Xipimo Xa Wunharu

Khomisisa A Mhaka Ya Nungungulu

1. (a) Xana a vaIsraeli va kale va ku wonisile kuyini a kutsumbeka ka mhaka ya Nungungulu? (b) Hikuyini lezo zi hi za lisima ka hina?

“NWINA ma zi tiva khwatsi hi timbilu tontlhe ta nwina ni mihefemulo yontlhe ya nwina, lezaku ku hava ni ginwe gezu ka wontlhe magezu yo saseka lawa Jehova Nungungulu wa nwina a ma wulileko hehla ka nwina, ma nga kala ku maheka; kanilezi ma mahekile wontlhe.” (Joxua 23:14-16) Lezi hi zona lezi Joxua a nga byela masingalakati ya ka Israeli anzhako ka kuva va nghenile Tikweni gi Tsumbisilweko. Ina, a zitsumbiso za Jehova zi ti kombile zi hi lezi zi tsumbekileko. A matimu lawo — ni wontlhelele manwani ya Biblia — ​ma hlayiselwe hina “kasi hi fela kuva ni kutsumba.” — Va Le Roma 15:4.

2. (a) Xana a Biblia gi ‘pimiselwe vanhu hi Nungungulu’ hi ndlela muni? (b) Hi ku tiva lezaku a Biblia gi pimisilwe hi Nungungulu, hi gihi wutihlamuleli legi hi nga nago?

² Hambulezi ku tirisilweko a xipimo xa 40 wa vatsali lezaku va tsala a Biblia, Jehova ha yece hi yena a Mutumbuluxi wa gona. Xana lezo zi wula lezaku futsi i kongomisile a kutsaliwa ka zilo zontlhe zi nga ka gona? Ina. Yena i mahile lezo hi ntamu wakwe wa hombe lowu a wu tirisako, wu nga moya wa ku basa. Mupostoli Paule i wulile hi kutiyiseka aku: “Yontlhelele mitsalo yi pimisilweko vanhu hi Nungungulu ya vuna . . . kasi a munhu wa Nungungulu a fela ku mbhelela, na a longiselelwe a mitiro yontlhe yo saseka.” A matshanwini wontlhe, a vanhu lava va kholwako lezo va lanzela a Biblia va tlhela va hanya hi ku yelana ni tigonzo ta gona. — 2 Timote 3:16, 17; 1 Va Le Tesalonika 2:13.

Vuna Vanwani A Ku Zwisisa Ni Ku Ranza A Biblia

3. Hi yihi a ndlela ya chukwana ya ku vuna vanhu vo tala lava va nga kholwiko lezaku a Biblia i Mhaka ya Nungungulu?

³ A kutala ka lava hi wulawulako navo a va na kutsumba loku hi nga nako ka lezaku a Biblia i Mhaka ya Nungungulu. Xana hi nga va vunisa kuyini? A zikhati zinyingi, a ndlela ya chukwana ku vulula a Biblia hi va komba lezi zi nga nzeni ka gona. “A mhaka ya Nungungulu ya hanya, yi na ni ntamu, ya kariha ku hunza supado ya wutlha gimbiri, . . . yi hlola a maalakanyo ni mixuvo ya mbilu.” (Maheberu 4:12) “A mhaka ya Nungungulu” a hi matimu ntsena, lawa ma nga hiko na tlhamuselo ka xikhati xa hina; yona i mhaka yo hanya! A zitsumbiso za Biblia ziya zi tatiseka handle ko kamanyetwa. A ntamu wa mahungu ya Biblia hehla ka vanhu va nga ni kubyekelela ka ku nene ka mbilu wu maha wa hombe nguvu a ku hunza zontlhe lezi hina hi nga ha zi wulako ka munhu.

4. Mitlhamuselo muni ya zinene za Biblia yi cicako mawonela ya vanhu vo kari xungetano hi Biblia, niku hikuyini?

⁴ A ku wona a vito ga Nungungulu kwalomo zi maha lezaku a vo tala va kambisisa a Biblia hi kuetisa. A vanwani va boha a ku gonza Biblia a xikhati lexi va kombiwako lezi gona gi zi wulako xungetano hi khungo ga wutomi, a xigelo xa kuva Nungungulu a vumelela a wubihi, a tlhamuselo wa zimaho za xikhati lexi, kutani a kutsumba ka wutomi ga pinzukelwa misaveni ya paradise. A matikweni lawa a zimaho za wukhongeli zi mahako vanhu va hluphiwa hi mimoya ya kubiha, a tlhamuselo wa Biblia xungetano hi lezi zi vangako a kuhluphiwa loko ni lezi va zi kotako a ku chusekisa zona zi vanga kutsakela. Hikuyini a timhaka leto ti khumba vanhu va timbilu ti nene? Hi lezaku a Biblia hi gona goce gi nga ni mahungu yo tsumbeka xungetano hi timhaka tontlhe leto ta lisima. — Tisimu 119:130.

5. (a) A xikhati lexi a vanhu va wulako lezaku a va kholwi ka Biblia, zi ngava zihi a zigelo za kona? (b) Xana hi nga va vunisa kuyini vanhu lavo?

⁵ Kanilezi, hi ta maha yini loku a vanhu va hi byela lezaku a va kholwi ka Biblia? Xana lezo zi fanele ku tsema a bhulo ga hina? Loku va zi lava ku tiva a lisine la mhaka hi ku ehleketa hi ndlela yi faneleko, hi nga ta tsema a bhulo. Kuzilava vona va wona a Biblia kota bhuku ga wuKristu ga mawunwa. A matimu ya wuKristu ga mawunwa lawa ma tivekako khwatsi xungetano hi wuxengeteli ni kutinghenisa ka gona a ka za wupolitika, zinwe ni kukombela ka gona mali hi kuphindaphinda, zi nga ha engetela kabye a mawonela ma nga hiko ma nene xungetano hi Biblia. Zi ngava zi nene a ku va wutisa lezaku xana lezo hi zona zi va mahako va nga woni a Biblia hi ndlela yi nene. A kukonwa ka wuKristu ga mawunwa hi Biblia hi kota ya tindlela ta gona ta tiko, zinwe ni kuhambana ku nga kona xikari ka wuKristu ga mawunwa ni wuKristu ga lisine, zi nga ha va vangela kutsakela. — Mika 3:11, 12; Mateu 15:7-9; Jakobe 4:4.

6. (a) Xini xi ku kholwisileko lezaku a Biblia i Mhaka ya Nungungulu? (b) Hi tihi tinwani tindlela ta ku ehleketa ha tona leti ti nga tiriswako kasi ku vuna vanhu vanwani lezaku va wona ku ngalo a Biblia hakunene gi tumbuluxilwe hi Nungungulu?

⁶ A ka vanwani, a kuwulawulisana ka kukongoma xungetano hi zikombiso za ku a Biblia gi pimisilwe hi Nungungulu ku nga ha vuna. Zini zi ku kombako khwatsi lezaku a Biblia gi tumbuluxilwe hi Jehova Nungungulu? Xana hi zona lezi a Biblia gi zi wulako xungetano hi kutumbuluka ka gona? Kutani hi lezi a Biblia gi nga ni ziprofeto zo tala lezi zi kombako a wutivi go anza xungetano hi wumanziko, a ziprofeto lezi zi kotekako ku ngha zi huma ka munhu a hunzeleleko kutlakuka? (2 Pedro 1:20, 21) Kuzilava hi lezi a Biblia gi kombisako a kuzwanana ko hlamalisa, hambulezi gi tsalilweko hi 40 wa vavanuna hi xikhati xa ku hunza 1.600 wa malembe? Kutani hi lezi gi wulako lisine hi tlhelo ga siensia a kuhambana ni manwani mabhuku ya xikhati lexo? Kutani hi kutsumbeka ka vatsali va gona? Kutani hi kuhlayiseka ka gona na ku nga khataliseki a mizamo yo biha ya ku lava ku gi fuvisa? Kani kova xihi xi ku khumbileko xi nga tirisiwa kambe lezaku xi vuna vanhu vanwani.a

A Kugonza Ka Hina A Biblia

7, 8. (a) Zini hi faneleko ku ngha hi zi maha hi Biblia? (b) Xini hi faneleko ku xi engetela ahandle ka xigonzo xa Biblia xa hina wutsumbu? (c) Xana wena wutsumbu u kumisile kuyini a kuzwisisa ka makungo ya Jehova?

⁷ Hi kuengetela a kuvuneni ka vanhu vanwani lezaku va kholwa a Biblia, hina wutsumbu hi fanele ku ti siyela xikhati xa ku gi gonza hi kukhanzakanya. Xana wa maha lezo? A ka mabhuku wontlhe ma humesilweko, legi hi gona gi nga ga lisima nguvu. Hakunene, lezo a zi wuli lezaku loku hi gi gonza ha hoce, a ha ha lavi zinwani. A Mitsalo ya hi tlharihisa lezaku hi nga tsiki ku tlhangana. A hi faneli ku alakanya lezaku ha zi kota ku kuma a hlamulo wa zontlhe hi ku kambisisa a Biblia ha hoce. A xigonzo xa hina wutsumbu ni kuva kona mitlhanganwini ya vanhu va Nungungulu za laveka lezaku hiva maKristu yo tiya. — Maheberu 10:24, 25.

⁸ Maringano ni lezo, a Biblia gi hi byela xungetano hi nduna ya muEtiopia leyi yi nga kari yi gonza a bhuku ga muprofeti Isaya. A ngelosi yi lo kongomisa Filipu, a muvangeli wa muKristu, lezaku a wutisa wanuna loye: “Xana wa zi pima lezi u zi gonzako ke?” Hi kutitsongahata, a muEtiopia i lo hlamula: “Nzi nga zi pima hikuyini loku nzi nga hi na mutlhamuseli?” Yena i lo khongotela Filipu lezaku a mu tlhamusela a xipanze lexo xa Mitsalo. Makunu, Filipu i wa nga ti gonzeli yece ntsena a Biblia, kasi a nyika a mawonela yakwe xungetano hi Mitsalo. Yena i wa tirisana nguvu ni hlengeletano yi wonekako ya Nungungulu. Hikwalaho i wa zi kota a ku vuna a muEtiopia lezaku a vuneka hi gonziselelo leyi Jehova a nga kari a yi nyika hi ku tirisa a hlengeletano leyo. (Mitiro 6:5, 6; 8:5, 26-35) Hi kufanana, a ku na munhu inyamutlha a zi kotako ku zwisisa khwatsi a makungo ya Jehova na a hi yece. Hontlheni hi lava a xivuno lexi Jehova a xi nyikako hi liranzo hi ku tirisa a hlengeletano yakwe yi wonekako.

9. I longoloko muni wa ku gonza a Biblia lowu wu zi kotako ku vuna hina hontlhe?

⁹ Kasi ku hi vuna a ku zwisisa a Biblia, a hlengeletano ya Jehova yi nyika mahungu ya ma nene nguvu ma seketelwako Mitsalweni hi ku tirisa mabhuku yo tala. Hi kuengetela, hi longiselelwe a longoloko wa ku gonza a Biblia lowu wu fambisiwako hi Xikola xa Wutireli ga Nungungulu ka mabandla wontlhe ya Timboni ta Jehova misaveni yontlhe. Loku hina wutsumbu hi kambisisa a Mitsalo yo Basa hi ta vuneka nguvu. (Tisimu 1:1-3; 19:7, 8) Ti karate nguvu lezaku u gonza a Biblia hi kukhanzakanya. Hambu loku u nga zwisisi khwatsi a xilo xinwe ni xinwani, a kuva ni wutivi xungetano hi Mitsalo yontlhe ku ta ku vuna nguvu. Hi xikombiso, loku u gonza a mune kutani ntlhanu wa maphajina hi siku, u nga zi kota ku mbheta a Biblia gontlhe hi lembe ginwe.

10. (a) Xana u gonza xikhati muni a Biblia? (b) Hi vamani vanwani va faneleko ku patsiwa a xikhati mu gonzako Biblia, niku hikuyini zi hi za lisima a ku gonza hi kukhanzakanya?

¹⁰ Xana u gonza xikhati muni a Biblia? Loku u ti siyela hambu kova 10 kutani 15 wa timeneti hi siku kasi ku gonza, u ta vuneka nguvu. Loku zi nga koteki, u nga ha ti siyela xikhati xo kari kasi ku gonza viki ni viki, u tlhela u lanzela khwatsi a longoloko lowo. Loku u chadile, wena ni munghana wa wena wa wukati mu nga lera a Biblia hi gezu go tlakuka munwe ka munwani. Loku ku hi ni vana va hombana va zi kotako ku gonza, va nga cicisana kugonzeni hi gezu go tlakuka. A ku gonza a Biblia ku fanele kuva tolovelo a wutomini gontlhe, a ku fana ni kuga zakuga. Kota lezi u zi tivako, loku a munhu a ngagi khwatsi i ta xaniseka. Hi kufanana, a wutomi ga hina hi tlhelo ga moya, zinwe ni wutomi ga hina ga pinzukelwa, zi khegela ka kutigisa ka hina hi kukhanzakanya “hi timhaka tontlhelele leti ti humako nonwini wa Nungungulu.” — Mateu 4:4.

A Khungo Ga Hina

11. Xana gi fanele giva gihi a khungo ga hina kugonzeni ka Biblia?

¹¹ Xana gi fanele giva gihi a khungo ga hina kugonzeni ka Biblia? A kuxuva ka hina a ku faneli kuva ku gonza a tsengo wo kari wa maphajina ntsena. A xigelo xa hina xi fanele kuva a ku tiva khwatsi Nungungulu kasi hi zi kota a ku engetela a liranzo la hina ka yena ni ku mu khozela hi ndlela yi amukelekako. (Johani 5:39-42) A mawonela ya hina ma fanele ku fana ni lawa ya mutsali wa Biblia loyi a ngaku: “Jehova, nzi kangete a tindlela ta wena, u nzi gonzisa a misoko ya wena.” — Tisimu 25:4.

12. (a) Hikuyini zi lavekako a ku hi kuma a ‘wutivi’ ga lisine, niku xana ku laveka mizamo muni kugonzeni lezaku a munhu a kuma a wutivi lego? (b) Mawonela wahi ya mune lawa hi zi kotako ku ma tirisa kasi ku kambisisa ha wona lezi hi zi gonzako lomu ka Biblia hi ndlela yi vunako? (Wona a kwadro gi nga ka phajina 30.) (c) Kombisa a mawonela lawo hi ku hlamula a ziwutiso lezi zi nga lomu ka nzimana leyi. Lava a mitsalo leyi yi kumbukilweko na yi nga tshahiwangi.

¹² A xikhati lexi hi amukelako tigonzo hi ka Jehova, a kuxuva ka hina ku fanele kuva a ku kuma a ‘wutivi’ ga lisine. Loku hi nga hi nago wutivi lego, xana hi nga tirisisa kuyini a Mhaka ya Nungungulu hi ndlela yi faneleko wutomini ga hina wutsumbu kutani a ku gi tlhamusela khwatsi ka vanwani? (Va Le Kolosi 3:10; 2 Timote 2:15) A ku kuma wutivi ga lisine zi lava lezaku hi gonza khwatsi, niku loku a xipanze xo kari xi karata a ku xi zwisisa, hi nga ha lava a ku xi gonza hi kuphindaphinda kasi ku kuma a mongo wa xona. Hi ta tlhela hi vuneka loku hi ti nyika xikhati xa ku ehleketa hi timhaka leti hi ti gonzako, hi ti alakanyela hi ka ziyimo zo hambanahambana. Laha ka phajina 30 ku dlunyatiswa a mune wa mawonela ya lisima lawa hi faneleko ku ma tirisa. A zipanze zo tala za Mitsalo za zi kota ku kambisiswa hi ndlela yi vunako hi ku tirisa a ginwe ga mawonela lawo kutani ku hunza. A xikhati lexi u hlamulako a ziwutiso lezi zi nga ka maphajina ma lanzelako, u ta zi wona a ku hikuyini hi wulako lezo.

(1) Hi zikhati zo tala, a xipanze xo kari xa Mitsalo lexi u xi gonzako xi nga ku byela zo kari xungetano hi lezi Jehova a tshamisileko zona. Hi xikombiso, lomu ka bhuku ga Tisimu 139:13, 14, hi gonza hi kukhatala ka hombe loku Nungungulu a nga nako hi n’wana a ha hiko rumbyini: “U lo nzi wumba rumbyini ga mamani. Nza ku dumisa hi kota ya ku nzi wumba ka wena ku rewukisako, a mitiro ya wena yi hlamalisa. A muhefemulo wa mina wa zi tiva khwatsi.” Hi nga wona a kuhlamalisa ka mitiro ya Jehova ya kuvanga! A ndlela leyi a vanhu va vangilweko ha yona yi kustumunya a liranzo lakwe la hombe ha hina.

Hi kota ya lezi zi wuliwako ka bhuku ga Johani 14:9, 10, a xikhati hi gonzako xungetano hi lezi Jesu a tirisanisileko zona ni vanwani, hakunene hi wona lezi Jehova wutsumbu a nga wa ta ngha a zi mahile. Na hi tiva lezo, xana hi fanele ku chikela ka magumo wahi xungetano hi Jehova hi kota ya lezi zi tsalilweko ka bhuku ga Luka 5:12, 13 ni ka Luka 7:11-15?

(2) Wona lezi a tlhatlhambuto lowu wu yelanisako zona ni hloko ya mhaka ya Biblia: a kulweliwa ka wuhosi ga Jehova ni kubasiswa ka vito gakwe hi ku tirisa a Mufumo wu nga mandleni ya Kristu, a Pswalo wu tsumbisilweko.

Xana a hloko ya mhaka ya Biblia yi khanyiswa kuyini hi Ezekieli na Danieli? (Ezekieli 38:21-23; Danieli 2:44; 4:17; 7:9-14)

Xana a Biblia gi kombisa kuyini ziku dlunya lezaku Jesu hi yena a Pswalo wu tsumbisilweko? (Va Le Galatia 3:16)

Xana a bhuku ga Kuvululelwa gi hlawutelisa kuyini a magumo ya hombe ya hloko ya mhaka ya Mufumo? (Kuvululelwa 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Ti wutise a ku xana u nga zi tirisisa kuyini wutsumbu lezi u zi gonzako. Hi xikombiso, a kusukela bhukwini ga Eksodusi kala ka bhuku ga Deuteronome hi gonza hi wubhayi ni kuhluwuka ka Israeli. Hi gonza lezaku a mahanyela lawo ma tisile magumo yo biha. Hikwalaho, hi fanele ku kuciwa a ku xalalisa Jehova hi ku nga pimanyisi a xikombiso xo biha xa Israeli. “Lezi zi lo humelela ka vona kasi ku maha xikombiso, zi lo tsaliwa kasi ku hi luleka, hina lava hi chikelelweko hi zikhati zo gumesa.” — 1 Va Le Korinte 10:11.

Xigonzo muni hi nga xi kumako hi ka mhaka ya kudawa ka Abeli hi Kana? (Genesisi 4:3-12; Maheberu 11:4; 1 Johani 3:10-15; 4:20, 21)

Xana a wusungukati ga Biblia gi nyikwako maKristu lawa ma nga ni kutsumba ka kuya tilweni ka tira kambe ni ka maKristu lawa ma rinzelako ku hanya misaveni kala kupinzuka? (Mitsengo 15:16; Johani 10:16)

Hambulezi hi nga ka xiyimo xi nene bandleni ga wuKristu, hikuyini hi faneleko ku alakanyela a tindlela ta ku tirisa khwatsi a wusungukati ga Biblia legi hi sinako hi gi tiva? (2 Va Le Korinte 13:5; 1 Va Le Tesalonika 4:1)

(4) Alakanyela lezi u to tirisisa zona lezi u zi gonzako kasi ku vuna vanwani. A vanhu vontlhe va karateka hi kota ya mababyi, hikwalaho hi nga gonza navo lezi Jesu a zi mahileko kasi ku kombisa lezi yena a to zi maha hi mpimo wa hombe a xikhati a to fuma kota Hosi ya ntamu Mufunweni wa Nungungulu: “Ku lota kakwe a zidlemo za hombe, na zi neha a zilema, ni zikhumu, ni timbeveve, ni zikhurubu, ni vanwani vo tala; . . . a va hanyisa.” — Mateu 15:30.

Himani a zi kotako ku vuniwa hi tlhatlhambuto wa kuvuxiwa ka nhanyana wa Jairo? (Luka 8:41, 42, 49-56)

13. Hi wahi mabhinzu hi nga ma rinzelako hi ka longoloko wa ku lera a Biblia hi kukhanzakanya ni ku gonza ni hlengeletano ya Jehova?

¹³ Loku hi gonza a Biblia hi ku tirisa a mune wa mawonela lawa ma kumbukilweko lehehla za vuna nguvu! Hi lisine, a ku gonza a Biblia a zi hehuki. Kanilezi ka zi kota ku hi vuna wutomini gontlhe, hakuva hi ku gonza Mitsalo, hi ta kula ni ku tiya hi tlhelo ga moya. A ku gonza a Biblia zi ta hi tshineta nguvu ka Dadani wa hina wa liranzo, Jehova, ni ka vamakabye va hina va wuKristu. Lezo zi ta hi vuna a ku ingisa wusungukati ga ku ‘khomisisa a mhaka ya wutomi.’ — Va Le Filipi 2:16.

[Tlhamuselo wa lahasi]

Ziwutiso Za Kuvuxeta

• Hikuyini a Biblia gi tsalilweko gi tlhela gi hlayisiwa kala masikwini ya hina?

• Xana hi nga vunisa kuyini vanwani a ku zwisisa ni ku ranza a Biblia?

• Hikuyini a kugonza ka Biblia ka wena wutsumbu ku nga ni bhinzu ga hombe? Mawonela wahi ya mune lawa hi zi kotako ku ma tirisa kasi ku kambisisa ha wona lezi hi zi gonzako lomu ka Biblia hi ndlela yi vunako?

[Kwadru/Mufota ka phajina 30]

A XIKHATI LEXI U GONZAKO XIPANZE XA BIBLIA, RINGETA KU WONA

Lezi xi ku byelako xungetano hi Jehova kota munhu

Lezi xi yelanisako zona ni hloko ya mhaka yontlhe ya Biblia

Lezi xi faneleko ku khumbisa zona a wutomi ga wena wutsumbu

Lezi u nga xi tirisisako zona kasi ku vuna vanwani