Va tsaka lava va tsumbekako ka Jehovha

1-2. a) Zvini lezvi a mifumo yo kari yi mahelako a vanhu va Jehovha, kanilezvi zvini lezvi vona va mahako a cikhati leci va vhukelwako? b) A kuvhukelwa ku nehisa kuyini litsako? (Wona ni mufota wa kapa.)

ZVEZVI, a vamakabye a va tiri na va tlhatlhekile hambu ku betelwa futsi ka 30 wa matiko ni ku hundza misaveni yontlhe. Ka matiko yo kari, a wuhosi gi vhalela a vamakabye va hina. Ci kona ca kubiha va nga maha? Ahihi, Jehovha a nga va woni na va mahile zvakubiha. Lezvi ntsena va zvi mahako ku lera ni ku gondza Bhibhiliya, ku bhulela van’wani lezvi va zvi kholwako ni ku nghena mitlhangano ni makholwa-kuloni. A cin’wani kambe, vontlhe a va ngheneli zva politika. Hambu lezvi ma vhukelwako nguvhu, a malandza lawa yo tsumbeka ya Nungungulu ma simama ma tsumbekileb — ma komba lezvaku a ku na leci ci nga va tsikisako a ku khozela Jehovha. Niku a vo ku tsaka hi ku maha lezvo!

² Kuzvilava u tshukile u wona mifota yo kari ya Vakustumunyu lavo vo tiya-hlanha, a tinghohe tabye na ti n’wayitela. Va tsaka hakuva va zvi tiva lezvaku Jehovha wa xalala hi vona hi lezvi va simamako va tsumbekile kakwe. (1 Kro. 29:17a) Jesu i te: “Va katekile lava va xanisiwako hi kota ya kululama. . Tsakani mu nengela, hakuva a nchachazelo wa n’wina wa hombe”. — Mat. 5:10-12.

CIKOMBISO HI VEKELWEKO

3. Kota lezvi zvi tsalilweko ka Mitiro 4:19, 20, zvini va nga maha a vapostoli laha va nga xanisiwa, niku hikuyini va nga maha lezvo?

³ A vamakabye va hina va kumana ni lezvi a vapostoli va zvi timiseleko ka zana ga malembe go sangula a cikhati leci va nga xanisiwa hi kota ya ku chumayela xungetano hi Jesu. Hi kuphindaphinda, a valamuli va Tribhunali ya hombe ya vaJudha va no “va laya lezvaku va nga wuli nchumu ne ku gondzisa hi vito ga Jesu”. (Miti. 4:18; 5:27, 28, 40) Zvini lezvi a vapostoli va nga maha? (Lera Mitiro 4:19, 20.) Va wa zvi tiva ku Jehovha, Loyi a Tlakukileko ku Hundza Vontlhe, i va ‘layile lezvaku va chumayela vanhu ni ku nyika wukustumunyu go mbhelela’ xungetano hi Kristu. (Miti. 10:42) Hikwalaho, Pedro na Johani va no tiya hlanha va wula lezvaku va ta ingisa Nungungulu na ku nga hi valamuli lavo, va tlhela vaku va nga ta nyima ku wulawula xungetano hi Jesu. Hi lisine, zvi fana ni loku va no va wutisa ku: ‘Mo xinyata futsi mu ti byela ku a milayo ya n’wina ya lisima a ku hundza leyi ya Nungungulu?’

4. Kota lezvi zvi kombisiwako ka Mitiro 5:27-29, cikombiso muni leci a vapostoli va vekeleko a maKristu wontlhe ya lisine, niku hi nga va pimanyisisa kuyini?

⁴ A vapostoli va vekile cikombiso ca cinene leci a kusukela kale a maKristu wontlhe ya lisine ma ci landzelako, ca ku “ingisa Nungungulu a ku hundza ku ingisa vanhu”. (Lera Mitiro 5:27-29.) Andzhako ka loku va bilwe hi kota ya ku simama va tsumbekile, a vapostoli va no huma Tribhunali ya Hombe ya vaJudha “na va tsakile hi lezvi va hlayelweko lava va faneleko a ku xaniseka hi kota ya vito ga Jesu”, va tlhela va simama ku chumayela. — Miti. 5:40-42.

5. Zviwutiso muni hi lavako ku hlamula ka ndzima leyi?

⁵ A cikombiso leci a vapostoli va hi vekeleko ci vhuxa a zviwutiso zvo kari. Hi cikombiso, a ciboho cabye ca ku ingisa Nungungulu a ku hundza ku ingisa vanhu ci zwananisa kuyini ni cileletelo ca Mitsalo ca ku ‘ingisa mufumo’? (Rom. 13:1) Kota ku wula ka mupostoli Pawule, hi nga ingisisa kuyini “a wuhosi ni vafumeli”, hi tlhela hi simama a ku tsumbeka ka Nungungulu, a Mufumeli wa hina wa hombe?— Tit. 3:1.

“MUFUMO”

6. a) A “mufumo” lowu wu kumbukiwako ka Va Le Roma 13:1 ku wuliwa yini, niku zvini hi faneleko ku va mahela? b) Ku ngava lezvaku a tihosi laha misaveni ti ni fanelo ya ku manda ni cihi ti ci lavako?

⁶ Lera Va Le Roma 13:1. Ka vhesi legi, a gezu “mufumo” gi wula vafumeli va vanhu lava va nga ni ntamu niku rangela van’wani. A maKristu ma va ingisa a vafumeli lavo. A tihosi leto ti vhuna ku kuva ni kurula, ti maha zvontlhe zvi kotekako kasi a vanhu va ingisa nayo, niku ka zvikhati zvin’wani ti yimela hambu hi vanhu va Jehovha. (Kuv. 12:16) Hikwalaho, hi fanele ku hakhela mikhupo, ndzuvo, hi va chava hi tlhela hi va nyika wudzundzo legi gi va faneleko. (Rom. 13:7) Hambulezvo, a mifumo leyo yi ni ntamu ntsena hi lezvi Jehovha a yi vhumelelako ku yiva ni ntamu. Jesu i vekile kubaseni a tshinya legi ga nayo a cikhati leci a nga xuxisiwa hi govhernadhori wa muRoma, Pontiyu Pilatu. A cikhati leci Pilatu a nga wula lezvaku i wa hi ni ntamu wa ku mu ponisa kutani ku mu nyikela a dawa, Jesu i te: “U wa nga tava ni ntamu hehla ka mina ne wutsongwani loku u wa nga nyikiwangi wona na zvita hi le hehla.” (Joh. 19:11) Kota lezvi hi zvi wonako ka mhaka leyi, a vafumeli vontlhe va vanhu ni varangeli va politika a va nyikiwangi fanelo ya ku manda ni cihi va ci lavako.

7. Zviyimo muni lezvi hi nga faneliko ku ingisa mufumo, niku zvini lezvi a tihosi ti faneleko ku zvi tiva?

⁷ A maKristu ma ingisa mufumo loku a milayo leyo yi nga lwisani ni milayo ya Nungungulu. Kanilezvi, a hi faneli ku ingisa vanhu loku va lava ku hi maha lezvi Nungungulu a betelako kutani loku va hi betela lezvi Nungungulu a zvi lavako. Hi cikombiso, a mufumo wu nga tshuka wu lava ku a vaswa vaya yimpini kasi va ya lwela tiko gabye.c Va nga tshuka va betela Bhibhiliya kutani mabhuku ya hina kutani ku hi betela ku chumayela ni ku maha mitlhangano. Loku a tihosi ti nga gi tirisi khwatsi a wuhosi ga tona, ti xanisa vapizani va Kristu, ti ta tivana na Jehovha — yena n’winyi wa zvi wona! — Mutsh. 5:8.

8. Hi kwihi kuhambana ka wuhosi ga vanhu ni ga Jehovha?

⁸ A “mufumo” wu ngava ni wuhosi go kari, wu maha zvilo zva zvinene, ni fanelo ya ku fumela van’wani. Kanilezvi, lezvo a zvi wuli ku va na ni wuhosi go mbhelela kutani ku va ni wuhosi ga ku hi manda ni cihi. Ku ni Loyi a nga ni wuhosi go mbhelela a tlhela ava ni ntamu ni fanelo ya ku hi rangela ni ka cihi — ku nga Jehovha Nungungulu. Jehovha i vitaniwa mune wa makhati lomu ka Bhibhiliya lezvaku hi ‘Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka’. — Dan. 7:18, 22, 25, 27.

‘LOYI A HUNDZELELEKO KUTLAKUKA’

9. Zvini a nga zvi wona muphrofeti Dhaniyeli ka miwoniso yakwe?

⁹ Muphrofeti Dhaniyeli i wonile miwoniso yi nga komba kubaseni lezvaku Jehovha i ni ntamu a ku hundza mifumo yontlhe. Dhaniyeli i wonile mune wa zvivandza zva hombe nguvhu zvi nga yimela mifumo ya kale ni leyi yi nga kona nyamutlha — ku nga mufumo wa Bhabhuloni, ni wa Grekia, ni wa Roma, ni wa Anglo-America, wu nga lowu wu fumako nyamutlha. (Dan. 7:1-3, 17) Dhaniyeli i no guma a wona Jehovha na a tshamile citshan’wini cakwe ca wuhosi le tilweni. (Dan. 7:9, 10) Lezvi a muphrofeti loyi wo tsumbeka a nga zvi wona hi kulandzela, zvi fanele kuva citlharihiso ka tihosi ti fumako nyamutlha.

10. Hi kuya hi Danieli 7:13, 14, 27 Jehovha i teka wuhosi a nyika vamani kasi va fumela misava, niku lezvo zvi komba yini hi yena?

¹⁰ Lera Danieli 7:13, 14, 27. Nungungulu i no susa wuhosi ka tihosi to kari a nyika van’wani va ringanelwako ni va ntamu nguvhu. Hi vamani? I nyikile wokari “a fananako ni n’wana wa munhu”, Jesu Kristu, ni ‘vobasa va Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka,’ ku nga lava va 144 000, lava va to fuma ‘kala kupindzuka ni kupindzuka.’ (Dan. 7:18) Zvi la su dlunya a ku ‘Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka’ hi Jehovha, hakuva hi yena yece a nga ni ntamu wa ku maha lezvo.

11. Zvini kambe a nga tsala Dhaniyeli zvi kombako ku Jehovha hi yena wa hombe a ku hundza tihosi tontlhe?

¹¹ Lezvi Dhaniyeli a nga zvi wona, zvi zwanana ni lezvi a nga rangile a wula, zvaku: “Nungungulu wa le tilweniisusa tihosi ni ku ti yimisa.” I tlhelile a tsala ku: ‘Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka wa fumela a mifumo ya vanhu, ni lezvaku i yi nyika ka wihi a mu randzako.’ (Dan. 2:19-21; 4:17) Jehovha i tshukile a susa kutani ku yimisa tihosi to kari ke? Ina!

12. Hi vamani lava Jehovha a va suseleko wuhosi cikhatini ci nga hundza? (Wona mufota.)

¹² Jehovha i kombile kubaseni lezvaku hi yena wa hombe ka mifumo yontlhe. A hi woneni zvikombiso zvinharu. Faro wa le Gibhite i khozisile vanhu va Jehovha a tlhela a ala hi kuphindaphinda a ku va tsika va famba. Kanilezvi Jehovha i no tlhatlhisa vanhu vakwe a tlhela a lovisa Faro lomu Bimbi go Pswhuka. (Ekso. 14:26-28; Lis. 136:15) Hosi Bhelxazare wa Bhabhuloni i no maha festa; laha ka festa leyo a “ti kukumukisa mahlweni ka Hosi ya tilo” a tlhela a ‘dhumisa a vanungungulu va silivha, ni va ndzalama,’ a tsika ku dhumisa Jehovha. (Dan. 5:22, 23) Kanilezvi Nungungulu i no mu wisa tingana a wanuna loyi wa matshandza. Ka ‘wusiku galego’, Bhelxazare i no dawa, a mufumo wakwe wu nyikelwa ka vaMedhi ni vaPersia. (Dan. 5:28, 30, 31) Hosi Herodhi Agripa wo Sangula, wa le Palestina, i no laya lezvaku mupostoli Jakobe a dawa, a guma a vhalelisa mupostoli Pedro, na a hi ni makungo ya ku yenawu a dawa. Kanilezvi, Jehovha i no maha lezvaku a makungo ya Herodhi ma nga maheki. “A ngilozi ya Jehovha yi no muba” afa. — Miti. 12:1-5, 21-23.

13. Nyika cikombiso ca lezvi Jehovha a nga hlulisa zvona a ntlawa wa tihosi ti nga patsene.

¹³ Jehovha i kombile kubaseni lezvaku hi yena wa hombe hehla ka ntlawa wa tihosi ti nga patsene. I lwele vaIzrayeli, a va vhuna ku va lovisa 31 wa tihosi ta va Khanani ti nga patsene a tlhela a va vhuna ku teka cipandze ca hombe ca Tiko gi Tsumbisilweko. (Jox. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Jehovha kambe i lovisile Hosi Bhen-Hadhadhe ni 32 wa tihosi ta Siriya ti nga vhukela vaIzrayeli. — 1 Tih. 20:1, 26-29.

14-15. a) Zvini lezvi Hosi Nebhukadnezare na Dhariyusi va nga wula xungetano hi wuhosi ga Jehovha? b) Zvini lezvi a mutsali wa tisimu a nga wula xungetano hi Jehovha ni tiko gakwe?

¹⁴ Jehovha i kombisile hi kuphindaphinda lezvaku hi yena wa Hombe ku Hundza Vontlhe! A cikhati leci Hosi Nebhukadnezare wa Bhabhuloni a nga ti dzundza ‘hi ntamu wakwe wa hombe, ni wuakelo ga wuhosi gakwe, ni wukulu gakwe’, wutshan’wini ga ku ti koramisa a dzundza Jehovha, i no mu hlanyisa. Laha Nebhukadnezare makunu a nga hanya, i no dhumisa Jehovha, ‘Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka,’ a tlhela a vhumela ku a wuhosi gakwe ni “kufuma kakwe ka simasima.” I no engeta, aku: ‘A nga kona a nga tsandzekisako a canja gakwe.’ (Dan. 4:30, 33-35) Andzhako ka loku a kutsumbeka ka Dhaniyeli ku ringilwe, ni loku Jehovha a mu ponisile nkeleni wa tinghala, Hosi Dhariyusi i wulile lezvi: ‘A vanhu a va rurumele va chava a Nungungulu wa Dhaniyeli. Hakuva i Nungungulu a hanyako [kala kupindzuka], ni Mufumo wakwe a wu na magumo, ni kufuma kakwe ku ta simamisa kala kupindzuka.’ — Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27.

¹⁵ A mutsali wa tisimu i wulile lezvi: ‘Jehovha wa vhinya a makungo ya vamatiko, a maha maalakanyo ya matiko ma nga vhuni nchumu.’ A guma a tlhavinyeta, aku: ‘Gi katekile a tiko legi Jehovha a nga Nungungulu wa gona, ni vanhu lava a va hlawulileko a kuva tshomba yakwe.’ (Lis. 33:10, 12) Hakunene hi na ni cigelo co zwala ca ku simama hi tsumbeka ka Jehovha!

A YIMPI YO GUMESA

16. Zvini hi nga tsumbako ku zvi ta maheka ‘kuxanisekeni ka hombe’, niku hikuyini? (Wona mufota.)

¹⁶ Hi wonile lezvi Jehovha a nga maha cikhatini ci nga hundza. Makunu, zvini hi nga zvi rindzelako ku zvi maheka? Hi nga tiyiseka lezvaku Jehovha i ta ponisa malandza yakwe yo tsumbeka cikhatini ca “kuxaniseka ka hombe.” (Mat. 24:21; Dan. 12:1) I ta maha lezvo a cikhati leci a patsano wa matiko, wu vitaniwako ku Goge wa Magoge, wu to vhukela malandza ya Jehovha yo tsumbeka misaveni yontlhe. Hambu loku ko tlhangana a matiko wontlhe ya 193, ma nga zviro zva ma Nações Unidas, va nga ta lunga ka Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka ni masochwa yakwe ya le tilweni! Jehovha i tsumbisa lezvi: ‘Ndzi ta ti kulisa, ndzi ti basisa, ndzi ti tivekisa mahlweni ka matiko manyingi; va ta zvi tiva lezvaku hi mina Jehovha.’ — Ezek. 38:14-16, 23; Lis. 46:10.

17. A Bhibhiliya gi zvini zvi to humelela tihosi ta misava ni lava va simamako ku tsumbeka ka Jehovha?

¹⁷ Laha Goge a to vhukela vanhu va Jehovha, i ta tlhotlha ndzilo bava ku vhuka potipoti ya Armagedhoni, laha Jehovha a to lovisa “tihosi ta misava yontlhe.” (Kuv. 16:14, 16; 19:19-21) Kanilezvi, “a valulamileko va ta aka tikweni, ni lava va mbheleleko va ta sala ka gona.” — Mav. 2:21.

A HI SIMAMENI KU TSUMBEKA KA JEHOVHA

18. Zvini lezvi a maKristu yo tala ma ti yimiseleko ku maha, niku hikuyini? (Danieli 3:28)

¹⁸ Hi malembe yo tala, a maKristu yo tala ya lisine ma kari ma veka mhangweni a kutlhatlheka kabye hambu ni wutomi gakwe futsi hi ku randza Jehovha kota Hosi ya Hombe ka Tontlhe. Va ti yimisele ku tsumbeka, a ku fana ni vaHebheru vanharu lava va ponisilweko kuswa hi ndzilo hi ku simama va tsumbeka ka Loyi a Hundzeleleko Kutlakuka. — Lera Danieli 3:28.

19. Jehovha i ta lamula vanhu vakwe hi kuya hi yini, niku zvini hi faneleko ku maha zvezvi?

¹⁹ Dhavhidha, a mutsali wa tisimu, i tsalile lezvi xungetano hi ku simama hi tsumbeka ka Jehovha: ‘Jehovha i lamula matiko; tsema mhaka ya mina, Jehovha, khwatsi hi kululama ka mina ni nongameto wu nga ka mina.’ (Lis. 7:8) I tlheli a tsala lezvi: ‘Ngha a wunene ni kululama zvi ndzi londzowota, hakuva mina ndza ku langutela.’ (Lis. 25:21) A ku na ndlela yin’wani ya ku hanya wutomi ga ginene, ahandle ka ku simama hi tsumbeka ka Jehovha, hi nga tshuki hi tsika ku mu ingisa, hambu ko humelela yini. Loku hi maha lezvo, hi ta ti zwisa ku khwatsi hi mutsali wa tisimu, loyi a ngaku: ‘Va katekile lava va mbheleleko mahanyeleni yabye, lava va fambako nayweni wa Jehovha.’ — Lis. 119:1.