1922 Lezvi Zvi Mahekileko Ka 100 Wa Malembe Ma Nga Hundza

“MAWONELA YA MANENE NGUVHU”

Laha a ntiro wa kuchumayela wu nga kari wu kula, a mabhuku ma noya ma laveka nguvhu. A vamakabye le Bheteli ya Brooklyn va wa gandla mabhuku yokari. Kanilezvi va wa tirisa tikoponi le handle kasi ku gandla mabhuku ya tikapa to dziva. Ku no hundza tihweti to kari a koponi leyo na yi nga zvi koti ku gandla mabhuku yo enela kasi hi ma tirisa kuchumayeleni. Makunu, Makabye Rutherford i no wutisa makabye Robert Martin, loyi a nga wonelela ntiro wa ku gandla mabhuku, lezvaku a zvi nge koteki ku laha Bheteli ku gandliwa mabhuku lawa ma nga laveka ke.

Makabye Robert Martin i no hlamula aku: “Lawo mawonela ya manene nguvhu hakuva lezvo zvi ta lava ku hi xava muchini ni zvontlhe zvi lavekako kasi hi ti gandlela mabhuku ya hina.” A vamakabye va no lugara wutshamu le Brooklyn, ka ruwa gi vitaniwako ku i 18 Concord Street, va tlhela va xava michini leyi yi nga laveka.

Hambulezvo, a hi vontlhe va nga tsakile hi lezvi a vamakabye va nga lava ku sangula ku ti gandlela mabhuku ha voce. A murangeli wa koponi leyi yi nga kari yi hi gandlela mabhuku i no ta wona laha hi nga lava ku gandlela kona mabhuku ya hina. A cikhati a nga ku wona, aku: “Mu na ni michini ya yinene nguvhu kasi ku gandla mabhuku, kanilezvi ne mun’we wa n’wina a zvi tivako ku yi tirisa. Ndzeni ka 6 wa tihweti, zvontlhe lezvi zvi ta ngha zvi hohlokele.”

Makabye Martin i wulile lezvi: “Lezvo zvi wa ku khwatsi zva zwala futsi. Kanilezvi, hi no zvi tsikela Jehovha, na hi tsumba ku i ta hi vhuna.” Makabye Martin i wa wula lisine. Ndzeni ka cikhati citsongwani, a muchini lowo wu no sangula ku gandla 2000 wa mabhuku hi siku.

KU CHUMAYELWA VANHU VO TALA NGUVHU HI RADHU

Ahandle ka ku ti gandlela mabhuku hi voce, a vanhu va Nungungulu va no sangula ku tirisa ndlela yin’wani kasi ku hangalasa lisine — a citichi ca radhu. Hi 26 ka Fevereiro wa 1922, ni gambo ga kona, Makabye Rutherford i no wulawula ka radhu hi khati go sangula. I no veka kanelo yi ngaku: “A kutala ka lava va hanyako zvezvi va nga ta hafa”, ka citichi ca radhu le Los Angeles, California, a Estados Unidos, ci nga vitaniwa ku i KOG.

A kanelo leyo yi ingiselwe hi cipimo ca 25 000 wa vanhu. A vokari va rumele mapapilo va bonga a kanelo leyo. A gin’we ga mapapilo lawo gi tsalilwe hi Willard Ashford, a nga tshama le Santa Ana, a California. I bongile Makabye Rutherford hi kanelo leyo, aku yi “mu tsakisile.” I no tlhavinyeta, aku: “Lezvi ku nga ni vanhu vanharu vo babya laha kaya, na hi nga zvi kotangi a ku ku ingisela loku u wa nga wulawulangi lomu ka radhu, hambu loku u wa nota veka kanelo leyo lomu cipandzeni ca hina.”

Ka mavhiki ma nga landzela, ku no haxiwa mahungu man’wani. Kumbheleni ka lembe lego, A Murindzeli (hi ciNgiza) i bikile lezvaku “hi kutsongwani ka kona a 300 000 wa vanhu va ingisele mahungu [ya Bhibhiliya] hi ku tirisa radhu.”

Laha va nga wona mabhindzu ya kona, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no wona ku i chukwana ku vhulula citichi ca vona ka wutshamu va nga hi nago le Staten Island, kusuhani ni Bheteli ya Brooklyn. Ka malembe ma nga landzela, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi ci tirisile nguvhu a citichi leco ca radhu, ci nga vitaniwa ku i WBBR, kasi ku hangalasa mahungu ya Mufumo.

“ADV”

A Murindzeli wa 15 ka Junho wa 1922 (hi ciNgiza), wu no tivisa lezvaku ku wa ta mahiwa mutlhangano wa hombe le Cedar Point, Ohio, kusukela hi dhiya 5 kala 13 ka Setembro wa 1922. A Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi tsakile nguvhu a cikhati zvi nga chikela le Cedar Point.

Ka kanelo yo sangula, Makabye Rutherford i va byelile lezvi: “Ndza tiyiseka ku a Hosi yi ta . . . katekisa a mutlhangano lowu yi tlhela yi nyika wukustumunyu hi ndlela ya ku a zvi se tshuka zvi maheka.” A vakaneli ka mutlhangano lowo va khanyisile hi kuphindaphinda a ntiro wa kuchumayela.

Hi Wazihlanu wa 8 ka Setembro, ku wa hi ni cipimo ca 8000 wa vanhu va nga tshamile, na va hi ni manyawunyawu ya kuzwa a kanelo ya Makabye Rutherford. Va wa rindzela ku a tlhamusela ku ma wula yini a maletra “ADV,” lawa ma nga tsalilwe laha ka tikonvhite tabye. Laha va nga kari va tshama, handle ko kanakana a vokari va yi wonile a nguwo leyi yi nga tsondzelwe le hehla ka ciluvelo. Arthur Claus, loyi a ngata hi le Tulsa, Oklahoma, a Estados Unidos, i wa kumile wutshamu ga ginene khwatsi, laha zvi nga koteka ku tizwa khwatsi tikanelo, masikwini lawo ku nga kala ku nga hi na michini ya ku engetela gezu.

Kasi a vanhu va nga colopetelwi, a mukhomi wa citshamu i no tivisa lezvaku a cikhati leci Makabye Rutherford a to veka kanelo yakwe, ni wihi a to celwa a nga ta vhumelwa ku nghena. Hi 9:30, Makabye Rutherford i no sangula kanelo yakwe hi magezu ya Jesu ma nga ka Matewu 4:17, yaku: “A Mufumo wa matilo wu tshinele.” Laha a nga kari a tlhamusela lezvi a vanhu va nga wa ta ma zwisa zvona a mahungu ya Mufumo, i no wula lezvi: “Jesu i wulile lezvaku cikhatini ca kuva kona kakwe, i wa ta rangela ntiro wa ku tshovela vanhu, ku nga cikhati leci a to tlhanganisa vapizani vakwe va lisine ni vo tsumbeka.”

Makabye Arthur Claus, loyi a nga hi laha cikari, loku a zvi alakanya i wula lezvi: “Hi wa demba khwatsi ndleve kasi hi nga hundziwi hi nchumu.” Kanilezvi, Arthur i no sangula ku babya hi citshuketi zvi boha ku a huma. I no huma na a nga xalalangi, hakuva i wa zvi tiva ku va nga ta ha mu tsika a nghena.

Andzhako ka cikhatanyana, i no sangula ku chukwata. I wula lezvaku laha a nga kari a tlhela, i no vazwa na vaba mandla. I no tsaka nguvhu! I no maha ciboho ca a ingisela cipandze ci nga ha sele ca kanelo leyo yo hisa, hambu loku zvo lava ku a nghena hi le hehla. Makabye Arthur, loyi ka cikhati leco a nga hi jaha ga 23 wa malembe, i no kuma ndlela ya ku noma aya ingisela na a hi le hehla. Le hehla ku wa vhululilwe, niku laha a nga kari a chikela kwale hehla, i no pola lezvaku “zvi wa zwala khwatsi.”

I wa nga hi yece. Ku wa hi ni vanghana vo kari vakwe, lava vonawu va nga tshamile kwale hehla. A mun’we wabye, Frank Johnson, i no mu yela a ya mu wutisa ku: “A wu na cikwanana co tsema khwatsi ke?”

Arthur a tekela ku: “Ndzi naco.”

Frank aku: “A mikhongelo ya hina yi hlamulilwe! Wa yi wona a nguwo leyi ya hombe yi nga tsondzelwa? Ku ni magezu ma nga tsaliwa laha. Mu ingisele khwatsi Mulamulia [Rutherford]. A cikhati leci a to: ‘Huwelelani, huwelelani,’ tsema tingoti leti ta mune.”

Arthur, zvin’we ni vangana vakwe, i no rindzela ni mukwana wakwe kala Makabye Rutherford a wula magezu lawo. Ndzeni ka cikhati citsongwani, Makabye Rutherford i no chikela ka cipandze ca lisima nguvhu ca kanelo yakwe. Laha yenawu makunu a nga kari a veka hi kuhiseka, zva koteka ku na a wulile hi kuhiseka, aku: “Mu fanele kuva vakustumunyu va lisine ni vo tsumbeka va Hosi. Simamani kulwa kala Bhabhuloni yentlhe a ku hohlo ku nga sali ni sema gin’we ga mawunwa yakwe. Chumayelani kontlhe a mahungu ya Mufumo. A tiko gi fanele ku zvi tiva lezvaku Jehovha i Nungungulu, niku Jesu Kristu i Hosi ya tihosi, a ku na mun’wani. Legi i siku ga lisima nguvhu a ku hundza wontlhe. Chumayelani, a Hosi yi sangulile ku fuma! Mu nyikilwe ntiro wa ku byela van’wani kasi va zvi tiva. Hikwalaho, Huwelelani, huwelelani, huwelelani a Hosi ni Mufumo wa yona!”

Arthur i tlhamusele lezvaku yena ni vamakabye lava van’wani va no tsema tingoti ta nguwo leyo, yi tshambuluka khwatsanyana. Ka nguwo leyo ku wa tsalilwe lezvi: “Huwelelani a Hosi ni Mufumo”, zvi yelana ni magezu ya ciNgiza va nga ma songile hi maletra “ADV”.

NTIRO WA LISIMA

A mutlhangano lowu wu mahilweko le Cedar Point wu vhunile vamakabye a ku wu nyika nguvhu lisima a ntiro wa ku chumayela Mufumo, niku lava va nga zvi lava va mahile ntiro lowo hi kutsaka ka hombe. A phayona go kari (ka cikhati leco ma wa vitaniwa ku va colportor) ga le Oklahoma, Estados Unidos, gi tsalile lezvi: “A dhistrito hi nga tira ka yona ku wa keliwa makhala, niku a wusiwana gi nga hi lomo ga tsetsisa.” I wulile lezvaku a kutala ka vanhu loku vazwa mahungu ya Mufumo ma nga hi lomu ka Golden Age, “va wo sangula ku rila.” I no zvi songa hi magezu lawa: “Give thomo ga hombe nguvhu a ku va chavelela.”

A Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi zvi zwisisile ku lezvi Jesu a nga wula ka Luka 10:2, zvi wa hi zva cihatla, laha a ngaku: “A ntiro wa kutshovela wa hombe, kanilezvi a vatiri va tsongwani.” Laha a lembe gi nga kari gi mbhela, va wa ti yimisele ku hundza kale a ku simama va huwelela nguvhu a mahungu ya Mufumo va eneta kontlhe.