Tiferiado

Gi tumbuluka kwihi a Siku ga São Valentim kutani Siku ga Zigango?

The World Book Encyclopedia gi hi byela lezi: “A Siku ga São Valentim gita hi ka siku ga mubuzo wa maKristu mambiri ya ku dayelwa kukholwa ma nga vitwa Valentim. Kanilezi a mikhuwo leyi yi yelanako ni siku legi . . . kuzilava yi sukela ka mubuzo wa kale wa Roma wu vitwako Lupercalia wu nga mahiwa hi 15 ka Fevereiro lembe ni lembe. A mubuzo lowo wu wa dzunza Juno, a nungungulu wa xisati wa Roma a nga hi nungungulu wa vavasati ni wukati, na Pã, a nungungulu wa ntumbuluko.” — (1973), Vol. 20, p. 204.

Wu tumbuluka kwihi a mukhuwo wa ku yimisa siku ga ku dzunza vamamani?

A Encyclopædia Britannica gi ngalo: “Mubuzo wu humako ka mukhuwo wa ku khozela vamamani le Grekia wa kale. A ku khozela vamamani zinwe ni mikhuwo yi nga mahelwa Cibele kutani Reia, a Mamani wa Hombe wa Vanungungulu, zi wa mahiwa hi 15 ka Março tikweni gontlhe ga Asia wa Mutsongwani.” — (1959), Vol. 15, p. 849.

Hi wahi a matshinya ya milayo ya Biblia ma tlhamuselako a mawonela ya maKristu xungetano hi mikhuwo yo alakanya zimaho za matimu ya wupolitika ya tiko?

Joh. 18:36: “Jesu i lo hlamula [a mwamangulu wa Roma], aku: A mufumo wa mina a hi wa misava.”

Joh. 15:19: “Loku [nwina valanzeli va Jesu] mu wa hi va tiko, a tiko ngha gi ranzile a za gona; kanilezi lezi mu nga hiko va tiko, kanilezi mu hlawulilwe hi mina, nzi mu susa tikweni, hikwalaho a tiko ga mu venga.”

1 Joh. 5:19: “A tiko gontlhe gi le ntanwini wa loyi wa kubiha.” (Ringanisa Johani 14:30; Kuvululelwa 13:1, 2; Danieli 2:44.)

Tiferiado tinwani ta lomu zipanzeni ni ta matiko

Ti tele. A hi nge tlhamuseli tontlhe laha. Kanilezi a matimu ya tona ma nyikilweko laha hehla ma komba zo kari xungetano hi lezi hi nga ha zi langutelako ka feriado yihi ni yihi, niku a matshinya ya milayo ya Biblia lawa ma sinako ma tlhamuselwe ma nyika wurangeli go enela ka lava va xuvako nguvu ku maha lezi zi tsakisako Jehova Nungungulu.

Zifananiso

Xana yi wula yini a Mhaka ya Nungungulu xungetano hi ku maha zifananiso kasi zi tiriswa kukhozeleni?

Ekso. 20:4, 5: “U nga ti maheli xifananiso xi vatlilweko xo fanana ni zilo lezi zi nga le hehla tilweni, hambu ni lezi zi nga lahasi misaveni, ni xa lezi zi nga lomu matini lahasi ka misava. U nga zi khizameli, hambu ni ku zi tirela [‘ku zi khizamela kutani ku zi khozela,’ Fi]; hakuva mina Jehova, Nungungulu wa wena, nzi Nungungulu wo pinyama [‘a lonzako ku khozelwa yece,’ NM].” (A maletela ma byeketwa hi hina.) (Wona lezaku ku beletelwa a ku maha zifananiso ni ku zi khizamela.)

Levi 26:1: “Mu nga ti maheli zifananiso za vanungungulu; mu nga ti yimiseli xifananiso xi vatlilweko, ni timhinga [‘timhanze to basa,’ NM]; ni lomu tikweni ga nwina mu nga yimisi a ribye legi gi nga ni xifananiso mu khizama ka gona, hakuva hi mina Jehova, Nungungulu wa nwina.” (A ku na xifananiso ni xinwe lexi a vanhu va nga wa ta xi yimisa kasi va xi khozela.)

2 Kor. 6:16: “Ku kwihi a kuvumelana ka tempeli ya Nungungulu ni zifananiso ke? Hina hi tempeli ya Nungungulu a hanyako.”

1 Joh. 5:21: “Vana vanga, chavani a zifananiso za vanungungulu va mawunwa.”

Xana a zifananiso zi nga tiriswa kota zilo zo vunetela kukhozeleni ka Nungungulu wa lisine?

Joh. 4:23, 24, BJ: ‘A vakhozeli va lisine va ta khozela Dadani hi moya ni zinene: hakuva Dadani i lava a vakunghahi a kuva vakhozeli vakwe. Nungungulu i moya, ni lava va mu khozelako va fanele ku khozela hi moya ni zinene.’ (Lava va khegelako ka zifananiso kasi zi va vuna a ku ti hendleleta ka Nungungulu a va mu khozeli hi “moya ni zinene” kanilezi va khegela ka lezi va zi kotako ku zi wona hi mahlo yabye ya xiviri.)

2 Kor. 5:7: “Hina hi famba hi kukholwa, a hi fambi hi kuwona.”

Isa. 40:18: “Nungungulu mu ta mu fananisa na mani, hi xihi xifananiso mu ta nga xi maha xo ringana naye?”

Miti. 17:29, BJ: ‘Lezi hi nga vana va Nungungulu, ngha hi nga alakanyi lezaku a wuNungungulu gi fanana ni nzalama, ni siliva, kutani ribye, zi nga zilo zi vatlilweko hi wutlhari ga munhu.’

Isa. 42:8: “Nzi Jehova, hi gona vito ga mina lego; nzi nga ta nyikela ka munwani a wukulu ga mina, hambu ni wudzunzo ga mina ka zifananiso [‘zilo zi vatlilweko,’ Dy].”

Xana hi fanele ku khozela a “vobasa” kota vayimeli va hina ka Nungungulu, kuzilava hi tirisa a zifananiso zabye kota zilo zo hi vunetela wukhozelini ga hina?

Miti. 10:25, 26, BJ: ‘Laha Pedro a nga enghena mutini, Korneliu i lo mu tlhangaveta, awa mikonzweni yakwe, a mu khizamela. Kanilezi Pedro i lo mu vuxa, aku: Suka, u yima, minawu nzi munhu kota wena.’ (Kota lezi Pedro a nga vumelangiko a ku khozelwa ka xikhati lexo a nga hi kona wutsumbu, xana i wa ta hi kuca a ku khizamela a xifananiso xakwe? Wona kambe Kuvululelwa 19:10.)

Joh. 14:6, 14: “Jesu aku kakwe: Mina nzi ndlela, ni zinene, ni wutomi; a nga kona a tako ka Dadani, loku a ngati ha mina. Loku mu kombela xa nchumu hi vito ga mina, nzi ta xi maha.” (Jesu laha i wula ziku dlunya lezaku hi ta zi kota ku tshinela ka Dadani ha yena ntsena ni lezaku a zikombelo za hina zi fanele ku mahiwa vitweni ga Jesu.)

1 Tim. 2:5: “Ku kona Nungungulu munwe ntsena, kambe ni mutlhanganyisi munwe xikari ka Nungungulu ni vanhu, Kristu Jesu a nga munhu a wutsumbu gakwe.” (Laha a ku vumelelwi munhu lezaku a maha mutlhanganyisi wa ziro za bandla ga wuKristu.)

Wona kambe ka Raciocínios, maphajina 350, 351, hasi ka mhaka “Santos”.

Xana a vakhozeli va alakanya nguvu a munhu loyi a yimelwako hi xifananiso, kutani a zifananiso zinwani zi woniwa kota zo tlakuka a ku hunza zinwani?

A mawonela ya vakhozeli i mhaka ya lisima leyi yi faneleko ku alakanyelwa. Hikuyini? Hakuva a mhaka-tshinya yi kombako kuhambana xikari ka “xifananiso” ni “nungungulu wa mawunwa” hi lezi a xifananiso lexo xi tirisiswako zona.

Maalakanyweni ya mukhozeli, xana a xifananiso xa munhu xi na ni lisima lo hunza a xifananiso xinwani xa munhu yaloye? Loku zi hi tano, a mukhozeli i nyika nguvu lisima a xifananiso a ku hunza a munhu wa kona. Hikuyini a vanhu va mahako maenzo yo leha kasi va ya khozela ka wutshamu legi gi alakanyelwako a ku go basa? Xana a hi xifananiso ha xoce xi alakanyelwako lezaku xi na ni ntamu wo “hlamalisa”? Hi xikombiso, ka bhuku Les Trois Notre-Dame de la Cathédrale de Chartres, ga paderi Yves Delaporte, hi byeliwa lezi xungetano hi zifananiso za Maria le chechini ya hombe ya Chartres, le França: “A zifananiso zo vatliwa, zo pendiwa kutani lezi zi wonekako ka tinjhanela ta vidro a zi na ndhuma yo fana. . . . Zinharu ntsena zi khozelwako hi lisine la kona: Mamani wa Hina wa Cripta, Mamani wa Hina wa Pilar ni Mamani wa Hina wa ‘Belle Verrière’.” Kanilezi loku ku wa hi lezaku a vakhozeli va khatala nguvu hi munhu, ku nga hi xifananiso, a xifananiso xinwe ngha xi hi xa lisima a ku fana ni lexi xinwani, a hi zona ke?

Xana Nungungulu i zi wonisa kuyini a zifananiso lezi zi

khozelwako?

Jer. 10:14, 15, BJ: ‘A vafuli va nzalama va wisiwa tingana hi zifananiso lezi va zi vatlileko; hakuva a zifananiso zabye mawunwa, a zi na muhefemulo. Zona a zi Nyawuli, mitiro leyo xihlekiso.’

Isa. 44:13-19: “A muvatli wa tshambuluta a lipimo lakwe, a tsala minzhati hi lapis, a vatla hi xihloka, a pima hi lipimo; lezo a maha xifananiso xa munhu, a xiwumbeko xo saseka xa munhu, kasi a fela ku xi veka lomu ndlwini. Wa ti tsemela tisinya ta tisedare, a teka ni xenhe ni kuhlu, a zi hlawula xikari ka tisinya ta khwati. A byala sinya ya sululwani zonake a vula yi yi milisa. Zonake munhu a maha tihunyi hi tisinya leto, hakuva i ta zi teka a ya wora; wa dzivela nzilo ha yona a bhika zakuga; kambe a maha a nungungulu ha yona, a mu khozela, a vatla xifananiso ha yona a xi khizamela. A hisa xipanze xa sinya nzilweni, a xinwani xipanze a bhika ha xona, a woca nyama, aga a xura; a tlhela a wora, aku: Nzazwa kukufumela, hakuva nzi na ni nzilo! Zonake hi sinya yi seleko wa vatla a nungungulu ha yona, a korama mahlweni kakwe, a mu khozela, a kombela ka yena, aku: Nzi ponise, hakuva wena u nungungulu wa mina! A vakunghahi a va tivi nchumu, a va pimi nchumu, hakuva a mahlo yabye ma valilwe, a va zi koti ku wona, ni timbilu tabye laha kaku va nga pimi nchumu. A nga kona a ehleketako, a hambu ni ku pimisisa, aku ngalo: Nzi hisile a khihlanya ga sinya leyi, nzi bhika tipawu hehla ka makala, nzi woca nyama nziga; xana nzi nga maha manyalataniso hi leyi yi seleko ke? Nzi nga khizamela a xipanze xa sinya ke?”

Ezek. 14:6: “Hosi Jehova i ngalo: Wuyani, fularelani a zifananiso za nwina, . . . mu tsika a manyalataniso wontlhe ya nwina.”

Ezek. 7:20, BJ: ‘Va wa ti kulisa hi kota ya wumbhuri ga siliva yabye ni nzalama; lezi va mahileko hi zona a zifananiso za manyalataniso yabye ni zilo zo tshisa. Hikwalaho nzi zi mahile a zilo zo nyenyeza ka vona.’

[Kwadru ka phajina 11]