Bonga Jehova u katekiswa

1. Hikuyini Jehova a ringanelwako hi ku bongiwa?

JEHOVA, a Munyiki wa “zontlhe zinyikiwo zo saseka ni zinyikiwo zontlhe zi mbheleleko” wa ringanelwa hi ku bongiwa. (Jak. 1:17) Kota Murisi wa hina wa liranzo, i khatalela zilaveko za hina zontlhe — za nyama ni za moya. (Tis. 23:1-3) I maha “wuchavelo ga hina ni ntamu” — nguvunguvu zikhatini za zikarato! (Tis. 46:1) Handle ko kanakana, hi na ni zigelo zo tala za kuva hi vumelelana ni muyimbeleli wa tisimu loyi a ngaku: “Khesani Jehova, hakuva i nene; hakuva a wuxinji gakwe gi simamisa kala kupinzuka.” — Tis. 106:1.

2, 3. a) Zini zi nga humelelako loku hi rivala a lisima la makatekwa lawa hi nga nawo? b) Ziwutiso muni hi to wulawula hi zona ka nzima leyi?

² Hikuyini zi nga za lisima kuva hi wulawula hi mhaka leyi ya kubonga ke? Kota lezi zi nga sina zi profetilwe, a vanhu masikwini lawa yo gumesa vaya va engetela ku nga bongi. (2 Tim. 3:2) A vokari a va nyiki lisima a makatekwa lawa va nga nawo. Na va kucetelwa hi tiko legi go ranza titshomba, a vanhu va timiliyoni va ti karatela kuva ni zilo zo tala wutshanwini ga ku eneliswa hi lezi va nga nazo. Hinawu hi nga tshuka hi thapelwa hi moya lowo. A ku fana ni vaIsraeli va kale, hi nga sangula ku nga bongi hi tlhela hi nga ha nyiki lisima a kuzwanana ka hina ko saseka na Jehova ni makatekwa lawa a hi nyikako. — Tis. 106:7, 11-13.

³ Ehleketa kambe hi lezi zi nga humelelako a xikhati hi kumanako ni minzhingo. Ka zikhati lezo, za hehuka kuva hi rereka hi tlhela hi rivala a lisima la makatekwa lawa hi nga nawo. (Tis. 116:3) Hikwalaho, hi nga hlakulelisa kuyini a mbilu yo bonga hi tlhela hi yi hlayisa ke? Niku zini zi to hi vuna ku simama ni mawonela ma nene hambu loku hi kumana ni minzhingo ya hombe ke? A hi zi woneni.

“JEHOVA, . . . YI TELE A MITIRO YI HLAMALISAKO LEYI U YI MAHILEKO”

4. Hi nga hlayisisa kuyini a mbilu yo bonga?

⁴ Loku hi lava kuva ni mbilu yo bonga hi tlhela hi yi hlayisa, hi fanele ku chela kota ni ku bonga a makatekwa lawa Jehova a hi nyikako hi tlhela hi ehleketa khwatsi hi mitiro yakwe ya liranzo. Laha a mutsali wa tisimu a nga maha lezo, i lo tala hi ku hlamala hi ku wona zilo zo tala zo hlamalisa lezi Jehova a nga zi mahile. — Gonza Tisimu 40:5; 107:43.

5. Hi nga gonza yini ka mupostoli Paule xungetano hi ku hlakulela ku bonga?

⁵ Hi nga gonza zo tala ka mupostoli Paule xungetano hi ku hlakulela kubonga. Zi te dlunya lezaku i wa ehleketa hi makatekwa lawa a nga hi nawo, hakuva i kombisile kubonga ku humako mbilwini. I wa zi tiva lezaku ‘a kale i wa hi ni nzhukano, a hi muxanisi ni mulamati.’ Hikwalaho, i lo bonga hi lezi Nungungulu na Kristu va nga mu kombisa tipswalo, va mu nyika wutireli. (Gonza 1 Timote 1:12-14.) Paule i wa nyika lisima maKristu-kulobye kambe niku i wa tolovela ku bonga Nungungulu hi kota ya matshamela yabye ya ma nene ni ntiro wabye wo tsumbeka. (Fil. 1:3-5, 7; 1 Tes. 1:2, 3) Niku loku a hi zikaratweni, Paule i wa hatlisa ku bonga Jehova hi xivuno lexi a vamakabye vakwe va moya va nga mu nyika hi xikhati xi faneleko. (Miti. 28:15; 2 Kor. 7:5-7) Hikwalaho a zi hlamalisi kuva a mapapilo yakwe ma kuca maKristu maku: “Muva ni kubonga . . . mu khongotelana hi tixangu ni tisimu ni zizimba za moya, na mu bonga Nungungulu hi tisimu.” — Kol. 3:15-17.

A KUEHLEKETA NI MUKHONGELO ZI HI VUNA KU SIMAMA HIVA NI KUBONGA

6. Xini u xi bongako nguvu ka Jehova?

⁶ Hi nga xi tekelelisa kuyini a xikombiso xi nene xa Paule xa ku hlakulela ni ku kombisa kubonga? Hi fanele ku ehleketa hi lezi Jehova a hi mahelako hina wutsumbu, kota lezi Paule a mahileko. (Tis. 116:12) Loku wo wutiswa lezi, ‘Makatekwa muni ya Jehova u ma bongako?’ u wa taku yini? Xana u wa ta kumbuka a kuzwanana ka lisima loku u nga nako na Jehova? Kutani a kutsetselelwa loku u ku kumako hi kota ya kukholwa ka wena ka muphahlo wa Jesu ke? U wa ta hlawutela mavito ya vamakabye va xinuna ni va xisati lava va ku nyikileko xivuno ka zikhati zo hambanahambana za zikarato? Handle ko kanakana, a munghana wa wena wa wukati kutani vana va wena vo ranzeka a va nge sali handle. A ku ti nyika xikhati xa ku ehleketa hi makatekwa lawo ma tako hi ka Dadani wa hina wa liranzo, Jehova, zi ta tata a mbilu ya hina hi kubonga zi tlhela zi hi kuca ku mu bonga siku ni siku. — Gonza Tisimu 92:1, 2.

7. a) Hikuyini hi faneleko ku maha mikhongelo ya kubonga? b) U ta vunekisa kuyini hi ku kombisa kubonga mikhongelweni ya wena?

⁷ Loku hi tshama na hi alakanya makatekwa lawa hi nga nawo, hi ta tolovela ku khongela ka Jehova ni ku mu bonga. (Tis. 95:2; 100:4, 5) A votala va wona mukhongelo kota ndlela ntsena ya ku kombela zilo ka Nungungulu. Hambulezo, hina ha zi tiva lezaku Jehova wa xalala loku hi mu bonga hi lezi hi nga nazo. A Biblia gi na ni mikhongelo yo tala ya kubonga, a ku patsa ni lowu wa Hana ni wa Hezekia. (1 Sam. 2:1-10; Isa. 38:9-20) Hikwalaho, pimanyisa malanza lawo yo tsumbeka, ma kombisileko a moya wa kubonga. Bonga Jehova hi mukhongelo hi makatekwa lawa u nga nawo. (1 Tes. 5:17, 18) A mabhinzu ya ku maha lezo a ma no ku tala. U ta tshama u xalele, u engetela liranzo la wena hi Jehova, u tlhela u tshinela nguvu ka yena. — Jak. 4:8.

8. Zini zi nga hi mahako hi rivala a lisima la zontlhe lezi Jehova a hi mahelako?

⁸ Hikuyini hi faneleko ku tshama na hi ti wonela kasi hi nga rivali ku nyika lisima a wunene ga Jehova? Hi lezaku hi pswalilwe na hi hi ni kubyekelela ka ku nga bongi. Ehleketa hi lezi: A vapswali va hina vo sangula, Adamu na Eva, va vekilwe ka simu ga paradise. Va wa nga vumali nchumu, niku va wa ta hanya kuruleni kala kupinzuka. (Gen. 1:28) Kanilezi a va ma nyikangi lisima a makatekwa lawa va nga hi nawo. Va lo telwa hi makangwa ya ku lava zinwani. Hikwalaho va lo luza zontlhe. (Gen. 3:6, 7, 17-19) Hinawu, kota lezi hi ranzelweko hi tiko gi nga bongiko, hi nga ha sangula ku nga cheli kota hi zontlhe lezi Jehova a hi mahelako. Hi nga ha sangula ku rivala a lisima la wunghana ga hina naye. Hi nga tshuka hi nga ha bongi a lungelo legi hi nga nago ga ku lumba hlengeletano ya misava yontlhe. Hi nga ha pela hi hloko zilweni za tiko legi gi to hunza lokuloku. (1 Joh. 2:15-17) Kasi ku potsa khombo lego, hi fanele kuehleketa hi makatekwa lawa hi nga nawo hi tlhela hi bonga Jehova hi kukhanzakanya hi lungelo legi hi nga nago ga kuva vanhu vakwe. — Gonza Tisimu 27:4.

LOKU HI KUMANA NI MINZHINGO

9. Loku hi kumana ni minzhingo ya hombe, hikuyini hi faneleko ku ehleketa hi makatekwa lawa hi nga nawo?

⁹ A kuva ni mbilu yo bonga zi nga hi vuna ku yimisana ni minzhingo. Hi nga ha mbhela ntamu loku hi xitshuketi hi kumana ni zikarato zo nonoha nguvu, zo kota kungatsumbeki ka munghana wa wukati, mababyi ya hombe, ku felwa hi munghana kutani xaka, kutani ku welwa hi makhombo ya ntumbuluko. Ka zikhati lezo, hi ta chavelelwa hi tlhela hi tiyiswa hi ku ehleketa hi makatekwa lawa hi nga nawo. Wona a zikombiso lezi zi lanzelako za zilo zi mahekileko.

10. Irina i vunekisile kuyini hi ku hlayela makatekwa yakwe?

¹⁰ Irinaa, a nga phayona ga xikhati xontlhe le Nwalungu wa Amerika, i wa chadile ni dota legi hi kufamba ka xikhati gi nga kala ku tsumbeka zonake gi mu bhangula, gi mu siya ni vana vanharu. Zini zi vunileko Irina lezaku a simama a tirela Jehova hi kutsumbeka? I ngalo: “Nzi bonga Jehova hi kuva a nzi khatalela kota munhu. Hi ku hlayela makatekwa lawa nzi ma kumako siku ni siku, nza zi wona lezaku i lungelo a ku tiviwa ni ku ranziwa hi Dadani wa hina wa le tilweni. Nza zi tiva lezaku a nga ta tshuka a nzi tsika.” Hambu lezi Irina a kumanako ni ziyimo zo tala zo bayisa wutomini gakwe, a ku tshama a tsakile zi mu vuna ku timisela zikarato lezo a tlhela a tiyisa vanwani.

11. Xini xi vunileko Kyung-sook a ku yimisana ni xikarato xa hombe xa lihanyo?

¹¹ Kyung-sook, a hanyako Asia i tirile kota phayona hi 20 wa malembe ni nuna wakwe. I lo khonwa kankro ya mahahu leyi makunu yi nga tshingile zonake a byeliwa lezaku i no salelwa hi tihweti tinharu kuya ka ntlhanu ni yinwe ta kuhanya. Hambu lezi yena ni nuna wakwe va nga sina va timisele minzhingo yo tala, ya hombe ni ya yitsongwani, va wa nga se tshuka vava ni xikarato xa hombe xa lihanyo. Kyung-sook i ngalo: “A xikarato lexi xa lihanyo xi nzi tshovile ni marambu. Nzi lo ti wona na nzi noya hi ku salisa zalezi, niku nzi wa chava nguvu.” Xini xi vunileko Kyung-sook a ku timisela xikarato lexi? I ngalo: “Siku ni siku, loku nzi lava ku etlela nzi ranga hi ku kanziha langweni la yindlu nzi ya khongela hi gezu go zwala xungetano hi ntlhanu wa zilo nzi zi bongako za siku lego. Anzhako ka lezo nzi kuceka ku kombisa liranzo la mina ha Jehova.” I vunekisa kuyini hi mikhongelo leyo ya wusiku? I ngalo: “Nza zi wona lezaku Jehova wa hi hlayisa zikhatini za zikarato niku a makatekwa hi ma kumako wutomini ma tele nguvu a ku hunza minzhingo.”

12. Xini xi nga chavelela Jason anzhako ka ku felwa hi sati?

¹² Jason, a tirako ka hofisa yo kari ya ravi lomu Afrika, i na ni 30 wa malembe ni ku hunza na a hi ntirweni wa xikhati xontlhe. I ngalo: “Ku hunza ntlhanu wa malembe ni mambiri na nzi felwe hi sati wa mina niku a kubayisa ka kona ka hombe nguvu. A ku tshama hi ku alakanyela lezi a nga xanisekisa zona hi kankro, zi nga nzi mbheta ntamu.” Xini xi vunako Jason? I ngalo: “Ka siku go kari, nzi lo alakanya nchumu wo kari wo tsakisa nzi nga wu mahile zinwe ni sati wa mina, zonake nzi bonga Jehova hi lezo. Nzi lozwa kurula mbilwini, nzi sangula ku bonga Jehova hi kukhanzakanya hi kota ya zikhati lezo zo tsakisa zi ngata na zi wuya maalakanyweni. A moya wa kubonga wu cicile za hombe wutomini ga mina. Nza ha kuzwa kubayisa ka ku felwa, kanilezi a ku bonga Jehova hi kuva nzi vile ni wukati gi nene ni lungelo ga ku mu tirela na nzi hi zinwe ni munhu a nga mu ranza nguvu zi chukwatisile wutomi ga mina.”

13. Xini xi vunako Sheryl a ku timisela a hlomulo wa ku luza ziro zo tala za ngango wakwe ke?

¹³ A xikhati lexi a xingulo xa Haiyan xi nga wela tiko ga Filipinas kumbheleni ka lembe ga 2013, Sheryl, loyi a nga hi ni 13 wa malembe ntsena, i loya hi ku salisa zalezi. I ngalo: “Nzi lo luza muti wa mina ni ziro zo tala za ngango wa mina.” A papai wakwe ni mamani wakwe, zinwe ni vamakabye vakwe va vanharu, va lo dawa hi xingulo lexo xa hombe. Xini xi vunako Sheryl lezaku a timisela khombo legi ga hombe? I na ni mbilu yo bonga niku i tshama na a alakanya a makatekwa lawa a ha hiko nawo. I ngalo: “Nzi zi wonile zontlhe lezi a vamakabye va zi mahileko kasi ku vuna ni ku tiyisa lava va nga lava xivuno. Nzi wa zi tiva lezaku a vamakabye misaveni yontlhe va wa kari va nzi khongelela.” I engeta aku: “Nza bonga nguvu hi lezi Jehova a nga Nungungulu wa mina. Xontlhe xikhati wa hi nyika lezi zi nga xilaveko ka hina.” Kunene, a ku tshama na hi alakanya a makatekwa lawa hi nga nawo i muri wa ntamu nguvu kasi ku potsa ku hluliwa hi hlomulo. A mbilu yo bonga yi hi vuna ku timisela ni wihi nzhingo hi nga kumanako nawo. — Efe. 5:20; gonza Va Le Filipi 4:6, 7.

“NZI TA TSAKELA JEHOVA”

14. Kutsumba muni ko tsakisa hi nga nako? (Wona mufota kusanguleni ga nzima.)

¹⁴ Kale ni kale, a vanhu va Nungungulu va tsaka hi makatekwa yabye. Hi xikombiso, anzhako ku kuva va tlhatlhisilwe ka Faro ni mabutho yakwe Bimbini go Pswhuka, a vaIsraeli va lo kombisa litsako labye hi tisimu ta kubonga ni kudumisa. (Ekso. 15:1-21) Inyamutlha, a ginwe ga makatekwa ya lisima nguvu hi nga nawo kutsumba ka ku tlhatlhiswa ka zontlhe lezi zi hi vangelako kubayisa ni hlomulo. (Tis. 37:9-11; Isa. 25:8; 33:24) Hi nga alakanyela lezi hi to ti zwisa zona a xikhati lexi Jehova a to lovisa a valala vakwe vontlhe a tlhela a hi amukela misaveni yiswa yo rula ni yo lulama. Lego gi tava siku ga hombe ni ga kubonga. — Kuv. 20:1-3; 21:3, 4.

15. Zini u ti yimiseleko ku maha nzeni ka lembe legi ga 2015?

¹⁵ Hi rinzela hi mahlo yo pswhuka ku amukela makatekwa yo tala ya moya ma tako hi ka Jehova nzeni ka lembe legi ga 2015. Lisine lezaku hi nga ha kumana ni minzhingo kambe. Kanilezi, hambu kova ni xihi xi humelelako, ha zi tiva lezaku Jehova a nga ta tshuka a hi tsika. (Deut. 31:8; Tis. 9:9, 10) I ta simama ku hi nyika zontlhe zi lavekako kasi hi mu tirela hi kutsumbeka. Hikwalaho, ngha hi ti yimisela ku tekelela muprofeti Habakuka, loyi a ngaku: “Hambu lezo a kuwu wu to kala wu nga ha hluki, ge hambu a mivina a ku pswala mihanzu, ni mihanzu ya maoliva yi nga humi, ni masimu ma nga humesi zakuga; hambu loku tiyivu ti vumaleka rangeni, ni tihomu ti hi hava marangeni, hambu zi hi tano, nzi ta tsakela Jehova, nzi tsakela a Nungungulu wa kuhanyiswa ka mina.” (Hab. 3:17, 18) Nzeni ka lembe legi, ngha hi simama ku ehleketa hi makatekwa lawa hi nga nawo hi tlhela hi kuceka ku lanzela wusungukati ga mutsalo wa lembe ga 2015 lowu wu nge: “Khesani Jehova, hakuva i nene.” — Tis. 106:1.