Vaswa — mu lava wutomi go tshamisa kuyini?

1. Zvikarato muni lezvi Jowaxi, na Uziya, na Josiya va kumeneko nazvo?

HI NGA ti alakanyela ku ngha u hi hosi ya vanhu va Nungungulu na u hi n’wanana kutani muswa! U wa ta gi tirisisa kuyini a wuhosi ga wena? A Bhibhiliya gi wulawula hi vanhu vo tala va nga maha tihosi ta ka Judha na va ha hi vaswa. Hi cikombiso, Jowaxi i wa hi ni 7 wa malembe basi, Uziya i wa hi ni 16 niku Josiya i wa hi ni 8 wa malembe. Hi nga alakanyela lezvi zvi nga va karatelisa zvona! Hambu lezvi zvi nga karata, Jehovha ni vanhu van’wani va va vhunile a ku maha zvilo zva ku tala zva zvinene.

2. Hikuyini zvi nga zvinene a ku gondza hi cikombiso ca Jowaxi, na Uziya, na Josiya?

² Hina a hi tihosi kutani vazindza, kanilezvi hi nga gondza zvilo zva lisima ka vavanuna lava va vanharu va kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya. Va mahile a zviboho zva zvinene, kanilezvi va mahile ni zva hava kambe. Ka cikombiso cabye, hi ta wona ku hikuyini hi faneleko ku hlawula khwatsi a vanghana, ku simama hi ti koramisa ni ku simama hi hlota Jehovha.

HLAWULA KHWATSI A VANGHANA

3. Jehoyadha i mu vhunisile kuyini Jowaxi a ku maha zviboho zva zvinene?

³ Pimanyisa a zviboho zva wutlhari zva Jowaxi. Na a ha hi muswa, hosi Jowaxi i mahile a ciboho ca cinene. Kota lezvi a nga kala a nga hi na Papayi, i no landzela a wurangeli ga Jehoyadha, a Mupristi wa Hombe wo tsumbeka. A mupristi loye i no mu gondzisisa ku khwatsi i n’wana wakwe. Kota wuyelo ga kona, Jowaxi i no maha ciboho ca ku tirela Jehovha a tlhela a vhuna a vanhu lezvaku vonawu va mu tirela. Jowaxi i zile a maha malulamiselo ya lezvaku ku lungisiwa a tempeli ya Jehovha. — 2 Kro. 24:1, 2, 4, 13, 14.

4. Hi vhunekisa kuyini hi ku randza Jehovha ni milayo yakwe? (Mavingu 2:1, 10-12)

⁴ Loku ku hi ku wa gondzisiwa a ku randza Jehovha ni ku hanya hi milayo yakwe, wo nyikiwa a cinyikiwo ca lisima nguvhu. (Lera Mavingu 2:1, 10-12.) A vapswali va nga gondzisa a vana vabye hi tindlela to tala. Wona lezvi a papayi wa makabye wo kari waku hi Katya a mu vhunisileko zvona a ku maha zviboho zva zvinene. Siku ni siku, na a mu heleketa cikoleni, a papayi wakwe i wa bhula naye xungetano hi mutsalo wa siku. Katya i ngalo: “A mabhulo lawo ma wa ndzi vhuna a ku maha lezvi zvi nga zvinene loku ku tshuka ku humelela zvikarato.” Ahati ke loku a wurangeli gi seketelwako ka Bhibhiliya legi a vapswali va wena va ku nyikako gi wonekisa ku khwatsi go ku tsona a kutlhatlheka? Cini ci nga ku vhunako a ku va ingisa? A makabye wo kari waku hi Anastasia i wula lezvaku a vapswali vakwe va wa ti nyika cikhati ca ku mu tlhamusela ku hikuyini va vekileko a milayo yo kari. I ngalo: “Lezvo zvi ndzi vhunile ku zwisisa lezvaku va wa nga veki milayo leyo kasi ku ndzi gadha kanilezvi kasi ku ndzi vhikela hakuva va ndzi randza.”

5. A zvimaho zva wena zvi va khumbisa kuyini a vapswali va wena na Jehovha? (Mavingu 22:6; 23:15, 24, 25)

⁵ Loku u tirisa a wusungukati ga lomu ka Bhibhiliya legi u nyikiwako, a vapswali va wena va ta tsaka. A ca lisima nguvhu, u ta tsakisa Nungungulu niku a wunghana ga wena naye gi ta tiya nguvhu. (Lera Mavingu 22:6; 23:15, 24, 25.) Xana lezvo a zvi ku nyiki a cigelo ca ku lava ku pimanyisa a cikombiso ca Jowaxi a cikhati leci a nga hi muswa?

6. Andzhako ka kufa ka Jehoyadha, wusungukati muni legi Jowaxi a gi ingisileko niku give ni wuyelo muni? (2 Kronekele 24:17, 18)

⁶ Gondza ka zviboho zva hava zva Jowaxi. Andzhako ka loku Jehoyadha a file, Jowaxi i no hlawula vanghana vo biha. (Lera 2 Kronekele 24:17, 18.) Jowaxi i no hlawula ku ingisa a tihosana ta ka Judha ti nga kala ti nga mu randzi Jehovha. Wenawu wa vhumela lezvaku Jowaxi i wa fanele ku potsa a vanhu lavo vo biha. (Mav. 1:10) Wutshan’wini ga ku potsa a vanhu lavo, i no ingisa a wusungukati gabye go biha. Kunene, a cikhati leci a primo wakwe Zakariya a nga zama ku mu wuyisa ndleleni, Jowaxi i no ruma vanhu va mu daya. (2 Kro. 24:20, 21; Mat. 23:35) Hi nga wona a ku tshisa ni wupumbu ga zvona! Jowaxi i sangulile khwatsi, kanilezvi i no cica a tsika lisine a tlhela ava mudayi. Hi kugumesa, a malandza yakwe ma no mu daya. (2 Kro. 24:22-25) Mayiwako loku i wa no simama ku ingisa Jehovha ni lava va mu randzako, na zvi mu fambele khwatsi! Zvini u zvi gondzako ka cikombiso leci?

7. Hi vamani u nga va hlawulako kasi va va vanghana wa wena? (Wona ni mufota.)

⁷ A cin’we ca zvilo hi nga gondzako ka ciboho ca hava ca Jowaxi ku hi fanele ku hlawula a vanghana va vanene lava va to hi kuca a ku maha zvazvinene — ku nga vanghana lava va randzako Jehovha va tlhela va lava ku mu tsakisa. A hi faneli ku hlawula ku hlakana ni vanhu va tanga ya hina basi. Alakanya ku Jowaxi i wahi mutsongwani nguvhu ka munghana wakwe Jehoyadha. Mhakeni ya ku hlawula vanghana, ti wutise lezvi: ‘A vanghana va mina va ndzi vhuna ku tiyisa wunghana ga mina na Jehovha? Va ndzi kuca a ku hanya hi milayo ya Nungungulu? Va wulawula hi Jehovha ni lezvi va zvi gondzako lomu ka Bhibhiliya? Va na ni cichavo hi milayo ya Nungungulu? Vo ndzi byela basi lezvi ndzi lavako ku zvizwa kutani va tiya ku ndzi kawuka loku zvi laveka?’ (Mav. 27:5, 6, 17) Kasi ku wula lisine, loku a vanghana va wena va nga mu randzi Jehovha, huma ka vona. Kanilezvi loku ku hi ku a vanghana va wena va mu randza Jehovha, u nga va tsike. Contlhe cikhati va ta ku vhuna! — Mav. 13:20.

8. Loku u tirisa a maredhi social, zvini u fanele ku ehleketa hi zvona?

⁸ A maredhi sociais ma ngava ndlela yi nene ya ku bhula ni maxaka ni vanghana. Kanilezvi a vanhu vo tala va tirisa a maredhi sociais kasi ku hlamalisa van’wani hi ku postara a mifota ni tivhidhio ta lezvi va xavileko kutani ku maha. Loku ku hi ku wa tirisa a maredhi sociais, ti wutise lezvi: ‘A kungo ga mina ku hlamalisa vanhu? A kungo ga mina ku aka van’wani kutani ndzi lava ku va ndzi dzundza? Ndza tsika a mawonela ya van’wani ma khumba a mapimisela ya mina, mawulawulela ni zvimaho hi ndlela ya hava?’ Makabye Nathan Knorr, loyi a tirileko kota ciro ca Hubye yi Fumako, i nyikile wusungukati legi: “U nga zami ku tsakisa vanhu. Hakuva loku wo zama lezvo u nga ta tsakisa ne mun’we. Tsakisa Jehovha, u ta tsakisa vontlhe lava va randzako Jehovha.”

HIKUYINI HI FANELEKO KU SIMAMA HI TI KORAMISA

9. Zvini lezvi Jehovha a vhunileko Uziya ku maha? (2 Kronekele 26:1-5)

⁹ Pimanyisa a zviboho zva wutlhari zva Uziya. Na a ha hi muswa, hosi Uziya i wa ti koramisa. I no gondza a ku “chava a Nungungulu wa lisine.” I hanyile a 68 wa malembe niku a kutala ka malembe ya kuhanya kakwe, Jehovha i mu katekisile. (Lera 2 Kronekele 26:1-5. NWT.) Uziya i no hlula a valala vo tala a tlhela a tiyiseka lezvaku a Jerusalema gi vhikelekile khwatsi. (2 Kro. 26:6-15) Handle ko kanakana, Uziya i wa tsaka hi zvontlhe lezvi a nga maha hi ku vhuniwa hi Nungungulu. — Mutsh. 3:12, 13.

10. Zvini zvi nga humelela Uziya?

¹⁰ Gondza ka zviboho zva hava zva Uziya. Hosi Uziya i wa tolovela ku byela van’wani lezvi va faneleko ku maha. A ku lezvo na zvi mu mahile a pimisa ku a nga maha ni cihi a ci lavako? Ka siku go kari, Uziya i no nghena lomu tempeleni ya Jehovha, niku hi matshandza i no zama ku hisa a libani laha alatini, ku nga zvilo zva ku a tihosi ti wa nga vhumelelwi ku maha. (2 Kro. 26:16-18) A Mupristi wa Hombe Azariya i no zama ku mu kawuka, kanilezvi Uziya i no zangara nguvhu. A yo biha hi ku Uziya i no chakisa a matimu ya ntiro wakwe wo tsumbeka niku Jehovha i no mu tsayisa hi hlokonho. (2 Kro. 26:19-21) Mayiwako loku i wa no simama a ti koramisa, na zvi mu fambele khwatsi!

11. Zvini zvi nga hi vhunako ku simama hiva vanhu va kutikoramisa? (Wona ni mufota.)

¹¹ A cikhati leci Uziya a ngava ni ntamu, i no rivakelwa lezvaku Jehovha hi yena a nga mu nyika ntamu ni ku mu maha a humelela. Hi gondza yini? Hi maha khwatsi loku hi alakanya lezvaku a makatekwa ni malungelo ya hina mata hi ka Jehovha. Wutshan’wini ga ku ti kulisa hi lezvi hi mahako, hi fanele ku mu nyika wudzundzo Jehovha hi lezvi hi zvi kotako ku maha.b (1 Kor. 4:7) Hi fanele kutikoramisa hi vhumela lezvaku a hi mbhelelangi niku a kukawukiwa ka hontlheni. A makabye wo kari a nga kwalomu ka 60 wa malembe i tsalile lezvi: “Ndzi gondzile a ku nga khunguvanyeki kutani ku mbhela ntamu loku a van’wani va wona a zvihoxo zva mina. Loku ndzi kawukiwa hi zvihoxo lezvi ndzi mahako ka makhati yo kari, ndzi zama ku chukwatisa lezvi zvi lavekako ni ku simama ndzi tirela Jehovha hi ntamu wa mina wontlhe. Loku hi tirela Jehovha hi tlhela hi simama hi ti koramisa, hi ta kuma litsako la lisine wutomini ga mina. — Mav. 22:4.

SIMAMA KU TSHINELA KA JEHOVHA

12. Josiya i mu hlotisile kuyini Jehovha na a ha hi muswa? (2 Kronekele 34:1-3)

¹² Pimanyisa a zviboho zva wutlhari zva Josiya. Josiya i wa hi ni 16 wa malembe a cikhati a nga sangula ku tshinela ka Jehovha. I wa lava ku gondza xungetano hi Jehovha ni ku maha kurandza kakwe. Hambulezvo, a wutomi gi wa nga olovi ka hosi leyi ya jaha. Ka cikhati leco, a vanhu vo tala va wa khozela vanungungulu va mawunwa. Hikwalaho, zvi wa lava ku Josiya a tiya hlanha kasi a betela vanhu ku maha lezvo. Niku hi lisine i zvi kotile! Na a nga se tlhanganisa 20 wa malembe, Josiya i no sangula ku khungumulela zvifananiso lomu tikweni. — Lera 2 Kronekele 34:1-3.

13. A wutomi ga wena gi ta tshamisa kuyini loku u ti nyikela ka Jehovha?

¹³ Hambu loku u hi n’wanana, u nga boha ku pimanyisa Josiya hi ku gondza zvotala xungetano hi Jehovha ni matshamela yakwe yo hlamalisa. Loku u maha lezvo, zvi ta ku vhuna ku ti nyikela ka Jehovha. A ku ti nyikela loko ku gi khumbisa kuyini a wutomi ga wena ga siku ni siku? Luke, a bhabhatisilweko na a hi ni 14 wa malembe i wula lezvi: “Kusukela zvezvi, ndzi ta rangisa ku tirela Jehovha wutomini ga mina niku tlhela ndzi zama ku mu tsakisa.” (Mar. 12:30) Hi nga wona makatekwa u to ma kuma loku wenawu u xuva ku maha lezvo!

14. Nyika zvikombiso zva lezvi a vaswa vo kari va mu pimanyisisako zvona Hosi Josiya.

¹⁴ Zvikarato muni lezvi a vaswa va tirelako Jehovha va nga kumanako nazvo? Johan, loyi a nga bhabhatiswa na a hi ni 12 wa malembe, i wula lezvaku lava a gondzako navo cikola va zamile ku mu kucetela ku tirisa masigari ya eletrônico. Kasi a kuma ntamu wa ku hlula kucetelo lowo, Johan i wa tshama hi ku alakanyela lezvi a masigari lawo ya eletrônico ma nga wa ta wonhisa zvona a lihanyo lakwe ni wunghana gakwe na Jehovha. Rachel, loyi a nga bhabhatiswa na a hi ni 14 wa malembe, i tlhamusela lezvi zvi mu vhunileko ku lwisana ni zvikarato lezvi a nga kumana nazvo cikoleni. I wula lezvi: “Ndzi zama ku wona zvilo zvi ndzi alakanyisako a Bhibhiliya na Jehovha. Hi cikombiso, a maaula ya história kuzvilava ma nga ndzi alakanyisa a matimu ya Bhibhiliya kutani ciphrofeto co kari. Kutani loku ka zvikhati zvo kari ndzi bhula ni wokari cikoleni, ndzi alakanya mutsalo ndzi nga bhulako hi wona zvin’we naye.” A zvikarato lezvi u kumanako nazvo kuzvilava a zvi fani ni lezvi Hosi Josiya a kumeneko nazvo, kanilezvi wenawu u nga kombisa wutlhari ni kutsumbeka a ku khwatsi hi lezvi Josiya a mahileko. A ku lwisana ni zvikarato zvezvi wa ha hiko muswa zvi ta ku lungisela ku lwisana ni zvikarato zvin’wani u to kumana nazvo ka malembe ma ha tako.

15. Zvini zvi vhunileko Josiya a ku tirela Jehovha hi kutsumbeka? (2 Kronekele 34:14, 18-21)

¹⁵ A cikhati leci Josiya a nga hi ni 26 a malembe, i no sangula ku vhuxeta a tempele. Ku no ‘thumbiwa a bhuku ga Nayo wa Jehovha lowu wu nyikilweko hi Mosi.’ (Lera 2 Kronekele 34:14, 18-21.) Wa zvi randza ku lera Bhibhiliya hi ku khandzakanya? Loku ku hi ku wa zama ku maha lezvo, zva ku tsakisa? Wa zama ku hlayisa mavhesi lawa ma nga ku vhunako wena wutsumbo? Luke, hi mu kumbukileko, i tsala lomu ka phepha a timhaka ta lisima leti a ti kumako loku a gondza. A ku maha lezvo zvi nga ku vhunawu a ku alakanya a mavhesi kutani timhaka ti ku tsakisako? Laha u yako u gi tiva khwatsi a Bhibhiliya ni ku gi randza, u taya u zvi lava nguvhu a ku tirela Jehovha. Niku a ku fana ni lezvi a Mhaka ya Nungungulu yi vhunileko Hosi Josiya a ku maha zva zvinene, yi nga ku vhunawu.

16. Hikuyini Josiya a mahileko cihoxo ca hombe niku hi gondza yini?

¹⁶ Gondza ka ciboho ca hava ca Josiya. A cikhati leci Josiya a nga hi ni 39 wa malembe, i mahile a cihoxo ci mahileko ku afa. I no ti tsumba wutshan’wini ga ku kombela Jehovha kasi a mu rangela. (2 Kro. 35:20-25) Ha kuma cigondzo ka mhaka leyi. Kani hi na ni melembe mangani kutani cikhati muni na hi gondza a Bhibhiliya, hi fanele ku simama hi hlota Jehovha. Lezvo zvi patsa ku khongela hi ku khandzakanya hi kombela wurangeli gakwe, ku gondza a Mhaka yakwe ni ku ingisa wusungukati ga maKristu ma buvhileko. Loku hi maha lezvo hi tava ni litsako la hombe niku zvi nga hi vhuna ku hi nga mahi zvihoxo zva hombe. — Jak. 1:25.

VASWA, MU NGAVA NI WUTOMI GO TSAKISA

17. Zvini hi gondzako ka tihosi tinharu ta Judha?

¹⁷ Ku ni zvilo zvo tala zvo tsakisa u nga zvi mahako na u hi muswa. A matimu ya Jowaxi, na Uziya, na Josiya ma komba lezvaku a vaswa va nga maha zviboho zva wutlhari va tlhela va tsakisa Jehovha wutomini gabye. Hi lisine, a vaswa lava va mahile zvihoxo lezvi zvi nga va tisela a wuyelo ga hava. Kanilezvi loku mu pimanyisa a zvilo zva zvinene lezvi va zvi mahileko, mu tlhela mu potsa a zvihoxo lezvi va zvi mahileko mu tava ni wutomi go tsakisa.

18. Zvikombiso muni zva lomu ka Bhibhiliya zvi kombako ku u nga kuma litsako wutomini ga wena? (Wona ni mufota)

¹⁸ Lomu ka Bhibhiliya ku na ni matimu ya vaswa van’wani lava va vileko ni wunghana na Jehovha, va tsakelwa hi yena zvi tlhela zvi va fambela khwatsi wutomini gabye. Dhavhidha mun’we wabye. A cikhati leci a nga hi muswa, i no hlawula kuva munghana wa Nungungulu. Kunene Dhavhida i wata na a maha zvihoxo, hambulezvo Jehovha i wa mu wona kota munhu wo tsumbeka. (1 Tih. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Loku u gondza xungetano hi matimu ya Dhavhidha, a cikombiso cakwe ci nga ku kuca ku tirela Jehovha hi kutsumbeka. Kutani u nga gondza zvin’wani ka cikombiso ca Marku kutani ca Timote. Va sangulile ku tirela Jehovha na va hi vaswa nguvhu niku va simamile ku mu tirela hi kutsumbeka. A ciboho cabye ca ku tirela Jehovha ci mu tsakisile nguvhu niku vonawu va wa tsakile.

19. Wutomi go tshamisa kuyini u nga vako nago?

¹⁹ Lezvi u hanyisako zvona zvezvi zvi ta khumba lezvi a wutomi ga wena gi to tshamisa zvona cikhatini ci tako. Loku u tsumba Jehovha wutshan’wini ga ku ti tsumba i ta ku vhuna ku maha zviboho zva wutlhari. (Mav. 20:24) U tava ni wutomi go tsakisa. U nga rivali ku Jehovha wa zvi nyika lisima lezvi u mu mahelako. A ku na ndlela yin’wani ya yinene ya ku tirisa wutomi a ku hundza ku tirela papayi wa hina wa lirandzo, Jehovha.