Jehova — a Munghana wa hina wa mu nene ku hunza vontlhe

1. Kota lezi hi mahilweko hi mufananiso wa Nungungulu, hi na ni wuzikoti muni ke?

“A N’WANA i fanana ni raru wakwe.” A magezu lawa ma tshamela ku phindaphindiwa. Hakunene, a vanana vo tala va fana nguvu ni vapswali vabye. Zi tano hakuva a nwanana i nkhata wa papai ni mamani wakwe. Jehova, a Dadani wa hina wa le tilweni, hi yena Munyiki wa wutomi. (Tis. 36:9) Niku hina, vana vakwe va nyama, hi fana naye hi ndlela yo kari. Lezi hi vangilweko hi mufananiso wakwe, hi na ni wuzikoti ga kuehleketa kala hi chikela magumo hi tlhela hi vanga ni ku hlayisa wunghana. — Gen. 1:26.

2. Jehova a ngava Munghana wa hina ka xiseketelo muni?

² Jehova a ngava Munghana wa hina wa mu nene ku hunza vontlhe. A wunghana lego gi seketelwe ka liranzo la Nungungulu ha hina ni kukholwa ka hina ka yena ni ka N’wana wakwe. Jesu i te ngalo: “Nungungulu i lo ranza tiko kota lezi, a kala a nyikela a N’wana wakwe a belekilweko yece, kasi ni wihi loyi a kholwako kakwe a nga lovi, kanilezi ave ni wutomi ga pinzukelwa.” (Joh. 3:16) Ku na ni zikombiso zo tala za vanhu va vileko ni kuzwanana ko tiya na Jehova. A hi woneni zimbiri.

‘ABRAHAMA A MUNGHANA WA MINA’

3, 4. Komba kuhambana xikari ka Abrahama ni pswalo wakwe mhakeni ya wunghana gabye na Jehova.

³ Jehova i lo vitana a hloko ya lixaka tlhelo kokwani wa vaIsraeli aku, ‘Abrahama a munghana wa mina.’ (Isa. 41:8) A bhuku ga Wumbiri ga Kronekele 20:7 gonawu gi vitana Abrahama kota munghana wa Nungungulu. Xi wa hi xihi a xiseketelo xa wunghana lego ga simasima ga wanuna loye wo tsumbeka ni Muvangi wakwe ke? Kuve kukholwa ka Abrahama. — Gen. 15:6; gonza Jakobe 2:21-23.

⁴ A pswalo wa Abrahama lowu wu mahileko a tiko ga Israeli wa kale, kusanguleni gi wa hi na Jehova kota Dadani ni Munghana wa gona. Hambulezo, lexi xi nga tsakisiko hi lezaku va lo lahlekelwa hi wunghana gabye na Nungungulu. Hikuyini? Hakuva va lo tsika ku kholwa a zitsumbiso za Jehova.

5, 6. (a) Xana Jehova i mahisa kuyini Munghana wa wena? (b) Ziwutiso muni hi faneleko ku chela kota ka zona?

⁵ Laha u yako mahlweni u gonza ha Jehova, a kukholwa ka wena ka yena konawu ku ta tiya nguvu niku a liranzo la wena ha yena li ta engetelawo. Hi nga alakanya hi xikhati xa lenzhako laha u nga tiva lezaku Nungungulu Munhu wa lisine waku u ngava ni kuzwanana ka hombe zinwe naye. U tivile kambe lezaku hina hontlhe hi pswalelwe xionhweni hi kota ya kungaingisi ka Adamu. U zile u zwisisa lezaku a vanhu kota ngango wontlhe va ti hambanyisile na Nungungulu. (Kol. 1:21) U tivile kambe lezaku a Dadani wa hina wa le tilweni wa liranzo a nga kule na hina ni lezaku wa hi khatalela. A xikhati lexi hi nga tiva lezaku i mahile lulamiselo ga nzhiho wa Jesu hi tlhela hi kholwa ka wona, hi lo sangula ku maha wunghana na Nungungulu.

⁶ Makunu loku hi cuwuka nzhako, hi nga ha ti wutisa lezi: ‘Xana nza ti karatela ku tiyisa wunghana ga mina na Nungungulu? A kutsumba ka mina ni liranzo la mina ka Jehova, a Munghana wa mina wo ranzeka, za kula siku ni siku ke?’ A munhu munwani wa xikhatini xa kale loyi a vileko ni kuzwanana ku nene na Jehova ku’ve Gideoni. Zalezi, a hi wulawuleni hi xikombiso xakwe xa xi nene hi tlhela hi chela kota ka xona.

“JEHOVA WA KURULA”

7-9. (a) I nchumu muni wo hlamalisa wu nga mahekela Gideoni, niku wu’ve ni wuyelo muni? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) (b) Hi nga mahisa kuyini vanghana va Nungungulu?

⁷ Mulamuli Gideoni i tirele Jehova xikhatini xa gudjegudje matinwini ya Israeli anzhako ka loku va nghenile Tikweni gi Tsumbisilweko. A bhuku ga Valamuli xipimo 6 gi bika lezaku a ngelosi ya Jehova yi lo enzela Gideoni le Ofra. Xikhatini lexo, a vaakelani vabye va vaMidiani va wa lava ku dumela tiko ga Israeli. Hi xigelo lexo, Gideoni i wa phopha mavele, ku nga hi masinwini, kanilezi i wa ma phophela lomu xigowolweni, kasi a tekela ku fihlela vaMidiani. Na a hlamaliswa hi lezi a ngelosi leyi yi nga woneka kakwe yi nga mu wula ku i “nhenha,” Gideoni i lo yi wutisa ku xana Jehova, loyi a tlhatlhisileko vaIsraeli le Gipite, i wa nga ta va vuna ka xikhati lexi ke. Na yi wulawula hi ku yimela Muvangi, a ngelosi leyo yi lo tiyisa Gideoni lezaku hakunene Jehova i wa hi zinwe naye.

⁸ Gideoni i wa ha lava ku tiva lezaku i wa ta zi kotisa kuyini a ku “hlanguta valsraeli mandleni ya vaMidiani.” Jehova i lo tekela ku mu hlamula aku: “Hizinene nzi tava na wena. U ta hlasela vaMidiani khwatsi i munhu munwe.” (Vala. 6:11-16) Kota lezi a nga ha lava ku tiva ku zi ta mahekisa kuyini, Gideoni i lo lava xiwoniso. Wona lezaku mabhulweni lawo Gideoni a nga zangi a kanakana lezaku Jehova Munhu wa lisine.

⁹ Lezi zi nga maheka hi kulanzela zi lo tiyisa kukholwa ka Gideoni ni ku mu tshineta ka Nungungulu. Gideoni i lo longisela zakuga kasi ku nyika ngelosi. A xikhati lexi a zakuga zi nga hiswa hi nzilo laha a ngelosi yi nga zi khumba hi nhonga, Gideoni i lo zi wona lezaku a ngelosi leyo hakunene yi wa hi xirunwa xa Jehova. Gideoni i lo tala hi kuhlamala zonake aku: “Hosi, Nungungulu [Jehova], nzi le khombyeni hakuva nzi wonile a ngelosi ya Jehova nghohe ni nghohe”! (Vala. 6:17-22) Kanilezi, xana a kutlhangana loku ku vangile libhiyo xikari ka Gideoni ni Nungungulu wakwe ke? Ne ni ku vala! Gideoni i lo tiva Jehova laha ka kuza a tizwa na a hi ni kurula na Nungungulu. Hi tiva lezo hi kota ya vito legi Gideoni a chulileko a alati legi a nga aka wutshanwini lego, gaku  —  “Jehovaxalome.” A vito lego gi wula ku “Jehova wa kurula.” (Gonza Valamuli 6:23, 24.) A xikhati lexi hi ehleketako hi lezi Jehova a hi mahelako siku ni siku, hiza hi zi wona lezaku Munghana wa lisine. A ku khongela ka Nungungulu hi kukhanzakanya zi engetela a kurula ka hina zinwe naye zi tlhela zi tiyisa a wunghana ga hina zinwe naye.

HIMANI A TA NGAVA ‘MULUVELI TENDENI GA JEHOVA’?

10. Hi kuwula ka Tisimu 15:3, 5, xana Jehova i lava yini ka hina kasi hiva vanghana vakwe?

¹⁰ Hambulezo, kasi Jehova ava Munghana wa hina, hi fanele ku tatisa zokari zi lavekako. Kota lezi zi tsalilweko ka Tisimu 15, Davida i lo yimbelela xungetano hi lezi zi lavekako ka hina kasi hiva ‘muluveli tendeni ga Jehova,’ ku nga lezaku hiva munghana wa Nungungulu. (Tis. 15:1) A hi yiseni kupima ka zilo zimbiri nzeni ka zileletelo lezi  —  ku nga lumbeti ni kutsumbeka zilweni zontlhe. Ka mhaka leyi, Davida i lo wula lezi xungetano hi muluveli tendeni ga Jehova: “Loyi a nga lumbetiko hi lirimi lakwe . . . ge hambu ku rengelelwa kasi ku kumisa nanzu munhu a nga hiko na nanzu.” — Tis. 15:3, 5.

11. Hikuyini hi nga faneliko ku hleva munhu?

¹¹ Ka lisimu linwani, Davida i lo tlharihisa aku: “Hlayisa lirimi la wena kubiheni.” (Tis. 34:13) A ku nga ingisi a wusungukati legi gi pimisilweko zi wa ta hi tsawukanisa ni Dadani wa hina wo lulama wa le tilweni. Hakunene, a ku lumbeta i tshamela ga Satani, a nala wa hombe wa Jehova. A gezu “Diabolus” gita hi ka gezu ga xiGreki gi wulako ku “muhlevi.” A ku khoma a lirimi la hina kasi hi nga wulawuli kubiha hi vanwani zi hi vuna ku tshama kusuhani na Jehova. A mhaka leyi yi tira nguvu kambe ka mawonela ya hina xungetano hi vavanuna lava va yimisilweko lomu bandleni. — Gonza Maheberu 13:17; Juda 8.

12, 13. (a) Hikuyini hi faneleko ku tsumbeka zilweni zontlhe? (b) Xana a kutsumbeka ka hina ku va khumbisa kuyini vanwani?

¹² A kutsumbeka, ni ku nga xololi, zonawu matshamela ya malanza ya Jehova. Mupostoli Paule i te ngalo: “Hi khongeleleni, hakuva ha tsumba lezaku hi na ni livalo li nene, na hi xuva kuva ni mahanyela ma nene matlhelweni wontlhe.” (Maheb. 13:18) Kota lezi hi ti yimiseleko “kuva ni mahanyela ma nene matlhelweni wontlhe,” hi potsa ku xolola vamakabye va hina va maKristu. Hi xikombiso, loku va hi mahela a ntiro wo kari wa kutihanyisa, hi fanele ku va khoma khwatsi ni ku va holela hi kufaneleko maringano ni xivumelwano lexi hi mahileko navo. Kota maKristu, hi tirisana hi kutsumbeka ni zitiri za hina zinwe ni vanhu vontlhe. Niku loku hi tholiwa hi muKristu-kulori, hi fanele ku nga mu xololi, hi ku nga mu lonzi lezaku a hi nyika malungelo yo hlawuleka.

¹³ Kunene, makhati yo tala hizwa magezu ma tako hi ka vanhu va tiko na va bonga Timboni ta Jehova hi lezi va tirisanako nato khwatsi! Hi xikombiso, a murangeli wa koponi ya hombe ya kuaka i wonile lezaku a Timboni ta Jehova ti wulawula lisine. I te ngalo: “Nwina mu namarela ka lezi mu nga zi vumela ku maha.” (Tis. 15:4) A mahanyela lawo ma hi vuna ku hlayisa wunghana ga hina na Jehova. Ahandle ka lezo, ma dumisa a Dadani wa hina wa liranzo wa le tilweni.

VUNA VANWANI LEZAKU VAVA VANGHANA VA JEHOVA

14, 15. Wutirelini ga hina, hi nga va vunisa kuyini vanwani lezaku vava vanghana va Jehova?

¹⁴ Hambu lezi kuzilava va kholwako lezaku Nungungulu i kona, a vanhu vo tala hi va kumako wutirelini ga hina a va mu woni kota munghana wabye wa mu nene ku hunza vontlhe. Hi nga va vunisa kuyini ke? Wona a zileletelo lezi Jesu a nyikileko a 70 wa vapizani vakwe a xikhati lexi a nga va ruma hi vambiri vambiri lezaku vaya xumayela. I te ngalo kabye: “Ni ka yihi yindlu leyi mu ta nga enghena ka yona, a ku ranga wulani, muku: A kurula a kuve ka yindlu leyi! Loku a hi kona laho loyi a ranzako kurula, a kurula ka nwina ku ta tshama kakwe; kanilezi loku a nga hi kona, ku ta tlhelela ka nwina.” (Luka 10:5, 6) Hi nga koka vanhu va nghena lisineni hi ku va losa hi wunghana. Loku va hi vakaneti, a mahela legi gi nga hlongola wulala zonake gi bambatela ndlela ya lezaku va hi amukela khwatsi ka khati ginwani.

¹⁵ Loku hi kumana ni vanhu lava va nghenileko hi hloko wukhongelini ga mawunwa kutani lava va lanzelako mikhuwo yi koniwako hi Mitsalo, hi simama ku va komba wunghana ni matshamela yo rula. Hi va hoyozela hi matsenya mitlhanganweni ya hina lava va henyilweko hi zokari zi nga tsakisiko tikweni legi, zonake va sangula ku navela ku tiva zotala xungetano hi Nungungulu loyi hi mu khozelako. A tinzima ti nga ka xaxamelo “A Biblia ga cica a wutomi ga vanhu” ti hi nyika zikombiso zo tala za zi nene.

HI TIRA NI MUNGHANA WA HINA WA MU NENE KU HUNZA VONTLHE

16. Hi nga hlayiwa kota vanghana tlhelo “zitiri-kulobye” za Jehova hi ndlela muni?

¹⁶ A vanhu lava va tirako zinwe a kutala ka zikhati va gumesa va maha vanghana va hombe. Vontlhe lava va ti hendleletileko ka Jehova va na ni thomo ga ku hlayiwa vanghana tlhelo “zitiri-kulobye” za yena. (Gonza 1 Va Le Korinte 3:9.) Hakunene, a xikhati lexi hi tirako ntirweni wa kuxumayela ni ku maha vapizani, hiya hi ma zwisisa khwatsi a matshamela yo hlamalisa ya Dadani wa hina wa le tilweni. Hi wona lezi a moya wakwe wa ku basa wu hi vunisako zona a ku tatisa a ntiro wa hina wa ku xumayela a mahungu yo saseka.

17. A zakuga za moya zi phamelwako migotsovanyanweni ni mitlhanganweni ya hina ya hombe zi zi kombisa kuyini lezaku Jehova Munghana wa hina?

¹⁷ Loku hi ti tsitsirita ntirweni wa ku maha vapizani, hi tizwa na hi hi kusuhani na Jehova. Hi xikombiso, hi wona lezi Jehova a pfilunganyisako zona a vavukeli va hina. Cuwuka lezi zi mahekileko ka malembanyana nzhako. Xana a hi zi woni hi kudlunyatekileko lezi Jehova a hi rangelisako zona? Ha tsaka nguvu ni ku tala hi kuhlamala hi ku wona a zakuga za moya zo nona hi nyikwako siku ni siku. A migotsovanyano ni mitlhangano ya hina ya hombe yi komba a kuzwisisa loku a Dadani wa hina wa liranzo a nga nako hi zikarato ni zilaveko za hina. Kota ndlela yo kombisa kubonga gotsovanyano, a ngango wo kari wu lo tsala lezi: “A gotsovanyano lowu hakunene wu khumbile timbilu ta hina. Hi zi zwile lezi Jehova a mu ranzisako zona a munwe ni munwani wa hina ni lezi a zi lavisako zona lezaku hi humelela.” Anzhako ka kuva kona ka gotsovanyano wo hlawuleka le Irlanda, a patswa wo kari wu tako hi Alemanya wu lo kombisa kubonga ka wona hi kota ya lezi va nga amukeliswa zona ni ku hlayisiswa zona. Va lo engeta vaku: “Kanilezi loyi hi mu bongako nguvu hi Jehova ni Hosi yakwe Jesu Kristu. Hi vona va nga hi vitana lezaku hi tava ziro za tiko legi gi nga ni kubohana ka lisine. A hi lumbeli ku wulawula hi kuzwanana ntsena kanilezi hi hanya hi kona siku ni siku. Lezi hi nga zi hanya ka gotsovanyano lowu wo hlawuleka laha Dublin xontlhe xikhati zi ta hi alakanyisa a lungelo ga lisima legi hi nga nago ga ku tirela Nungungulu wa hina zinwe na nwina nwentlhe.”

A VANGHANA VA BHULA

18. Zini hi nga ha ti wutisako xungetano hi kubhulisana ka hina na Jehova?

¹⁸ A wunghana ga tiya loku ku hi ni kubhulisana ku nene. A ku tsalelana mahungu hi titelefone ni zinwani zitiro zi anzile nguvu ka nguva leyi ya Internet ni ya tekinolojiya yo hunziselana mahungu. Hambulezo, loku hi maha xiringaniso, makhati mangani lawa hina hi munwe munwe hi bhulako na Jehova, a Munghana wa hina wa mu nene ku hunza vontlhe ke? Phela Jehova ‘Muzwi wa mikhongelo.’ (Tis. 65:2) Kanilezi, zikhati zingani hi sangulako hi hina hi lava ku wulawula naye?

19. Xivuno muni hi nga naxo loku zi hi karatela a ku vulula timbilu ta hina ka Dadani wa hina wa le tilweni ke?

¹⁹ A malanza yo kari ya Nungungulu a zi ma oloveli a ku vulula timbilu tabye ma wula zontlhe zi nga laha xifuveni xabye. Kuveni hi zalezi futsi Jehova a zi lavako ku hi maha a xikhati lexi hi khongelako. (Tis. 119:145; Miko. 3:41) Hambu loku hi karatekile laha ka ku tsanzeka ni ku zi wula hi magezu, hi na ni xivuno. Paule i lo tsalela maKristu ya le Roma aku: “A hi zi tivi a ku khongela kota lezi zi hi faneleko; kanilezi wona Moya wutsumbu wa hi khongotelela hi miketo leyi yi nga wulawulekiko. Loyi a hlolako timbilu wa ma tiva a maalakanyo ya Moya, hakuva wu khongotelela a vobasa khwatsi hi kuranza ka Nungungulu.” (Rom. 8:26, 27) A ku ehleketa hi magezu ma tsalilweko ka mabhuku ya Biblia yo kota Joba, Tisimu, ni Mavingu zi ta hi vuna a ku vulula mbilu ya hina ka Jehova.

20, 21. Ku chavelelwa muni hi ku kumako ka magezu ya Paule ka Va Le Filipi 4:6, 7?

²⁰ A xikhati lexi hi bongoliswako tihloko hi ziyimo zo nonoha, a hi lanzeleni wusungukati ga Paule gi pimisilweko legi a nga tsalela va le Filipi aku: ‘Mu nga karateki hi nchumu; kanilezi a timhakeni tontlhe tivisani a mixuvo ya nwina ka Nungungulu hi kukombela ni kukhongotela, na mu kari mu bonga.’ A kubhulisana loko ni Munghana wa hina wa mu nene ku hunza vontlhe handle ko kanakana zi ta hi tiyisa ni ku hi chavelela hakuva Paule i engeta aku: “Zonake a kurula ka Nungungulu, loku ku nga hiko na kupimiwa, ku ta hlayisa a timbilu ta nwina ni maalakanyo ya nwina ka Kristu Jesu.” (Fil. 4:6, 7) Ngha xontlhe xikhati hi chela kota hi “kurula ka Nungungulu” loku hakunene ku hlayisako a timbilu ni maalakanyo ya hina.

²¹ A mukhongelo wa hi vuna ku hlayisa a wunghana ga hina na Jehova. Hikwalaho, ngha hi ‘khongela hi nga tsiki.’ (1 Tes. 5:17) Ngha a xigonzo lexi xi tiyisa a kuzwanana ka hina ka lisima na Nungungulu ni kutiyimisela ka hina a ku lanzela milayo yakwe yo lulama. A xinwani kambe, a hi ti nyikeni xikhati xa ku ehleketa hi makatekwa lawa hi ti buzako hi wona hi lezi Jehova a nga Dadani wa hina, ni Nungungulu wa hina, ni Munghana wa hina.