Gi Ta Pona Tiko Legi Ke?

A kuna xinwani xizukulwana xi zwileko ku wulawulwa nguvu hi kugumesa ka tiko kota lexi. Vanyingi va chava lezaku a tiko gi ta mbhela hi ku loviswa hi bhomba nuclear. Vanwani va alakanya lezaku a kuchakisa ku ta hahlula tiko. I kona loyi a alakanyako lezaku a pfilupfilu ya ligonga yi nga tshuka yi maha lezaku vanhu va vukelana.

Xana gi ta mbhela hakunene a tiko legi ke? Hi ku maha loku, zi nga wula yini lezo ke? Xana kuve kona a tiko gi nga mbhela ke?

Ku Mbhela Tiko — Gi Valetwa hi Ginwani

Ina, kuve kona a tiko gi nga mbhela. Alakanyela a tiko gi nga bihile nguvu masikwini ya Noa. A Biblia ga tlhamusela: “A misava leyi yi nga hi kona hi lexo xikhati yi lo khulungelwa hi mati lawa, yi lova.” A Biblia kambe ga wula: “Ni tiko ga kale [Nungungulu] a nga gi tsetselelangi, hambu lezi a nga hlayisa Noa, a mukaneli wa kululama, zinwe ni vanwani va ntlhanu ni vambiri, laha a nga neha a ntalo hehla ka tiko ga lava va nga chaviko Nungungulu.” — 2 Pedro 2:5; 3:6.

Wona lezi a kumbhela ka tiko lego ku nga wula zona ni lezi ku nga kala ku wula zona. A ku gumesangi hi kumbhela ka vanhu. Noa ni ngango wakwe va ponile Ntalweni wa misava yontlhe. Hambu na yona planeta ya Misava ni matilo yo saseka ya tinyeleti. A “tiko ga lava va nga chaviko Nungungulu”, mafambisela ya zilo ya kubiha, hi gona gi nga lova.

Hi ku hunza ka xikhati, laha a pswalo wa Noa wu nga kari wu anza, ku lo huma ginwani tiko. A tiko lego ga wumbiri, kutani mafambisela ya zilo, gi kona kala nyamutlha. A matimu ya gona ma tele hi tiyimpi, wugevenga ni timholova. Zini zi to humelela ka tiko legi? Xana gi ta pona?

Wumanziko ga Tiko Legi

Anzhako ka ku ngalo a tiko ga le masikwini ya Noa gi lovisilwe, a tlhatlhambuto wa Biblia wa simama: “A matilo laya ma nga kona makunu, ni misava, zi hlayiselwe nzilo hi gezu gwalego.” (2 Pedro 3:7) Kota lezi munwani mutsali wa Biblia a tlhamuselako: “A tiko [legi gi nga kona makunu] ga hunza.” — 1 Johani 2:17.

A Biblia a gi wuli aku a Misava ha yoce hambu matilo ya tinyeleti zi ta hunza, kota lezi zi nga kala ku hunza masikwini ya Noa. (Tisimu 104:5) A handle ka lezo, a tiko legi, ni “matilo” ya gona, kutani vafumeli va nga hasi ka Satani, ni “misava” ya gona, kutani wuhlengeli ga vanhu, hi gona gi to lova ku khwatsi hi loku gi loviswa hi nzilo. (Johani 14:30; 2 Va Le Korinte 4:4) A tiko legi, kutani mafambisela ya zilo, gi ta lova hakunene kota lezi gi nga lova a tiko legi gi nga hi kona mahlweni ka Ntalo. Hambu Jesu Kristu i wulawulile hi matshamela ya le “masikwini ya Noa” kota xikombiso xa lezi zi nga wa ta maheka xikhatanyana mahlweni ka kugumesa ka tiko legi. — Mateu 24:37-39.

Wona lezaku laha Jesu a nga wulawula hi masiku ya Noa, i wa hlamula xikombelo xa vapostoli vakwe: ‘Hi tivise xiwoniso xa kuwuya ka wena ni xa kugumesa ka tiko.’ (Mateu 24:3) A valanzeli va Jesu va wa zi tiva lezaku a tiko legi gi wa ta mbhela. Xana ku va chavisile a kurinzela loku ke?

Hi ku hambana ni lezo, laha Jesu a nga hlawutela lezi zi nga wa ta maheka a tiko na gi nga se mbhela, i lo va tiyisa-hlana lezaku va nengela ‘hakuva a kutirulwa kabye ku wa tshinela’. (Luka 21:28) Ina, va wa ta tirulwa hi ka Satani ni mafambisela yakwe ya zilo ya kubiha kasi kuya tikweni giswa ga kurula! — 2 Pedro 3:13.

Kanilezi, gi ta mbhela rini a tiko legi? “Xiwoniso” muni Jesu a nga xi nyika hi ‘kuwuya kakwe ni xa kugumesa ka tiko’?

“Xiwoniso”

A mhaka ya Xigreki yi hunzuluswako aku “kuwuya” i pa·rou·sí·a, niku yona yi wula ku “kuvakona”, ku nga kuva kona hakunene ka wutshamu lego. Hi ndlela leyo, a ku wona “xiwoniso” a ku wuli lezaku Kristu i tata lokuloku, kanilezi ku wula lezaku yena i tlhelele niku i kona. Ku wula lezaku yena i sangule ku fuma hi kungawonekiko kota hosi ya le tilweni niku lokuloku i ta mbheta valala vakwe. — Kuvululelwa 12:7-12; Tisimu 110:1, 2.

Jesu a nga wulangi hi ximaho xinwe ntsena kota “xiwoniso”. Yena i lo hlawutela zimaho zinyingi ni matshamela ya tiko. Zontlhe lezo zi wa ta maheka xikari ka xikhati lexi a vatsali va Biblia va nga xi vitana aku ‘masiku yo gumesa’. (2 Timote 3:1-5; 2 Pedro 3:3, 4) Alakanyela zinwe za lezi Jesu a nga wula hi mahlweni lezaku zi wa ta funga ‘masiku yo gumesa’.

“A tiko gi ta vukela tiko, ni mufumo wu ta vukela mufumo.” (Mateu 24:7) A tiyimpi zikhatini lezi ti maha ta hombe nguvu ku tlula zikhati zi hunzileko. Mutsali munwe wa matimu i te ngalo: “A Yimpi yo Sangula ya Misava Yontlhe [leyi yi nga sangula hi 1914] yi wa hi yimpi yo sangula yo ‘mbhelela’.” Kanilezi, a Yimpi ya Wumbiri ya Misava Yontlhe yi hahlulile nguvu. Ni tiyimpi ta ha simama ku hahlula Misava. Ina, a timhaka ta Jesu ta tatiseka hi ndlela yi wonekako!

“Ku tava kona tindlala.” (Mateu 24:7) Anzhako ka Yimpi yo Sangula ya Misava Yontlhe ku humelele ndlala leyi kuzilava yi nga hi ya hombe nguvu lomu ka wontlhe Matimu. Ni yinwani ndlala yo tshisa yi ve kona anzhako ka Yimpi ya Wumbiri ya Misava Yontlhe. A ntungu wa ndlala wu xanisa xipanze xa wutlhanu xa vanhu lomu Misaveni, wu daya xipimo xa 14 wa makume ya mazana ya makume ya mazana ya zivanana hi lembe. Hakunene, ti kona “tindlala”!

“Ku tava kona kutsekatseka ka hombe ka misava.” (Luka 21:11) Kusukela 1914 kufa xipimo xa kuhunza vanhu va wuyelelweko khume ga zikhati hi kota ya kutsekatseka ka misava, kutlula mazana ya malembe ma hunzileko. Alakanyela ntsena kutsekatseka ko kari ka hombe: 1920, China, 200.000 vafileko; 1923, Japão, 140.000 vafileko kutani valahlekileko; 1939, Turquia, 32.700 vafileko; 1970, Peru, 66.800 va nga dawa; ni 1976, China, xipimo xa 240.000 (maringano ni zibuka zo kari, 800.000) va wele khombyeni lego. Hakunene, “kutsekatseka ka hombe ka misava”!

“Ni ka matshamu ma tsalangeneko ku tava kona . . . mitungu.” (Luka 21:11) Na ya hahi ku mbhela Yimpi yo Sangula ya Misava Yontlhe, ku file xipimo xa 21 wa makume ya mazana ya makume ya mazana ya vanhu hi kota ya gripe espanhola. A bhuku ga mahungu Science Digest gi hlawutele: “Cima a ku na nga va ni hlaselo wa kufa wo tshisa nguvu ni wa xihatla, lomu ka Matimu.” Kusukela lezo, mababyi ya mbilu, cancro, Sida ni manwani makhombo manyingi ma daya mazana ya makume ya mazana ya makume ya mazana ya vanhu.

“Kuenzeleka ka kuonha.” (Mateu 24:12) Kusukela 1914, a tiko ga hina gi tiviwa kota tiko ga wugevenga ni timholova. Matshanwini ma tsalangeneko, ni munwe a nga tizwi na a tiyile lomu tindleleni, hambu ni mumu. Ni wusiku, vanhu va tshama lomu tindlwini, nzhako ka tivati ti khotsilweko ni zivikelo, hi wutoya ga ku huma handle.

Ku wulilwe hi mahlweni a ku zilo zinyingi zi wa ta maheka xikari ka masiku yo gumesa, niku zontlhe lezo za tatisekawo. Lezi zi wula ku a ku gumesa ka tiko ku laha kusuhani. Kanilezi za tsakisa hakuva ku tava kona lava va to pona. Anzhako ka ku ngalo “a tiko ga hunza”, a Biblia ga tsumbisa: “Loyi a mahako kuranza ka Nungungulu i ta tshama kala kupinzuka.” — 1 Johani 2:17.

Hi lezo hi lava ku tiva ni ku maha kuranza ka Nungungulu. Hi ndlela leyo hi ta zi kota ku pona kugumeseni ka tiko legi kasi ku kuma makatekwa ya tiko giswa ga Nungungulu kala kupinzuka. A Biblia gi tsumbisa lezaku xikhatini lexo “Nungungulu . . . i ta kulula mihloti yontlhe mahlweni [ya vanhu]. Ku nga ha ta va kona kufa, hambu ni hlomulo, kutani kurila ni kubayisa.” — Kuvululelwa 21:3, 4.

A handle ka xinwani xikombiso, yontlhe mitsalo yi susilwe ka A Biblia Go Basa.

[Mufota Xibuka ka phajina 6]

Mufota Zibuka: Airplane: USAF photo. Child: WHO photo by W. Cutting. Earthquake: Y. Ishiyama, Hokkaido University, Japan.