Timhaka ta mabhuku ma tako ka Cibhukwana ca Mutlhangano
1-7 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | MATEWU 1-3
“A Mufumo wa tilo wu tshinele”
(Matewu 3:1, 2) Hi ka lawo masiku ku nota Johani Mubhabhatisi na a kanela ciwuleni ca Judhiya, 2 aku: Hundzulukani, hakuva Mufumo wa tilo wu tshinele.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 3:1, 2
kanela: A gezu legi ga ciGreki gi wula “ku huwelela kota mubiki wa mahungu ka citshungo.” Gi khanyisa a ndlela leyi a bikako hi yona: ku nga ku huwelela laha kubaseni, na ku nga hi ku wulawula mahlweni ka ntlawa wa vanhu.
Mufumo: I khati go sangula ku tako a gezu ga ciGreki gaku ba·si·leiʹa, gi wulako mufumo wu nga ni hosi zvin’we ni cipandze leci wu fumako ka cona ni vanhu va kona. Ka 162 wa makhati lawa a gezu legi ga ciGreki gi tirisilweko lomu ka Mitsalo ya ciGreki ya wuKristu, a 55 wa wona ma lomu ka bhuku ga Matewu niku a kutala ka makhati ku wuliwa mufumo wa le tilweni wa Nungungulu. Matewu i gi tirisa nguvhu a gezu lego laha ka kuza a Ivhangeli yakwe yi ringana ku vitaniwa ku i Ivhangeli ya Mufumo.
Mufumo wa tilo: A magezu lawa ma kumeka cipimo ca 30 wa makhati niku ma lomu ka Ivhangeli ya Matewu basi. Ka Ivhangeli ya Marku ni ya Luka, ku tirisiwa a magezu “Mufumo wa Nungungulu,” lezvi zvi kombako ku a tsindza ka “Mufumo wa Nungungulu” hi le tilweni niku wu fuma hi kwaseyo. — Mt 21:43; Mr 1:15; Lu 4:43; Dha 2:44; 2 Ti 4:18.
wu tshinele: Zvi wa wula ku a Hosi ya Mufumo wa tilo yi kusuhani ni ku woneka.
(Matewu 3:4) Makunu Johani i wa hi ni tinguwo ta woya ga kameli, ni bhandi ga cikhumba ciwunwini cakwe; a kuga kakwe ku wa hi humbi ni wulombe ga khwati.
tivhidhyu ni zvithombe zva nwtsty
Tinguwo ta Johani Mubhabhatisi ni matshamela yakwe
Johani i wa boha tinguwo to mahiwa hi mawoya ya kameli, a ti tiyisa laha ciwunwini hi libhandi ya cikhumba yi nga ringana ku tlhoma ka yona zvilo zva zvi tsongwani. Muphrofeti Elija i wa boha tinguwo to fana ni taleto. (2 Tih 1:8) A tinguwo to mahiwa hi mawoya ya kameli ti wa gogonya niku a kutala ka zvikhati ti wa bohiwa hi zvisiwana. A tinguwo ta ti nene to mahiwa hi wukene kutani sedha ti wa bohiwa hi la’vo ganya. (Mt 11:7-9) Kota lezvi Johani a nga hi Munazira kusukela kupswaliweni, kuzvilava a misisi yakwe yi wa nga zangi yi tsemilwe. A tinguwo takwe ni matshamela yakwe kuzvilava zvi wa tekela ku komba ku i hanya wutomi go olova, ga ku hanyela ku maha kurandza ka Nungungulu hi kumbhelela.
Humbi
Lomu ka Bhibhiliya, a gezu “humbi” gi wula ni cihi ciharana co khwatsi i bhandzala ci nga ni zviantenana zvo koma, nguvhunguvhu lezvi zvi randzako ku famba hi mitlawa ya hombe. A mikambisiso yo kari yi mahilweko le Jerusalema yi komba ku a humbi ya khwati yi na ni 75 porsento ya maproteyina. Inyamutlha, loku va lava kuga, va susa hloko, ni minenge, ni tipapa, ni rumbu. A cipandze ci salako, ci nga cifuva, ca giwa na ci hi cimbisi kutani na ci bhikilwe. Ku wuliwa lezvaku a zviharana lezvi zvi nandzihisa ku khwatsi maphanji kutani tindzolo niku zvi tele hi maproteyina.
Wulombe ga khwati
Laha ku kombisiwa cihahla ci akilweko hi tinyoxi ta khwati (1) ni cihahla co tala hi wulombe (2). Kuzvilava a wulombe legi gi nga giwa hi Johani gi wa mahiwa hi tinyoxi to kari ta khwati ti tiviwako ku i Apis mellifera syriaca, ti kumekako kwaleyo ka cipandze leco. A tinyoxi leto to leva ti hanya ka wutshamu galego ga cihala ciwuleni ca Judhiya kanilezvi a ti maheki ku fuya. Hambulezvo, ka zana ga malembe ga wu 9 Mahlweni ka Kristu, a vanhu va le Izrayeli va wa fuya tinyoxi lomu ka min’wamba ya wumba. Ku kumilwe min’wamba yo tala ka cipandze co kari ci nga hi dhoropa (leci zvezvi ci tiviwako ku i Tel Rehov) le Nkoveni wa Jordhani. A wulombe ga kona gi wa mahiwa hi tinyoxi ta lixaka lo kari zvi wonekisako ku khwatsi ti tekilwe lomu zvalezvi va nge i Turkiya.
Kela titshomba ta moya
(Matewu 1:3) Judha na Tamare va beleka Perezi na Zera; Perezi a beleka Hezroni, Hezroni a beleka Aramu,
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 1:3
Tamare: Hi yena wo sangula ka ntlhanu wa vavasati va tako ka xaxameto wa Matewu wa vanhu lava Mesiya a nga huma ka vona. Lava van’wani va mune hi Rahabi na Rute, va nga hiko vaIzrayeli (vhesi 5); Bhate-xebha, “kata Uriya” (vhesi 6); na Mariya (vhesi 16). Kuzvilava a vavasati lava va nghenile ka xaxameto lowo wo tala hi vavanuna hi kota ya lezvi ku nga ni nchumu wo koka kupima ka ndlela leyi mun’we ni mun’wani wabye a nga maha hi yona mupswali wa Jesu.
(Matewu 3:11) Mina ndzi mu bhabhatisa hi mati kasi ma hundzuluka; kanilezvi loyi a tako ndzhako ka mina i na ni ntamu ku ndzi hundza mina; a ndzi faneli ni ku rwala zvilato zvakwe; yena i ta mu bhabhatisa hi moya wa ku basa ni ndzilo.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 3:11
ndzi mu bhabhatisa: Kutani “ndzi mu nyupeta”. A gezu ga ciGreki gaku ba·ptiʹzo gi wula “ku dhupela; ku bhun’wala”. A mavhesi man’wani ya Bhibhiliya ma komba ku a kubhabhatisa ku nyupeta munhu yentlhe. Ka khati go kari, Johani i wa kari a bhabhatisa ka wutshamu go kari le Nkoveni wa Jordhani, kusuhani ni Salimi, “hakuva hi kona ku nga hi ni mati manyingi”. (Jo 3:23) A cikhati leci Filipu a nga bhabhatisa wanuna wa le Etiyopya, “va no nghena matini hi wumbiri gabye”. (Mit 8:38) A Septuaginta gi tirisa gezu galego ga ciGreki ka 2 Tih 5:14 loku gi tlhamusela ku Namani i yile “a ya ti peta 7 wa zvikhati le Jordhani”.
8-14 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | MATEWU 4-5
“Lezvi hi zvi gondzako ka Kanelo ya Jesu ya le Citsungeni”
(Matewu 5:3) “Va katekile lava va nga ni tora ga ku tiva Nungungulu, hakuva a Mufumo wa matilo wabye. — Tradução do Novo Mundo.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 5:3
Va katekile: A gezu ga ciGreki legi gi hundzuluselweko ku “va katekile” hi kukongoma gi wula ku “va tsaka”. Kanilezvi a hi ku xalala basi a ku khwatsi hi loku munhu a tsakisiwa hi co kari. Laha ka ku wulawula hi vanhu, gi wula a tshamela ga munhu a katekisiwako a tlhela a tsakelwa hi Nungungulu. A gezu galegi ga gin’we ga ciGreki ga tirisiwa na ku wulawuliwa hi Nungungulu na Jesu kungangameleni kakwe le tilweni lezvaku va “tsaka”. — 1 Ti 1:11; 6:15.
lava va nga ni tora ga ku tiva Nungungulu: A gezu ga ciGreki legi gi hundzuluselweko ku “lava va nga ni tora”, hi kukongoma, “lava va nga zvisiwana (va vhumalako; va kalako va nga hi na cabye; va kombelako)”, laha gi wulawula hi lava va vilelako zvi tlhela zvi va karata nguvhu. A gezu lego hi galegi gi nga tirisiwa laha ku wulawuliwako hi “mukombeli” Lazaru ka Lu 16:20, 22. A magezu ya ciGreki lawa ma tako ku “zvisiwana moyeni” ka maBhibhiliya yo kari ma wula vanhu va bayisekako nguvhu hi ku tiva ku zvisiwana hi tlhelo ga moya kutani va vilelako ku tiva Nungungulu.
(Matewu 5:7) Va katekile lava va nga ni wuxinji, hakuva va ta mahelwa wuxinji.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 5:7
wuxinji: A Bhibhiliya loku giku “wuxinji” a gi wuli ntsena ku tsetselela kutani ku lamula na u zwela wusiwana. A kutala ka zvikhati gi wula kuva ni tipswalo ni ku tsetsa laha ka kuza u kuceka ku maha cokari kasi ku vhuna loyi a vhumalako.
(Matewu 5:9) “Va katekile lava va hlotako kurula hakuva va ta vitaniwa vana va Nungungulu. — NM.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 5:9
lava va hlotako kurula: Vanhu vaku a va tshami na va rulile basi, kanilezvi va tlhela va neha kurula laha ku nga hava.
w07 1/12 17
Gondzisa n’wana wa wena a kuva munhu wo rula
A vapswali va maKristu va zvi lava nguvhu ku gondzisa vana vabye lezvaku va ‘lava kurula, va ku landzela’. (1 Pedro 3:11) A litsako leli munhu a li kumako hi ku hlota kurula li hundza kutikarata kontlhe ku lavekako kasi ku daya kukanakana, kukarateka, ni civiti.
Kela titshomba ta moya
(Matewu 4:9) aku ngalo kakwe: Ndzi ta ku nyika zvontlhe lezvi zvilo, loku uwa lahasi u ndzi khozela.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 4:9
u ndzi khozela: A gezu ga ciGreki legi laha gi hundzuluselweko ku “ku khozela” gi ka tshamela gi kombako cimaho ca cikhatanyana. Loku Sathani aku “u ndzi khozela” i wa nga wuli ku Jesu a tshamela ku mu khozela kutani ku mu khozela kala rini; i wo lava ku a khizama a mu “khozela” khati gin’we basi.
(Matewu 4:23) Jesu i no ndzulandzula le Galileya gontlhe, na a gondzisa masinagogeni yabye, na a kanela ivhangeli ya mufumo, a chuma tixaka tontlhe ta tinghumbe, ni tixaka tontlhe ta mababyi cikari ka vanhu.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 4:23
a gondzisa . . . a kanela: A ku gondzisa ku hambene ni ku kanela hakuva a mugondzisi a nga lumbeli ku wula timhaka basi; i wula, a tlhamusela, a tirisa timhaka ti kholwisako, a tlhela a tiyisa.
15-21 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | MATEWU 6-7
“Simama ku lava a Mufumo wa Nungungulu ku ranga”
(Matewu 6:24) A ku na munhu a zvi kotako ku tirela tihosi timbiri; hilezvi i ta venga yin’we, a randza yin’wani, kutani i ta namarela ka yin’we, a kanyisa yin’wani. A mu zvi koti ku tirela Nungungulu ni Mamona [“Titshomba”, NM].
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 6:24
ku tirela: A gezu ga kona ga ciGreki gi wula kuva citiri ci tirelako munhu mun’we basi. Laha Jesu i wa wula ku a muKristu a nge zvi koti ku tirela Nungungulu yece kota lezvi zvi mu fanelako, seno kambe na a zama ku hlengeletela titshomba.
(Matewu 6:33) Kanilezvi a kuranga lavani Mufumo wakwe, ni kululama kakwe, zvonake ku ta engetelwa ka n’wina zvontlhe lezvi zvilo.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 6:33
lavani: A gezu ga ciGreki gi tirisilweko laha gi komba ku lezvo a zvi nyimi; zvi nga wuliwa ku “Simamani ku lava”. A valandzeli va Jesu va wa nga ta lava Mufumo hi cikhati co kari va guma va tsika vaya ka zvin’wani. Kanilezvi, va fanele ku rangisa zvona wutomini gabye.
Mufumo: A maphepha yo kari ya mitsalo ya kale ya ciGreki ma li “Mufumo wa Nungungulu”.
wakwe: Ku wuliwa Nungungulu, a “Raru . . . wa le tilweni” a kumbukiwako ka Mt 6:32.
kululama: Lava va lavako a kululama ka Nungungulu va hatla va maha kurandza kakwe va tlhela va landzela milayo yakwe xungetano hi lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi bihileko. A gondzo leyi yi wa hambene nguvhu ni leyi ya vaFarisi, lava va nga ti vangele kululama ka vona venyi. — Mt 5:20.
Kela titshomba ta moya
(Matewu 7:28, 29) Ku te laha Jesu na mbhetile leti timhaka, a zvidlemo zvi no hlamala hi kugondzisa kakwe; 29 hakuva i no va gondzisa kota mun’we a nga ni ntamu, na ku nge khwatsi hi vatsali vabye.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 7:28, 29
zvi no hlamala: A gezu ga ciGreki gi tirisilweko laha gi nga hundzuluseliswa ku “va no tala hi kuhlamala laha ka kuza va vhumala ni co wula.” Lezvi gi tisako zvona zvi komba ku a kuhlamala loko a ku vangi ka cikhatanyana; a magezu yakwe ma simamile mava ni ntamu ka zvidlemo lezvo.
kugondzisa kakwe: A magezu lawa ma wula magondzisela ya Jesu, ku nga lezvi a nga gondzisisa zvona, ni lezvi a nga gondzisa — zvontlhe lezvi a nga gondzisa ka Kanelo yakwe ya le Citsungeni.
na ku nge khwatsi hi vatsali vabye: Wutshan’wini ga ku tshaha magezu ya varabi, kota lezvi zvi nga mahiwa hi vatsali, Jesu i wulawula kota muyimeli wa Jehovha, kota mun’we a nga ni ntamu, hi ku seketela tigondzo takwe ka Mhaka ya Nungungulu. — Jo 7:16.
22-28 KA JANEIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | MATEWU 8-9
“Jesu i randzile vanhu”
(Matewu 8:1-3) Laha na a relele hi le citsungeni a zvidlemo zva hombe zvi no mu landzela. 2 Zvonake ku nota kakwe a wa hlokonho a ta mu khizamela, aku: Hosi, loku u zvi randza, wa zvi kota ku ndzi basisa. 3 Jesu i no nawuluta a canja gakwe, a mu khumba, aku: Ndza zvi randza, basiswa wena! Zvalezvo a hlokonho yakwe yi no basiswa.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 8:3
a mu khumba: A Nayo wa Mosi wu waku lava va nga ni hlokonho va fanele ku hambaniswa ni van’wani kasi va nga va tluleti. (Le 13:45, 46; Mitse 5:1-4) Kanilezvi a varangeli va wukhongeli ga ciJudha va wa vekile milayo yin’wani yo engeteleka. Hi cikombiso, a munhu i wa nga faneli ku tshinelela munhu wa hlokonho ka pfhuka wo ringana 1,8 metro, kanilezvi ka masiku lawa ku ngaba moya, va waku a pfhuka lowo wu fanele kuva wa 45 metro. A milayo leyo yi wa maha ku a vanhu va hlokonho va xanisiwa. A matimu ma dzundza rabi wo kari a nga fihlala vanhu va hlokonho ni mun’wani a nga va hoxela maribye kasi va nga mu tshineleli. Kanilezvi Jesu i mu zwele nguvhu wusiwana wanuna loye wa hlokonho laha ka kuza a maha zvilo zvaku a vaJudha van’wani va wa nga ta tshuka va zvi ringisa — a khumba wanuna loye. Phela i wa zvi kota ku mu hanyisa hi gezu basi, hambulezvo i mu khumbile. — Mt 8:5-12.
Ndza zvi randza: Jesu a nga zwangi cikombelo basi kanilezvi i tlhelile a kombisa kuxuva ka hombe ka ku ci khatalela, lezvi zvi kombako ku a nga zvi mahangi hi ku i kombelwe basi.
(Matewu 9:9-13) Laha Jesu na a suka laho, i no wona a munhu a vitwako Matewu, na a tshamile wutshan’wini go hlengisa; i te ngalo kakwe: Ndzi landze. Yena i no suka, a mu landzela. 10 Zvonake laha na a tshamile kugeni lomu ndlwini yakwe, a vahlengisi vanyingi ni vawonhi va no ta tshama zvin’we na Jesu ni vapizani vakwe laha kugeni. 11 Laha vaFarisi va nga zvi wona, vaku ka vapizani vakwe: Hikuyini a mugondzisi wa n’wina a gako ni vahlengisi ni vawonhi ke? 12 Laha Jesu na a zvi zwile, i te ngalo: Lava va hanyako a va lavi n’anga, kanilezvi sine lava va babyako. 13 Fambani mu ya gondza lezvaku zvi wula yini le’zvo ngalo: Ndzi randza wuxinji, a ndzi randzi miphahlo. Hakuva a ndzi telangi a ku ta vitana a valulamileko, kanilezvi a vawonhi.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 9:10
na a tshamile kugeni: Kutani “na a tshamile mezeni”. A ku tshama zvin’we ni munhu mezeni zvi wa komba kuzwanana ka hombe naye. Hikwalaho, a vaJudha masikwini ya Jesu va wa nga toloveli ku tshama meza yin’we, kutani kuga zvin’we, ni vanhu vo kala va nga hi vaJudha.
vahlengisi: A vaJudha vo tala va wa hi vahlengisi va khupo na va tirela vaRoma. A citshungu ci wa va venga vaJudha lavo hi lezvi va nga tirisana ni mufumo wa gimbe tiko ni lezvi va nga londza khupo wo hundza lowu wa nayo. A vahlengisi va khupo va wa nyenyiwa hi vaJudha-kulobye, lava va nga va veka ka ntlawa wun’we ni vawonhi ni zvibhayi. — Mt 11:19; 21:32.
(Matewu 9:35-38) Jesu i no ndzulandzula mitini yontlhe ni zvimitaneni, a gondzisa masinagogeni, na a kanela Ivhangeli ya mufumo, a chuma tontlhe tixaka ta tinghumbe ni tixaka tontlhe ta mababyi. 36 Kanilezvi laha na a wonile zvidlemo, i no zvi zwela wusiwana, hakuva va wa xaniseka na va hangalakile, kota tiyivhu ti nga hava murisi. 37 Hi laha a ngaku ngalo ka vapizani vakwe: A kutshovela ka hombe nguvhu, kanilezvi a zvitiri zvi tsongwani. 38 Hikwalaho kombelani a Hosi ya kutshovela, lezvaku yi rumela a zvitiri kutshoveleni ka yona.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 9:36
i no zvi zwela wusiwana: A gezu ga ciGreki gaku splag·khniʹzo·mai gi tirisilweko laha ka magezu lawa gi yelana ni “marumbu” (esplagʹkhna), lezvi zvi kombako tshamela gi zwalako lomu nyameni, a kutizwa ko eta. Gin’we ga magezu ya ciGreki ya ntamu nguvhu ya ku wulawula hi tipswalo.
Kela titshomba ta moya
(Matewu 8:8-10) A nduna ya zana yi no hlamula, yiku: Hosi, a ndzi fanelwi lezvaku u enghena lomu ndlwini ya mina; kanilezvi wula a gezu gin’we ntsena, a nandza ga mina gi ta hanya. 9 Hakuva na mina ndzi munhu a fumiwako; na ndzi hi ni masochwa ma nga lahasi ka mina. Loku ndziku ka loyi: Famba, wa famba; ni ka mun’wani: Ngone, ata; ni ka citiri ca mina: Maha leci, ci ci maha. 10 Laha Jesu na a zvi zwile, i no hlamala, aku ka lava va mu landzelako: Hizvinene ndziku ka n’wina, a ndzi se ku kuma a kukholwa ka hombe ko kota loku, hambu ni ka Izrayeli.
w02 15/8 13 ¶16
“Ndzi mu nyikile cikombiso”
16 Hi kufanana, a cikhati leci a nduna ya zana — leyi kuzvilava yi nga hi muRoma — yi ngaya ka Jesu yi ya mu kombela ku hanyisa nandza ga yona, Jesu i wa zvi tiva ku yi na ni zvihoxo. A nduna ya masochwa ka masiku lawo kuzvilava yi wa sina yi mahile zvilo zvo tala zva tihanyi, ku halata nkhata, ni zva wukhozeli ga mawunwa. Hambulezvo, Jesu i vekile kupima ka nchumu wa wu nene wu nga hi kona ka wanuna loye — ku nga kukholwa ka hombe. (Matewu 8:5-13) Ka khati gin’wani, laha Jesu a nga wulawula ni muwonhi a nga belelwe mhandzeni laha reveni gakwe, a nga mu kawukangi hi zvigoho lezvi a nga zvi mahile, kanilezvi i no mu tiyisa hi kutsumba ka wumandziko. (Luka 23:43) Jesu i wa zvi tiva khwatsi ku a ku wona van’wani u va sola zvi to va tsema hlana basi. Handle ko kanakana, lezvi a nga ti karatela ku wona zva zvi nene ka van’wani zvi va kucile kuya mahlweni va chukwatisa mahanyela yabye.
(Matewu 9:16, 17) A nga kona a tsemako ciziva ka nguwo ya yiswa a ci rungela ka nguwo ya kale hakuva a ciziva leco ci ta koka nguwo leyo yi engetela ku handzuka. 17 A nga kona kambe a chelako vhinyo ya yiswa ka mikwama ya kale. Hakuva loku a maha lezvo, a mikwama yi ta phuxuka, a vhinyo yi halaka ni mikwama ya kona yi wonheka. Kanilezvi a vanhu va chela vhinyo ya yiswa ka mikwama ya yiswa kasi zvontlhe zvi hlayiseka.” — NM.
jy 70 ¶6
Hikuyini a vapizani va Jesu va kalako va nga pfhungi?
Jesu i vhuna vapizani va Johani Mubhabhatisi lezvaku va zwisisa ku a vanhu va nga rindzeli ku a valandzeli vakwe va ti zwananisa ni mikhuwo ya ciJudha, yo kota ku pfhunga. A nga telangi ku ta chela ciziva kutani ku tlhavinyeta makhozelela ya cikale, ma bolileko, lawa ma nga hi kusuhani ni ku fuvisiwa. A wukhozeli legi Jesu a kucako vanhu ku gi landzela a hi ga ku landza a ciJudha ni mikhuwo ya cona yo vekiwa hi vanhu. A nga lavi ku rungela ciziva ca nguwo ya yiswa laha ka nguwo ya kale kutani ku chela vhinyo ya yiswa lomu ka mikwama ya kale.
29 KA JANEIRO–4 KA FEVEREIRO
TITSHOMBA TI NGA KA MHAKA YA NUNGUNGULU | MATEWU 10-11
“Jesu i humutile vanhu”
(Matewu 10:29, 30) A zvinjingiri zvimbiri a zvi xavisiwi hi mali ya lahasi nguvhu ke? Hambulezvo ci hava ni cin’we ci wako lahasi na Papayi wa n’wina a nga zvi tivi. 30 Kanilezvi hambu ni misisi yontlhe ya tihloko ta n’wina yi hlayilwe. — NM.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 10:29, 30
zvinjingiri: A gezu ga ciGreki gaku strou·thiʹon i gezu ga ku tsongahata gi wulako ni cihi cinyanyani ca ci tsongwani, kanilezvi a kutala ka zvikhati gi wa tiriselwa ku wula zvinjingiri, zvi nga zvona zvinyanyani zva zvi tsongwani nguvhu ka zvontlhe zvi xavisiwako kota zvakuga.
mali ya lahasi nguvhu: Hi kukongoma i “assário”, wu nga hi muholo wa munhu a tirileko 45 minuto basi. (Wona a Ciyengetelo B14 ca Tradução do Novo Mundo.) Ka khati lego, a nga hi Galileya hi khati ga wunharu, Jesu i te a zvinjingiri zvimbiri zvi xaviwa hi assário. Ka khati gin’wani na a tira le Judhiya, kuzvilava na ku hundzile lembe, Jesu i te a ntlhanu wa zvinjingiri zvi nga xaviwa hi ma assário mambiri basi. (Lu 12:6) Loku hi fananisa mahungu lawo, hi wona ku a zvinjingiri zvi wa chipisiwa nguvhu laha ka kuza a vaxavisi va nyikela ca wutlhanu hi mahala.
hambu ni misisi yontlhe ya tihloko ta n’wina yi hlayilwe: Ku wuliwa lezvaku a misisi ya hloko ya munhu yaba ma 100 000 ni ku hundza. A kuva Jehovha a tiva khwatsi zvilwana lezvo zva zvi tsininani zvi hi tiyisa lezvaku wa khatala nguvhu hi valandzeli va Kristu.
tivhidhyu ni zvithombe zva nwtsty
Cinjingiri
A zvinjingiri zvi wa hi zvona zva baratu nguvhu ka zvontlhe zvinyanyani zvi nga xaviwa kasi kuga. A zvimbiri zvi wa xaviwa hi muholo wa munhu a tirileko 45 minuto basi. A gezu ga kona ga ciGreki gi nga wula ni cihi cinyanyani ca ci tsongwani, a ku patsa ni cinjingiri co fuyiwa (Passer domesticus biblicus) ni cinjingiri ca Espanya (Passer hispaniolensis), zva ha hiko kona le Izrayeli.
(Matewu 11:28) Tanani ka mina, n’wina n’wentlhe mu tirako ni ku bindzwa, ndzi ta mu humuta.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 11:28
ku bindzwa: Lava Jesu a nga va vitana va wa “bindzwa” hi kukarateka ni ku tira. A ku khozela Jehovha zvi wa hi ndzhwalo makunu hi kota ya mikhuwo ya vanhu leyi yi nga engetelwe Nayweni wa Mosi. (Mt 23:4) Hambu a Sabhadho, gi nga vekelwe ku va humuta, gi wa hi ndzwalo makunu. — Ek 23:12; Mr 2:23-28; Lu 6:1-11.
ndzi ta mu humuta: A gezu ga ciGreki laha ka ku “humuta” gi nga wula ku tshama u humula (Mt 26:45; Mr 6:31) ni ku nyimanyana ku tira kasi ku wuyisela mitamu. (2 Kor 7:13; Filem 7). Laha ka mhaka leyi ku woneka ku a “pingu” wa Jesu (Mt 11:29) wu wa patsa ku tira, wutshan’wini ga ku tshama u humula. A gezu ga ciGreki legi gi tirisilweko laha Jesu a ngaku “ndzi ta mu humuta”, gi nyika maalakanyo ya ku tiyisa ni ku nyika ntamu vanhu va kareleko kasi va xuva ku rwala pingu wakwe wo hehuka wu tlhela wu nga tsandzi.
(Matewu 11:29, 30) Rwalani a pingu wa mina, mu gondza ka mina; hakuva ndzi rulile, ndzi hi ni mbilu yi koramileko; mu ta kuma kuhumula mihefemulweni ya n’wina. 30 Hakuva a pingu wa mina a wu tsandzi, ni nzhwalo wa mina wa hehuka.
mitlhamuselo ya nwtsty ka Mt 11:29
Rwalani a pingu wa mina: Jesu i tirisile “pingu” hi ndlela yo fananisa na a wula ku vhumela ku kongomisiwa ni ku rangelwa. Loku i wo wulawula hi pingu wo khoma seno ni seno, lowu Nungungulu a nga mu rwexa yena, i wa ta ngha na a ramba vapizani vakwe lezvaku va rwala naye, yena a va vhuna. Hi ndlela leyo, a magezu lawo ma wa taku: “Rwalani na mina a pingu wa mina.” Loku wu hi pingu waku hi yena Jesu a rwexako van’wani, zvi wula ku vhumela ku kongomisiwa ni ku rangelwa hi Kristu kota mupizani wakwe.
Kela titshomba ta moya
(Matewu 11:2, 3) Laha Johani na zwile le paxweni hi mitiro ya Kristu, i no mu rumela ciwutiso hi vapizani vakwe, aku ngalo kakwe: Hi wena loyi a tako ke, kutani ha ha langutela mun’wani?
jy 96 ¶2-3
Johani i lava kuzwa magezu ya Jesu
A ciwutiso leco ca ku hlamalisa ke? Johani munhu wo hiseka loyi a nga bhabhatisa Jesu kwalomo ka malembe mambiri ndzhako, a wona moya wa Nungungulu na wu relela hehla kakwe a tlhela azwa gezu ga Nungungulu na a kombisa ku xalala hi yena. A hi na cigelo co alakanya ku a kukholwa ka Johani ku wo no titimela. Loku zvi wa hi lezvo, Jesu na a nga mu dzundzangi, kota lezvi a nga maha ka khati lego. Kanilezvi, loku ku hi ku i wa nga kanakani, hikuyini a nga wutisa lezvo?
Kuzvilava Johani i wo lava kuzwa Jesu na a tiyisa hi yece lezvaku hi yena Mesiya. Lezvo zvi wa ta mu tiyisa lomu paxweni a nga hi kona. Zvi wonekisa ku khwatsi a ciwutiso cakwe ci wula zvin’wani kambe. Ci komba ku wa zvi tiva a zviphrofeto zva Bhibhiliya lezvi zvi kombako ku Loyi a Totilweko hi Nungungulu i tava hosi ni mutlhatlhisi. Kanilezvi, makunu ka hundza tihweti to tala na Jesu a bhabhatisilwe, niku yena i lomu paxweni. Hikwalaho, Johani i lava ku tiva ku ka hata mun’wani ke, waku a nga wuliwa ku i tlhatama Jesu, kasi ku ta mbhetisela ku tatisa zvontlhe lezvi zvi nga wulilwe ku Mesiya i ta zvi maha.
(Matewu 11:16-19) Kanilezvi a cizukulwana leci ndzi ta ci fananisa ni yini? Ci fanana ni vanana va tshamileko wutshan’wini go xavisa, va nge ngalo ka vanghana vabye: Hi mu bele tinanga, kanilezvi a mu kinangi; hi hlalukile, kanilezvi a mu mahangi hlomulo. Hakuva Johani i nota a ngagi a nganwi, vaku: I na ni dhimoni. A N’wana wa munhu i nota, waga, wanwa, ve ngalo: Langutani munhu wa kulondzola, cidhakwa, munghana wa vahlengisi ni vawonhi! Kanilezvi a wutlhari gi kombisile a kululama ka gona hi mitiro ya gona.
jy 98 ¶1-2
Khombo ka cizukulwana ci nga khataliko
Jesu wa mu dzundza nguvhu Johani Mubhabhatisi, kanilezvi a vanhu laha va yileko va mu wonisa kuyini? Jesu i ngalo: “A cizukulwana leci . . . ci fanana ni vanana va tshamileko wutshan’wini go xavisa, va nge ngalo ka vanghana vabye: Hi mu bele tinanga, kanilezvi a mu kinangi; hi hlalukile, kanilezvi a mu mahangi hlomulo.” — Matewu 11:16, 17.
I wa lava ku wula yini? I zvi tlhamuselisa lezvi: “Johani i nota a ngagi a nganwi, vaku: I na ni dhimoni. A N’wana wa munhu i nota, waga, wanwa, ve ngalo: Langutani munhu wa kulondzola, cidhakwa, munghana wa vahlengisi ni vawonhi!” (Matewu 11:18, 19) Johani i wa hanya wutomi go olova kota muNazira, laha ko tlhela a ti tsona ni vhinyo, kanilezvi a cizukulwana leci ci waku i na ni dhimoni. (Mitsengo 6:2, 3; Luka 1:15) Makunu, Jesu i wa hanyisa lezvi a van’wani va nga hanyisa zvona. I waga ni kunwa hi kuringanisela, kanilezvi va waku wa hundzeleta. Zvi wonekisa ku khwatsi a vanhu lavo va wa nga ci tivi leci va ci lavako.