Hi lo kuma ntiro wo tsakisa nguvu

NA HA hi ni ntlhanu wa malembe, mina na Gwen hi lo sangula ku gonza ku kina. Hi wa nga se tivana. Kanilezi, laha hi ngaya hi kula, munwe ni munwani wa hina i lo ti yimisela kuva mukini wa ballet wutomini gakwe gontlhe. Laha hi nga kari hi kuma nduma ya hombe, hi lo zi tsika. Zini zi nga hi kuca ku maha lezo?

David: Nzi belekilwe hi 1945 le Shropshire, Inglaterra. Papai i wa hi ni simu ka wutshamu go rula le tlhaveni. Loku nzi wuya hi xikoleni, nzi wa ti buza ku gisa tihuku ni ku hlengeleta a manza ya tona zinwe ni ku hlayisa tihomu ni tiyivu. Loku nzi hi ni maferiya xikoleni, nzi wa vunetela kutshoveleni, niku a zikhati zinwani nzi wa fambisa mitorotoro ya hina.

Hambulezo, nzi lo sangula ku navela nchumu wunwani. Papai i zi wonile lezaku na nza ha hi nwanana nguvu, ni gihi wucenje nzi nga gizwa nzi wa lava ku kina. Hikwalaho a xikhati nzi nga hi ni 5 wa malembe, i lo byela mamani lezaku a nzi yisa ka xikola xa kukina kusuhani ni kaya kasi nzi ya gonza a kukina ka zilato. A mugonzisi wa mina i lo wona lezaku nzi nga zi kota kuva mukini wa mu nene wa ballet, hikwalaho i lo nzi gonzisa kukina loko kambe. Na nzi hi ni 15 wa malembe, nzi lo nyikwa thomo ga kuya ka Xikola xa Ballet xa Wuhosi le Londres. Nzi lo ya tivana na Gwen, va hi patsa lezaku hi maha patswa wa kukina.

Gwen: Nzi pswalilwe doropeni ga hasahasa ga Londres hi 1944. Na nza ha hi mutsongwani, nzi wa kholwa nguvu ka Nungungulu. Nzi lo zama ku lera Biblia kanilezi gi lo nzi karatela ku gi zwisisa. Laha nzi nga hi ni ntlhanu wa malembe, nzi lo sangula ku gonza ku kina. Anzhako ka ntlhanu wa malembe ni ginwe nzi lo hlula ka mapalisana ya Grã-Bretanya yentlhe, laha a nchachazelo wa kona wu nga hi ku ngheniswa ka ntlawa wa vanana Xikoleni xa Ballet xa Wuhosi (The Royal Ballet School). Xi wa kumeka laha White Lodge, yi nga hi yindlu ya hombe yo saseka ya Geórgia le Richmond Park, mbhirini ya Londres. Nzi lo ya gonza xikola nzi tlhela nzi gonziswa ballet hi vagonzisi vo chaveka nguvu. Laha nzi nga hi ni 16 wa malembe nzi lo nghena ka ntlawa wa zigonzani za hombe ka Xikola xa Ballet xa Wuhosi le tsinza wa Londres; hi kwalaho nzi nga tivana kona na David. Nzeni ka tihweti titsongwani, hi lo sangula ku kina zinwe ballet na ku chayiwa wucenje ga opera laha Ndlwini ya Opera ya Wuhosi le Covent Garden, Londres.

David: Kunene kota kuwula ka Gwen, a ntiro wa hina wa kukina wu hi mahile hi kina Ndlwini ya Opera ya Wuhosi ni ka Mubuzo wa Ballet wa Londres (London Festival Ballet, zalezi ku nga English National Ballet.) A munwe wa varangeli va Ballet ya Wuhosi i lo yimisa koponi yi nga patsa matiko manwani le Wuppertal, Alemanya, zonake a hi hlawula kota patswa wa vakini lowu a fambako nawo. Wutomini ga hina ga kukina, hi mahile zipetakulo za kukina matlhelweni yo hambanahambana ya misava, hi kina ni vanhu va nduma vo kota Dame Margot Fonteyn na Rudolf Nureyev. A wutomi legi ga mapalisana gi maha munhu a ti wonela hehla; hi lo ti nyiketela nguvu ntirweni wa hina.

Gwen: Nzi wa ti nyiketele hi hloko ni miri kukineni. Mina na David hi wa xuva nguvu kuva ni nduma hi wumbiri ga hina. Nzi wa zi ranza ku sayina, ku amukela zitsangi, ni ku belwa mandla hi vahlaleli. Wutomini lego ga zipetakulo, nzi wa ranzelwe hi zibhayi, vadzahi, ni zidakwa za hombe; a ku fana ni vanwani vakini, nzi wa tsumba zifananiso za mina za tinjombo.

A WUTOMI GA HINA GI LO CICA HI KUMBHELELA

David: Anzhako ka malembe yo tala ntirweni wa kukina, nzi lo karala hi wutomi ga kuenza-enza. Kota lezi nzi kuleleko masinwini, nzi lo sangula ku xuva wutomi go olova ga le tlhaveni. Hikwalaho, hi 1967 nzi lo tsika ntiro wa mina wa kukina nzi sangula ku tira ka simu ga hombe kusuhani ni kaya ka vapswali va mina. A nwinyi wa simu lego i lo nzi lugarisela chachana wo tshama ka wona. Hi kufamba ka xikhati, nzi lo fonela Gwen le a nga hi kona nzi kombela ku chada naye. Makunu i wa vuvumisilwe ava mukini wo kina yece niku i waya mahlweni a kuma nduma, hikwalaho zi mu karatele ku maha xiboho. Hambulezo, i lo vumela ku chada na mina, ata hi ta hanya wutomi ga tlhava legi a nga kala a nga gi tolovelangi.

Gwen: Kunene, zi nzi karatele ku tolovela a wutomi ga tlhava. A ku senga masi ni ku vuvela makhumba ni tihuku ka matshamela wontlhe ya xikhati zi wa hambene nguvu ni lezi nzi nga zi tolovele. David i lo sangula kurso ya kufuya zihari ya ntlhanu wa tihweti ni mune kasi ku tiva mamahela maswa. Nzi wazwa xiwunza kala ni wusiku loku a wuya kaya. Makunu hi wa pswalile nhanyana wa hina wa matewula, Gilly. Hi ku kuciwa hi David, nzi lo gonza ku fambisa mova, niku ka siku go kari na nziya ka xidoropana xa laha kusuhani, nzi lo wona Gael, loyi nzi nga tivene naye na a tira ka xitolo xo kari xa lomu xipanzeni.

Gael i lo nzi ramba hi matsenya lezaku hi yanwa caya kaya kakwe. Hi lo kombana mifota ya muchado, niku a mufota wakwe wu wa komba ntlawa wa vanhu na va hi lahandle ka wutshamu gi vitanwako ku i Salawu ya Mufumo. Nzi lo mu wutisa a ku i chechi muni yaleyo. A xikhati lexi a nga nzi byela lezaku yena ni nuna wakwe Timboni ta Jehova, a nzi no ku tsaka. Nzi lo alakanya lezaku a munwe wa vahahani va mina i wa hi Mboni. Hambulezo, nzi lo tlhela nzi alakanya lezi papai a nga mu zangarelisa zona, a hoxa mabhuku yakwe lomu ka bhaketi ga chaka. Nzi wa ti wutisa ku hikuyini papai, loyi a nga hi munhu wa xinghana, a nga zangara nguvu hi munhu wa tshamela lego.

Nzi lo kuma lungelo makunu ga ku tiva a kuhambana ka lezi hahani a nga zi kholwa ni tigonzo ta chechi. Gael i lo nzi komba lezi a Biblia gi gonzisako hakunene. Nzi lo hlamala hi ku tiva lezaku a tigonzo to tala, to kota leyi yaku Nungungulu vanharu laha ka munwe ni leyi yaku a muhefemulo a wufi, ta lwisana ni Mitsalo. (Mutsh. 9:5, 10; Joh. 14:28; 17:3) Nzi lo tlhela nzi wona a vito ga Nungungulu gaku Jehova hi khati go sangula lomu ka Biblia. — Ekso. 6:3.

David: Gwen i lo nzi byela lezi a nga kari a gonza. Nzi lo alakanya lezi papai a nga nzi byelile na nza hi nwanana zaku nzi fanele ku gonza a Biblia. Hikwalaho, mina na Gwen hi lo vumela ku gonza Biblia na Gael ni nuna wakwe, Derrick. Anzhako ka ntlhanu wa tihweti ni yinwe hi lo rura hiya doropeni ga Oswestry, kwalomu Shropshire, hi lezi hi nga kuma lungelo ga ku lugarisa a sinwana ga hina. Deirdre, a nga hi Mboni ya Jehova kwaleyo i lo simama ku hi fambisela xigonzo xa Biblia hi lihlaza-mbilu. Kusanguleni a kukula ka hina ka moya ku wa nga nyawuli. A ku khatalela zifuyo za hina zi wa hi maha hi khomeka nguvu. Hambulezo, hi kutsongwani-kutsongwani a lisine li lo zima mitsu timbilwini ta hina.

Gwen: A xikarato xa hombe nzi lwileko naxo ku kholwa tinjombo. Isaya 65:11 i lo nzi vuna ku wona lezi Jehova a va wonisako zona lava va “mu longiselako meza a nungungulu wa Njombo.” (Tradução do Novo Mundo) Zi lavile xikhati ni mukhongelo kasi nzi zi kota ku hoxa a zifananiso za mina za tinjombo. A ku gonza lezaku “loyi a ta nga ti kukumukisa i ta koramiswa; ni loyi a ti koramisako i ta kukumukiswa” zi nzi mahile nzi tiva munhu loyi Jehova a mu lavako. (Mat. 23:12) Nzi wa lava ku tirela Nungungulu loyi a nga khatala nguvu hi hina laha koza a nyikela N’wana wakwe wo ranzeka kota nzhiho. Makunu hi wa hi ni munwani nhanyana, niku hi lo tsaka hi ku tiva lezaku a ngango wa hina wu nga hanya zinwe misaveni ya paradise.

David: A xikhati nzi nga zwisisa a kutatiseka ka ziprofeto za Biblia zo kota lezi zi nga ka Mateu xipimo 24 ni ka bhuku ga Danieli, nzi lo kholwa lezaku lelo lisine. Nzi lo zi zwisisa lezaku a ku na nchumu tikweni legi wu fanako ni kuva ni wuxaka gi nene na Jehova. Hikwalaho, laha ku ngaya ku hunza xikhati, nzi lo hungula a makangwa. Nzi lo zi zwisisa lezaku a sati wa mina ni vana va mina va lisima a ku fana na mina. Va Le Filipi 2:4 i lo nzi komba lezaku a nzi faneli ku veka kupima ka wutomi ga mina ni kuxuva ka mina ka kuva ni simu ga hombe ntsena. Nzi wa fanele ku rangisa a ntiro wa Jehova wutomini ga mina. Nzi lo tsika ku dzaha. Kanilezi a ku longoloxa a wutomi ga mina hi ndlela ya ku hi zi kota kuya mutlhanganweni wa Mulongiso ni gambo ka pfhuka wa 10 wa tikilometro a zi hi olovelangi hakuva lexo xi wa hi xikhati xa ku senga masi ya tihomu. Hambulezo, hi ku vuniwa hi Gwen a hi tshukangi hi lova mitlhangano; a hi tshukangi kambe hi tsanzeka ku teka vana va hina hi famba navo wutirelini hi Sonto ni mixo — anzhako ka ku senga tihomu.

A maxaka ya hina a ma tsakangi hi kucica loko. A papai wa Gwen i lo mbheta ntlhanu wa malembe ni ginwe na a nga mu anguli. A vapswali va minawu va lo zama ku hi tsikisa kuya mitlhanganweni ya Timboni.

Gwen: Jehova i lo hi vuna ku timisela zikarato lezo. Niku laha a xikhati xi ngaya xi hunza, a vamakabye va Bandla ga Oswestry va lo maha ku khwatsi i ngango wa hina wa wuswa, va hi seketela hi liranzo zikaratweni za hina. (Luka 18:29, 30) Hi lo hendleleta wutomi ga hina ka Jehova, hi bapatizwa hi 1972. Nzi wa lava ku ti karatela ku vuna vanhu vo tala hi laha zi kotekako hi kona kasi va tiva a lisine, hikwalaho nzi lo teka wuphayona.

NTIRO WUSWA WO TSAKISA

David: A malembe lawa hi nga tira sinwini ga hina ma wa karalisa a miri; hi tlhelo ga moya hi wa ti karatela ku va nyika xikombiso xi nene a vanhanyana va hina. Hi kufamba ka xikhati, hi lo tsika a simu ga hina hi kota ya kuhungulwa ka xivuno xa mufumo. Na hi nga hi na muti hambu ntiro, lezo a nhanyana wa hina wa wunharu na ova ni lembe basi, hi lo khongela ka Jehova hi kombela xivuno ni wurangeli. Hi lo boha ku tirisa wutlhari ga hina ga kukina, hi vulula sala ya ku gonzisa ku kina kasi ku kuma zo ti hanyisa. A kutiyimisela ka hina ko lava ku rangisa a zilo za moya ku lo pswala mihanzu ya yi nene. A vanhanyana va hina va lo teka wuphayona hi wunharu gabye a xikhati va nga mbheta xikola. A hi no ku tsaka! Gwen yenawu i wa hi phayona, hikwalaho i wa zi kota ku va nyika xivuno siku ni siku.

A xikhati lexi a vanhanyana va hina va tinhonzwa, Gilly na Denise, va nga chada, hi lo vala a sala ya ku gonzisa ku kina. Hi lo tsalela a hofisa ya ravi kasi ku tiva lomu hi nga yako hi ya vunetela. Va lo hi leletela kuya ka madoropa ya le dzongeni wa mutsuwuka-gambo wa Inglaterra. Na hi sele ni nhanyana munwe ntsena laha kaya, ku nga Debbie, minawu nzi lo sangula ku phayona. Anzhako ka ntlhanu wa malembe, hi lo kombelwa ku ya vunetela ka mabandla ya le nwalungu. Anzhako ka loku Debbie a chadile, hi lova ni lungelo ga ku mbheta khume ga malembe ntirweni wa kuaka wa matiko wontlhe le Zimbabwe, Moldávia, Hungria, ni Costa do Marfim. Hi lo guma hi tlhela Inglaterra hi ya vunetela ku aka a Beteli ya Londres. Kota lezi nzi nga gi tiva wutomi ga masimu, nzi lo kombelwa ku vunetela sinwini ga Beteli gi nga hi kona ka xikhati lexo. Zalezi hi maphayona le nwalungu wa Inglaterra.

Gwen: A kutihendleleta ka hina ko sangula — kukineni ka ballet — ku wa tsakisa kanilezi za xikhatana. A kutihendleleta ka hina ka wumbiri ni ka lisima nguvu — ka Jehova — ku hi nehela litsako la hombe ni la pinzukelwa. Ha hi patswa, kanilezi zalezi hi tirisa a mikonzo ya hina kasi ku phayona zinwe. A ku vuna vanhu vo tala lezaku va gonza a lisine la lisima leli li ponisako wutomi zi hi nehela litsako li nga hiko na kuecanyiswa. A “mapapilo [lawa] ya ku hi yimela” ma nene nguvu ku hunza ni yihi nduma ya tiko. (2 Kor. 3:1, 2) Loku hi wa nga kumangi a lisine, makunu na ku no sala maalakanyo, mifota ya kale, ni milongoloko ya zipetakulo za ntiro wa hina wa kale.

David: A kuva ni xiavelo ntirweni wa Jehova zi cicile zahombe wutomini ga hina. Nza zi tiva ku zi nzi vunile kuva nuna tlhelo papai wa mu nene. A Biblia gi hi byela lezaku Miriamu, na Hosi Davida, ni vanwani va kombisile litsako labye hi ku kina. Hina ni vanhu vanwani vo tala, hi rinzela ku kina hi litsako misaveni yiswa ya Jehova.— Ekso. 15:20; 2 Sam. 6:14.