BHIBLIOTEKA YA SAITE ya Watchtower
BHIBLIOTEKA YA SAITE
ya Watchtower
ciTshwa
  • BHIBHILIYA
  • MABHUKU
  • MITLHANGANO
  • w23 Setembro pp. 26-31
  • Zvini hi gondzako ka mapapilo mambiri ya Pedro?

Ka cipandze leci a ku na vhidhyu

Hi tsetselele, kuve ni cikarato kasi a vhidhyu leyi yiba.

  • Zvini hi gondzako ka mapapilo mambiri ya Pedro?
  • A Murindzeli i huwelela a Mufumo wa Jehovha (Wa cigondzo)—2023
  • Zvihlokwana zva mhaka
  • Mahungu yo yelana ni lawa
  • U NGA RIVALI SIKU GA JEHOVHA
  • HLULA KU CHAVA VANHU
  • “RANDZANANI NGUVHU”
  • MADHOTA, RISANI NTLHAMBI
  • TSIKA JEHOVHA A KU GONDZISA KALA U BUVHA
  • Simama ku tirela Jehovha a ku fana na Pedro
    A Murindzeli i huwelela a Mufumo wa Jehovha (Wa cigondzo)—2023
  • A Mugonzisi wakwe i mu gonzisile kuva ni moya wa kutsetselela
    Pimanyisa a kukholwa kabye
  • I lo simama a tsumbeka hambu lezi a yimiseneko ni ziringo
    Pimanyisa a kukholwa kabye
  • I lo lwisana ni kuchava ni kukanakana
    Pimanyisa a kukholwa kabye
A Murindzeli i huwelela a Mufumo wa Jehovha (Wa cigondzo)—2023
w23 Setembro pp. 26-31

NDZIMA YA CIGONDZO N.° 41

Zvini hi gondzako ka mapapilo mambiri ya Pedro?

“Contlhe cikhati ndzi xuva ku mu alakanyisa a zvilo lezvi”. — 2 PED. 1:12.

LISIMU 127 Ndzi fanele kuva munhu wo tshamisa kuyini?

LEZVI HI TO GONDZAa

1. Jehovha i mu tirisisile kuyini Pedro a cikhati leci a nga hi kusuhani ni kufa?

MUPOSTOLI Pedro i wa zvi tiva lezvaku i wa hi kusuhani ni kufa. Ndzeni ka malembe lawa a tireleko Jehovha hi kutsumbeka, i fambafambile na Jesu, a chumayela ka matshamu ya ku ma wa nga se tshuka ma chumayelwa a tlhela a tira kota ciro ca Hubye yi Fumako. Kanilezvi, a ntiro wa Pedro a wu gumelwangi laho. Kwalomu ka va 62 kuya ka va 64 Nguveni ya Hina, Jehovha i mu tirisile kasi ku tsala mapapilo mambiri, ku nga papilo go sangula ka Pedro ni papilo ga wumbiri. Pedro i wa tsumba lezvaku a mapapilo lawo ma wa ta vhuna a maKristu andzhako ka kufa kakwe. — 2 Ped. 1:12-15.

2. Hikuyini a mapapilo ya Pedro ma tsalilweko hi cikhati ca cinene?

2 Mupostoli Pedro i tsalile a mapapilo yakwe a cikhati leci a vamakabye vakwe va nga kumana ni “mindzhingo yo tsalangana”. (1 Ped. 1:6) A vavanuna vo biha va wa zama ku gondzisa tigondzo ta mawunwa ni mahanyela yo biha lomu bandleni ga wuKristu. (2 Ped. 2:1, 2, 14) A maKristu lawa ma nga hanya Jerusalema ma wa hi kusuhani ni ku wona “a kugumesa ka zvilo zvontlhe”, ku nga kulovisiwa ka dhoropa lego ni kulovisiwa ka ciJudha hi mabutho ya vaRoma. (1 Ped. 4:7) A zvi kanakanisi lezvaku a mapapilo ya Pedro ma vhunile maKristu a ku tiva lezvi ma nga fanele ku maha kasi ku timisela a zvikarato lezvi ma nga kumana nazvo ni ku ti longisela ka zvikarato lezvi zvi nga hata.b

3. Hikuyini hi faneleko ku kambisisa a mapapilo ya Pedro?

3 Hambu lezvi ka ku Pedro i wa tsalela a maKristu ya zana ga malembe go sangula, Jehovha i mahile lezvaku a mapapilo lawo mava kona lomu ka Mhaka yakwe, a Bhibhiliya. Hikwalaho, hinawu ha vhuneka nyamutlha hi mapapilo yakwe. (Rom. 15:4) A ku fana ni maKristu lawo, hinawu hi hanya ka tiko legi gi vhuvhumisako mahanyela yo kala kuhlazveka, lezvi zvi nga mahako ku zvi hi karatela a ku tirela Jehovha. Ahandle ka lezvo, zvezvanyana ku tava ni kuxaniseka ka hombe ko hundza loku ku fuvisileko a ciJudha. Lomu ka mapapilo ya Pedro hi kuma zvitlharihiso zva lisima. A zvitlharihiso lezvo zvi hi vhuna a ku tshama na hi alakanya a siku ga Jehovha, zvi hi vhuna ku hlula ku chava vanhu zvi tlhela zvi hi vhuna a ku hlakulela lirandzo la hombe hi vamakabye. A zvitlharihiso lezvo zvi nga tlhela zvi vhuna madhota a ku tiva lezvi ma nga khatalelisako zvona a zvilaveko zva ntlhambi hi ndlela ya yinene.

U NGA RIVALI SIKU GA JEHOVHA

4. Hi kuya hi 2 Pedro 3:3, 4, zvini zvi nga tsekatsekisako a kukholwa ka hina?

4 A tiko legi hi hanyako ka gona gi tele hi vanhu va kalako va nga kholwi ka zviphrofeto zva Bhibhiliya. A vakaneti va nga hi tseketsela hi lezvi ku hundzako malembe yo tala na hi chumayela lezvaku a kugumesa ku laha kusuhani. A vanhu vo kari va ku randza ku solasola va nga wula lezvaku a kugumesa ku nga ta tshuka ku chikela. (Lera 2 Pedro 3:3, 4.) Loku hizwa zvilo zvo khwatsi hi lezvo ni lava hi va chumayelako, ni vatiri-kulori kutani ni maxaka ya hina, a kukholwa ka hina ku nga tsekatsekiswa. Mupostoli Pedro i tlhamusele ku zvini zvi nga hi vhunako ka ciyimo leco.

5. Cini ci to hi vhuna ku rindzela hi lihlazva-mbilu a kulovisiwa ka tiko legi? (2 Pedro 3:8, 9)

5 Kuzvilava ka vokari zvi nga tshuka zvi wonekisa ku khwatsi Jehovha wa hlwela ku lovisa a tiko legi go biha. A magezu ya Pedro ma nga hi vhuna nguvhu hakuva ma hi alakanyisa lezvaku a mawonela ya Jehovha xungetano hi cikhati ma hambene nguvhu ni lezvi hina vanhu hi ci wonisako zvona a cikhati. (Lera 2 Pedro 3:8, 9.) A ka Jehovha, a 1000 wa malembe ma fana ni siku gin’we. Jehovha o kombisa lihlazva-mbilu, a nga lavi lezvaku ku lova ne mun’we. Hambulezvo, a cikhati leci a siku gi to swee, a tiko legi gi ta lovisiwa gi ku bhi. Hi na ni lungelo ga hombe ga ku tirisa a cikhati leci ci seleko kasi ku chumayela vanhu misaveni yontlhe.

6. Hi nga simamisa kuyini a ku “alakanya” a siku ga Jehovha? (2 Pedro 3:11, 12)

6 Pedro i hi kuca ku hi “alakanya” a siku ga Jehovha. (Lera 2 Pedro 3:11, 12.) Hikuyini hi faneleko ku maha lezvo? Zvinene nguvhu a ku loku zvi koteka, siku ni siku hi ehleketa hi makatekwa ma tova kona misaveni yiswa. Hi nga ti alakanyela na u hefemula a moya wa wunene, na uga zvakuga zva mavhitamina, na u amukela maxaka ni vanghana va vhuxiwako hi ka vafileko ni ku gondzisa vanhu va hanyileko ka malembe yo tala ma hundzileko xungetano hi kutatiseka ka zvophrofeto zva Bhibhiliya. Loku u ehleketa hi zvilo zvo khwatsi hi lezvi, zvi nga ku vhuna ku u rindzela a kugumesa hi lihlazva-mbilu ni ku tiyiseka lezvaku ku ta chikela lokuloku. Kota lezvi hi “byelilweko a zvilo lezvi na zvi nga se maheka”, xungetano hi lezvi zvi to maheka cikhatini ci tako, hi nga ta ‘hambukisiwa’ hi tigondzo ta hava. — 2 Pedro. 3:17.

HLULA KU CHAVA VANHU

7. A ku chava vanhu zvi nga hi khumbisa kuyini?

7 Laha hi yako hi gi alakanya kwatsi a siku ga Jehovha, hi kuceka ku bhulela van’wani a mahungu ya manene. Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani hi nga tshuka hi chava ku bhulela van’wani. Hikuyini? Hi ku ha tshuka hi chava lezvi vanhu va nga zvi pimisako hi hina, kutani ku maha. Lezvo zvi humelele Pedro. Ka wusiku legi Jesu a nga khomiwa hi gona, Pedro i chavile ku ti tivekisa kota mun’we wa vapizani va Jesu niku i kanetile hi kuphindaphinda hambu lezvi a vanhu va nga zvi tiva ku hakunene i wa hi mupizani wakwe. (Mat. 26:69-75) Kanilezvi Pedro i gumesile a zvi kota ku hlula ku chava niku hi ndzhako ka cikhati i tsalile lezvi: “Mu nga chavi lezvi vona va zvi chavako, ne mu nga karateki”. (1 Ped. 3:14) A magezu ya Pedro ma hi tiyisekisa lezvaku hinawu hi nga zvi kota ku hlula ku chava vanhu.

8. Zvini zvi nga hi vhunako a ku hlula ku chava vanhu? (1 Pedro 3:15)

8 Zvini zvi nga hi vhunako a ku hlula ku chava vanhu? Pedro i hi byela lezvi: “Basisani Kristu kota Hosi timbilwini ta n’wina”. (Lera 1 Pedro 3:15.) Lezvo zvi patsa ku hi nga rivali lezvaku Jesu Kristu i Hosi ya hina niku i na ni ntamu wa hombe. Loku u tshuka u kuma thomo ga ku bhulela van’wani a mahungu ya manene, hambulezvo u chava kutani ku rurumela, alakanya a Hosi ya hina. Mu alakanyele na a fuma le tilweni na a randzelwe hi tingilozi ta talela ga cima. U nga rivali ku i “nyikilwe ntamu wontlhe le tilweni ni laha misaveni” niku i ta tava na ‘hina masiku wontlhe kala kugumeseni ka tiko’. (Mat. 28:18-20) Pedro i hi tlharihisa lezvaku hi tshama na hi “longile” ku yimela a kukholwa ka hina. Wa zvi navela ku nyika wukustumunyu ntirweni, cikoleni kutani wukustumunyu gin’wani ga citshuketi? Sangula hi ku ehleketa hi cikhati leci u nga zvi kotako a ku maha lezvo, u gumesa u longisela lezvi u to wula. Khongela ka Jehovha u kombela lezvaku a ku nyika kutiya-hlanha u tlhela u tsumba ku Jehovha i ta ku vhuna ku hlula ku chava vanhu. — Miti. 4:29.

“RANDZANANI NGUVHU”

Hi mupostoli Pedro a gako ni vamakabye va Matiko.

Pedro i vhumele ku kawukiwa hi Pawule. A mapapilo mambiri lawa Pedro a tsalileko ma hi gondzisa ku kombisa lirandzo ka vamakabye va hina (Wona paragrafo 9)

9. Ka khati go kari, Pedro i tsandzekisile kuyini ku kombisa lirandzo? (Wona ni mufota.)

9 Pedro i gondzile lezvi a nga kombisisako zvona lirandzo. I wa hi kona a cikhati leci Jesu a ngaku: “Ndza mu nyika a nayo wuswa, wa lezvaku mu randzana; khwatsi hi lezvi ndzi mu randzileko, n’winawu randzanani.” (Joh. 13:34) Hambulezvo, andzhako ka cikhati Pedro i no ala kuga ni vamakabye vakwe va nga kala va nga hi vaJudha hi ku chava maKristu ya maJudha. Mupostoli Pawule i wulile lezvaku lezvi Pedro a nga maha “kuxengetela”, kutani wukanganyisi. (Gal. 2:11-14) Pedro i no vhumela a wusungukati lego a tlhela a gondza cokari ka gona. Ka mapapilo yakwe ya mambiri, Pedro i khanyisile lezvaku a hi faneli kuva ni lirandzo basi hi vamakabye va hina, kanilezvi hi fanele ku tlhela hi li kombisa.

10. Hi nga li kumisa kuyini a “lirandzo li nga hiko lo fayelisela”? Tlhamusela. (1 Pedro 1:22)

10 Pedro i wulile lezvaku hi fanele kuva ni “lirandzo li nga hiko lo fayelisela” hi vamakabye lomu bandleni. (Lera 1 Pedro 1:22.) Hi tava ni lirandzo lelo loku hi “ingisa lisine” leli hi gondzako. A lisine lelo li patsa a gondzo ya lezvaku “Nungungulu a nga na cihlawulela”. (Miti. 10:34, 35) Loku hi randza vokari lomu bandleni kanilezvi hi minya van’wani, a hi ingisi a cileletelo ca Jesu xungetano hi lirandzo. Kunene, a ku fana na Jesu, hi ngava ni wunghana ga hombe ni vokari a ku hundza van’wani. (Joh. 13:23; 20:2) Kanilezvi Pedro i te hi fanele ku randza vontlhe vamakabye hakuva va maha cipandze ca ngango wa hina. — 1 Ped. 2:17.

11. Zvini zvi patsekako laha ka ku ‘randzana hi mbilu yontlhe’?

11 Pedro i hi kucile lezvaku hi ‘randzana hi mbilu yontlhe’. Ka mongo wa magezu lawa, a ku randzana hi “mbilu yontlhe” zvi wula ku randza munhu hambu loku zvi karata ku maha lezvo. Hi cikombiso, zvini hi nga mahako loku a makabye wo kari a tshuka a hi khunguvanyisa? A nchumu wo sangula wu nga tako maalakanyweni ya hina ku phota, wutshan’wini ga ku kombisa lirandzo. Kanilezvi, Pedro i gondzile ka Jesu lezvaku a ku phota a zvi mu tsakisi Nungungulu. (Joh. 18:10, 11) Pedro i tsalile lezvi: “Mu nga tlheliseli kubiha hi kubiha kutani a kurukatela hi kurukatela. Kanilezvi katekisani”. (1 Ped. 3:9) Loku hi randzana nguvhu, hi tava vanhu va vanene hi tlhela hi tsetselela van’wani hambu loku va hi khunguvanyisile.

12. a) Zvini hi to kuceka ku maka loku hi randzana nguvhu? b) Kota lezvi zvi kombisiwako ka vhidhio Hlayisa cinyikiwo ca lisima ca wumun’we, zvini u ti yimiseleko ku maha?

12 Ka papilo gakwe go sangula, Pedro i tirisile a magezu lawa yaku: “Randzanani nguvhu.” A lirandzo lelo a li khubhunyeti a zviwonho zva zvitsongwani basi, kanilezvi li “khubhunyeta a zviwonho zvo tala”. (1 Ped. 4:8) Kuzvilava Pedro i wa alakanya lezvi a nga gondzile xungetano hi kutsetselela loku Jesu a nga mu gondzisile ka malembe ma hundzileko. Ka cikhati leco, kuzvilava Pedro i wa alakanya lezvaku i wa hi munhu wa munene nguvhu laha a nga wula lezvaku i wa ta tsetselela makabye wakwe “7 wa makhati”. Kanilezvi Jesu i gondzisile yena — a ku patsa na hina — a ku tsetselela “kala 77 wa makhati”, zvi wulako ku tsetselela contlhe cikhati. (Mat. 18:21, 22) Loku zvi ku karatatela a ku tirisa a wusungukati legi, u nga mbheli ntamu! Wontlhe malandza ya Jehovha yo kala kumbhelela zva tshuka zvi ma karatela a ku tsetselela. A ca lisima zvezvi ku maha lezvi u nga zvi kotako kasi ku tsetselela makabye wa wena ni ku vhuxa kurula naye.c

MADHOTA, RISANI NTLHAMBI

13. Zvini zvi nga mahako ku a madhota zvi ma karatela ku kuma cikhati ca ku khatalela vamakabye?

13 Handle ko kanakana Pedro a nga tshukangi a rivakelwa lezvi Jesu a nga mu byela andzhako ka ku vhuka hi ka vafileko, zvaku: “Risa a tiyivhana ta mina.” (Joh. 21:16) Loku u hi dhota, wa zvi tiva lezvaku a cileletelo leco ca tira ka wenawu. Hambulezvo zvi nga tshuka zvi gi karatela a dhota a ku kuma cikhati ca ku khatalela a ciavelo leco ca lisima. A ku sangula a madhota ma fanele ku khatalela a mingango yabye hi tlhelo ga nyama, ga kutizwa ni ga moya. Ma tlhela ma rangela a ntiro wa kuchumayela, kuvhuxeta ni ku maha zvipandze ka mitlhangano ya bandla, mitlhangano ya cipandze ni ka migotsovanyano. A vokari va ni wutihlamuleli ga ku tira kota zviro zva Kometi yi Tirisanako ni Zvipitali, a van’wani va tirisana ni Dhepartamento ya ku dhezvenyara ni ku aka. Handle ko kanakana a madhota vanhu va tshamako na va khomekile nguvhu!

I dhota gi mahako liendzo la wurisi hi ku tirisa videoconferência. A dhota gi vhulile Bhibhiliya, niku laha ka tablet wa gona ku woneka vhidhio “Tsaka ngangweni wa wena.”

A madhota ya lirandzo, hambu loku ma khomekile, ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku khatalela a ntlhambi wa Nungungulu (Wona maparagrafo 14-15)

14. Cini ci nga kucako madhota a ku risa ntlhambi? (1 Pedro 5:1-4)

14 Pedro i kucile madhota-kuloni, aku: “Risani a ntlhambi wa Nungungulu”. (Lera 1 Pedro 5:1-4.) Loku u hi dhota, ha zvi tiva lezvaku wa va randza a vamakabye va wena niku u lava ku va khatalela. Hambulezvo, kuzvilava ka zvikhati zvin’wani u nga zvi wonisa ku khwatsi u khomekile nguvhu kutani ku u karele nguvhu laha ka ku u nge zvi koti a ku khatalela a ciavelo leco. Zvini u nga mahako? Byela Jehovha lezvi zvi ku karatako ni lezvi u zvi lavisako zvona ku va vhuna a vamakabye va wena. Pedro i tsalile lezvi: “Loku munhu a tirela van’wani, i wa tsumbe a ntamu lowu wu tako hi ka Nungungulu.” (1 Ped. 4:11) Kuzvilava a vamakabye va wena va kumana ni zvikarato zva ku a zvi nge lulamisiwi hi kumbhelela tikweni legi. Kanilezvi u nga rivali lezvaku “a murisi wa hombe”, Jesu Kristu, a nga va vhuna a ku hundza ni wihi munhu. A nga maha lezvo zvezvi a ku patsa ni misaveni yiswa. Leci Jehovha a ci lavako ntsena ka madhota ku randza vamakabye, ku va khatalela ni kuva “cikombiso ka ntlhambi”.

15. A dhota go kari gi risile ntlhambi hi ndlela muni? (Wona ni mufota.)

15 William, a nga ni malembe yo tala na a tira kota dhota, wa li zwisisisa lisima la ku khatalela ntlhambi. A cikhati leci a ntungu wa COVID-19 wu nga sangula, yena ni madhota-kuloni va wa fonela vontlhe a vamakabye va mitlawa yabye vhiki ni vhiki. Va wa wona ku maha lezvo kota nchumu wo ranga. William i tlhamusela ku hikuyini lezvo zvi nga zva lisima. I wula lezvi: “Kota lezvi a vamakabye va nga kala va nga tlhangani ni van’wani, zvi wa ta olova ku vava ni maalakanyo ya hava hi ku hatlisa.” Loku a makabye wo kari a kumana ni cikarato, William i wa mu ingisela khwatsi kasi ku pola ku cini leci hakunene ci mu karatako niku a nga mu vhunisa kuyini. I wa zama ku kuma mahungu yo kari lomu ka mabhuku ni tivhidhio ta lomu ka saite ya hina kasi ku tiyisa hi zvona vamakabye. I wula lezvi: “A kurisa vamakabye zva laveka nguvhu zvezvi a ku hundza kale. Hi ti karata nguvhu kasi ku vhuna vanhu va nga hiko vamakabye kasi va gondza xungetano hi Jehovha. Hi ndlela yo fana, hi fanele ku ti karata nguvhu kambe kasi ku risa ntlhambi, hi vhuna a tiyivhu ta Jehovha a ku simama lisineni.”

TSIKA JEHOVHA A KU GONDZISA KALA U BUVHA

16. Lezvi hi gondzileko ka mapapilo ya Pedro hi nga zvi tirisa hi tindlela muni?

16 Hi bhulile hi zvigondzo zvitsongwani hi zvi kumako ka mapapilo mambiri ma pimiselweko ya Pedro. Kuzvilava ci kona u nga ci wona u faneleko ku chukwatisa. Hi cikombiso, wa zvi lava ku ehleketa nguvhu hi makatekwa ma tova kona misaveni yiswa? U tshuka u ti vekela mixuvo ya ku nyika wukustumunyu ntirweni, cikoleni kutani wukustumunyu gin’wani ga citshuketi? Wa wona a tindlela to kari leti u nga kombisako hi tona a lirandzo la hombe nguvhu hi vamakabye va wena lomu bandleni? Madhota, mu ti yimisele ku risa a ntlhambi wa Jehovha hi kutsaka ni kuzvirandza? Loku u ti hlola hi kutsumbeka u ta wona ku ku na ni lomu u faneleko ku chukwatisa, kanilezvi u nga mbheli ntamu. “A Hosi yi nene”, niku yi ta ku vhuna ku chukwatisa. (1 Ped. 2:3) Pedro i hi tiyisekisile lezvi: “Nungungulu . . . i ta mu gondzisa kala mu buvha, a mu tiyisa, a mu nyika ntamu, ni ku mu veka ciseketelweni co tiya.” — 1 Ped. 5:10.

17. Loku hi timisela hi tlhela hi vhumelela ku Jehovha a hi gondzisa gi tava gihi a wuyelo ga kona?

17 Kusanguleni Pedro i wa ti wona na a nga ringanelwi a kuva zvin’we na Jesu. (Luka 5:8) Kanilezvi hi kota ya ku vhuniwa hi Jehovha na Jesu, Pedro i zvi kotile ku timisela a landzela Kristu hi kutsumbeka. Hikwalaho Pedro i kumile thomo “ga ku nghena Mufun’weni wa pindzukelwa wa Hosi ni Muhanyisi wa hina Jesu Kristu.” (2 Ped. 1:11) Hi nga wona a nchachazelo lowo wo tsakisa! A kufana na Pedro, loku wenawu u timisela ni ku vhumelela ku Jehovha a ku gondzisa, wenawu u ta kuma nchachazelo wa wutomi ga pindzukelwa. U ta ‘tiyiseka lezvaku a kukholwa ka wena ku ta ku hanyisa.’ — 1 Ped. 1:9.

ZVINI LEZVI PEDRO A HI ALAKANYISAKO XUNGETANO HI . . .

  • ku simama hi alakanya a siku ga Jehovha?

  • ku hlula ku chava vanhu?

  • ku randza nguvhu vamakabye?

LISIMU 109 Randzanani hi mbilu yontlhe

a Ka ndzima leyi hi ta wona lezvi a mapapilo ya Pedro ma hi gondzisako xungetano hi ku timisela zvikarato. Kota varisi, a madhota wonawu ma ta wona lezvi ma nga tatisisako zvona a wutihlamuleli gabye.

b Zvi wonekisa ku khwatsi a maKristu lawa ma nga hanya le Palestina ma amukele a mapapilo mambiri ya Pedro a vaRoma na va nga se dhumela Jerusalema hi khati go sangula hi 66 Nguveni ya Hina.

c Wona vhidhio Hlayisa cinyikiwo ca lisima ca wumun’we, lomu ka jw.org.

    Mabhuku ya ciTshwa (2000-2025)
    Huma
    Nghena
    • ciTshwa
    • Rumela
    • Ti hlawulele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nayo wa matirisela
    • Nayo wa cihundla
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Nghena
    Rumela