Ndlela yo kuma litsako ntirweni wo ti karata

NGHA UVA NI MAWONELA MA NENE HI NTIRO

Kani u tirisa nguvu a maalakanyo, kani u maha a ntiro wa mandla, kutani u tirisa zontlhe, tiva lezaku ‘a ntiro wunwe ni wunwani wu na ni nchachazelo.’ (Mavingu 14:23) I nchachazelo muni? A wunwe wa kona hi lezaku a ntiro wo ti karata wu hi vuna ku kuma za kutihanyisa. Hi lisine, Nungungulu i tsumbisa ku va nyika lezi zi lavekako kabye lava va mu khozelako hi mbilu yontlhe. (Mateu 6:31, 32) Kanilezi, i rinzela kambe lezaku hi maha xipanze xa hina hi kuva hi zama ku kuma za kutihanyisa hi ndlela ya yi nene. — 2 Va Le Tesalonika 3:10.

Loku hi maha lezo, hi nga ha wona a ntiro wa hina kota nchumu wu hi vunako ku tatisa kungo go kari. A ntiro i ndlela yo dzunzeka ya ku khatalela a wutihlamuleli ga hina. Joshua wa 25 wa malembe i ngalo: “A ku kuma za kutihanyisa ku tatisa a kungo go kari. Loku u zi kota ku hakhela lezi u zi lavako, zi komba lezaku a ntiro wa wena wu maha lezi wu nga fanele.”

Ahandle ka lezo, a ntiro wa kutikarata wu maha lezaku hi tizwa na hi hi vanhu. A ku hunza lezo, a ntiro wa kutikarata hi zalezo futsi — wu lava kutikarata. Loku hi ti gonzisa a ku nga hatliseli ku tsukula ntiro — hambu loku wu wonekisa ku khwatsi wa swira kutani ku karata — hi nga kuma litsako la ku wona lezaku ha khomelela ka mahanyela ma nene. Hi hlula yimpi ya ku nga ranzi ku tira hi kutikarata. (Mavingu 26:14) A wonela legi, gi maha lezaku a ntiro wu hi nehela litsako la hombe. “Anzhako ka kuva nzi tirile a siku gontlhe, nza tsaka hi lezi nzi ti zwisako zona. Za koteka ku ngha nzi karele nguvu, kutani ku ngha a ntiro wa mina wu nga woniwangi hi vanwani, kanilezi za nzi tsakisa a ku tiva lezaku nzi mahile xokari,” ku wula Aaron, loyi a kumbukilweko ka nzima yi hunzileko.

TI NYIKETELE NTIRWENI WA WENA

A Biblia gi dzunza a munhu loyi a ‘tlharihileko ntirweni wakwe’ ni wasati loyi a tsakako hi ku tira hi mandla yakwe. (Mavingu 22:29; 31:13) Kunene, a munhu a ngo halahala ava loyi a tlharihileko. Niku va tsongwani xikari ka hina va tsakelako ku maha zilo va nga zi kotiko khwatsi. Kuzilava lezo hi zona zi mahako votala va nga kumi litsako ntirweni wabye. A va ti karati hi laha zi lavekako hi kona kasi va zi kota ku wu maha khwatsi.

Hi lisine, hi nga wula lezaku a munhu a nga gonza ku tsakela mitiro yontlhe hi kutsongwani ka kona loku a hi ni mawonela ma nene hi ntiro wakwe, ku nga lezaku, a ti karatela ku gonza tindlela ta ku wu maha khwatsi. William a nga ni 24 wa malembe, i ngalo: “Loku u maha zontlhe u zi kotako ntirweni wa wena u gumesa u wona mihanzu ya kona, za tsakisa nguvu. Kanilezi, a litsako lelo a wu nge li kumi loku u nga mahi zontlhe u zi kotako kutani loku u nga ti karati.”

YISA KUPIMA KA LEZI A NTIRO WA WENA WU VUNISAKO ZONA VANWANI

Potsa a ntlhamu wa ku alakanyela a mali leyi u holako ntsena. Wutshanwini ga lezo, ti mahe ziwutiso zo khwatsi hi lezi: ‘Hikuyini a ntiro lowu wu lavekako? Zini zi nga wa ta humelela loku wu wa nga mahiwi — kutani loku wu nga mahiwi khwatsi? Xana a ntiro wa mina wu va vunisa kuyini vanwani?’

A xiwutiso xo gumesa hi xona xi nga xi nene nguvu a kuva hi ehleketa hi xona, hakuva a ntiro wu tsakisa nguvu loku hi wona lezi wu va vunisako zona vanwani. Jesu i te ngalo: “Ku katekile ku nyika ku hunza ku nyikiwa.” (Mitiro 20:35) Ahandle ka lava va vunekako hi kukongoma hi mitiro ya hina — vo kota lava hi tirisanako navo ni valungu va hina — ku na ni vanwani kambe va vunekako hi ntiro wa hina wo ti karata. A vanhu lavo va patsa a ziro za mingango ya hina ni lava va vumalako.

Ziro za ngango wa hina. Loku a papai wa muti a tira hi kutikarata kasi ku hlayisa a va ngango wakwe, i va vuna hi tindlela timbiri hi kutsongwani ka kona. Yo sangula: I maha lezaku vava ni lezi zi lavekako hi tlhelo ga nyama — zo kota zakuga, tinguwo ni ko etlela kona. Hi ndlela leyo, i maha ntiro lowu a nyikilweko hi Nungungulu — ku nga ku hlayisa “maxaka yakwe.” (1 Timote 5:8) Xa wumbiri: A mupswali loyi a chelako kota hi ntiro wakwe, i gonzisa hi xikombiso xakwe a lisima la ku tira hi kutikarata. Shane loyi a kumbukilweko ka nzima yi hunzileko i ngalo: “A Papai wa mina xikombiso xa hombe nguvu xa matirela ma nene. Yena munhu wo tsumbeka loyi a tirako hi kutikarata wutomini gakwe gontlhe; loyi hi malembe yo tala a tirako kota muvatli. Ka xikombiso xakwe, nzi gonzile lisima la ku tira hi mawoko, ni ku maha zilo zi to vuna vanhu vanwani.”

Lava va vumalako. Mupostoli Paule i kucile maKristu lezaku ‘ma tira hi kutikarata, kasi ma fela kuva ni zo nyika loyi a vumalako.’ (Va Le Efesusi 4:28) Hakunene, loku hi tira hi kutikarata kasi ku kuma za kutihanyisa ni zo hlayisa ngango wa hina, hi ta tlhela hi zi kota ku vuna lava va lavako xivuno. (Mavingu 3:27) Hikwalaho, a ntiro wa kutikarata wu nga hi vuna ku ti buza hi litsako la hombe li kumiwako hi ku nyika.

MAHA ZO HUNZA LEZI ZI RINZELWAKO KU U MAHA

Ka Kanelo yakwe ya le Xitsungeni, Jesu ite: “Loku munhu a ku kurumeta ku mu heleketa pfhuka munwe, famba naye mipfhuka mimbiri.” (Mateu 5:41) Xana a tshinya ga nayo gi nga ka magezu lawa gi nga ku vunisa kuyini ntirweni wa wena? Wutshanwini ga ku nga ti karati, hlota tindlela to maha zo hunza lezi zi rinzelwako ku u maha. Ti vekele mixuvo; ti karatele ku wu maha khwatsi a ntiro wa wena ni ku wu maha hi xihatla a ku hunza lezi zi rinzelwako. Tizwi matshanza hi lezi u zi mahako hambu ka zilwana za zi tsongwani zi yelanako ni ntiro wa wena.

Loku u maha zo hunza lezi zi rinzelwako ku u maha, zi nga ha ku maha u kuma litsako ntirweni wa wena. Hikuyini? Hakuva wa zi tiva lezi u zi mahako. U maha zotala hi kuziranza, na ku nga hi lezaku wo kurumetwa. (Filemoni 14) Mhakeni leyi, hi nga ha alakanya a tshinya ga nayo gi nga ka Mavingu 12:24 gi nge: “A canja ga loyi a tirako gi ta fuma; kanilezi a lolo gi tava hasi ka mikhinyavezo.” Lisine lezaku va tsongwani xikari ka hina va tova tikhumbi hakunene, kutani ku tira hi ku kurumetwa. Hambulezo, a munhu loyi a lolohako ntirweni wakwe a nga ha ti wona kota khumbi, xontlhe xikhati a nga ha ti wona na a guliwa hi vanwani. Kanilezi, loyi a mahako zo hunza lezi zi rinzelwako — a maha zotala hi lezi a zi lavako — i ta tizwa na a nga fumelwi hi munhu. I ta fumela mitiro yakwe.

VEKA NTIRO WUTSHANWINI GA WONA

Lisine lezaku a ntiro wa kutikarata wu nene, kanilezi hi fanele ku alakanya lezaku ku na ni zilo za lisima wutomini ga hina zo hunza ku tira. Hi lisine, a Biblia gi hi kuca ku tira hi kutikarata. (Mavingu 13:4) Kanilezi, a gi hi kuci ku tira yi nga chayi. Mutshawuteli 4:6 i ngalo: “I chukwana a kuva ni zitsongwani zinwe ni kurula ku hunza a ku kuma zo tala hi kukarateka ni ku lanza mheho.” Hi gonza yini ka vesi legi? Loyi a nga khumbi ya ntiro a nga tshuka a ngazwi kunanziha ka lezi a zi tirako loku a ntiro wakwe wu mu gela xikhati xakwe xontlhe wu tlhela wu mu mbheta ntamu. Hi lisine, a nga bhinzuli nguvu hi ntiro wakwe, zi fana ni ku hlongolisela moya.

A Biblia gi nga hi vuna kuva ni mawonela ma nene hi ntiro. Hambu lezi gi hi kucako kuva hi ti nyiketela ntirweni wa hina, gi tlhela gi hi kuca a kuva hi tiva lezi zi nga za lisima nguvu. (Va Le Filipi 1:10) Zini zi nga za lisima nguvu? Zi patsa kumbheta xikhati na hi hi ni va ngango wa hina ni vanghana va hina. A za lisima ku hunza zontlhe, zilo zi yelanako ni ku khozela Nungungulu, zo kota ku gonza a Mhaka yakwe ni ku ehleketa hi yona.

Lava va tivako ku veka nchumu ni nchumu wutshanwini ga wona, va tolovela ku kuma litsako ntirweni wabye. William a kumbukilweko kusanguleni ka nzima leyi i wula lezaku “a mulungu wakwe loyi a nga tira ka yena xikombiso xa hombe xa munhu a tivako ku veka ntiro wutshanwini ga wona. I tira hi kutikarata, niku hi kota ya lezi a mahako a ntiro wa wu nene, i zwanana nguvu ni lava a va tirelako. Kanilezi kumbheleni ka siku, a xikhati a mbhetileko ku tira, wa zi tiva lezaku yi chayile. Wa zi tiva ku tsika a ntiro zonake a veka kupima ngangweni wakwe ni wukhozelini gakwe. Niku yena munwe wa vanhu vo tsaka nguvu nzi va tivako!”