A hi tshuki hiva hoce

1-2. a) Hikuyini hi wulako lezvaku a hi tshuki hi timisela zvikarato zva hina na hi hi hoce? b) Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

LOKU hi kumana ni zvikarato zva hombe, hi nga ti zwisa ku khwatsi hi hocana lomu cikari ka khwati go tshisa ga ku ne a hi ku woni ka ku huma hi kona. Hambulezvo, a hi timiseli zvikarato zva hina na hi hi hoce. A Papayi wa hina wa lirandzo wa le tilweni a nga woni zvikarato zva hina basi kanilezvi i tlhela a tsumbisa ku hi vhuna ku zvi hlula. Jehovha i tiyisekisa malandza yakwe yo tsumbeka, aku: “Ndzi ta ku vhuna”. — Isa. 41:10.

² Ka ndzima leyi hi ta bhula hi lezvi Jehovha a hi vhunisako zvona 1) hi ku hi rangela, 2) hi ku hi khatalela, 3) hi ku hi vhikela, ni 4) ku hi chavelela. I hi tiyisekisa lezvaku kani cikarato muni hi kumanako naco, a nga ta tshuka a hi rivala. Jehovha a nga ta tshuka a hi tsika. Hikwalaho, a hi tshuki hiva hoce.

JEHOVHA WA HI RANGELA

3-4. Jehovha i hi rangelisa kuyini? (Lisimu 48:14)

³ Lera Lisimu 48:14. Jehovha a nga lavi lezvaku hi ti rangela ha hoce. I va rangelisa kuyini a vakhozeli vakwe vo tsumbeka nyamutlha? A yin’we ya tindlela a yi tirisako i Bhibhiliya. (Lis. 119:105) Hi ku tirisa a Mhaka yakwe yi pimiselweko, Jehovha i hi vhuna ku maha zviboho ni ku hlakulela matshamela ma mahako lezvaku hiva ni litsako la hombe zvezvi ni wutomi ga pindzukelwa cikhatini ci tako.a Hi cikombiso, i hi gondzisa lezvaku hi tsika civiti, hi tsumbeka ka zvontlhe hi mahako, ni ku hi randza nguvhu a van’wani na zvi sukela mbilwini. (Lis. 37:8; Mah. 13:18; 1 Ped. 1:22) A cikhati leci hi kombisako a matshamela lawo ya manene zvi maha ku hiva vapswali va vanene, vanuna kutani vasati va vanene, ni vanghana va vanene.

⁴ A cin’wani kambe, lomu ka Bhibhiliya Jehovha i patsile ni matimu ya vanhu va vileko ni zvikarato ni ku ti zwisa ku khwatsi hi lezvi hina hi ti zwisako zvona. (1 Kor. 10:13; Jak. 5:17) Loku hi lera a matimu lawo ya lisine hi tlhela hi tirisa lezvi hi gondzako ka wona, hi vhuneka hi tindlela timbiri hi wutsongwani ga kona. Yo sangula: Hi tiyiseka lezvaku a hi hina hoce, a van’wani vonawu va kumene ni zvikarato zvo fana va tlhela va zvi kota ku zvi hlula. (1 Ped. 5:9) Ya wumbiri: Hi gondza lezvi zvi nga hi vhunako ku timisela zvikarato zva hina ni ku simama hi tsaka. — Rom. 15:4.

5. Hi vamani lava Jehovha a va tirisako kasi ku hi rangela?

⁵ Jehovha i tlhela a tirisa vamakabye kasi ku hi rangela.b Hi cikombiso, a vawoneleli va cipandze va endzela mabandla hi ku khandzakanya kasi ku hi tiyisa. A tikanelo tabye ti tiyisa kukholwa ka hina ti tlhela ti hi vhuna ku hlayisa a wumun’we ga hina ga lisima. (Miti. 15:40–16:5) A madhota ya bandla wonawu ma khatala nguvhu hi kuhlayiseka ka muhuweleli mun’we ni mun’wani. (1 Ped. 5:2, 3) A vapswali va gondzisa vana vabye lezvaku va randza Jehovha, ni lezvi va nga mahisako zvona zviboho zva zvinene, ni kuva ni mahanyela ya manene. (Mav. 22:6) A vamakabye va cisati va buvhileko va vhuna vaswa hi ku va vekela cikombiso ci nene, ku va nyika wusungukati, ni ku va tiyisa. — Tit. 2:3-5.

6. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi vhuneka hi wurangeli ga Jehovha?

⁶ Jehovha i maha cipandze cakwe hi ku hi nyika wurangeli legi hi gi lavako. Hi nga kombisa kuyini lezvaku ha bonga lezvi Jehovha a hi mahelako? Mavingu 3:5, 6 i wula lezvi: “Tsumba Jehovha hi mbilu ya wena yontlhe; u nga tsumbi a kupimisisa ka wena n’winyi.” Loku hi maha lezvo, “Yena i ta lulameta a tisoko ta [hina]”, kutani ku, i ta hi vhuna ku potsa zvikarato zvo tala, hi ti buza hi wutomi go tsakisa. A ho ku bonga hi lezvi Jehovha a hi nyikako wusungukati ga lirandzo gi tirako ka mun’we ni mun’wani wa hina! — Lis. 32:8

JEHOVHA WA HI KHATALELA

7. Jehovha i hi khatalela hi tindlela muni? (Va Le Filipi 4:19)

⁷ Lera Va Le Filipi 4:19. Ahandle ka ku hi rangela hi tlhelo ga moya, Jehovha wa katekisa a kutikarata loku hi ku mahako kasi hi kuma zvakuga, ni tinguwo, ni ka ku tumbeta hloko. (Mat. 6:33; 2 Tes. 3:12) Hambu lezvi zvi nga zva ntumbuluko a ku karateka hi kota ya zvilaveko zva hina zva tlhelo ga nyama, Jehovha i hi kuca lezvaku hi nga karateki laha ka kuza hifa ni tindleve hi zvilo lezvo. (Wona nota ya cigondzo ka Matewu 6:25, hi ciPutukezi.) Hikuyini? Hi ku a Papayi wa hina a nga ta tshuka a tsika malandza yakwe yo tsumbeka zvikhatini zva zvikarato. (Mat. 6:8; Mah. 13:5) Hi nga mu tsumba hi kumbhelela loku a ku i ta hi khatalela.

8. Zvini lezvi Jehovha a nga mahela Dhavhidha?

⁸ Wona lezvi Jehovha a nga mu vhunisa zvona Dhavhidha. Ndzeni ka cikhati leci a nga tsutsuma Hosi Sawule, Jehovha i no khatalela Dhavhidha ni vavanuna vakwe hi ku va nyika lezvi zvi nga laveka kasi va hanya. Na a ehleketa hi lezvi Jehovha a nga mu vhunisa zvona ka cikhati leco, Dhavhidha i tsalile lezvi: “Ndzi wa hi jaha, makunu ndzi khosahele, kanilezvi a ndzi se tshuka ndzi wona a wakululama na a tsikilwe, ne hambu a vana vakwe na va kombela pawa.” (Lis. 37:25) A ku fana na Dhavhidha, wutomini ga wena kuzvilava wenawu wa zvi wona lezvi Jehovha a khatalelisako zvona hi lirandzo a malandza yakwe yo tsumbeka.

9. Jehovha i va vhunisa kuyini a vanhu vakwe nyamutlha zvikhatini zva timhango? (Wona ni mifota.)

⁹ Jehovha i tlhela a khatalela vanhu vakwe hambu zvikhatini zva zvikarato. Hi cikombiso, a cikhati leci ku ngaba ndlala ya hombe ka zana ga malembe go sangula, a maKristu ya matiko yo hambanahambana ma no rumela zvakuga ka vamakabye lava va nga hi cikaratweni ca ndlala. (Miti. 11:27-30; Rom. 15:25, 26) A vanhu va Nungungulu nyamutlha va kombisa a moya lowo wa kuhana. Loku ku humelela mhango, hi lirandzo Jehovha i kuca vanhu vakwe lezvaku va va nyika zvakuga, ni mati, ni tinguwo, ni mimuri, lava va hanyako ka cipandze leci ku humeleleko mhango. A mitlawa ya kuaka yi lungisa mimiti ni tiSalawu ta Mufumo. Niku a malandza ya Jehovha ma tekela ku chavelela lava va welweko hi mhango ma tlhela ma va vhuna hi tlhelo ga moya.c

10-11. Zvini u gondzako ka tshango ga Borys?

¹⁰ Jehovha i tlhela a khatalela ni lava va kalako va nga mu khozeli. Hi kufanana, hinawu hi hlota tindlela ta ku kombisa wunene ka lava va kalako va nga hi vamakabye va hina. (Gal. 6:10) A kutala ka zvikhati, lezvo zvi nyika wukustumunyu ga ginene. Wona tshango ga Borys, a nga dhiretori wa cikola a tshamako le Ucrânia. Hambu lezvi a kalako a nga hi Kustumunyu wa Jehovha, contlhe cikhati i zvi khoma khwatsi a zvigondzani lezvi zvi nga Vakustumunyu va Jehovha a tlhela a kombisa cichavo hi lezvi va zvi kholwako. A cikhati leci a nga tsutsuma yimpi lomu a nga tshama kona aya ka cipandze cin’wani kwalomu tikweni gabye, a vamakabye va hina va no mu vhuna. Hi ndzhako ka cikhati, Borys i noya ka Cialakanyiso ca kufa ka Kristu. Loku a ehleketa hi zvontlhe lezvi a vamakabye va mu maheleko, i wula lezvi: “A Vakustumunyu va Jehovha va ndzi kombisile wunene ga hombe va tlhela va khatala nguvhu hi mina. Ndza va bonga nguvhu.”

¹¹ Hinawu hi nga pimanyisa a wuxinji ga Papayi wa hina wa le tilweni hi ku va kombisa lirandzo lava va nga zvikaratweni, kani vamakabye va hina kutani ahihi. (Luka 6:31, 36) Hi tsumba lezvaku a kutikarata ka hina ka ku va kombisa lirandzo ku ta maha lezvaku vava vapizani va Kristu. (1 Ped. 2:12) Hambulezvo, kani va hlawula ku tirela Jehovha kutani ne, hina hi tava ni litsako la hombe li kumiwako hi ku nyika. — Miti. 20:35.

JEHOVHA WA HI VHIKELA

12. Jehovha i tsumbisa ku va vhikelisa kuyini a vanhu vakwe? (Lisimu 91:1, 2, 14)

¹² Lera Lisimu 91:1, 2, 14. Nyamutlha, Jehovha i tsumbisa ku hi vhikela hi tlhelo ga moya. Jehovha a nga ta tshuka a vhumelela ku Sathani a chakisa wukhozeli ga lisine. (Joh. 17:15) Niku hi nga tiyiseka hi kumbhelela lezvaku a cikhati leci a “kuxaniseka ka hombe” ku to sangula, Jehovha i ta tatisa citsumbiso cakwe ca ku vhikela vanhu vakwe hi tlhelo moya ni ga nyama. — Kuv. 7:9, 14.

13. Jehovha i mu vhikelisa kuyini a mun’we ni mun’wani wa hina?

¹³ Jehovha i mu vhikelisa kuyini a mun’we ni mun’wani wa hina? Hi ku tirisa Bhibhiliya, Jehovha wa hi vhuna ku hambanisa a zvazvinene ni zvakubiha. (Mah. 5:14) Loku hi hanya hi matshinya ya milayo ya Mhaka ya Nungungulu ha ti vhikela hi tlhelo ga moya ni ga nyama. (Lis. 91:4) A cin’wani kambe, Jehovha wa hi vhikela hi ku tirisa bandla. (Isa. 32:1, 2) A ku tshama zvin’we ni vamakabye va hina lava va randzako Jehovha va tlhela va hanya hi matshinya yakwe ya milayo zvi maha ku hi chavelelwa zvi tlhela zvi hi nyika ntamu wa ku ala mikucetelo yo biha. — Mav. 13:20.

14. a) Hikuyini Nungungulu a kalako a nga hi vhikeli ka zvontlhe zvikarato zva hina? b) A Lisimu 9:10 li hi tiyisekisa yini? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

¹⁴ Cikhatini ci hundzileko, Jehovha i wa vhikela vakhozeli vakwe kasi va nga bayisiwi kutani ku dawa. Kanilezvi a hi contlhe cikhati a nga maha lezvo. Ka zvikhati zvo kari hi kumana ni zviyimo “zva citshuketi”. (Mutsh. 9:11) A cin’wani kambe, Jehovha i vhumelele ku a malandza yakwe ma xanisiwa hambu hi ku dawa futsi kasi ma komba lezvaku Sathani muhembi. (Joba 2:4-6; Mat. 23:34) Ni nyamutlha konawu lezvo zva maheka. Kanilezvi, hambu lezvi Jehovha a kalako a nga hi suseli a zvikarato zva hina hi nga tiyiseka lezvaku a nga ta tshuka a tsika lava va mu randzako.d — Lis. 9:10.

JEHOVHA WA HI CHAVELELA

15. A mukhongelo, ni Mhaka ya Nungungulu, ni mitlhangano ya wuKristu, zvi hi chavelelisa kuyini? (2 Va Le Korinte 1:3, 4)

¹⁵ Lera 2 Va Le Korinte 1:3, 4. Ka zvikhati zvin’wani ha felwa, hi karateka, kutani ku bayiseka. Kuzvilava zvezvi u lwisana ni zviyimo zvo bayisa zvi ku mahako u tizwa u hi wece. Xana i kona a zwisisako lezvi u ti zwisako zvona? Ina, hi Jehovha. Jehovha a ngazwi kubayisa ka hina basi, kanilezvi i tlhela a hi ‘chavelela kuxanisekeni ka hina kontlhe’. Hi ndlela muni? A cikhati leci hi chululako mbilu ya hina ka Jehovha hi mukhongelo i hi nyika “kurula ka Nungungulu, loku ku hundzako a kupima kontlhe”. (Filp. 4:6, 7) Ha chavelelwa kambe a cikhati leci hi lerako magezu ya Jehovha ma nga lomu ka Bhibhiliya. A magezu ma pimiselweko ya lirandzo, ni wutlhari, ni kutsumba, ma nga lomu ka tshomba leyo ma nga hi maha hi pepa. A mitlhangano ya wuKristu yonawu ya hi chavelela hi lezvi hi gondzako ni kuva zvin’we ni vamakabye va hi randzako.

16. Zvini u gondzako ka tshango ga Nathan na Priscilla?

¹⁶ Kasi ku wona lezvi Jehovha a hi chavelelisako zvona ni ku hi tiyisa hi ku tirisa Mhaka yakwe, a hi woneni cikombiso ca Nathan na Priscilla va tshamako Estados Unidos. Ka malembe yo tala ma hundzileko, va no boha ku ya tira lomu nga hi ni cilaveko ca hombe ca vahuweleli va Mufumo. Nathan i wula lezvi: “Hi no tsumba lezvaku Jehovha i ta katekisa kutikarata ka hina.” Hambulezvo, andzhako ka loku va chikele ka ciavelo cabye ca ciswa va no babya zva citshuketi va tlhela va mbhelelwa hi mali. Hi kugumesa, va no tlhela kaya, kanilezvi va no simama ku lwisana ni cikarato ca timali. Nathan i alakanya lezvi: “Ndzi wa ti wutisa ku hikuyini Nungungulu a kalako a nga hi katekisi hi ndlela leyi hina hi nga yi alakanya. Ndzi zile ndzi sangula ku alakanyela lezvaku ci kona ndzi nga maha co kala ci nga hi ci nene.” Hambulezvo, Nathan na Priscilla va no zwisisa lezvaku Nungungulu i wa nga va tsikangi ka cikhati leco va nga zvi lava nguvhu ku vhuniwa. Nathan i wula lezvi: “Ndzeni ka zvikhati lezvo zva zvikarato, a Bhibhiliya gi wa ku khwatsi munghana wa wutlhari a hi chavelelako ni ku hi rangela. A ku veka kupima ka lezvi Jehovha a hi vhunisako zvona a ku timisela zvikarato wutshan’wini ga ku veka kupima ka zvikarato zva kona zvi hi longisela a ku kumana ni zvikarato zva cikhatini ci tako na hi hi ni kukholwa.”

17. Makabye Helga i chavelelisiwa kuyini? (Wona ni mufota.)

¹⁷ A vamakabye va hina vonawu va nga hi chavelela. Hi ndlela muni? A hi woneni cikombiso ca Helga, a tshamako le Hungria. Helga i lwisana ni zvikarato zvo hambanahambana hi malembe yo tala zvi mu mahako a vhumala ni co maha a tlhela a tizwa na a nga vhuni nchumu. Kanilezvi loku a cuwuka ndzhako, wa zvi wona lezvi Jehovha a mu chavelelisako zvona hi ku tirisa bandla. I tsalile lezvi: “Contlhe cikhati Jehovha wa ndzi vhuna loku a wona lezvaku a ntiro wa ku ti hanyisa, ni ku hlayisa n’wana wa mina a babyako, ni zvikarato zvin’wani zva ndzi mbheta ntamu. Ka 30 wa malembe lawa ma hundzako, a ku na siku ni gin’we gi nga phuma Jehovha na a nga tatisangi a citsumbiso cakwe ca ku ndzi chavelela. A kutala ka zvikhati, Jehovha i ndzi tiyisa hi ku maha lezvaku a van’wani va ndzi byela magezu ya manene, ma pimisilweko khwatsi, ni ya kubonga. Ndzi tolovela ku amukela timesaji, ni makartawu, ni ku dzundziwa hi cikhati leci ndzi zvi lavako nguvhu.

18. Hi nga va chavelelisa kuyini van’wani?

¹⁸ Hi na ni thomo ga ku pimanyisa a Nungungulu wa hina hi ku chavelela van’wani. Hi nga zvi mahisa kuyini? Hi maha lezvo hi ku va ingisela hi lihlazva-mbilu, ku wulawula navo hi ndlela yo tiyisa, ni ku va vhuna. (Mav. 3:27) Hi ti karatela a ku chavelela vontlhe lava va xanisekako, a ku patsa ni lava va kalako va nga se sangula ku tirela Nungungulu. Loku a vaakelani va hina va felwa, va babya kutani ku karateka, ha va vhuxela, hi va ingisela hi tlhela hi va byela magezu yo tiyisa ma nga lomu ka Bhibhiliya. A cikhati leci hi pimanyisako Jehovha, a Nungungulu wa “kuchavelela kontlhe” a hi vhuni basi a vakhozeli-kuloni lezvaku va timisela zvikarato kanilezvi hi tlhela hi olovisa timbilu ta lava va kalako va nga kholwi lezvaku vata wukhozelini go basa. — Mat. 5:16.

CONTLHE CIKHATI JEHOVHA I NA HINA

19. Zvini lezvi Jehovha a hi mahelako, niku hi nga mu pimanyisisa kuyini?

¹⁹ Jehovha wa khatala nguvhu hi vontlhe lava va mu randzako. Jehovha a nga hi tsiki a cikhati leci hi kumanako ni zvikarato. A ku fana ni mupswali loyi a khatalelako a n’wana wakwe hi lirandzo, Jehovha wa khatalela a vakhozeli vakwe vo tsumbeka. Wa hi rangela, a hi khatalela, a hi vhikela a tlhela a hi chavelela. Hi pimanyisa a Papayi wa hina wa lirandzo wa le tilweni a cikhati leci hi vhunako ni ku tiyisa van’wani laha va kumanako ni zvikarato. Hambu lezvi hi kumanako ni zvikarato ni kupandza ka mbilu hi nga tiyiseka lezvaku contlhe cikhati Jehovha i na hina. A ca hombe ka zvontlhe, Jehovha i tsumbisa lezvi: “U nga chavi, hakuva ndzi na wena.” (Isa. 41:10) Hi nga wona a kutsumba loku a magezu lawa ma hi nyikako! Kunene, a hi tshuki hiva hoce.