago. A lisine hi ku a mabhindzu ma nene lawa hi ma kumako ntirweni wa Nungungulu ma koteka ntsena hi ku vhuniwa hi moya wo basa — ha zvi tiva lezvo. Hi nga komba lezvaku ha wu nyika lisima a moya wo basa wa Nungungulu hi ku khongela lezvaku wu hi vhuna ku pola maalakanyo ni mixuvo ya hava lomu timbilwini ta hina. (Lis. 139:23, 24) Loku hi khongela hi kombela lezvo, Jehovha a nga hi vhuna hi ku tirisa a moya wakwe wo basa lezvaku hi pola maalakanyo ni mixuvo ya hava. Loku hi zvi polile, hi fanele ku kombela a moya wo basa ka Nungungulu kasi wu hi nyika ntamu wa ku ala maalakanyo ni mixuvo leyo ya hava. Loku hi maha lezvo, Jehovha i ta zvi wona lezvaku a hi lavi ku maha ni wihi nchumu wu nga wa ta mu maha a tsika ku hi vhuna hi ku tirisa moya wakwe wo basa. — Efe. 4:30. w20.05 28-29 ¶¶10-12

Loku hi yimela a vito ga Jehovha, ho landzela a cikombiso ca Jesu Kristu. Jesu i tivekisile a vito ga Papayi wakwe hi ku gi tirisa ni ku gondzisa vanhu lezvi Jehovha hakunene a nga tshamisa zvona. Hi cikombiso, i kanetile a vaFarisi, lava hi tindlela to hambanahambana va nga maha ku Jehovha a woniwa kota munhu wo biha, wa ku ti nonohisa, ni wa ku kala wuxinji. Jesu i vhunile vanhu lezvaku va wona a Papayi wakwe kota munhu wo ringanisela, wa lihlazva-mbilu, wa lirandzo, ni wo tsetselela. Wutomini gakwe i pimanyisile matshamela ya Papayi wakwe hi kumbhelela. Lezvo zvonawu zvi vhunile vanhu lezvaku va tiva Jehovha. (Joh. 14:9) A ku fana na Jesu, hi nga byela van’wani lezvi hi zvi tivako xungetano hi Jehovha; hi va gondzisa lezvaku i na ni lirandzo ni wunene. Loku hi maha lezvo, hi kaneta a mawunwa ya Sathani hi tlhela hi basisa a vito ga Jehovha. Hi basisa a vito ga Jehovha kambe hi ku vhuna vanhu lezvaku va kholwa ku gi basile. Hi magezu ya hina ni lezvi hi zvi mahako hi komba vanhu lezvi Jehovha hakunene a nga tshamisa zvona. Hi basisa a vito ga Jehovha kambe hi ku vhuna vanhu lezvaku va tiva lisine xungetano hi Nungungulu. w20.06 6-7 ¶¶17-18

Hi nga tirisa tisaite ta ku maha wunghana hi ndlela ya yi nene. Hi cikombiso, hi nga bhula ni maxaka ya hina ni vanghana. Hambulezvo, u zvi polile lezvaku a vanhu vo kari va tsala zvilo ni ku chela mifota ni tivhidhio lomu ka tisaite ta ku maha wunghana kasi ku ti lavela wudzundzo? Zvi wonekisa ku contlhe cikhati va lava ku gwirela van’wani. A vokari vaza va tsala zvilo zva tihanyi kutani zva tihlamba lomu ka mifota leyi vona va chelako kutani yi cheliwako hi van’wani. Lezvo zvi hambene nguvhu ni kutikoramisa ni ku zwelana, ku nga matshamela lawa a maKristu ma kuciwako kuva nawo. (1 Ped. 3:8) Loku ku hi lezvaku wa tirisa tisaite ta ku maha wunghana, ti wutisi lezvi: ‘Lezvi ndzi tsalako lomo, ni mifota kutani tivhidhio leti ndzi chelako zvi maha van’wani va alakanya ku ndzi munhu wa madzandza ke? Ndza maha van’wani vava ni ciluse?’ A maKristu a ma lavi ku woniwa na ma hi ya lisima a ku hundza van’wani kutani ku tlhatlhelwa cihuko. Ma landzela a wusungukati gi nga ka mutsalo wa nyamutlha. A kutikoramisa ku ta hi vhuna a ku nga thapelwi hi moya wa tiko wa ku ti kokela ga hina. — 1 Joh. 2:16. w20.07 6 ¶¶14-15

Mahlweni ka ku mupostoli Pawule ava mupizani wa Kristu i wa hi jaha gi nga kombisiko cichavo, legi gi nga xanisa a valandzeli va Kristu. (Miti. 7:58) Jesu wutsumbu i no nyimisa Pawule, loyi a nga tiviwa kota Sawule, lezvaku a nga ha xanisi a bandla ga wuKristu. Na a hi le tilweni, Jesu i no wulawula na Pawule a tlhela a mu maha cikhumu. Kasi a tlhela a wona, zvi lavile ku a vhuniwa hi lava a nga va xanisa nguvhu. Pawule i no ti koramisa a vhumela ku vhuniwa hi mupizani wo kari wa ku hi Ananiyasi, loyi a nga mu vhulula matihlo. (Miti. 9:3-9, 17, 18) Andzhako ka lezvo, Pawule i nova ciro ca bandla ga wukristu co tiveka nguvhu, kanilezvi a nga rivakelwangi lezvi Jesu a nga mu gondzisa lomu ndleleni ya kuya Dhamasku. Pawule i no simama a ti koramisa niku i wa ti yimisele ku vhumela ku vhuniwa hi vamakabye vakwe va cinuna ni va cisati. I wa zvi tiva lezvaku a vamakabye lavo hi vona va nga mu “tiyisa nguvhu”. — Kol. 4:10, 11. w20.07 18-19 ¶¶16-17

Hambu lezvi Jehovha a nga ni ntamu a ku hundza vontlhe, wa va nyika wuhosi go kari a van’wani. Hi cikombiso, i hlawulile Jesu lezvaku ava Hosi ya Mufumo wakwe; niku lava va 144 000 va to fuma na Jesu, i va nyikile wuhosi go kari vonawu. Jehovha i gondzisile Jesu kambe kasi ava Hosi ni Mupristi wa Hombe. (Mah. 5:8, 9) Lava va to fuma na Jesu vonawu wa va gondzisa ku maha ntiro wabye, niku a nga gumi a zama ku va landza hi ndzhako kasi a wona lezvi va wu mahisako zvona. Wutshan’wini ga lezvo, i tsumba lezvaku va ta maha kurandza kakwe. (Kuv. 5:10) Loku a Papayi wa hina wa le tilweni — loyi a nga laviko ku vhuniwa hi munhu — a nyika van’wani mitiro, xana hinawu a hi fanele ku maha zvo fana? Loku u hi hloko ya ngango kutani dhota bandleni, landzela cikombiso ca Jehovha hi ku avela mitiro van’wani u tlhela u nga va landzi hi le ndzhako kasi ku wona lezvi va yi mahisako zvona. Loku u pimanyisa Jehovha, u nga ta tsakela ku a ntiro wu mahiwa basi, kanilezvi u ta va nyika mitiro a van’wani, u va gondzisa ku yi maha, u tlhela u va tsumba ku va ta yi maha khwatsi. — Isa. 41:10. w20.08 9 ¶¶5-6

Jehovha i lava ku hi ti zwisa kuyini hi tiyivhu takwe ti lahlekileko? Jesu i hi siyele cikombiso. I wa zvi tiva lezvaku tontlhe tiyivhu ta Jehovha ta lisima ka Yena, hikwalaho Jesu i mahile zvontlhe kasi ku vhuna “tiyivhu ti lahlekileko ta yindlu ya ka Izrayeli” lezvaku ti tlhelela ka Jehovha. (Mat. 15:24) Kota murisi wa mu nene, Jesu i tlhelile a maha zvontlhe zvi nga hi ntan’wini wakwe kasi a nga luzi ni yin’we ya tiyivhu ta Jehovha. (Joh. 6:39) Mupostoli Pawule i kucile madhota ya bandla ga le Efesusi lezvaku ma pimanyisa a cikombiso ca Jesu. I te: “Mu fanele ku vhunetela lava va nga ni gome, ni ku alakanya magezu ya Hosi Jesu, lawa yena wutsumbu a nga wula, aku: ‘Loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako.’” (Miti. 20:17, 35) A mutsalo lowu wu komba lezvaku a madhota ma na ni wutihlamuleli ga lisima ga ku khatalela a vanhu va Jehovha. Salvador, a nga dhota le Espanya, i wula lezvi: “Loku ndzi ehleketa hi lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi tiyivhu takwe ti lahlekileko, ndzi kuceka ku maha zvontlhe ndzi zvi kotako kasi ku ti vhuna. Ndza tiyiseka lezvaku Jehovha i lava lezvaku ndzi vhuna tiyivhu leto.” w20.06 23 ¶¶15-16

Jehovha i ta simama ku rindzela hi lihlazva-mbilu kala ku mbhela a 1000 wa malembe kasi hi mbhelela. Kala ka cikhati leco, Jehovha i ti yimisele ku tsetselela a zviwonho zva hina. Hikwalaho, hi fanele ku landzela cikombiso cakwe hi tlhela hi veka kupima ka matshamela ya ma nene ya van’wani ni kuva ni lihlazva-mbilu hi vona. Jesu ni tingilozi va tsakile nguvhu a cikhati leci a misava yi nga vangiwa. Hambulezvo, hi nga alakanyela a litsako leli va tova nalo a cikhati leci va to wona a misava na yi tele hi vanhu vo mbhelela, lava va randzako Jehovha va tlhela va mu tirela! Hi nga alakanyela lezvi va to tsakisa zvona lava va toya tilweni a cikhati leci va to wona a vanhu na va vhuneka hi mitiro yabye! (Kuv. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Hi nga alakanyela a cikhati leci hi to rila hi ku tsaka, na ku nga hi kubayiseka, laha a kubabya ni kubayisa ni kufa zvi to ngha zvi nga ha hi kona. Na wu kari u rindzela a cikhati leco, ti yimisele a ku pimanyisa a Papayi wa wena wa lirandzo, wutlhari, ni lihlazva-mbilu. Loku u maha lezvo u ta tshama na u tsakile, hambu loku u lwisana ni zvikarato. (Jak. 1:2-4) Ha ci bonga nguvhu a citsumbiso ca Jehovha caku ‘ku tava kona a kuvhuka ka vafileko’. — Miti. 24:15. w20.08 18-19 ¶¶18-19

A Bhibhiliya cinyikiwo ca lirandzo ci tako hi ka Nungungulu. A Papayi wa hina wa le tilweni i pimisele vanhu lezvaku va tsala a Bhibhiliya hakuva wa khatala nguvhu hi vana vakwe va laha misaveni. Hi ku tirisa a Bhibhiliya, Jehovha wa hlamula zviwutiso zva lisima nguvhu lezvi hi nga ha ti wutisako, zvo kota lezvi: Hita hi kwihi? Hi hanyela yini? Ni leci caku, gi ta tshamisa kuyini a wutomi cikhatini ci tako? Jehovha i lava lezvaku a vana vakwe vontlhe va tiva mihlamulo ya zviwutiso lezvi. Hikwalaho i kuca vanhu lezvaku va hundzulusela a Bhibhiliya hi tirimi to tala. Inyamutlha, a Bhibhiliya gontlhe kutani cipandze ca gona ga kumeka hi tirimi to hundza 3000 wa tona. A matin’wini wontlhe ya vanhu, a Bhibhiliya hi gona a bhuku gi hundzuluselwako nguvhu gi tlhela gi avelwa vanhu misaveni yontlhe. Hi nga komba lezvaku ha bonga a Bhibhiliya hi ku gi lera siku ni siku, hi ehleketa hi lezvi gi zvi gondzisako ni ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi hi tirisa lezvi hi gondzako. Ahandle ka lezvo, hi kombisa kubonga hi ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi chumayela a mahungu ya Bhibhiliya ka vanhu vo tala hi laha zvi kotekako hi kona. — Lis. 1:1-3; Mat. 28:19, 20. w20.05 24-25 ¶¶15-16

Muphrofeti Jeremiya i wa rumilwe ku tira ka simu go nonoha nguvhu. Ka cikhati co kari, i no mbhela ntamu laha ka kuza a lava ni ku tsika ku chumayela. A ya ma nene hi ku a nga zvi tsikangi. Hikuyini? Hakuva mbilwini yakwe, a mhaka ya Jehovha yi wa ‘fanana ni ndzilo wu vhurako.’ (Jer. 20:9) Ni ka hinawu zvi mahisa zvezvo loku hi tata maalakanyo ni mbilu ya hina hi Mhaka ya Jehovha. Lezvo zvi komba lezvaku zva lisima a ku hi simama ku lera Bhibhiliya siku ni siku hi tlhela hi ehleketa hi lezvi hi gondzako. Loku hi maha lezvo, a litsako la hina li nga engetela, ni ntiro wa hina wa ku chumayela wu nga tshuka wu pswala mihandzu. (Jer. 15:16) Hikwalaho, loku u mbhela ntamu, kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna. I ta ku vhuna ku u lwisana ni zvihoxo zva wena kutani loku u babya. I ta ku vhuna ku uva ni mawonela ma nene hi zviavelo lomu hlengeletanweni a tlhela a ku vhuna ku uva ni mawonela ma nene hi ntiro wa wena wa kuchumayela. A ca hombe ka zvontlhe, chulula mbilu ya wena ka Papayi wa wena wa le tilweni. Handle ko kanakana, u nga zvi kota ku hlula cikarato ca ku mbhela ntamu, hi ku vhuniwa hi Jehovha. w20.12 27 ¶¶20-21

A vamakabye vo kari va cisati a va na ndlela yin’wani ya ku tlhangana ni maKristu-kuloni ahandle ka laha mitlhanganweni. Makunu, hi lava ku londzowota cikhati leco kasi ku va hoyozela hi mandla mambiri, hi bhula navo, hi tlhela hi kombisa ku khatala hi vona. A ku fana na Jesu, hinawu hi nga ti nyika cikhati ca ku tshama ni vamakabye va hina va cisati. (Luka 10:38-42) Kuzvilava hi nga va ramba laha kaya hi taganyana cokari navo kutani hi ta hlakana. Loku hi va ramba, a mabhulo ya hina ma fanele kuva yo tiyisa. (Rom. 1:11, 12) A madhota ma fanele ku wona vamakabye va cisati a ku fana ni lezvi Jesu a nga va wonisa zvona. I wa zvi tiva ku a vokari zva va bindzela a ku tshama va hi magwendza. Kanilezvi, i zvi vekile kubaseni lezvaku a ku chadha ni kuva ni vana, a hi zvona zvi nyikako litsako wutomini ga munhu. (Luka 11:27, 28) I kombile lezvaku leci ci nyikako litsako la pindzukelwa ku rangisa ntiro wa Jehovha wutomini. (Mat. 19:12) A madhota hi wona nguvhunguvhu ma faneleko ku wona maKristu ya cisati kota vamakabye kutani vamamani vabye. Ma fanele ku ti nyika cikhati ca ku bhula ni vamakabye — a mitlhangano na yi nga se sangula kutani loku yi mbhelile. w20.09 21-22 ¶¶7-9

Le Izrayeli, a murimi i wa byala timbewu takwe loku ku nile vhula yo sangula — yi ngana cikari ka Outubro — a tshovela andzhako ka leyi yo gumesa, yi ngana cikari ka Abril. (Mar. 4:28) Zvi tava zvi nene nguvhu loku hi pimanyisa a lihlazva-mbilu la murimi. Kanilezvi, lezvo zvi nga tshuka zvi karata. Hi tolovelo, hina vanhu vo kala ku mbhelela, a mihandzu ya kutikarata ka hina hi yi lava kwalaha ni kwalaha. Kanilezvi, loku hi lava ku a sinya yi mila, yi pswala, hi tlhela higa mihandzu ya kona, hi fanele ku ti karata hi yi khatalela contlhe cikhati. Hi fanele ku kela, hi byala, hi hlakula, hi tlhela hi regara. A ntiro wa ku maha vapizani wonawu wu lava ku hi tshama hi ku ti karata. Zvi teka cikhati kasi hi vhuna zvigondzani zva hina zva Bhibhiliya a ku rundzuwula timitsu ta cihlawulela timbilwini tabye, ni ku va vhuna ku va tiva ku khatala hi van’wani. A kuva ni lihlazva-mbilu zvi hi vhuna ku nga mbheli ntamu loku hi kumana ni zvikarato. Ni loku hi kuma munhu wo tsakela, hi fanele ku simama hiva ni lihlazva-mbilu. A hi kurumeti a cigondzani ca Bhibhiliya lezvaku ci kholwa. Hambu a vapizani va Jesu, va wa tshuka va hlwela ku zwisisa lezvi a nga kari a va gondzisa. (Joh. 14:9) A hi alakanyeni lezvaku hina ho byala hi tlhela hi regara basi, loyi a milisako a tlhela a kulisa hi Nungungulu. — 1 Kor. 3:6. w20.09 11 ¶¶10-11

Hontlheni hi lava ku a zvigondzani zva hina zvi kula zvi bhabhatiswa. A yin’we ya tindlela ta lisima ta ku zvi vhuna, ku zvi kuca kuta mitlhanganweni ya bandla. A kutala ka zvikhati, a zvigondzani lezvi zvi tako mitlhanganweni neti mu sangula ku gondza zvi hatlisa ku kula. A vahuweleli vo kari va byela zvigondzani lezvaku lezvi va gondzako navo a zvi eneli. A zvin’wani va nga zvi gondza mitlhanganweni. Lera Mahebheru 10:24, 25 ni cigondzani ca wena, u guma u ci tlhamusela lezvi ci to vhunekisa zvona loku cita mitlhanganweni. Ci tlhamusele zvokari hi kutsaka u gondzileko ka mutlhangano wa ha hi ku hundzako. Lezvo zvi kuca nguvhu a ku hundza ku ci ramba basi. Lezvi a cigondzani ci to zvi wona ni ku zvizwa ka mutlhangano wo sangula zvi tava zvi nene nguvhu a ku hundza ni zvihi ci zvi wonileko kutani ku zvizwa ka wukhongeli gin’wani. (1 Kor. 14:24, 25) I ta kuma vanhu va nga cikombiso ci nene, lava va to mu vhuna ku kula a ringanelwa hi ku bhabhatiswa. w20.10 10-11 ¶¶14-15

A moya wa Nungungulu wu ta ku vhuna ku hanya hi lezvi u lerako ni lezvi u gondzako lomu ka Mhaka yakwe. Khongela a ku fana ni mutsali wa tisimu, loyi a ngaku: ‘Jehovha, ndzi gondzise a ndlela ya wena, ndzi ta famba [lisineni la] wena; maha mbilu ya mina yi chava vito ga wena.’ (Lis. 86:11) Simama kuga zvakuga zva moya lezvi Jehovha a hi nyikako hi ku tirisa a Mhaka yakwe ni hlengeletano yakwe. U nga tsakisiwi hi ku tiva zvilo basi. Ti karatele ku ti kholwisa a lisine leli u gondzako u tlhela u hanya hi lona. A moya wa Jehovha wu nga ku vhuna ku zvi maha lezvo. Ti karatele ku tiyisa vamakabye kambe. (Mah. 10:24, 25) Hikuyini? Hakuva zviro zva ngango wa wena wa moya. Khongela kasi a moya wo basa wu ku vhuna ku nyika mihlamulo yo huma mbilwini mitlhanganweni ya wuKristu ni ku maha zvontlhe u zvi kotako loku u hi ni cipandze. Loku u maha lezvo, u komba Jehovha ni N’wana wakwe lezvaku wa ti randza “tiyivhu” takwe ta lisima. (Joh. 21:15-17) Hikwalaho, ingisa a Mugondzisi wa wena wa Hombe hi ku londzowota zvakuga zvontlhe zva moya lezvi a hi phamelako. w20.10 24-25 ¶¶15-17

Zvini lezvi Jesu a nga maha a cikhati leci a vapostoli vakwe va nga mbhela ntamu? Cikhatanyana ndzhako ka ku vhuxiwa hi ka vafileko, Jesu i byelile a valandzeli vo kari, a ku: “Mu nga chavi! Fambani mu ya byela a vamakabye va mina [lezvaku ndzi vhukile hi ka vafileko]”. (Mat. 28:10a) Jesu a nga va tsikangi a vapostoli vakwe. Hambu lezvi vona va nga mu tsikile, yena i simamile ku va vitana ku “vamakabye va mina”. A ku fana na Jehovha, Jesu i wa hi ni tipswalo niku i wa tsetselela. (2 Tih. 13:23) Hi ku fanana, hinawu ha khatala hi lava va nyimileko ku chumayela. Vona va makabye va hina, niku ha va randza nguvhu! Ha ha yi alakanya a mitiro leyi va yi mahileko hi lirandzo ntirweni wa Jehovha. A vokari va mu tirele Jehovha hi malembe yo tala. (Mah. 6:10) Hakunene ha va xuva! (Luka 15:4-7) Kuca lava va holileko hi tlhelo ga moya lezvaku vata mitlhanganweni. Loku vata Salawini ya Mufumo, hi fanele kuva vo ranga ku va hoyozela. w20.11 6 ¶¶14-17

Jakobe na Johani ni mamani wabye va no yela Jesu va ya mu kombela nchumu wu nga kala wu nga hi ntan’wini wakwe. Jesu i no tekela ku wula ku a Papayi wakwe hi yena a nga ni fanelo ya ku yimisa lava va faneleko ku tshama cineneni kutani cibhabheni Mufun’weni wakwe. (Mat. 20:20-23) Jesu i kombile lezvaku i wa ku tiva kugumelwa kakwe. I wa ti koramisa. A nga tshukangi a maha nchumu wo hundza lowu Jehovha a nga mu layile. (Joh. 12:49) Hi nga ci pimanyisisa kuyini a cikombiso ci nene ca Jesu? Hi pimanyisa cikombiso ca Jesu ca ku ti koramisa hi ku tirisa wusungukati ga Bhibhiliya gi nga ka mutsalo wa nyamutlha. Hikwalaho loku hi kombeliwa civhuno, a wusungukati lego a gi faneli kuva mawonela ya hina. Hi fanele ku ti wonela ku wulawula na hi nga rangangi hi ku pimisa kambe. Kanilezvi, hi fanele ku va nyika wusungukati gi nga lomu ka Bhibhiliya ni lomu ka mabhuku ya hina. Hi ndlela leyo, hi ta komba ku ha zvi zwisisa lezvaku a hi tivi zvilo zvontlhe. Loku hi maha lezvo, ha ti koramisa hakuva hi komba lezvaku ha zvi zwisisa ku contlhe cikhati a wusungukati ga Jehovha gi nene a ku hundza legi ga hina. — Kuv. 15:3, 4. w20.08 11-12 ¶¶14-15

Zvini u faneleko ku zvi alakanya loku u wona ku zvi lava ku u mu nyika wusungukati a makabye wo kari? Na u nga se tshinelela makabye wa wena, ti wutise lezvi: ‘Xana ndzi ti maha “loyi a lulamileko ku hundzisa”?’ Loyi a ti mahako wo lulama nguvhu i lamula van’wani hi ku tirisa mawonela yakwe na ku nga hi milayo ya Jehovha, niku kuzvilava kambe a nga zweli wusiwana. Kanilezvi loku u ti hlolile, u wona lezvaku zva laveka futsi a ku ya wulawula ni makabye wa wena, dlunyatisa khwatsi a cikarato ca kona u tlhela u maha zviwutiso zva mawonela lezvi zvi to vhuna makabye wa wena a ku wona cihoxo cakwe. Tlhatakumbiri, lezvi u zvi wulako zvi seketele ka Mitsalo, na u alakanya lezvaku a makabye wa wena i ti hlamulela ka Jehovha, na ku nga hi ka wena. (Rom. 14:10) Tirisa wutlhari gi nga lomu ka Bhibhiliya, niku laha u nyikako wusungukati, zwela wusiwana, a ku fana na Jesu. (Mav. 3:5; Mat. 12:20) Hikuyini? Hakuva Jehovha i ta hi khoma hi ndlela leyi hi khomako hi yona van’wani.— Jak. 2:13. w20.11 21 ¶13

U wa ta tsaka loku a vanhu va wo ku lamula hi kuya hi hlonge ya wena, lezvi a nghohe ya wena yi nga tshamisa zvona kutani hi kuya hi miri wa wena? Kuzvilava u wa nga ta tsaka. A zvo ku chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha a nga hi lamuli hi kuya hi lezvi a matihlo ya vanhu ma zvi wonako! Hi cikombiso, a cikhati leci Samuweli a nga cuwuka vana va Jese, a nga zvi wonangi lezvi Jehovha a nga zvi wona. Jehovha i wa byelile Samuweli lezvaku a mun’we wa vana va Jese i wa ta maha hosi ya Izrayeli. Kanilezvi hi mani wa kona? A cikhati leci Samuweli a nga wona Eliyabhe, a matewula ya Jese, i wulile lezvi: ‘Hakunene a totilweko wa Jehovha hi yaloyi a yimileko mahlweni ka yena.’ Eliyabhe i wa wonekisa ku khwatsi i hosi. ‘Kanilezvi Jehovha i te ngalo ka Samuweli: U nga cuwuki nghohe yakwe hambu ni ciyimo cakwe, hakuva mina a ndzi mu lavi.’ Hi gondza yini ka mhaka leyi? Jehovha i simamile aku: ‘A vanhu va cuwuka a nghohe, kasike Jehovha i cuwuka mbilu.’ (1 Sam. 16:1, 6, 7) A zvo ku saseka loku hi pimanyisa Jehovha laha hi tirisanako ni vamakabye va hina. w20.04 14 ¶1; 15 ¶3

Jesu i wa ha hi ku famba hi lomu masin’wini, kuzvilava ka simu ga sevhadha yi nga ha hi ku byaliwa. (Joh. 4:3-6) Zvi wa ta teka mune wa tihweti kasi yi tshovelwa. Jesu i no wula zvilo zvaku zvi wa nga tolovelekangi. I te: “Tlakusani matihlo ya n’wina mu cuwuka masimu lezvaku ma te xwe kasi ma tshovelwa.” (Joh. 4:35, 36) I wa lava ku wula yini? Zvi wonekisa ku khwatsi i wa wula a kutshovelwa ka vanhu hi ndlela yo fananisa. Wona lezvi zvi nga ha hi ku maheka. Hambu lezvi a vaJudha va nga kala va nga zwani ni vaSamariya, Jesu i chumayele a wasati wa muSamariya niku a wasati loye i mu ingisele! A cikhati leci Jesu a nga wula lezvaku a masimu ma te “xwe kasi ma tshovelwa”, a vaSamariya vo tala lava va nga zwile wasati loye na a wulawula hi Jesu va wa kari vata ka yena kasi a ta va gondzisa zvin’wani. (Joh. 4:9, 39-42) A tlhamuselo wo kari wa Bhibhiliya wu wulile lezvi xungetano hi matimu lawa: “A kuva a vanhu lavo va hatlisele kuya ka Jesu va ya mu ingisela . . . zvi kombile lezvaku va wa fana ni timbewu ti nga buvhile kasi ti tshovelwa.” w20.04 8 ¶¶1-2

A mitlhangano ya hina yi hi vhuna ku gondza ku yi tirisa khwatsi a Feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona. Hikwalaho, longisela khwatsi a mitlhangano. Loku yi kari yi famba, ingisela khwatsi. Loku yi mbhelile, tirisa lezvi u nga gondza. Loku u maha lezvo, u tava “musochwa wa mu nene wa Kristu Jesu.” (2 Tim. 2:3) Ku na ni tingilozi ta talela ga cima ti hi vhunako kambe. Hi nga alakanya lezvi a ngilozi yin’we basi yi zvi kotileko ku maha! (Isa. 37:36) Makunu, ahati a tingilozi ta talela ga cima ke, zvini ti nga wa ta zvi kota ku maha? A ku na munhu hambu dhimoni gi nga ni ntamu wa ku hlula tingilozi ta Jehovha. Jehovha i na ni ntamu wa hombe nguvhu. Hikwalaho, loku a makabye mun’we basi a hi na Jehovha, a nga hlula valala va hina, hambu va no talisa kuyini. (Vala. 6:16) Lelo lisine lo tiya! Loku u tshuka u chava lezvi zvi wuliwako kutani ku mahiwa hi mutiri-kuloni, cigondzani-kuloni, kutani xaka, alakanya a mhaka leyo. U nga rivali lezvaku a wulwi wece a yimpi leyi. Jehovha i ta ku vhuna, hakuva u maha lezvi a zvi lavako. w21.03 29 ¶¶13-14

Kuzvilava mupostoli Pawule i wo tshaha magezu ya Isaya 22:13, a wulawulako hi mawonela lawa a vaIzrayeli va nga hi nawo. Wutshan’wini ga ku ti karatela ku tiyisa lirandzo labye hi Nungungulu, va wa hanyela ku ti tsakisa basi. Hi lisine, a vaIzrayeli lavo va wa ti byela lezvi: “Ci tafa na ci gile” ku nga zvezvi a vanhu va ti byelako ni nyamutlha. Lezvi hi kholwako lezvaku a vafileko va ta vhuka, hi fanele ku hlawula khwatsi a vanghana va hina. A vamakabye le Korinte va wa fanele ku ti wonela nguvhu kasi va nga ti tlhanganisi ni lava va nga kaneta lezvaku a vafileko va ta vhuka. Lezvo zvi hi gondzisa lezvi: Loku hi tolovela ku mbheta cikhati co leha ni lava va hanyelako ku ti tsakisa, zvi ta hi fambela cibhabha. Lezvo zvi nga wonha mawonela ni mahanyela ya muKristu. Hi lisine, loku hi hlakana ni vanhu lavo, hi nga guma hi ku tsope, na hi maha lezvi Jehovha a zvi vengako — a ciwonho. Hi cigelo leco Pawule a nga karateka a khongotela vamakabye aku: “Vhukani mu maha zva kululama, mu nga wonhi.” — 1 Kor. 15:33, 34. w20.12 9 ¶3, ¶¶5-6

A vhesi legi, gi komba lezvi Jehovha a nga wu xaxametisa zvona a ngango wakwe le tilweni ni laha misaveni. Jehovha hi yena “hloko”, kutani ku, hi yena a rangelako vontlhe. I yimisile vokari lezvaku va rangela van’wani. Hambulezvo va ta ti hlamulela ka Jehovha hi lezvi va rangelisako zvona. (Rom. 14:10; Efe. 3:14, 15) Hi cikombiso, i yimisile Jesu lezvaku a rangela bandla. Kanilezvi i ta ti hlamulela ka Jehovha hi lezvi a hi rangelisako zvona. (1 Kor. 15:27) Jehovha kambe i hlawulile nuna lezvaku a rangela sati ni vana vakwe. Makunu, hi yihi ndlela ya ku a nuna a rangela khwatsi a ngango wakwe? I fanele ku ranga hi ku zwisisa lezvi Jehovha a zvi lavako ka yena. I fanele ku zvi tiva kambe a ku hikuyini Jehovha a nga maha ku kuva ni vokari va rangelako, a tlhela a tiva ndlela ya ku pimanyisa a cikombiso ca Jehovha na Jesu. Hikuyini lezvo zvi nga zva lisima? Hi ku Jehovha i nyikile vavanuna a fanelo ya ku rangela mingango yabye niku i rindzela lezvaku va yi rangela khwatsi. — Luka 12:48b. w21.02 2 ¶¶1-3

Hi maha khwatsi loku hi pimanyisa Jehovha hi rivakelwa zvokari. Hi cikombiso, Jehovha i na ni maalakanyo yo mbhelela, kanilezvi loku hi ti sola wa hi tsetselela a tlhela a rivala zviwonho hi zvi mahileko. (Lis. 25:7; 130:3, 4) I lava ku hinawu hi maha zvalezvo ka van’wani loku va ti sola ka zvihoxo va zvi mahileko zvi hi khunguvanyisa. (Mat. 6:14; Luka 17:3, 4) Hi nga kombisa lezvaku ha bonga a cinyikiwo leci co hlamalisa ca wongo hi ku gi tirisa kasi hi mu nyika wudzundzo Loyi a hi nyikileko. A vokari va tirisa a wongo gabye kasi ku ti mahela zviboho zva lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi bihileko. Kanilezvi kota lezvi ku nga Jehovha a nga hi vanga, zva zwala a ku hi rindzela lezvaku a milayo yakwe yiva yona ya yi nene nguvhu a ku hundza ni yihi milayo hi nga ti vekelako. (Rom. 12:1, 2) Loku hi hanya hi milayo yakwe hi tava ni kurula. (Isa. 48:18) Loku hi tiva lezvi Jehovha a zvi lavako ka hina, hi mu tisela a wudzundzo a Muvangi wa hina tlhelo Papayi wa hina, hi tlhela hi mu maha a tizwa matshandza hi hina. — Mav. 27:11. w20.05 24 ¶¶13-14

Hi nga maha yini kasi ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina nyamutlha? Laha hi yako hi va tiva khwatsi a vamakabye va hina, hi nga pola lezvaku zva olova a ku va zwisisa ni ku va kombisa lirandzo. A tanga ni kuhambana ka midhawuko a zvi nge hi vhaleli a ku maha wunghana navo. Alakanya lezvaku Jonatani i wa mu hundza hi 30 wa malembe Dhavhidha, hambulezvo i mahile wunghana ga hombe naye. Lomu bandleni ga wena, ku na ni wokari u nga mahako naye wunghana hambu loku mu hambene hi tanga? Loku u maha lezvo, u komba lezvaku wa “randza a vamakabye vontlhe”. (1 Ped. 2:17) Xana a kuva hi randza vamakabye va hina zvi wula ku hi ta maha wunghana ga hombe ni vontlhe lomu bandleni? Ayeyi, lezvo a zvi koteki. A zvi bihangi loku hi maha wunghana ga hombe ni vanhu vo kari a ku hundza van’wani hi kota ya ku ngha ku hi ni zvilo zvo kari va zvi randzako lezvi hinawu hi zvi randzako. Jesu i wulile lezvaku vontlhe a vapostoli vakwe va wa hi vanghana vakwe, kanilezvi i wa randza nguvhu Johani. (Joh. 13:23; 15:15; 20:2) Hambulezvo, i wa nga woni Johani kota wa lisima a ku hundza vapostoli lava van’wani. — Mar. 10:35-40. w21.01 23 ¶¶12-13

Mupostoli Pawule a nga chumayelangi a Vamatiko le Atensi hi ndlela yo fana ni leyi a nga chumayele hi yona a vaJudha lomu sinagogeni. I cuwukisisile khwatsi lomu matlhelweni a wona a mikhuwo ya wukhongeli gabye. (Miti. 17:23) A cikhati a nga va bhulela a lisine la Mitsalo, i sangulile hi lezvi va nga sina va zvi kholwa. Hikwalaho Pawule i wa ti yimisele ku zwananisa a zvingheniso zvakwe. I byelile vaAtensi lezvaku a mahungu yakwe ma wata hi ka ‘Nungungulu va nga mu tiviko’ loyi vona va nga zama ku mu khozela. Hambu lezvi a Vamatiko va nga kala va nga tivi Mitsalo, Pawule a nga alakanyangi lezvaku va wa nga ta tshuka va maha maKristu. Wutshan’wini ga lezvo, i va wonile kota timbewu ti buvhileko kasi ti tshovelwa, niku i cicile cingheniso cakwe ca mahungu ya ma nene. A ku fana na Pawule, cuwukisisa. Lavetela a zvilo zvi to ku vhuna ku pola lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca wena va zvi kholwako. Hi cikombiso, a muti wakwe i wu sasekisesile kuyini? Xana a vito gakwe, mabohela yakwe, ku ti sasekisa kakwe, hambu hi mawulawulela yakwe ma komba a wukhongeli gakwe? w20.04 9-10 ¶¶7-8