MATIMU YA WUTOMI
Lezi hi zi kotisileko zona ku hanyela xo xi tiva
ZALEZI a n’wana wa mina Gary a nga belekwa hi 1958, nzi lo tekela ku zi wona lezaku zi kona zi nga kala zi nga lulamangi. Hambulezo, zi tekile khume ga tihweti kasi dokodela a tiva mababyi ya Gary, ni ntlhanu wa malembe kambe kasi a tlhari ya le Londres yi wulawu ku hi wona mababyi lawo futsi. A nzi no kubayiseka laha ku nga woneka lezaku a nhanyana wa mina Louise, loyi a nga belekwa ntlhanu wa malembe ni mune anzhako ka Gary, i wa babya ku hunza Gary.
A vadokodela va lo nzi hlevela vaku: “Vontlhe a vana va wena va vambiri va na ni síndrome ya LMBB,a niku ha ku zwela wusiwana hakuva a ma na muri.” Ka xikhati lexo, a mababyi lawa ma wa nga tiveki nguvu. A mababyi lawa, ma tolovela ku woneka hi loku munhu a hi ni xikarato xa mahlo lexi a gumesako hi kuva xikhumu, kukuluka ko tlula mpimo, titiho to hunza ntlhanu, ku hlwela ku kula, diabete melito, osteoartrite ni mababyi ya tiswa. Hikwalaho, a ku hlayisa a vana va mina zi wa ta karatanyana. A kambisiso wu mahilweko le Grã-Bretanya zalezanyana wu kombile lezaku xikari ka 125.000 wa vanhu i munhu munwe a nga ni mababyi lawa, hambu lezi a ka vanwani ma nga tshingisiko nguvu.
JEHOVA I’VE ‘WUCHAVELO’ GA HINA
Xikhatanyana nzhako ka kuva nzi chadile, nzi lo bhula ni Mboni ya Jehova, zalezo nzi lo tekela ku zi zwisisa ku lezi a Timboni ti gonzisako lisine. Kanilezi, a nuna wa mina i wa nga tsakeli. Hi kota ya ntiro wakwe, hi wa tshama hi ku rura, hikwalaho zi wa nzi karatela kuya mitlhanganweni ka bandla go kari. Hambulezo, nzi wa simama ku lera a Biblia ni ku khongela ka Jehova. A nzi no ku chavelelwa hi ku lera lezaku “Jehova i khokhola ga lava va xanisekako, mbuchavelo zikhatini za zikarato” ni lezaku a nga va ‘tsiki lava va mu lavako’! — Tis. 9:9, 10.
Gary i wa nga woni khwatsi, hikwalaho laha a nga tlhanganyisa a 6 wa malembe, i lo rumelwa ka xikola xa zikhumu le dzongeni wa Inglaterra, a ya gonza na a tshama kwaseyo. I wa nzi fonela hi kukhanzakanya lezaku hi bhula loku a hi ni zilo zi nga mu karata, niku hi kwalomu ka fone, nzi wa mu vuna ku zwisisa a tigonzo ta Biblia to sangula. Malembanyana yo kari anzhako ka kupswaliwa ka Louise, nzi lo sangula ku babya hi esclerose múltipla ni fibromialgia. Gary i wuyile hi xikoleni xakwe laha a nga tlhanganyisa a 16 wa malembe. Hambulezo, a mahlo yakwe ma waya mahlweni ma valeka zonake hi 1975, a mufumo wu lo sangula ku mu hlaya kota xikhumu. Hi 1977, a nuna wa mina i lo tsukula muti.
Xikhatanyana nzhako ka ku Gary a wuyile, hi waya mitlhanganweni hi tlhela hi tira zinwe ni bandla ga liranzo, zonake nzi bapatizwa hi 1974. Nzi tsakile nguvu a xikhati lexi a dota go kari gi nga vuna Gary lezaku a lwisana ni kucica loku ku nga kari ku woneka mirini wakwe tangeni yakwe yo rama. A Timboni tinwani ti wa nzi vuna ku maha mitiro leyi nzi nga yi ranziko, niku hi kugumesa, a mufumo wu lo hlawula a ntlhanu wa Timboni lezaku ti tira ku hi hlayisa. Kunene, lezo zi’ve makatekwa ka hina!
Gary i lo simama ku kula hi tlhelo ga moya zonake a bapatizwa hi 1982. A kuxuva kakwe ku nga hi kuva phayona go vunetela. Hikwalaho, nzi lo maha xiboho xa ku mu pangalata ntirweni lowu, niku nzi lo simama ku maha lezo hi malembe yo hlaya. Ka xikhati xi hunzileko, a n’wana wa mina i xalele nguvu laha a muwoneleli wa xipanze a nga mu wutisa lezi: “Gary, hikuyini u nga tiriko kota phayona ga xikhati xontlhe ke?” Hi zalezi Gary a nga zi lava ku zizwa futsi, niku hi 1990, i lo sangula ku tira kota phayona ga xikhati xontlhe.
Gary i mahilwe operasawu makhati mambiri laha ka xiwunu, a khati go sangula hi 1999, a ga wumbiri hi 2008, kanilezi a mababyi ya Louise ma waya mahlweni ma kula ku hunza lawa ya Gary. I pswalilwe na a hi xikhumu, niku a xikhati lexi nzi nga wona a litiho la wuntlhanu ni linwe ka nkonzo wakwe, nzi lo tekela ku zi tiva lezaku yenawu i wa hi ni síndrome ya LMBB. Loku va mu hlolile, va lo pola lezaku a ziro zakwe za lomu nzeni zi wa hi ni mababyi. Hi kufamba ka malembe, Louise wa ha simama ku mahiwa operasawu ga hombe. Lomu ka tiswa i mahilwe ntlhanu wa makhati. A ku fana na Gary, yenawu i na ni diabete.
Kota lezi a zi tivako ku ka tshuka ku humelela zikarato loku ku laveka ku mahiwa a operasawu, Louise i wulawula ni vadokodela vontlhe zinwe ni murangeli wa vona na ka ha hi mahlweni kasi a va tlhamusela a xiboho xakwe xa ku nga cheliwi nkhata ni ka xihi xiyimo. Kota wuyelo ga kona, i na ni wunghana ga hombe ni vontlhe vadokodela lava va mu hlayisako wubabyini gakwe.
HI SANGULA KU HANYELA XO XI TIVA
Laha kaya ka hina hi maha mitiro yo tala, yontlhe yi yelanako ni ku khozela Jehova. Na tekinolojiya yi nga se humesa zilo zontlhe lezi zi hi vunako nyamutlha, nzi wa tolovela ku mbheta tihora to tala na nzi lerela Gary na Louise. Inyamutlha, a maCD, ni maDVD ni mabhuku manwani ma gravarilweko, lawa hi ma kumako ka www.jw.org ma hi vuna ku lanzela khwatsi a longoloko wa viki ni viki wa kugonza ka Biblia hi zikhati zo hambanahambana, niku lezo za hi vuna ku nyikela mihlamulo yo buva mitlhanganweni ya bandla.
A ho ku bonga hi ku tiva lisine leli la lisima, li nga ka Mhaka ya Jehova yi pimisilweko
Ka zikhati zinwani, Gary i nyikela mihlamulo hi magezu yakwe, niku loku a hi ni kanelo ka Xikola xa Wutireli ga Nungungulu, wa zi kota ku yi veka na a tlhatlhekile. I lo yimiswa kota nanza ga wutireli hi 1995, niku le Salawini ya Mufumo xontlhe xikhati i tshama na a khomekile, a hoyozela vamakabye a tlhela a vunetela ka muchini wa pfumawulo.
A Timboni to kari ti pangalata Gary ntirweni wa simu, a kutala ka zikhati ti chova a xikarinyana lexi a xi tirisako hi kota ya mababyi yakwe ya wukhurubu. A makabye munwe, i mu vuna ku fambisa xigonzo xa Biblia ni wokari a tsakelako. Gary i kucile muKristu munwe loyi a nga holile hi tlhelo ga moya hi 25 wa malembe. A vanhu lava va vambiri zalezi vaya mitlhanganweni.
A xikhati lexi a nga hi ni 9 wa malembe, Louise i gonzisilwe ku khoroxa hi kokwani wakwe wa xisati, mina ni munwe wa lava va hi hlayisako hi mu gonzisile ku bhordara. Kota lezi a ha kumako litsako hi ku maha mitiro leyi, i runga zikumbana za vanana ni mikumba ya vanhu va hombe a nyika vamakabye le bandleni. I tolovela ku rumela zipapilwana kambe kasi ku losa ni ku rungulela hi zona vanhu lezi a lemeleko zithombe zo kari. Lava va amukelako a zipapilwana lezo, va xalala niku va zi nyika nguvu lisima. A xikhati lexi a nga ha hi ku hunza a khume ga malembe, Louise i lo gonza ku tsala hi muchini. Ka xikhati lexi, wa zi kota ku bhula ni vanghana vakwe hi kukhanzakanya na a vunetelwa hi komputadori wo hlawuleka lezaku a rumela mahungu. Louise i bapatizilwe na a hi ni 17 wa malembe. A xikhati lexi ku nga ni matsima yo hlawuleka, hontlheni hi ti buza hi ntiro wa wuphayona go vunetela. A ku fana na Gary, Louise i ti karatela ku tshama na a alakanya mitsalo yo kari kasi a wulawula hi ku kholwa kakwe ka xitsumbiso xa Nungungulu xa tiko giswa laha “a mahlo ya zikhumu ma to vululiwa” ni laha ku to kala ku nga hi na “muaki ni munwe a ta ngaku: Nza babya!” — Isa. 33:24; 35:5.
A ho ku bonga hi ku tiva lisine leli la lisima, li nga ka Mhaka ya Jehova yi pimisilweko! Ha xi bonga hi mbilu yontlhe a xivuno xa liranzo lexi hi nyikiwako hi bandla ga hina, hakuva loku hi wa nga hi na xivuno lexo, zontlhe lezi hi zi mahako ngha zi nga koteki. Niku hi hanyela xo xi tiva nguvunguvu hi kota ya ku vuniwa hi Jehova.
a Anzhako ka ku a mune wa vadokodela va polile mababyi lawa ya lixaka, ma thapelako n’wana loku a vapswali vontlhe va vambiri va hi nawo, va lo ma chula ku i síndrome ya Laurence-Moon-Bardet-Biedl. Inyamutlha ma tiviwa nguvu kota síndrome ya Bardet-Biedl. A ma na muri.