A nga tshukangi a ti laya hi xiboho a xi mahileko na a ha hi muswa

KA MALEMBE yo gumesa ya wutomi gakwe, kokwani wa mina Nikolai Dubovinsky i lo tsala matimu ya wutomi gakwe ga ku tirela Jehova — a litsako ni kukarateka — legi a xipanze xa hombe xi vileko xa kubeletelwa ka ntiro wa hina hi União Soviética. Hambu lezi a kumeneko ni zikarato lezo, i lo tshama a tsumbekile xontlhe xikhati niku i wa tsaka nguvu hi wutomi. Kokwani Nikolai i wa tolovela ku wula lezaku i lava ku a vaswa vazwa matimu yakwe, hikwalaho nzi tsakela ku mu bhulela zipanze za lisima za wona. I pswalilwe hi 1926 ngangweni wa zisiwana xidoropaneni xa Podvirivka, le Chernivtsi Oblast, Ucrânia.

NIKOLAI I HLAWUTELA LEZI A KUMISILEKO ZONA LISINE

Kokwani Nikolai i sangulisa lezi: “Ka siku go kari hi 1941, a nhonzo ya mina Ivan i lo wuya ni mabhuku A Harpa de Deus ni O Plano Divino das Eras, marevista yo kari ya Murinzeli, ni zibhukwana zo tala. Nzi lo lera wontlhe. Nzi lo hlamala a xikhati nzi nga tiva lezaku a muvangi wa zikarato zontlhe lezi zi nga kona laha misaveni hi Satani Diabolus, a hi Nungungulu. Ahandle ka mabhuku lawo, nzi lo tlhela nzi lera a tiIvangeli zonake nzi zi wona lezaku nzi li kumile a lisine. Nzi lo bhulela vanwani a kutsumba ka mina hi kuhiseka. Laha nzi ngaya nzi gonza a mabhuku lawo, nzi lo engetela ku zwisisa a lisine nzi tlhela nziva ni kuxuva ka hombe ka ku maha nanza ga Jehova.

“Nzi wa zi tiva lezaku nzi wa ta xanisiwa hi kota ya kukholwa ka mina. Xi wa hi xikhati xa yimpi, kanilezi mina nzi wa nga lavi ku daya munhu. Kasi ku ti longiselela kulwa ni ziringo lezi nzi nga wa ta kumana nazo, nzi lo sangula ku veka mavesi ya Biblia hlokweni, yo kota Mateu 10:28 ni 26:52. Nzi lo maha xiboho xo tiya xa ku tshama nzi tsumbekile ka Jehova, hambu loku zi boha ku dawa!

“Hi 1944 nzi lo tlhanganyisa 18 wa malembe zonake nzi vitaniwa wusochweni. Lego give khati go sangula nzi ngava zinwe ni makholwa-kulori, ku nga majaha manwani ya tanga yo nghena wusochweni lawa wonawu ma nga hi laha a xikhomela xa wusochwa xi nga mahiwa kona. Hi lo byela tihosi hi kutiya lezaku hi wa nga taya yimpini. Hi kuzangara, a vakhomeli lavo va lo hi chavisela vaku va ta hi tsika hifa hi ndlala, va hi kurumeta ku kela misele, kutani ku hi duwula. Na hi nga chavi nchumu hi lo hlamula hiku: ‘Hi le mandleni ya nwina. Kanilezi hambu mo hi maha ni xihi, hi nga ta tshova a nayo wa Nungungulu lowu wu nge, “U nga dayi.”’ — Ekso. 20:13.

“Mina ni vamakabye vanwani va vambiri hi lo rumelwa Belarus kasi ku ya tira masinwini ni ku aketa tiyindlu. Nza ha yi alakanya a mihanzu yo tshisa ya yimpi leyi nzi yi wonileko timbhirini ta Minsk. A ruwa gi wa tele hi tisinya toswa. Lomu ka zindlelandlelana ni lomu khwatini ku wa tele hi zirumbi za vanhu ni mahaxi ya kufa ma nga kukumukile. Nzi lo wona tikareta ni zibhamu nzi tlhela nzi wona ni zihaha-pfhuka na zi hahlukele. Nzi wa kari nzi wona hi mahlo a makhombo ya ku tshova a milayo ya Nungungulu.

A yimpi yi lo mbhela hi 1945, kanilezi hi wa ha konelwe ku tshama khume ga malembe paxweni hi kota ya lezi hi nga ala kulwa yimpi. Ka malembe manharu yo sangula, hi wa nga tlhangani kutani ku kuma zakuga za moya zi gandlilweko. Hi wa bhula ni va makabye vo kari va xisati hi mapapilo, kanilezi vonawu va lo khonwa va konelwa ku mbheta 25 wa malembe livaleni la xanisa.

“Na hi nga se mbheta malembe lawo, hi lo humesiwa hiya kaya hi 1950. A xikhati lexi nzi nga hi paxweni, mamani ni nzisana ya mina Maria va lo maha Timboni ta Jehova! A tinhonzo ta mina ti wa nga se maha Timboni, kanilezi ti wa gonza a Biblia. Hi kota ya lezi nzi nga xumayela hi kuhiseka, a masochwa ya le União Soviética ma lo lava ku nzi valela kambe. A vamakabye lava va nga kari va rangela a ntiro va lo nzi kombela lezaku nzi vunetela a ku maha mabhuku lomu hasi. Nzi wa hi ni 24 wa malembe.”

KULONGISELA MABHUKU

“A Timboni ti wa ranza ku wula lezi, ‘Loku a ntiro wa Mufumo wu beletelwa seno handle, wu ta simama lomu hasi.’ (Mav. 28:28) Ka xikhati lexo, a kutala ka mabhuku ya hina ma wa gandliwa ka matshamu ya lomu hasi. A ‘hofisa’ ya mina yo sangula yi wa hi kwarutu yi nga hi lahasi ka muti wa nhonzo ya mina Dmitry. Nzi wa tshuka nzi mbheta maviki mambiri yo tala na nzi nga humangi lahandle. Loku a xiphefu xi timeka hi ku vumala moya, nzi wa etlela lahasi nzi rinzela kala ku nghena moya wa wuswa.

“Ka siku go kari, a makabye wo kari nzi nga tira naye i lo nzi wutisa lezi, ‘Nikolai, u bapatizilwe?’ Hambu lezi nzi nga hi ni 11 wa malembe na nzi tirela Jehova, nzi wa nga se bapatizwa. Hikwalaho, i lo bhulisana na mina hi mhaka leyo, zonake nzi bapatizwa ka wusiku galego lomu tiveni na nzi hi ni 26 wa malembe. Anzhako ka malembe manharu, nzi lo engetelwa wutihlamuleli, nzi maha xiro xa Kometi ya Tiko. Ka xikhati lexo, a vamakabye lava va nga kala va nga se khonwa va wa yimisiwa kasi ku valeta lava va nga valelwa, niku a ntiro wa Mufumo wu wa nga nyimi.”

ZIKARATO ZA KU TIRA LOMU HASI

“A ntiro wa ku gandla mabhuku lomu hasi wu wa karata nguvu ku hunza paxo! Kasi nzi nga kumiwi hi masochwa ya KGB, nzi lo mbheta ntlhanu wa malembe ni mambiri na nzi ngayi mitlhanganweni ya bandla, hikwalaho nzi wa fanele ku khatalela wumoya ga mina ha nzoce. Nzi wa wona a ngango wa mina ntsena loku nzi va enzela, kanilezi zi wa kala. Hambulezo, va wa xi zwisisa a xiyimo xa mina niku lezo zi wa nzi tiyisa-hlana. A ku tshama nzi karatekile ni xilaveko xa ku tshama hi ku ti wonela zi lo nzi mbheta ntamu. Hi wa fanele ku rinzela zontlhe. Hi xikombiso, ka wusiku go kari ku lota maphoyisa mambiri laha ka muti lowu nzi nga tshama ka wona. Nzi lo tlula hi janela ga tlhelo legi ginwani ga yindlu nzi tsutsumela khwatini. Nzi lo ya huma ka simu go kari zonake nzizwa miloti yo kala ku toloveleka. A xikhati lexi nzi ngazwa guwa ga zibhamu, nzi lo tiva lezaku a miloti leyo yi wa hi ya tibala! A munwe wa lava va nga nzi hlongolisa i lo khilela haxi a zama ku nzi hlongola na a duwulela kala a mbhelelwa hi tibala. A bala yinwe yi lo nzi kuma woko. Hi kugumesa, anzhako ka 5 wa tikilometro na nzi hlongoliwa, nzi lo pona hi ku fihlala lomu khwatini. Loku ku hunzile xikhati, na nzi hi kulamulweni, nzi lo byeliwa lezaku va duwulile 32 wa makhati!

“Kota lezi nzi mbhetileko xikhati xo leha lomu hasi, nzi wa kwalele nguvu. Lezo zi wa tekela ku komba a ku nzi wa tira yini. Hikwalaho nzi lo mbheta xikhati xa hombe laha munwini hi laha nzi nga zi kota hi kona. A ku hanya lomu hasi zi lo khumba a lihanyo la mina kambe. Ka khati go kari, nzi lo tsanzeka ni kuya ka mutlhangano wa lisima ni vamakabye vanwani hi kota ya zongola gi nga huma hi lomu ka tinhovu ni lomu kanwini.”

KUKHONWA KA NIKOLAI

“Hi 26 ka Janeiro wa 1957, nzi lo khonwa. Anzhako ka ntlhanu wa tihweti ni yinwe, a Hubye ya Hombe ya Ucrânia yi lo tivisa a tsayiselelo wa mina. Nzi wa konelwe ku dawa hi vaduwuli, kanilezi kota lezi a tsayiselelo wa kufa wu nga sina wu nga ha tiri tikweni lego, a tsayiselelo wa mina wu lo ciciwa wu maha 25 wa malembe ya ku tshama paxweni. A ntlhanu wa hina ni vanharu hi lo konelwa ku mbheta 130 wa malembe tivaleni ta xanisa, loku hi patsa malembe lawa munwe ni munwani a nga konelwe wona. Hi lo rumelwa ka tivala ta Mordvinia, laha ku nga hi ni xipimo xa 500 wa Timboni. Hi wa tlhangana kufihlaleni hi mitlawa yi tsongwani kasi ku gonza A Murinzeli. Anzhako ka ku gonza mabhuku yo kari ya hina ma nga khomilwe, a mugadi wo kari i lo wula lezi: ‘Loku mo simama ku ma gonza, mu nga ta hluliwa hi nchumu!’ Xontlhe xikhati hi wa tira hi kutsumbeka niku a kutala ka zikhati hi wa maha zo hunza lezi hi nga rumiwa. Hambulezo, a nduna ya livala yi lo sola yiku: ‘A ntiro lowu mu wu mahako laha a wu hi vuni nchumu. Lexi hi xi lavako ka nwina kuva mu hi seketela mu tlhela mu tsumbeka ka hina.’”

A KUTSUMBEKA KAKWE A KU MBHELANGI NTAMU

A xikhati a nga tlhatlhiwa livaleni la xanisa hi 1967, kokwani Nikolai i lo vunetela ku xaxameta mabandla le Estonia ni São Petersburgo, Rússia. Kusanguleni ka 1991, va lo suselwa nanzu lowu va nga nyikilwe hi 1957 hi ku kala ku nga hi na xikombiso xa xionho va xi mahileko. Ka xikhati lexo, a Timboni to tala ti nga xanisekile mandleni ya tihosi ti lo suselwa nanzu wa tona. Hi 1996, Nikolai i lo rura aya doropeni ga Velikiye Luki le Pskov Oblast, ku nga ka pfhuka wa xipimo xa 500 wa tikilometro kusukela São Petersburgo. I lo xava ximutana, niku hi 2003 ku lo akiwa Salawu ya Mufumo lomu ka petso wakwe. Inyamutlha, ku na ni mabandla mambiri yo nyuka ma tlhanganako ka Salawu leyo.

Mina ni nuna wa mina hi tira ka hofisa ya ravi ya Timboni ta Jehova le Rússia. Hi Março wa 2011, tihweti ti tsongwani mahlweni ka kufa kakwe, kokwani Nikolai i lo hi enzela hi khati go gumesa. A magezu yakwe ma lo hi khumba nguvu mbilu a xikhati a nga hi byela lezi na aku ngerungeru matihlo: “Ka zimaho zontlhe, nzi nga wula lezaku a siku ga wuntlhanu ni mambiri ga ku renzelekela Jeriko gi sangulile.” (Jox. 6:15) I wa hi ni 85 wa malembe. Hambu lezi a wutomi gakwe gi nga kala kuva go olova, i lo gi tlhamusela hi magezu lawa: “A nzo ku tsaka hi lezi nzi nga hlawula ku tirela Jehova na nza ha hi muswa! A nzi tshukangi nzi ti laya hi kota ya lezo!”