Vapswali — Gonzisani vana va nwina kusukela wuhlangini gabye

A BIBLIA gi ngalo: “Languta, a vanana i tshomba ya Jehova, a mbanzu wa nyimba hi nchachazelo.” (Tis. 127:3) Hikwalaho, a zi hlamalisi loku a vapswali va maKristu vaba mikulungwani na va tsakela nwanana a ha hi ku belekiwako.

Hambulezo, a kutsaka loko kuta ni wutihlamuleli go binza. Kasi a nwanana a kula na a hi ni wutomi gi nene kala a maha munhu wa hombe, i fanele ku kuma zakuga za zi nene hi xikhati xi faneleko. Hi kufanana, kasi a nwanana a yima a tiya wukhozelini ga lisine, i fanele ku giswa hi tlhelo ga moya hi vapswali lava va ti karatelako ku mu gonzisa matshinya ya milayo ya Nungungulu. (Mav. 1:8) Hi rini laha a vapswali va faneleko ku gonzisa nwanana, niku va fanele ku mu gonzisa yini?

A VAPSWALI VA FANELE KU GONZISIWA HI JEHOVA

Ehleketa hi mhaka ya Manoa, loyi a nga hanya doropeni ga Zora le Israeli wa kale. A ngelosi ya Jehova yi lo tivisa a sati wa Manoa loyi a nga hi ngonwa lezaku i wa ta pswala n’wana. (Vala. 13:2, 3) Handle ko kanakana, Manoa ni sati wakwe va lo tsaka nguvu hi kota ya xitsumbiso lexo. Hambulezo, va wa karateka nguvu kambe. Hikwalaho, Manoa i lo khongela aku: “Hosi yanga, a munhu wa Nungungulu, loyi wena u mu rumileko, a engete kambe ata ka hina a ta hi gonzisa lezi hi faneleko ku zi maha hi nwanana loyi a ta nga pswalwa.” (Vala. 13:8) Manoa ni sati wakwe va wa karatekela ku tiva lezi va nga fanele ku wundlisa zona a n’wana wabye. Handle ko kanakana, va lo gonzisa n’wana wabye Samsoni a milayo ya Nungungulu, niku a kutikarata kabye ku lo pswala mihanzu. A Biblia gi ngalo: “A Moya wa Jehova wu lo sangula ku mu kucetela [Samsoni].” Kota wuyelo ga kona, Samsoni i lo maha mitiro yo tala ya ntamu kota mulamuli wa Israeli. — Vala. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.

Hi rini laha a nwanana a faneleko ku sangula ku gonzisiwa ke? “Kusukela wuhlangini” Timote i lo gonzisiwa “a mitsalo yo basa” hi mamani wakwe Eunike ni kokwani wakwe Loisi. (2 Tim. 1:5; 3:15) Kunene, Timote i sangulile ku gonzisiwa a Mitsalo kusukela kusanguleni ka wunwanana gakwe.

Wutlhari a kuva vapswali va maKristu va kombela wurangeli ka Jehova ni ku boha na ka ha hi mahlweni lezaku va sangula ku gonzisa a nwanana wabye “kusukela wuhlangini” gakwe. Mavingu 21:5 i ngalo: “A maalakanyo ya loyi a ti karatako ma pfunisa.” Na nwanana a nga se belekwa, handle ko kanakana a vapswali va fanele ku ti longisela khwatsi. Va nga ha tsala xaxameto wa zilo lezi a nwanana a to zi lava. Za lisima kambe a kuva va maha makungo ya zilo za moya. A mixuvo yabye ngha yi hi ku sangula ku gonzisa a nwanana zalezi a nge unwa.

A bhuku go kari gi wulawulako hi ku maha makungo ya magonzisela ni mawundlela ya nwanana kusukela wunwananeni gi ngalo: “A tihweti to sangula anzhako ka kupswaliwa kakwe ta lisima nguvu kubuveni ka wongo. Nzeni ka xikhati lexo, a tiselula ta wongo leti ti vumelelako nwanana lezaku a gonza zilo ziswa ti pswalelana hi kuhatlisa nguvu.” Hikwalaho, za lisima nguvu lezaku a vapswali va lonzowota khwatsi a xikhatana lexi xo koma kukuleni ka wongo ga nwanana lezaku va sangula ku byala zilo za moya hlokweni yakwe!

A mamani wo kari tlhelo phayona ga xikhati xontlhe i wulile lezi xungetano hi nhanyana wakwe: “Nzi sangulile ku famba naye sinwini na ova ni hweti yinwe basi. Hambu lezi a nga kala a nga se tiva nchumu, nza kholwa lezaku lezi nzi nga tekela ku famba naye wutirelini na a ha hi xihlangi zi mu vunile. Laha a nga tlhanganyisa malembe mambiri, i wa zi kota ku nyikela ziphephana ka lava hi nga va kuma sinwini na a nga chavi.”

A ku gonzisa nwanana na a ha hi xihlangi zi pswala mihanzu yi nene. Hambulezo, a ku gonzisa vanana a zilo za moya a zi olovi ka vapswali.

XAVA XIKHATI

A tshamela ga nwanana ga kungatshamiseki ni ku nga zi koti ku veka kupima ka nchumu wo kari hi xikhati xo leha zi ngava xikarato xa hombe ka vapswali. A vanana va nga veka a kupima kabye ka nchumu wo kari hi xikhatanyana, zonake hi xitshuketi xa zalezo a kupima kabye ku enza. Zi tano hakuva hi tshamela gabye, a vanana va ti karatela ku tiva zontlhe va zi wonako ni ku zizwa. Zini lezi a vapswali va nga mahako kasi ku vuna n’wana wabye lezaku a veka kupima ka lezi va ti karatelako ku mu gonzisa?

Wona lezi Mosi a nga wula. Deuteronome 6:6, 7 i ngalo: “A milayo leyi nzi ku layako ha yona nyamutlha yi tava mbilwini ya wena. U ta yi gonzisa ka vanana va wena, u wulawula ha yona lomu ndlwini ka wena, ni lomu kuenzeni ka wena, ni kuetleleni ka wena, ni kuvukeni ka wena.” A gezu ga xiHeberu gi hunzuluselweko ku “gonzisa” ka vesi legi gi wula ku gonzisa hi kuphindaphinda. A nwanana wa mutsongwani i fana ni sinya yi tsongwani leyi yi lavako ku tshama hi ku cheletelwa mati xontlhe xikhati. Kota lezi a kuphindaphinda ku vunako vanhu vahombe lezaku va alakanya zilo za lisima, handle ko kanakana zi ta vuna vanana kambe!

Kasi a vapswali va gonzisa vanana a lisine la Nungungulu ku laveka lezaku va mbheta xikhati zinwe navo. Tikweni legi ga nyamutlha go hanya hi kutsutsuma, a ku ti siyela xikhati lexo a zi olovi. Kanilezi, mupostoli Paule i kombile lezaku ku laveka ku xava xikhati xa ku maha hi xona mitiro ya wuKristu ya lisima. (Efe. 5:15, 16) Va nga zi mahisa kuyini ke? A ku ringanisela xikari ka ku gonzisa nwanana, ku maha mitiro ya bandla, ni kuya ntirweni wa kutihanyisa zi vile nchumu wo binza ka dota go kari ga muKristu legi gi nga ni sati wa phayona loyi yenawu a tshamako na a khomekile. Va xi kumisa kuyini a xikhati xa ku gonzisa a nhanyana wabye? A papai wa nhanyana loyi i ngalo: “Mixo ni mixo na nzi ga seya ntirweni, mina ni sati wa mina hi gonzela a nhanyana wa hina a Bhuku Ga Mina Ga Mahungu Ya Biblia kutani a xibhukwana Examine as Escrituras Diariamente. Ni gambo, hi ti karatela ku mu gonzela zokari na a nga se etlela, niku loku hiya ntirweni wa simu hi famba naye. A hi lavi ku tsika malembana lawa yo sangula ma hunza na hi nga mu gonzisangi nchumu.”

‘A VANANA VA FANA NI TIGALALA’

Handle ko kanakana, hi lava lezaku a vanana va hina va kula va maha vanhu va hombe va buvileko. Hambulezo, a kungo ga hina go ranga a xikhati lexi hi va gonzisako ku byala liranzo ha Nungungulu timbilwini tabye. — Mar. 12:28-30.

A bhuku ga Tisimu 127:4 gi ngalo: “Khwatsi hi tigalala mandleni ya nhenha, ve nghaho a vanana va wuswa.” A vanana va fananiswa ni tigalala leti ti faneleko ku phandiwa khwatsi kasi ti fula nchumu. A mufuli a nga na ndlela ya ku vitanisa ligalala li wuya kakwe anzhako ka ku yi phanda. A vapswali va na ni “tigalala” — ku nga vanana vabye — hi xikhatanyana xo koma. A xikhati lexo xi fanele ku tiriselwa ku byala a matshinya ya milayo ya Nungungulu maalakanyweni ni timbilwini ta vanana vabye.

Mupostoli Johani i lo tsala lezi xungetano hi vanana vakwe va moya: ‘A nzi na kutsaka ka hombe ku hunza loku nzi nga nako, laha nzi zwako lezaku vana va mina va famba lisineni.’ (3 Joh. 4) A vapswali va maKristu vonawu va nga kombisa kubonga loku va wona vana vabye na ‘va famba lisineni.’