‘Ranza Jehova Nungungulu wa wena’

1. Xini xi nga maha lezaku Nungungulu ni N’wana wakwe va ranzana nguvu?

JESU Kristu, a N’wana wa Jehova, i te ngalo: “Nza mu ranza Dadani.” (Joh. 14:31) I tlhelile aku: “Dadani wa mu ranza N’wana.” (Joh. 5:20) Lezo a zi hi hlamalisi. Ha zi tiva lezaku na a nga se ta pswaliwa kota munhu, Jesu i vile “xigogo xa mitiro” xa Nungungulu hi malembe ya tsanza-vahlayi. (Mav. 8:30) Laha Jehova na Jesu va nga kari va tirisana, a N’wana i lo gonza zo tala xungetano hi matshamela ya Dadani a tlhela ava ni zigelo zo tala za ku mu ranza. Hi lisine, a kutirisana kabye ku va mahile va ranzana nguvu.

2. a) A ku fana na Davida, hi fanele ku ti zwisa kuyini ha Jehova? b) Ziwutiso muni hi to wulawula hi zona?

² Davida a mutsali wa Tisimu i lo yimbelela aku: “Nza ku ranza, Jehova, wena ntamu wa mina.” (Tis. 18:1) Hi zalezo hi faneleko ku ti zwisa zona hi Nungungulu, hakuva wa hi ranza. Loku hi ingisa Jehova, i ta kombisa liranzo lakwe ha hina. (Gonza Deuteronome 7:12, 13.) Kanilezi, hi nga mu ranza Nungungulu hakunene, na hi nga mu woni ke? Zi wula yini a ku ranza Jehova? Hikuyini hi faneleko ku mu ranza? Niku hi nga li kombisisa kuyini a liranzo la hina ha yena?

HIKUYINI HI ZI KOTAKO KU RANZA NUNGUNGULU?

3, 4. Hikuyini zi kotekako ku ranza Jehova?

³ “Nungungulu i Moya”; hikwalaho a hi zi koti ku mu wona. (Joh. 4:24) Hambulezo, a ku ranza Jehova za koteka, niku a Mitsalo yi hi ruma ku kombisa liranzo lelo. Hi xikombiso, Mosi i byelile a vaIsraeli aku: “U ta ranza Jehova Nungungulu wa wena hi mbilu yontlhe ya wena, ni muhefemulo wontlhe wa wena, ni ntamu wontlhe wa wena.” — Deut. 6:5.

⁴ Hikuyini hi zi kotako ku ranza nguvu Nungungulu? Hi lezaku i hi vangile na hi hi ni xilaveko xa moya a tlhela a hi nyika wuzikoti ga ku kombisa liranzo. Loku hi tatisa khwatsi a xilaveko xa hina xa moya, a liranzo la hina hi Jehova li ta kula niku hi tava ni xigelo xo zwala xa ku tsaka. Jesu i te ngalo: “Va katekile lava va khatalako hi xilaveko xabye xa moya, hakuva mufumo wa le tilweni ngwabye.” (Mat. 5:3, Tradução do Novo Mundo) Xungetano hi lezi a vokari va nge kuxuva ka mabeleko loku vanhu va nga nako ko lava ku khozela, ku wuliwa lezi: “Za hlamalisa a ku wona lezaku a vanhu xontlhe xikhati va hlota Nungungulu va tlhela va lava ku kholwa ka yena.” — Bhuku Man Does Not Stand Alone (A munhu a nga yece), ga A. C. Morrison.

5. Hi zi tivisa kuyini lezaku a ku hlota Nungungulu a hi nyuko wa mahala?

⁵ Xana i nyuko wa mahala ku hlota Nungungulu? Ahihi, hakuva i lava lezaku hi mu kuma. Mupostoli Paule i dlunyatisile mhaka leyi na a nyika wukustumunyu ka vanhu va nga tlhangene le Areopagu. Loku u hi ka wutshamu lego, u wa zi kota ku wona a tempeli ya Atena, a nungungulu wa xisati wa le Atensi. Hi nga ti alakanyela na u hi ka wutshamu lego, uzwa Paule na a wulawula hi “Nungungulu loyi a nga maha misava ni zontlhe zi nga ka yona” a gumesa a tlhamusela lezaku “a nga tshami titempeleni leti ti akilweko hi mandla.” I engeta aku Nungungulu “i lo maha tixaka tontlhe ta vanhu ti huma ka nyapanze munwe, a kuva ti aka misaveni yontlhe; na a tiyisile a zikhati za tona zi yimisilweko, ni mimbhingano ya kuaka ka tona; lezaku ti fela ku lava Nungungulu, kutani ti nga hulumetela ti mu kuma, hambu lezi a nga hiku kule ka munwe ni munwani wa hina.” (Miti. 17:24-27) Ina, za koteka ku mu kuma Nungungulu. Ku na ni xipimo xa 7,5 wa timiliyoni ta Timboni ta Jehova leti hakunene ‘ti mu kumileko’ — niku ta mu ranza.

ZI WULA YINI A KU RANZA NUNGUNGULU?

6. Hi wihi a nayo lowu Jesu a ngaku hi wona “wa hombe ni wa kuranga” ke?

⁶ A liranzo la hina hi Jehova li fanele ku sukela mbilwini. Jesu i dlunyatisile a mhaka leyi a xikhati lexi a muFarisi a nga mu wutisa lezi: “Mugonzisi, a nayo wa hombe milayweni yontlhe hi wihi?” Jesu i lo hlamula aku: “U ta ranza [Jehova] Nungungulu wa wena hi mbilu ya wena yontlhe, ni muhefemulo wa wena wontlhe, ni kupima ka wena kontlhe. Lowu hi nayo wa hombe ni wa kuranga.” — Mat. 22:34-38.

7. Zi wula yini a ku ranza Nungungulu hi a) ‘mbilu ya hina yontlhe’? b) ‘muhefemulo wa hina wontlhe’? c) ‘kupima ka hina kontlhe’?

⁷ Xana Jesu i wa lava ku wula yini a xikhati a ngaku hi fanele ku ranza Nungungulu hi ‘mbilu ya hina yontlhe’? I wa wula ku ranza Jehova hi mbilu yontlhe ya hina yo fananisa, ku nga kuxuva ka hina, ni lezi hi ti zwisako zona. Hi fanele ku mu ranza kambe hi ‘muhefemulo wa hina wontlhe,’ kutani hi wutomi ga hina ni zontlhe hi zi mahako wutomini. A ku hunza lezo, hi fanele ku ranza Nungungulu hi ‘kupima ka hina kontlhe,’ ku nga lezi hi zi pimisako ni lezi hi pimisisako zona. Hi ndlela yo songa, hi fanele ku ranza Jehova hi kumbhelela, hi matlhelo wontlhe.

8. Xana a kuva ni liranzo la lisine ha Nungungulu zi ta hi vuna ku maha yini?

⁸ Loku hi ranza Nungungulu hi mbilu yontlhe, muhefemulo wontlhe, ni kupima kontlhe, hi tava vagonzi vo hiseka va Mhaka yakwe, hi maha zontlhe lezi a zi lavako ka hina hi mbilu yontlhe, hi tlhela hi xumayela mahungu ya Mufumo hi kuhiseka. (Mat. 24:14; Rom. 12:1, 2) A liranzo la lisine ha Jehova li ta hi tshineta nguvu ka yena. (Jak. 4:8) A hi nge zi koti ku xaxameta zigelo zontlhe za kuva hi ranza Nungungulu. Hambulezo, a hi woneni zitsongwani za kona.

HIKUYINI HI FANELEKO KU RANZA JEHOVA?

9. Hikuyini u ranzako Jehova kota Muvangi ni Muwundli wa hina ke?

⁹ Jehova Muvangi wa hina ni Muwundli wa hina. Paule i te ngalo: “Ka yena ha hanya, ha fambafamba, hi hi ni kuvakona ka hina.” (Miti. 17:28) Jehova i hi nyikile a misava kota muti wa hina wo saseka. (Tis. 115:16) I hi nyikile kambe a zakuga ni zilo zinwani hi zi lavako kasi hi hanya. Hikwalaho, Paule i zi kotile ku byela a vakhozeli va zifananiso va le Listra aku: “Nungungulu loyi a hanyako . . . a nga vumalangi wukustumunyu ka wona, hakuva i lo maha kusaseka, a mu nyika vula hi le tilweni ni tinguva ta mihanzu, a mu anzisela zakuga, a tatisa timbilu ta nwina hi kutsaka.” (Miti. 14:15-17) Xana lexo a hi xigelo xo zwala xa kuva hi ranza a Muvangi wa hina wa Hombe ni Muwundli wa liranzo ke? — Mutsh. 12:1.

10. Xana a lulamiselo ga Nungungulu ga ku hi susela a xionho ni kufa gi fanele ku hi khumbisa kuyini?

¹⁰ Nungungulu i vululile ndlela ya ku hi suselwa xionho ni kufa lezi hi thapelisilweko hi Adamu. (Rom. 5:12) Hakunene “Nungungulu wa kombisa a kuhiranza kakwe hi lexi, lezaku na ha hi vaonhi Kristu i lo hi fela.” (Rom. 5:8) Handle ko kanakana, a mbilu ya hina ya tala yi tlhela hi halakela hi ku ranza Jehova hi kuva a vululile ndlela ya ku tsetselelwa a zionho za hina loku hi ti sola hi tlhela hi kombisa kukholwa ka muphahlo wa Jesu. — Joh. 3:16.

11, 12. Xana Jehova i hi nyika kutsumba hi tindlela muni?

¹¹ Jehova wa hi nyika ‘kutsumba loku ku hi tatako hi kutsaka kontlhe ni kurula.’ (Rom. 15:13) A kutsumba loku Nungungulu a hi nyikileko ku hi vuna ku timisela ziringo za kukholwa. A vatotilweko lava va ‘tsumbekako kala kufeni, va ta nyikwa xidlodlo xa wutomi ga le tilweni.’ (Kuv. 2:10) A vanhu vo tsumbeka lava va to hanya laha misaveni va ta kuma makatekwa ya pinzukelwa Paradiseni ga misava yontlhe. (Luka 23:43) Zi hi khumbisa kuyini a ku tiva a wumanziko lego? Xana a hi tali hi litsako, ni kurula, ni liranzo hi Munyiki wa “zontlhe zinyikiwo zo saseka ni zinyikiwo zontlhe zi mbheleleko”? — Jak. 1:17.

¹² Nungungulu i hi nyikile xitsumbiso xi tiyisako hlana xa kuvuka ka vafileko. (Miti. 24:15) Kunene, ha xukuvala loku hi felwa hi munhu hi mu ranzako, kanilezi hi kota ya xitsumbiso xa kuvuka ka vafileko, ‘a hi xaniseki khwatsi hi vanwani lava va nga hiko na kutsumba.’ (1 Tes. 4:13) Hi liranzo, Jehova Nungungulu i xuva ku vuxa vafileko, nguvunguvu a vanhu vo tsumbeka vo fana na Joba. (Joba 14:15) Hi nga alakanya litsako li tova kona la ku hoyozela a vafileko lava va to vuxiwa kasi ku hanya laha misaveni. A timbilu ta hina a to ku tala hi liranzo hi Dadani wa hina wa le tilweni, loyi a hi nyikileko xitsumbiso xo saseka nguvu xa ku vuxa vafileko!

13. Xini xi kombako lezaku Nungungulu wa khatala hi hina hakunene?

¹³ Jehova wa hi khatalela hakunene. (Gonza Tisimu 34:6, 18, 19; 1 Pedro 5:6, 7.) Kota lezi hi zi tivako lezaku a Nungungulu wa hina wa liranzo i tshama na a longile ku vuna lava va tsumbekako kakwe, hi tizwa na hi tiyile kota xipanze xa ‘ntlhambi wakwe wa wuriselo.’ (Tis. 79:13) Tlhatakumbiri, a liranzo la Nungungulu ha hina li ta woneka ka lezi a to hi mahela hi ku tirisa Mufumo wa wuMessia. Anzhako ka ku a Hosi leyi a yi hlawulileko, Jesu Kristu, a tlhatlhisile a misava ka tihanyi, tixanisa, ni kubiha, a vanhu va ingisako va ta katekiswa hi kurula ka pinzukelwa ni kutshamiseka. (Tis. 72:7, 12-14, 16) Xana a wu vumeli lezaku a zitsumbiso lezo zi hi nyika xigelo xa ku ranza a Nungungulu wa hina wo khatala hi mbilu ya hina yontlhe, muhefemulo wontlhe, ntamu wontlhe ni kupima ka hina kontlhe ke? — Luka 10:27.

14. I thomo muni hi nyikilweko hi Nungungulu?

¹⁴ Jehova i hi nyikile thomo hi ku hi nyika lungelo go hlawuleka ga kuva Timboni takwe. (Isa. 43:10-12) Hi ranza Nungungulu hi kuva a hi nyikile lungelo ga ku seketela a wuhosi gakwe ni ku vuna vanhu lezaku vava ni kutsumba ka lisine tikweni legi ga zikarato. Tlhatakumbiri, ha zi kota ku wulawula hi kukholwa ni kutiyiseka hakuva hi xumayela a mahungu yo saseka ma seketelwako Mhakeni ya Nungungulu wa lisine, loyi a zitsumbiso zakwe zi nga tshukiko zi tsanzeka. (Gonza Joxua 21:45; 23:14.) Hakunene, a makatekwa ni zigelo za hina za ku ranza Jehova za ha no tshama. Kanilezi hi nga kombisisa kuyini a liranzo la hina ha yena?

HI NGA KOMBISISA KUYINI A LIRANZO LA HINA HA NUNGUNGULU?

15. Xana a ku gonza ni ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu zi nga hi vunisa kuyini?

¹⁵ Gonza u tlhela u tirisa a Mhaka ya Nungungulu hi kuhiseka. A ku maha lezo zi komba lezaku ha mu ranza Jehova niku hakunene hi lava lezaku a Mhaka yakwe yiva ‘kuwonekela ndleleni ya hina.’ (Tis. 119:105) Loku hi hi ni zikarato, hi nga chavelelwa hi magezu yo kota lawa: “Nungungulu, cima u nga ta nyenya a mbilu le’yi tshovekileko.” “A wuxinji ga wena, Jehova, gi lo nzi seketela. Laha nzi nga karateka mbilwini, wena u tangalisile a muhefemulo wa mina.” (Tis. 51:17; 94:18, 19) Jehova i kombisa wuxinji ka lava va xanisekako, niku Jesu yenawu wa va zwela wusiwana vanhu. (Isa. 49:13; Mat. 15:32) A xigonzo xa Biblia xi nga hi maha hi ku wona khwatsi a kukhatala ka liranzo loku Jehova a ku kombisako hi hina laha ka kuza hi kuceka ku mu ranza nguvu.

16. Xana a ku khongela hi kukhanzakanya zi nga engetelisa kuyini a liranzo la hina ha Nungungulu?

¹⁶ Khongela ka Nungungulu hi ku khanzakanya. A mikhongelo ya hina yi hi tshineta nguvu ka ‘Muzwi wa mikhongelo.’ (Tis. 65:2) A xikhati lexi hi wonako lezaku Nungungulu wa hlamula mikhongelo ya hina, a liranzo la hina ha yena la kula. Hi xikombiso, hi nga ha wona lezaku a nga hi tsiki hi ringwa hi zilo hi nga zi kotiko ku zi timisela. (1 Kor. 10:13) Loku hi hi kukaratekeni, a xikhati hi tshinelako ka Jehova hi mukhongelo wu humako mbilwini, hi nga hazwa “kurula ka Nungungulu” ku nga hiko na kupimiwa. (Fil. 4:6, 7) Ka zikhati zo kari, hi nga maha mukhongelo wa lomu mbilwini — a ku fana na Nehemia — hi kugumesa hi wona lezaku wu hlamulilwe. (Neh. 2:1-6) Loku hi “simamisa . . . kukhongeleni” zonake hi tiva lezaku Jehova wa hlamula zikombelo za hina, a liranzo la hina ha yena la engeteleka; a kutsumba ka hina ka lezaku i ta hi vuna ku lwisana ni ziringo zinwani za kukholwa konawu ko kula. — Rom. 12:12.

17. Loku hi ranza Nungungulu, hi ta yi wonisa kuyini mitlhangano ke?

¹⁷ Ranza a mitlhangano ya bandla, mitlhangano ya xipanze, ni migotsovanyano. (Maheb. 10:24, 25) A vaIsraeli va wa tsombana kasi kuzwa ni ku gonza xungetano hi Jehova kasi vava ni xichawo xo eta ha yena va tlhela va ingisa Nayo wakwe. (Deut. 31:12) Loku hi mu ranza Nungungulu, zi nga tava nzhwalo a ku maha kuranza kakwe. (Gonza 1 Johani 5:3.) Hikwalaho, hi nga tshuki hi tsika nchumu wu hi maha hi wona mitlhangano kota nchumu wu nga hiko wa lisima. Kunene, a hi lavi ku tsika nchumu wu hi maha hi luza a liranzo la hina lo sangula ha Jehova. — Kuv. 2:4.

18. A ku ranza Nungungulu zi hi kuca ku maha yini?

¹⁸ Xumayela ‘a lisine la ivangeli’ hi kuhiseka. (Gal. 2:5) A liranzo ha Nungungulu li hi kuca ku wulawula hi Mufumo wa wuMessia wa N’wana wakwe wo ranzeka, loyi a to ‘lwela lisine’ yimpini ya Har–Magedoni. (Tis. 45:4; Kuv. 16:14, 16) Hi nga wona a litsako la ku maha xipanze ntirweni lowu wa ku maha vapizani hi ku vuna vanhu lezaku va gonza xungetano hi liranzo la Nungungulu ni xitsumbiso xakwe xa misava yiswa! — Mat. 28:19, 20.

19. Hikuyini hi faneleko ku nyika lisima a lulamiselo ga Jehova ga ku risa ntlhambi wakwe?

¹⁹ Nyika lisima a lulamiselo ga Nungungulu ga ku risa ntlhambi wakwe. (Miti. 20:28) A madota ya bandla i lulamiselo gi tako hi ka Jehova, niku xontlhe xikhati va lava ku hi vuna. A madota ma fana ni ‘wuchavelo loku moya wu bhubhutsa, ma kotisa wuponelo ka xingulo; ma kotisa a congo wa mati wutshanwini gi womileko; ni nzhuti wa ribye ga hombe tikweni gi nga ni tora.’ (Isa. 32:1, 2) A ho ku bonga loku hi kuma wutshamu go fihlala kona moya wa hombe kutani xingulo! Loku hi tlhaviwa hloko hi gambo, ha bonga loku hi kuma nzhuti wa ribye. A mifananiso leyi yi hi vuna ku wona lezaku a madota ma hi nyika xivuno xa moya ni ku hi tangalisa. Loku hi ingisa lava va hi rangelako, hi komba lezi hi bongisako zona a ‘zinyikiwo lezo ka vanhu’ hi tlhela hi komba lezaku hi na ni liranzo ha Nungungulu na Kristu, a Hloko ya bandla.  —  Efe. 4:8; 5:23; Maheb. 13:17.

SIMAMA KU KULISA LIRANZO LA WENA HA NUNGUNGULU

20. Loku u mu ranza Nungungulu, ma ta ku khumbisa kuyini a magezu ya Jakobe 1:22-25 ke?

²⁰ Loku u hi ni kuzwanana ka liranzo na Nungungulu, u tava ‘mumahi wa mhaka, u nga hi muzwi ntsena.’ (Gonza Jakobe 1:22-25.) A ‘mumahi’ i na ni kukholwa loku ku pswalako mitiro yo kota ku xumayela hi kuhiseka ni ku hlengela mitlhanganweni ya wuKristu. Hi kota ya lezi hakunene u ranzako Nungungulu, u ta ingisa a ‘nayo wo mbhelela’ wa Jehova lowu wu patsako zontlhe lezi a zi lavako ka wena. — Tis. 19:7-11.

21. Xana a mikhongelo ya wena yi humako mbilwini yi nga fananiswa ni yini?

²¹ A ku ranza Jehova Nungungulu zi ta ku maha u tolovela ku tsutsumela ka yena hi mukhongelo wu humako mbilwini. Na a wulawula hi kuhisiwa ka libani hasi ka xivumelwano xa Nayo, Davida a mutsali wa tisimu, i yimbelele aku: “A mukombelo [wa mina] a wute mahlweni ka wena [Jehova] khwatsi libani; ni kutlakuswa ka mandla ya mina a ku fane ni muphahlo wa laha gambyeni.” (Tis. 141:2; Ekso. 30:7, 8) Ngha a zikombelo za wena zo ti koramisa, mikombelo ya wena yo huma mbilwini, ni magezu ya wena ya ku dzunza ni ku bonga Nungungulu ma fana ni libani lo nuhela leli li yimelako a mikhongelo yi amukelekako. — Kuv. 5:8.

22. Liranzo muni hi to wulawula hi lona ka nzima yi lanzelako?

²² Jesu i te ngalo hi fanele ku ranza Nungungulu ni muakelane. (Mat. 22:37-39) Kota lezi hi to zi wona loku hi kari hi simama ku wulawula hi tshamela legi, a ku ranza Jehova ni matshinya yakwe ya milayo zi ta hi vuna ku tirisana khwatsi ni vanhu vanwani ni ku kombisa liranzo hi muakelane.