NDZIMA YA CIGONDZO N.° 12
LISIMU 119 Hi fanele kuva ni kukholwa
Simama ku famba hi kukholwa
“Hi famba hi kukholwa, na ku nga hi hi kuwona”. — 2 KOR. 5:7.
LEZVI HI TO GONDZA
Hi ta wona lezvi hi nga fambisako zvona hi kukholwa laha hi mahako zviboho zva lisima.
1. Hikuyini Pawule a nga tsaka loku a cuwuka ndzhako?
MUPOSTOLI Pawule i wa zvi tiva lezvaku i lava ku dawa, kanilezvi i wa hi ni zvigelo zva ku tsaka hi wutomi legi a nga vile nago. Laha a nga cuwuka ndzhako, i wulile lezvi: “Ndzi tsutsumile kala magumo, ndzi hlayisile a kukholwa”. (2 Tim. 4:6-8) Pawule i mahile ciboho ca cinene ca ku tirela Jehovha wutomini gakwe niku i wa nga kanakani lezvaku Jehovha wa mu tsakela. Hinawu hi lava ku maha zviboho zva zvinene hi tlhela hi tsakelwa hi Nungungulu. Hi nga zvi mahisa kuyini?
2. Zvi wula yini a ku famba hi kukholwa?
2 Pawule i wulile lezvi hi yena wutsumbu ni maKristu man’wani yo tsumbeka: “Hi famba hi kukholwa, na ku nga hi hi kuwona”. (2 Kor. 5:7) I wa lava ku wula yini? Lomu ka Bhibhiliya, a gezu “ku famba” ka zvikhati zvo kari gi wula lezvi a munhu a hlawulako ku hanyisa zvona. Loku a munhu a famba hi kuwona, i maha zviboho na a ti seketela basi ka lezvi a zvi wonako, ni lezvi a zvi zwako, ni lezvi a ti zwisako zvona. Kanilezvi loyi a fambako hi kukholwa i maha zviboho na a tsumba Jehovha Nungungulu. Lezvi a mahako zvi komba lezvaku wa tiyiseka lezvaku Nungungulu i ta mu chachazela niku i ta vhuneka hi ku landzela wusungukati ga Jehovha gi kumekako ka Mhaka yakwe. — Lis. 119:66; Mah. 11:6.
3. Mabhindzu muni hi to ma kuma loku hi famba hi kukholwa? (2 Va Le Korinte 4:18)
3 Kunene, ka zvikhati zvo kari hontlheni ha maha zviboho na hi ti seketela ka lezvi hi zvi wonako, ni lezvi hi zvi zwako, ni lezvi hi ti zwisako zvona. Hambulezvo, hi ta tolovela ku kumana ni zvikarato loku a zviboho zva hina zva lisima zvi seketelwa basi ka lezvi hi zvi wonako kutani ku zvizwa. Hikuyini? Hi ku lezvi hi zvi wonako ni ku zvizwa ka zvikhati zvo kari zvi nga hi kanganyisa. Hambu loku zvi nga hi kanganyisi, loku hi famba basi hi kuwona, hi ta gumesa hi ku hi nga cheli kota hi kurandza ka Nungungulu kutani wusungukati gakwe. (Mutsh. 11:9; Mat. 24:37-39) Kanilezvi, loku hi famba hi kukholwa hi ta maha zviboho lezvi zvi “amukelekako ka Hosi”. (Efe. 5:10) A ku landzela wusungukati ga Nungungulu zvi ta hi nyika kurula ni litsako la lisine. (Lis. 16:8, 9; Isa. 48:17, 18) Niku loku hi simama hi famba hi kukholwa hi ta hanya kala kupindzuka. — Lera 2 Va Le Korinte 4:18.
4. A munhu a nga zvi tivisa kuyini lezvaku i famba hi kukholwa kutani hi kuwona?
4 Hi nga zvi tivisa kuyini lezvaku hi famba hi kukholwa kutani hi kuwona? Hi ku tsema, leci ci vhunako ku ti wutisa lezvi: Zvini zvi rangelako zviboho zva mina? Ndzi rangelwa ntsena hi lezvi ndzi zvi wonako kutani ndzi rangelwa hi wusungukati ga Jehovha? A hi woneni lezvi hi nga simamisako zvona hi famba hi kukholwa ka zvipandze zvinharu zva wutomi: loku hi hlawula ntiro, loku hi hlawula wa ku chadha naye ni loku a hlengeletano yi hi nyika wurangeli. Ka cipandze cin’we ni cin’wani, hi ta wulawula hi lezvi hi faneleko ku chela kota hi zvona kasi hi maha zviboho zva zvinene.
LOKU HI HLAWULA NTIRO
5. Zvini hi faneleko ku ehleketa hi zvona laha hi hlawulako ntiro?
5 Hontlheni ha zvi lava a ku kuma ca ku ti hlayisa ni ku hlayisa mingango ya hina. (Mutsh. 7:12; 1 Tim. 5:8) A mitiro yo kari yi holela khwatsi. Yi maha ku a vatiri va kona va zvi kota ku ti hlayisa va tlhela va salelwa hi ca vhimbela ngozi. Kanilezvi a mitiro yin’wani a yi holeli khwatsi, yo mahela basi ku a munhu a kuma ca kuga, ni ka ku tshama kona, ni tinguwo. Zva zwisiseka a ku laha hi hlawulako ntiro hi ehleketa hi mali leyi hi to hola kanilezvi a munhu a nga komba lezvaku i famba hi kuwona loku lezvo zvi hi zvona basi a chelako kota hi zvona.
6. Hi nga fambisa kuyini hi kukholwa laha hi hlawula ntiro? (Mahebheru 13:5)
6 Loku hi famba hi kukholwa, hi ta ehleketa kambe hi lezvi a ntiro wa hina wu to gi khumbisa zvona a wunghana ga hina na Jehovha. Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Xana a ntiro lowu wu ta lava ku ndzi maha zvilo lezvi Jehovha a zvi vengako?’ (Mav. 6:16-19) ‘Xana wu ta colopetela wukhozeli ga mina niku kuzvilava wu ta ndzi maha ndzi tshama kule ni ngango wa mina hi cikhati co leha?’ (Filp. 1:10) Loku ku hi lezvaku a hlamulo wa zviwutiso lezvi i ina, zvi wa tava wutlhari a ku u nga vhumeli a ntiro lowo hambu loku ku hi lezvaku a mitiro ya kala. Kota lezvi hi fambako hi kukholwa, hi maha zviboho zvi kombako lezvaku a hi kanakani lezvaku hi ndlela yo kari Jehovha i ta khatalela zvilaveko zva hina. — Mat. 6:33; lera Mahebheru 13:5.
7-8. A makabye wo kari wa le América do Sul i fambisile kuyini hi kukholwa? (Wona ni mufota.)
7 Wona lezvi a makabye wo kari wa le América do Sul, wa ku hi Xavier,a a nga fambisa zvona hi kukholwa. I wula lezvi: “Ndzi wa petile maphepha kasi ndzi kuma ntiro wa lisima lowu wu nga wa ta ndzi holela mali yo tala nguvhu a ku hundza leyi ndzi nga hola kale wu tlhela wu ndzi tsakisa nguvhu.” Hambulezvo, Xavier i wa zvi lava nguvhu a kuva phayona. I engeta aku: “Ndzi no vitaniwa ku ya mahiwa entrevhista hi murangeli wa kona wa hombe. Na ndzi nga se mahiwa entrevhista ndzi no khongela ndzi kombela ku vhuniwa na ndzi tiyiseka lezvaku Jehovha i wa zvi tiva lezvi zvi nga zvinene ka mina. Ndzi wa lava kuva ni ntiro wa le hehla, kanilezvi ndzi wa nga ta vhumela ntiro lowo loku ku hi lezvaku wu ta ndzi tsandzekisa a ku tatisa mixuvo ya mina ya moya.”
8 Xavier i tlhamusela lezvi: “A cikhati leci ndzi nga kari ndzi mahiwa entrevhista, a murangeli loye i no ndzi byela lezvaku zvi ta lava ku ndzi tira yi nga chayi hi kukhandzakanya. Hi ndlela ya yinene, ndzi no mu byela lezvaku ndzi nga ta zvi kota hi kota ya mitiro ya mina ya moya.” Ina, Xavier i no ala ntiro lowo. Andzhako ka mavhiki mambiri i no sangula wuphayona. Hi ndzhako ka cikhati, ndzeni ka lembe gego, i no kuma ntiro wa ku a tira tihora titsongwani. I wula lezvi: “Jehovha i zwile mikhongelo ya mina a tlhela a ndzi vhuna ku kuma ntiro wu ndzi siyelako cikhati ca ku ndziva phayona. Ndza tsaka nguvhu hi kuva ni ntiro lowu wu ndzi vhumelelako a ku ndzi mbheta cikhati co tala na ndzi tirela Jehovha ni vamakabye va mina.”
Loku va lava ku ku tlakusa ntirweni, u ta komba lezvaku wa kholwa ku Jehovha wa zvi tiva lezvi zvi nga zvinene ka wena? (Wona maparagrafo 7-8)
9. Zvini u gondzako ka tshango ga Tomás?
9 Ahati loku hi pola lezvaku a ntiro lowu hi nga ka wona zvezvi a wu hi tsiki hi famba hi kukholwa? Wona cikombiso ca Tomás wa le Congo. I wula lezvi: “A ntiro wa mina wu wa ndzi tsakisa nguvhu. Ndzi wa hola mali yi nga wuyetilwe kunharu ka leyi ndzi nga hola kale niku va wa ndzi tlhatlhela cihuko.” Kanilezvi i wa tala ku lovha mitlhangano hi kota ya ku tira yi nga chayi. Niku i wa tolovela a ku kucetelwa lezvaku a nga tsumbeki. Tomás i wa zvi lava a ku tsika ntiro lowo kanilezvi i wa karateka hi ku alakanyela ku tshama a nga tiri. Zvini zvi mu vhunileko? I wula lezvi: “Habhakuka 3:17-19 i ndzi vhunile a ku zwisisa lezvaku hambu loku ndzi luza pawa ya mina, hi ndlela yo kari Jehovha i ta ndzi khatalela. Hikwalaho, ndzi no tsika ntiro lowo.” I gumesa hi ku wula lezvi: “A vapatrawu vo tala va alakanya lezvaku loku a ntiro wu holela khwatsi, a munhu i ta tsika zvontlhe hi tlhelo, a ku patsa ni ngango wakwe ni mitiro ya moya, a khatalela ntiro basi. Ndza tsaka hi lezvi ndzi nga hlayisa a wunghana ga mina na Jehovha ni ga ngango wa mina. Andzhako ka lembe, Jehovha i no ndzi vhuna lezvaku ndzi kuma ntiro wa wunene wu ndzi nyikako mali ya ku xava lezvi zvi lavekako ndzi tlhela ndziva ni cikhati co tala ca ku maha mitiro ya wuKristu. Loku hi rangisa Jehovha, hi nga tshuka hi cona kanilezvi Jehovha i ta hi khatalela.” Kunene, loku hi tsumba wusungukati ga Jehovha ni zvitsumbiso zvakwe hi ta simama hi famba hi kukholwa niku i ta hi katekisa.
LOKU U HLAWULA WA KU CHADHA NAYE
10. Cini ci nga hi mahako hi famba hi kuwona laha hi hlawulako munhu wa ku chadha naye?
10 A wukati cinyikiwo ca Jehovha, niku zva ntumbuluko a ku lava ku chadha. A cikhati leci a makabye wa cisati a alakanyelako hi makabye wa ku chadha naye a nga ehleketa hi wumunhu ga makabye loye, ni kusaseka kakwe, ni lezvi a van’wani va mu wonisako zvona, ni ciyimo cakwe hi tlhelo ga timali, ni lezvi a va khatalelisako zvona a va ngango wakwe, a ku patsa ni lezvi a ti zwisako zvona hi yena.b A zvilo lezvo zva lisima. Kanilezvi loku ku hi lezvo basi a ehleketako hi zvona i ta ngha a famba hi kuwona.
11. Hi nga fambisa kuyini hi kukholwa laha hi hlawulako munhu wa ku chadha naye? (1 Va Le Korinte 7:39)
11 Jehovha i tizwa nguvhu matshandza hi vamakabye lava va ingisako wusungukati gakwe laha va hlawulako munhu wa ku chadha naye! Hi cikombiso, va ingisa citlharihiso ca ku rindzela kala ‘va hundza ka tanga ya wun’wanana’ kasi va sangula ku namorara. (1 Kor. 7:36) Va hlawula munhu wa ku chadha naye hi kuya hi matshamela lawa Jehovha a wulako ku hi wona ma mahako lezvaku a munhu ava nuna kutani sati wa munene. (Mav. 31:10-13, 26-28; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) Loku a munhu wo kala a nga hi Kustumunyu wa Jehovha a va navela, va ingisa a wusungukati ga ku chadha “ntsena Hosini” kota lezvi zvi tsalilweko ka 1 Va Le Korinte 7:39. (Lera.) Va simama va famba hi kukholwa na va tsumba lezvaku Jehovha contlhe cikhati i ta khatalela lezvi va ti zwisako zvona a ku hundza ni wihi munhu. — Lis. 55:22.
12. U gondza yini ka tshango ga Rosa?
12 Wona tshango ga Rosa a nga phayona le Colômbia. A ntiro wakwe wu wa maha lezvaku a tirisana ni wanuna wo kari wo kala a nga hi Kustumunyu, loyi a nga sangula ku mu navela. Rosa yenawu i wa mu navela. I wula lezvi: “I wa wonekisa ku khwatsi munhu wa munene nguvhu. I wa vhuna vanhu va lomu cipandzeni cakwe niku i wa hi ni mahanyela ya manene. Zvi wa ndzi tsakisa lezvi a nga ndzi khomisa zvona. I wa hi ni matshamela lawa ndzi nga ma lava laha ka wanuna, ntsena lezvaku i wa nga hi Kustumunyu.” I simama aku: “Zvi wa ndzi karatela a ku mu ala hakuva zvi wa hi zvalezvi a mbilu ya mina yi nga zvi lava. Ka cikhati leco, ndzi wazwa ciwundza niku ndzi wa zvi lava a ku chadha, kanilezvi ndzi wa nga mu kumi a makabye wa ku chadha naye.” Hambulezvo, Rosa a nga vekangi kupima basi ka lezvi zvi nga koteka ku zvi wona. I no ehleketa hi lezvi a ciboho cakwe ci nga wa ta khumbisa zvona a wunghana gakwe na Jehovha. Hikwalaho, i no tsema wunghana ni wanuna loye a tlhela a tshama a khomekile hi mitiro ya moya. Na ku nga se hundza cikhati co leha, i no rambiwa kuya Cikoleni ca Vavhangeli va Mufumo niku zvezvi i phayona go hlawuleka. Rosa i wula lezvi: “Jehovha i tatile a mbilu ya mina hi litsako la hombe.” Hambu lezvi zvi kalako zvi nga olovi a ku famba hi kukholwa, nguvhunguvhu ka timhaka leti ti khumbako mbilu ya hina, contlhe cikhati ha vhuneka hi ku maha lezvo.
LOKU HI NYIKIWA WURANGELI HI HLENGELETANO
13. Zvini zvi nga mahako ku hi famba hi kuwona loku a hlengeletano ya Jehovha yi hi nyika wurangeli?
13 A hlengeletano ya hi nyika wurangeli hi kukhandzakanya gi hi vhunako ku tirela Jehovha, ku ngava hi ku tirisa madhota ya bandla, muwoneleli wa cipandze, hofisa ya ravi, kutani Hubye yi Fumako. Kanilezvi, ahati loku ka zvikhati zvin’wani hi nga zvi zwisisi a zvigelo zvi mahako lezvaku hi nyikiwa a wurangeli go kari? Ka zviyimo lezvo, hi nga wona basi a wuyelo ga hava ga wurangeli lego. Ahandle ka lezvo, hi nga veka nguvhu kupima ka kungambheleli ka vamakabye lava va hi nyikileko a wurangeli lego.
14. Zvini zvi to hi vhuna a ku famba hi kukholwa loku hi nyikiwa wurangeli hi hlengeletano? (Mahebheru 13:17)
14 Loku hi famba hi kukholwa hi tsumba lezvaku Jehovha hi yena a rangelako zvontlhe niku wa ci tiva a ciyimo ca hina. Hi kota ya lezvo, hi tekela ku ingisa na hi nga solasoli. (Lera Mahebheru 13:17.) Ha zvi zwisa lezvaku loku hi ingisa hi vhuna bandla lezvaku giva ni wumun’we. (Efe. 4:2, 3) Hi tsumba lezvaku hambu lezvi a vamakabye lava va rangelako va nga vanhu vo kala kumbhelela, Jehovha i ta katekisa a kuingisa ka hina. (1 Sam. 15:22) Hi cikhati ci faneleko, i ta lulamisa ni yihi mhaka yi lavako ku lulamisiwa. — Mika 7:7.
15-16. Zvini zvi vhunileko makabye wo kari lezvaku a famba hi kukholwa hambu lezvi a nga kanakanela a wurangeli legi va nga nyikilwe? (Wona ni mufota.)
15 Wona tshango gi khanyisako a mabhindzu ya ku famba hi kukholwa. Le Peru, hambu lezvi ku wulawuliwako nguvhu a ciPanyoli, a vanhu vo tala va wulawula tirimi tabye ta mabeleko. A lin’we la tirimi leto ciQuechua. Hi malembe yo tala, a vamakabye va wulawulako ciQuechua va wa lavetela lava va wulawulako ciQuechua lomu cipandzeni. Hambulezvo, kasi ku ingisa zvileletelo zva mufumo, ku no ciciwa machumayelela. (Rom. 13:1) Hi kota ya lezvo, a vokari va wa ti wutisa a ku lezvo zvi nga ta colopetela ntiro ke. Kota lezvi a vamakabye va nga ingisa wurangeli lego ga giswa, Jehovha i katekisile a kutikarata kabye va kuma vanhu vo tala nguvhu va wulawulako ciQuechua.
16 A dhota go kari ga ku hi Kevin a nga ka bandla ga ciQuechua i wa hi mun’we wa lava va nga karateka. I tlhamusela lezvi: “Ndzi no ti wutisa lezvi: ‘Hi ta va kumisa kuyini a vanhu va wulawulako ciQuechua?’” Zvini lezvi Kevin a nga maha? I wula lezvi: “Ndzi no alakanya Mavingu 3:5 ndzi tlhela ndzi ehleketa hi Mosi. Mosi i wa fanele ku rangela vaIzrayeli va huma Gibhite va ya Bimbini go Pswhuka, laha zvi nga wonekisa ku khwatsi a va nge zvi koti a ku pona a vaGibhite lava va nga va landza hi ndzhako. Hambulezvo, Mosi i no ingisa niku Jehovha i katekisile a kuingisa kakwe hi ndlela yo hlamalisa.” (Ekso. 14:1, 2, 9-11, 21, 22) Kevin i wa ti yimisele ku cica machumayelela yakwe. Mave wahi mabhindzu ya kona? I wula lezvi: “Ndzi hlamalile nguvhu hi ku wona lezvi Jehovha a nga hi katekisisa zvona. A kale hi wa famba mipfhuka yo leha na hi lavetela lava va wulawulako ciQuechua niku ka zvikhati zvo kari hi wo kuma mun’we kutani vambiri basi. Kanilezvi zvezvi, hi veka kupima ka zvipandze lezvi ku nga ni vahanyi vo tala va wulawulako ciQuechua. Hi kota ya lezvo, hi kuma vanhu vo tala va ku bhula navo hi tlhela hi maha marevhizita ni zvigondzo zva Bhibhiliya. A ntsengo wa lava va tako mitlhanganweni wu engetele.” Kunene, contlhe cikhati Jehovha wa hi chachazela loku hi famba hi kukholwa.
A vamakabye va wonile lezvaku a vanhu vo tala lava va nga va kuma va wa va komba a matshamu ya lomu kusuhani ku nga hi ni vanhu va wulawulako ciQuechua (Wona maparagrafo 15-16)
17. Zvini hi nga gondza ka ndzima leyi?
17 Hi wonile lezvi hi nga simamisako zvona ni famba hi kukholwa ka zvipandze zvinharu wutomini. Kanilezvi hi fanele ku simama hi famba hi kukholwa ka zvipandze zvontlhe zva wutomi ga hina. Hi cikombiso, loku hi hlawula zva ku sixtira kutani zva ku ti hungata, ni loku hi maha zviboho xungetano hi ku hi ta gondza kala kwihi kutani hi mawundlela ya vana. Ni cihi ciboho hi mahako a hi faneli ku rangelwa basi hi lezvi hi zvi wonako kanilezvi hi fanele ku rangelwa kambe hi wunghana ga hina na Jehovha, ni wusungukati gakwe, ni citsumbiso cakwe ca ku i ta hi khatalela. Loku hi maha lezvo, “hi ta famba vitweni ga Jehovha, a Nungungulu wa hina, kala kupindzuka ni kupindzuka”. — Mika 4:5.
LISIMU 156 Hi kukholwa
a A mavito yo kari ma cicilwe.
b Kasi zvi olova, a paragrafo legi gi wulawula hi makabye wa cisati a lavetelako nuna. Kanilezvi a wusungukati legi ga tira ka makabye wa cinuna a lavetelako sati.