U nga tsiki nchumu wu ku hambanisa na Jehova
“Hlawulani legi siku loyi mu ta nga mu khozela.” — JOX. 24:15.
1-3. (a) Hikuyini Joxua a nga xikombiso xi nene xa ku maha ziboho zi nene wutomini? (b) Xini lexi hi faneleko ku tshama na hi xi alakanya a xikhati lexi hi mahako ziboho?
A “KU HLAWULA” i mhaka ya lisima nguvu. Zi le ntanwini wa loyi a hlawulako a ku teka kutani ku nga teki a ndlela yo kari leyi a wutomi gakwe gi to yi lanzela. Kasi ku kombisa: Alakanyela wanuna wo kari na a famba hi ndlela leyi hi xitshuketi yi avanyekako yi huma tindlela timbiri. I ta hlawula yihi ke? Loku ku hi lezaku a munhu loyi iya ka wutshamu go kari go kongoma, i ndlela yinwe yi to mu yisa kona; leyi yinwani yi ta mu yisa kule nguvu ni lomu a ku lavako.
2 A Biblia gi na ni zikombiso zo tala za vanhu va kumeneko ni mhaka leyi. Hi xikombiso, Kana wa i fanele ku maha xiboho xa ku simama na a zangarile kutani ku tsika zanga. (Gen. 4:6, 7) Joxua i wa fanele ku hlawula xikari ka ku tirela Nungungulu wa lisine ni ku tirela vanungungulu va mawunwa. (Jox. 24:15) A mixuvo ya Joxua ku wa hi ku tshama kusuhani na Jehova; hikwalaho, i lo hlawula ndlela leyi yi nga mu yisa ka tlhelo lego futsi. A kuxuva ka Kana ku wa nga hi loko, niku i lo hlawula ndlela leyi yi nga mu yisa kule nguvu na Jehova.
3 Ka zikhati zinwani, hinawu hi kurumeteka ku hlawula xinwe xikari ka ziboho zi nge khwatsi mahanzakanya ya tindlela. Loku lezo zi maheka, tshama na u kari u alakanya lomu u yako kona, kutani mixuvo — ku nga ku dumisa Jehova ka zontlhe u zi mahako ni ku potsa ni xihi xi nga wa ta ku hambanisa naye. (Gonza Maheberu 3:12.) Ka nzima leyi ni leyi yi lanzelako, hi ta kambisisa a ntlhanu wa zilo ni zimbiri lezi hi nga faneliko ku zi tsika zi hi hambanisa na Jehova.
NTIRO NI LEZI U TI KARATELAKO KU MAHA WUTOMINI GA WENA
4. Hikuyini a ku tira zi nga za lisima?
4 A maKristu ma fanele ku ti karatela ku ti hlayisa wona wutsumbu zinwe ni mingango yabye. A Biblia gi komba lezaku loku munhu a nga zi lavi ku hlayisa a va ngango wakwe i bihile ku hunza loyi a nga kholwiko. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Zi la su dlunya lezaku a ntiro wa kutihanyisa wa lisima wutomi, kanilezi loku u nga tlharihi, a ntiro ni lezi u ti karatelako ku maha wutomini ga wena zi nga ku hambanisa na Jehova. Hi ndlela muni?
5. Zilo muni za lisima lezi hi faneleko ku zi hlola a xikhati lexi hi lavetelako ntiro?
5 Ti alakanye na u kari u lavetela ntiro. Loku u hanya tikweni legi a mitiro yi kalako, u ngava xiringweni xa ku vumela ni wihi ntiro u to wu kuma. Ahati loku a ntiro lowo wu lwisana ni matshinya ya milayo ya Biblia? Ahati loku a xikhati xa kona ni ntiro lowo zi lava lezaku u tira kutani ku fambafamba nguvu laha ka kuza zi ku valela ku maha mitiro ya bandla kutani ku tshama kule ni ngango wa wena ke? Hambu loku a ntiro lowo wu nga ringani, xana u fanele ku wu vumela hi ku alakanya lezaku, i chukwana ku tira ku hunza ku tshama u khavela zikotela? U nga rivali lezaku a ku hlawula ndlela ya hava zi ta ku hambanisa na Jehova. (Maheb. 2:1) Kani u lomu ka ku lavetela ntiro kani u lomu ka ku hlolisisa ntiro lowu u nga ka wona zalezi, hi yihi ndlela ya ku maha ziboho za wutlhari?
6, 7. (a) Mixuvo muni leyi a munhu a zi kotako ku ti vekela xungetano hi ntiro? (b) Hi yihi mixuvo leyi yi to ku tshineta kusuhani na Jehova, niku hikuyini?
6 Kota lezi zi wulilweko kusanguleni, tshama na u alakanya lomu u yako kona. Ti wutisi lezi: ‘Nzi lava ku a ntiro wa mina wu nzi yisa kwihi?’ Loku u wona ntiro kota ndlela ya ku ti hlayisa wena wutsumbu zinwe ni ngango wa wena ntirweni wa Nungungulu, Jehova i ta katekisa kutikarata ka wena. (Mat. 6:33) Jehova a nga vumali xo maha loku u mbhelelwa hi ntiro kutani loku u cona hi xitshuketi. (Isa. 59:1) Wa zi tiva “ku hlanguta kuringweni lava va chavako Nungungulu.” — 2 Ped. 2:9.
7 Hi tlhelo ginwani, ahati loku lexi u xi lavako ku hi ku ganya? Za koteka ku u humelela. Hambu loku u zi kota, u nga rivali lezaku a “kuhumelela” loko ku ta koxa xo kari — lezi u to kala u nga zi koti. (Gonza 1 Timote 6:9, 10.) A ku nyika nguvu lisima a titshomba ni lezi u ti karatelako ku maha wutomini ga wena zi to ku hambanisa na Jehova ntsena.
8, 9. Zini lezi a vapswali va faneleko ku chela nguvu kota ka zona xungetano hi lezi va wu wonisako zona a ntiro wa kutihanyisa? Tlhamusela.
8 Loku u hi mupswali, alakanya lezi a xikombiso xa wena xi to gonzisa vana va wena. Xini lexi va xi wonako na xi hi xa lisima ka zontlhe wutomini ga wena — hi lezi u ti karatelako ku maha wutomini ga wena ni ku hi Jehova ke? Loku va wona lezaku a xa lisima ka wena kuva munhu wo chaviseka, nduma, ni titshomba; wa zi lava ku va ku lanzela ndleleni leyo yi yisako khombyeni ke? Ni ku u lava lezaku va nga ha ku kombisi xichavo kota mupswali? A muswa wo kari wa muKristu i wula lezi: “Ka lezi nzi zi alakanyako, ku kusukela kale, papai i ti karatela ku tira. A kusangula, ko khwatsi i wa tira nguvu kasi hi nga vumali nchumu. I wa lava lezaku hi hlayiseka khwatsi. Kanilezi, ka malembana lawa, a zilo zi cicile. I kulula a nwatseka a gumesa a wuya kaya ni ziphatiphati wutshanwini ga ku tirela ku hi hlayisa ntsena. Kota wuyelo ga lezo, hi tiviwa kota ngango lowu wo ganya wutshanwini ga ku tiviwa kota ngango wu kucako vanwani lezaku vava ni mixuvo ya moya. Nzi wa ta tsaka nguvu loku papai i wo ti karatela ku a ngango wa hi wu tshinela ka Jehova wutshanwini ga ku a tira wusiku ni mumu na a fela mali.”
9 Vapswali, mu nga ti tsawukanisi na Jehova hi ku nyika nguvu lisima a ntiro wa nwina wa kutihanyisa. A mitiro ya nwina, ngha yi komba ziku dlunya ka vana va nwina lezaku ma kholwa hi kumbhelela a ku ngalo a tshomba ya lisima ka zontlhe mu nga nazo nja ka moya, a hi mali. — Mat. 5:3.
10. Zini lezi a majaha ni vanhanyana va faneleko ku zi alakanyela a xikhati lexi va hlawulako mitiro?
10 Loku u hi jaha kutani nhanyana u alakanyelako ku maha ntiro wo kari wutomini ga wena, u nga hlawulisa kuyini a ndlela ya yi nene ke? Kota lezi hi sinako hi wulawulile hi zona, u fanele ku tiva lexi u lavako ku maha hi wutomi ga wena. Xana a zigonzo lezi u zi mahako ni ntiro lowu u wu gonzelako zi ta ku vumelela ku rangisa a Mufumo wa Nungungulu, ni ku zi ta ku hambanisa na Jehova ke? (2 Tim. 4:10) Xana a mixuvo ya wena ku pimanyisa a mahanyela ya vanhu lava a litsako labye li khegelako ka ntsengo wa mali leyi va nga nayo banko? Ni ku u ta hlawula kuva ni kutsumba ko fana ni loku ka Davida, loyi a ngaku: “Nzi wa hi muswa, makunu nzi wa kale, kanilezi a nzi se nga wona a wakululama a tsikiwa, ge hambu ku wona a vanana vakwe va kombela zakuga” ke? (Tis. 37:25) Alakanya lezaku ka tindlela leti ta timbiri, a yinwe yi ta ku hambanisa na Jehova; leyi yinwani yi ta ku yisa wutomini ga gi nene nguvu. (Gonza Mavingu 10:22; Malaki 3:10.) U ta hlawula yihi ke?a
KUTIHUNGATA NI KUHLAKANA
11. Hi wahi mawonela ya Biblia xungetano hi ku hlakana ni ku ti hungata, kanilezi xini hi nga faneliko ku xi rivala?
11 A Biblia a gi beleteli ku hlakana ge hambu ku wula lezaku a ku ti hungata ni ku hlakana ku xakela xikhati. Paule i lo tsalela Timote aku: “A ku ti toloveta a ntiro wa miri ka vuna kutsongwani.” (1 Tim. 4:8) A Biblia gi wula kambe lezaku ku na ni “xikhati xa ku hleka” ni “xikhati xa ku kina,” gi tlhela gi kuca munhu lezaku a ti nyika xikhati xa ku humula. (Mutsh. 3:4; 4:6) Hambulezo, loku u nga ti woneli, a ku hlakana ni ku ti hungata zi nga ku hambanisa na Jehova. Hi ndlela muni? A khombo ga kona gi ka zilo zimbiri — tshamela ga hlakano lowu u wu hlawulako ni xikhati lexi u mbhetako na u hlakana.
A ku hlawula khwatsi mihlakano ni ku tiva ku ti pimela zi na ni xivuno
12. Ziwutiso muni u faneleko ku ti maha xungetano hi lezi u hlawulako ku hlakanisa zona?
12 Xo sangula, ehleketa hi tshamela ga hlakano lowo. Tiyiseka lezaku ku na ni mihlakano yi nene yi tiyisako miri wa hina. Hambulezo, a lisine hi lezaku a kutala ka mihlakano ni zihungato lezi zi nga kona zi dumisa zilo lezi Nungungulu a zi vengako, zo kota tihanyi, wungoma, ni wubhayi. Hikwalaho, u fanele ku ranga hi ku hlola khwatsi lezi u lavako ku hlakana kutani ku ti hungata hi zona. Xana a hlakano lowo wu ku maha u ti zwisa kuyini? Wu ku maha u va munhu wa kuleva, ku ranza mapalisana, kutani ku ku maha u alakanya lezaku a tiko ga wena hi gona ga chukwana ke? (Mav. 3:31) Wa ku mbhetela mali ke? Va kona va khunguvanyekako hi wona? (Rom. 14:21) Wu ku tlhanganisa ni vanhu va mahanyela muni? (Mav. 13:20) Wa ku vuxela manyawunyawu ya ku maha zakubiha ke? — Jak. 1:14, 15.
13, 14. Zini u faneleko ku ehleketa hi zona xungetano hi xikhati lexi u mbhetako na u hlakana?
13 A xinwani u faneleko ku ehleketa hi xona xikhati lexi u mbhetako na u hlakana ni ku ti hungata. Ti wutisi lezi, ‘Xana nzi mbheta xikhati xo tala na nzi hlakana laha ka kuza nzi salelwa hi xikhati xi tsongwani xa ku maha zilo za moya?’ Loku u mbheta xikhati xo tala na u hlakana ni ku ti hungata, u ta zi wona lezaku a xikhati lexo a xi vangi ni xivuno lexi xi nga fanele kuva naxo. Kunene, lava va tivako ku hlakana na va ti pimela va kuma litsako la hombe. Hikuyini? Hakuva va hlakana na va zi tiva lezaku va rangile hi ku maha lezi zi nga za lisima, hikwalaho, va pepile moyeni niku a va tizwi nanzu. — Gonza Va Le Filipi 1:10, 11.
14 Hambu lezi a ku mbheta xikhati xo tala na u hlakana zi nga ha wonekisako ku khwatsi za tsakisa, zi nga ku hambanisa na Jehova. A makabye wo kari wa xisati wa 20 wa malembe a vitwako Kim i zi wonile ha yece. I te ngalo: “Nzi wa tolovela kuya mibuzweni yontlhe. Kusukela Wazihlanu kala Sonto ku wa maheka mibuzo ya hombe. Kanilezi, ka xikhati lexi, nza zi wona lezaku ku na ni zilo zo tala za lisima za ku zi maha. Hi xikombiso, kota phayona, nzi vuka hi 6 hora nziya ntirweni wa simu, hikwalaho, a nzi zi koti ku pileka kuhlakaneni kala gica. Nza zi tiva lezaku a mibuzo a yi bihangi, kanilezi yi nga ku colopetela nguvu. A ku fana ni xihi lexi hi xi mahako, a mibuzo yonawu yi fanele kuva wutshanwini ga yona.”
15. A vapswali va nga va vunisa kuyini a vana vabye lezaku va hlakana ni ku ti hungata hi ndlela yi nene?
15 A vapswali va na ni wutihlamuleli ga ku ti hlayisa vona wutsumbu zinwe ni vana vabye hi tlhelo ga nyama, ga moya, ni ga kutizwa. Lezo zi patsa ku ti nyika xikhati xa ku hlakana ni ku ti hungata. Loku u hi mupswali, u nga ti mahi musolasoli wa kuhlakana na u alakanya lezaku a kuhlakana kontlhe ku bihile. Hambulezo, ti wonela wena wutsumbu zinwe ni vana va wena ka mikucetelo yo biha xontlhe xikhati. (1 Kor. 5:6) Loku u ranga hi ku hlola khwatsi, kunene u ta wu kuma hlakano lowu wu to vuna wena zinwe ni ngango wa wena.b Hi ku maha loko, wena ni vana va wena mu tava mu hlawulile a ndlela leyi yi to mu yisa kusuhani na Jehova.
WUXAKA
16, 17. I nchumu muni wo bayisa wu xanisako vapswali vo tala, niku hi zi tivisa kuyini lezaku Jehova wa ku zwisisa a kubayisa kabye?
16 A kuzwanana ka mupswali ni n’wana ka hombe nguvu laha ka kuza Jehova a ku tirisa kasi ku komba a liranzo leli a nga nalo hi vanhu vakwe. (Isa. 49:15) Hikwalaho, za zwisiseka lezi a munhu a bayisekako nguvu loku a xiro xa ngango wakwe xi tsika Jehova. A makabye wo kari wa xisati a nga ni n’wana wa nhanyana a nga susiwa bandleni i te ngalo: “Nzi lo bayiseka nguvu, nzi ti wutisa lezi, ‘Hikuyini a tsikileko Jehova?’ Nzi lo tizwa nanzu wa hombe nguvu.”
17 Jehova wa kuzwa kubayisa ka wena. Yena wutsumbu “i lo xaniseka mbilwini yakwe” a xikhati lexi a xiro xo sangula xa ngango wakwe wa vanhu laha misaveni, ni laha a wunyingi ga vanhu lava va nga hanya mahlweni ka Ntalo va nga hluwuka. (Gen. 6:5, 6) Zi nga ha karata ka lava zi kalako zi nga se va mahekela a ku tiva lezaku zi bayisisa kuyini. Hambulezo, zi wa nga tava wutlhari a ku tsika mahanyela ya hava ya loyi a susilweko bandleni ma ku hambanisa na Jehova. Makunu, u nga zi kotisa kuyini a ku hlula kubayisa loku u ku zwako a xikhati lexi a xiro xa ngango wa wena xi tsikako Jehova?
18. Hikuyini a vapswali va nga faneliko ku ti nyika nanzu loku a n’wana a tsika Jehova?
18 U nga ti nyiki nanzu hi kota ya lezi zi nga humelela. Jehova i nyikile vanhu lezaku va ti hlawulela lezi va zi lavako, niku a munhu ni munhu laha ngangweni loyi a ti hendleletileko ni ku bapatizwa i fanele ku “rwala a nzhwalo wakwe yena nwinyi.” (Gal. 6:5) Hikwalaho, Jehova i nyika muonhi — ku nga hi wena — a nanzu wa lezi a nga zi hlawula. (Ezek. 18:20) Xinwani kambe, u nga nyiki nanzu vanwani. Kombisa xichawo ka lulamiselo ga Jehova ga kulaya. Lwana na Satani — u ngalwi ni varisi lava va tirako kasi ku vikela bandla. — 1 Ped. 5:8, 9.
A zi bihangi ku rinzela lezaku a xaka ga wena gi ta wuya ka Jehova
19, 20. (a) Zini lezi a vapswali lava a vana vabye va susilweko bandleni va faneleko ku maha kasi va hlula kubayiseka? (b) Kutsumba muni ka ku nene loku a vapswali lavo va nga nako?
19 Tlhatakumbiri, loku u hlawula ku mu vekela xiviti Jehova, u to ti hambanisa na yena. A lisine hi lezaku lezi a xiro xa ngango wa wena xi zi lavako ku ku wona na u rangisa kutsumbeka ka wena ka Jehova a ku hunza zilo zontlhe — a ku patsa ni wuxaka. Hikwalaho, kasi u zi kota ku yimisana ni xiringo lexi, hlayisa wumoya ga wena wutsumbu. U nga ti tsawukanisi ni vamakabye va wena vo tsumbeka va maKristu. (Mav. 18:1) Chulula mbilu ya wena ka Jehova hi mukhongelo. (Tis. 62:7, 8) U nga ti yimeleli u hlota tindlela ta ku bhula ni xiro xa ngango xi susilweko bandleni, hi xikombiso, hi ku tirisa e-mail. (1 Kor. 5:11) Tshama na u khomekile mitirweni ya moya. (1 Kor. 15:58) A makabye wa xisati loyi a kumbukilweko le hehla, i ngalo: “Nza zi tiva lezaku nzi fanele ku tshama na nzi khomekile ntirweni wa Jehova ni ku ti karateka ku tshama nzi tiyile hi tlhelo ga moya kasi loku a nhanyana wa mina a wuya ka Jehova nzi zi kota ku mu vuna.”
20 A Biblia gi wula lezaku a liranzo “li tsumba zilo zontlhe.” (1 Kor. 13:4, 7) A zi bihangi ku rinzela lezaku a xaka ga wena gi susilweko bandleni gi ta tlhela gi wuya. Lembe ni lembe, a vaonhi vo tala va ti sola va wuya hlengeletanweni ya Jehova. Jehova a nga simami ku zangarela lava va ti solileko. A ku hambana ni lezo, i ti yimisele ku va tsetselela. — Tis. 86:5.
HLAWULA HI WUTLHARI
21, 22. Xana u ti yimisele ku gi tirisisa kuyini a lungelo ga ku ti hlawulela lezi u zi lavako?
21 Jehova i nyikile a vanhu vontlhe a lungelo ga ku ti hlawulela lezi va zi lavako. (Gonza Deuteronome 30:19, 20.) Hambulezo, hi na ni wutihlamuleli mahlweni kakwe hi lezi hi zi hlawulako. A muKristu munwe ni munwani i fanele ku ti wutisa lezi: ‘Nzi ndleleni muni ke? Xana nzi tsikile a ntiro ni lezi nzi ti karatela ku maha wutomini, kuhlakana ni kutihungata, kutani wuxaka zi nzi hambanisa na Jehova?’
22 A liranzo la Jehova hi vanhu vakwe a li tshuki li tsekatseka. Lexi ntsena xi to hi hambanisa na Jehova ku tshuka hi hlawula ndlela yo biha. (Rom. 8:38, 39) Hambulezo, u nga zi tsiki zi maheka! Ti yimisele ku nga tsiki nchumu wu ku hambanisa na Jehova. A nzima yi lanzelako yi ta wulawula hi mune wa zilo lezi u nga kombisako kutiyimisela loko ka zona.
a Kasi ku kuma manwani mahungu xungetano hi ntiro lowu u nga wu hlawulako, wona xipimo 38 xa bhuku Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Volume 2.
b Kasi u kuma manwani mawonela, wona a Despertai! ga Novembro wa 2011, maphajina 17-19.