Jehovha ‘kutsaka ka hina ka hombe’

1-2. a) Zviyimo muni lezvi a votala va kumanako nazvo nyamutlha? b) Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

A VANHU vo tala va ti karatela kuva ni litsako. Kanilezvi a kutikarata loko ka nyuko wa mbyana. A votala va tshama na va swirekile va tlhela va alakanya ku a zvilo zvi nga ta chukwata. A vanhu va Jehovha vonawu va nga ti zwisa lezvo. Kota lezvi hi hanyako “masikwini ya kugumesa”, ha zvi tiva ku hi ta kumana ni zviyimo “zvo nonoha a ku zvi timisela”. — 2 Tim. 3:1.

² Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi lezvi zvi nga hi yivelako litsako ni lezvi zvi nga hi vhunako ku tlhela hiva ni litsako. Kanilezvi, a kusangula a hi woneni ku himani a Cibuka ca litsako la lisine.

CIBUKA CA LITSAKO LA LISINE

3. Zvini lezvi a zvivangwa zvi hi gondzisako hi Jehovha? (Wona ni mifota.)

³ Jehovha i tshama na a tsakile contlhe cikhati niku i lava ku hinawu hi tsaka. Hikwalaho, a zvi hlamalisi lezvi hi wonako litsako lakwe ka zvivangwa zvakwe, ka planeta ya hina yo saseka, ka mivala yo hambanahambana, ka zvihari ni ka zvakuga zvo tala zvo nandziha. Kunene, Nungungulu wa hi randza niku i lava ku hi ti buza hi wutomi!

Baby elephant: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images

4. a) Jehovha i simamisa kuyini a tsakile hambu lezvi a wonako a kuxaniseka laha misaveni? b) Cinyikiwo muni leci Jehovha a hi nyikako? (Lisimu 16:11)

⁴ Hambu lezvi Jehovha a nga “Nungungulu wo tsaka” wa ku tiva khwatsi a kubayisa ni kuxaniseka ku nga laha misaveni. (1 Tim. 1:11) Kanilezvi a nga tsiki zvilo lezvo zvi mu yivela litsako. Wa zvi tiva ku a kuxaniseka kontlhe ka cikhatana, i sina a yimisile a siku ga ku ku fuvisa. Jehovha i timisela hi lihlazva-mbilu kala ka siku lego a to fuvisa a kubayisa ni kuxaniseka kontlhe kala kupindzuka. Kanilezvi Jehovha wa zvi zwisisa lezvi hi kumanako nazvo niku i lava ku hi vhuna. I hi vhunisa kuyini? A yin’we ya tindlela ku hi nyika litsako. (Lera Lisimu 16:11.) Wona lezvi a nga mu nyikisa zvona litsako lelo a N’wana wakwe, Jesu.

5-6. Hikuyini Jesu a tsakako?

⁵ Ka zvivangwa zvontlhe zva Jehovha, Jesu hi yena wa ku tsaka nguvhu. Hikuyini? Wona zvigelo zvimbiri. 1) “Hi yena a nga mufananiso wa Nungungulu a nga wonekiko” hikwalaho i pimanyisa hi kumbhelela a matshamela ya Papayi wakwe hi tindlela tontlhe. (Kol. 1:15) 2) Jesu i tshama cikhati co leha ni Papayi wakwe loyi a nga Cibuka ca litsako.

⁶ Jesu i kuma litsako hi ku contlhe cikhati i maha ni cihi leci a Papayi wakwe a mu rumako. (Mav. 8:30, 31; Joh. 8:29) Hi kota ya kutsumbeka kakwe, wa tsakelwa hi Jehovha niku i tizwa matshandza hi yena. — Mat. 3:17.

7. Hi nga li kumisa kuyini a litsako la lisine?

⁷ Hinawu hi ngava ni litsako la lisine hi ku tiyisa wunghana ga hina na Jehovha, a Cibuka ca litsako. Laha hi mbhetako cikhati co tala na hi gondza ni ku pimanyisa Jehovha hi engetela ku tsaka. Hi nga kuma litsako kambe hi ku maha kurandza ka Nungungulu ni ku tiva lezvaku ha tsakelwa hi yena.a (Lis. 33:12) Kanilezvi ahati loku hi tshuka kutani hi tshamela ku mbhelelwa hi litsako? A ku lezvo zvi wula ku Nungungulu a nga ha hi tsakeli? Ahihi! A hi mbhelelangi niku ka zvikhati zvo kari hazwa kubayisa, hi swireka, hi tlhela hi karateka. Jehovha wa zvi zwisisa lezvo. (Lis. 103:14) A hi woneni lezvi zvi nga hi yivelako litsako niku zvini hi nga mahako kasi hi tlhela hi tsaka.

U NGA TSIKI NCHUMU WU KU YIVELA LITSAKO

8. A zvikarato lezvi hi kumanako nazvo zvi nga hi khumbisa kuyini?

⁸ Khamba go sangula: Zvikarato zva wutomi. Xana wa kumana ni kuvhukelwa, ni timhango ta ntumbuluko, ni wusiwana, ni mababyi kutani kukhosahala? Zvi nga olova ku hi yivelwa litsako a cikhati leci hi kumanako ni zvikarato zvo kota lezvo, nguvhunguvhu loku hi nga zvi koti ku zvi wonelela. A Bhibhiliya gi wula lisine gi ku a “kubayisa ka mbilu ku tshova a moya”. (Mav. 15:13) A dhota go kari ga ku hi Babis, gi felweko hi makabye wa gona ni vapswali va gona ndzeni ka mune wa malembe, gi wula lezvi: “Ndzizwa ciwundza ndzi tlhela ndzi tizwa na ndzi nga hi na wa ku ndzi vhuna. Ka zvikhati zvin’wani ndzi karateka nguvhu hakuva ndzi wa hi ni zvotala zva ku maha niku a zvi kotekangi a ku ndzi tshama cikhati co leha ni vapswali va mina ni makabye wa mina na va nga sefa.” A zvikarato lezvi hi kumanako nazvo zvi nga hi maha hi rereka hi tlhela hi mbhela ntamu.

9. Zvini zvi nga hi vhunako a ku tlhela hiva ni litsako? (Jeremiya 29:4-7, 10)

⁹ Zvini zvi nga hi vhunako a ku tlhela hiva ni litsako? Hi nga tlhela hiva ni litsako hi ku tsika kukarateka hi zvilo zvi kalako zvi nga koteki ku zvi cica ni ku bonga hi lezvi hi nga nazvo. A tiko gi vhuvhumisa mawonela ya ku a wutomi ga hina gi fanele kuva go mbhelela kasi hi tsaka. Kanilezvi a hi lisine. Hi cikombiso, Jehovha i byelile vaJudha lava va nga hi wukhumbini le Bhabhuloni lezvaku va vhumela a ciyimo cabye ca ciswa ca kuva tikhumbi tikweni ga vambe niku va maha zvontlhe va nga va zvi kota ndzeni ka ciyimo cabye co bindza. (Lera Jeremiya 29:4-7, 10.) Hi gondza yini? Vhumela ciyimo ca wena u tlhela u bonga zvilo zva zvinene lezvi u nga nazvo. Alakanya ku Jehovha i ta ku vhuna. (Lis. 63:7; 146:5) Effie, a kumeneko ni mhango yi nga mu maha a nga ha zvi koti ku maha nchumu, i wula lezvi: “Jehovha, ni maxaka ya mina, ni bandla va ndzi vhunile nguvhu ni ku ndzi seketela. Hikwalaho, ndzi zvi wonisile ku khwatsi ku wa tava ku kala kubonga loku ndzi wo tlhelela ndzhako. Ndzi lava ku bonga Jehovha ni vanghana va mina hi lezvi va ndzi vhunako nguvhu.”

10. Hikuyini hi nga tsakako hambu loku hi kumana ni zvikarato?

¹⁰ Hambu loku a wutomi ga hina gi nga fambisi lezvi hi nga zvi lavisa zvona kutani loku hina kutani maxaka ya hina hi humelelwa hi zvilo zvo tshisa, hi nga zvi kota ku tsaka.b (Lis. 126:5) Hikuyini? Hi ku a litsako la hina a liyi hi ciyimo hi nga ka cona. Maria, a nga phayona, i wula lezvi: “A cikhati leci u kumanako ni zvikarato a ku simama u tsakile a zvi wuli ku wo fihla lezvi u ti zwisisako zvona. Kanilezvi zvi wula ku a wu rivalangi a zvitsumbiso zva Jehovha. A Papayi wa hina i ta hi vhuna a ku vhikela litsako la hina.” Alakanya ku hambu loku zvi bindzisa kuyini zvezvi, a zvikarato zvontlhe zva cikhatana, a ku fana ni mikondzo ya vanhu laha praya. Zvezvanyana zvi ta swiyelwa zvi ku bhi ku nga sali ne ndzhatana.

11. A cikombiso ca mupostoli Pawule ci ku tiyisisa kuyini?

¹¹ Ahati loku hi sangula ku ti byela ku a zvikarato zva hina zvi komba ku Jehovha a nga ha hi tsakeli? Zvi nga vhuna a ku ehleketa hi malandza yo tsumbeka ya Jehovha lawa ma kumeneko ni zviyimo zvo bindza nguvhu. Ehleketa hi mupostoli Pawule. Phela i wa hlawulilwe hi Jesu wutsumbu kasi a yisa lisine “ka matiko, ni ka tihosi, ni ka vana va ka Izrayeli”. (Miti. 9:15) Hi nga wona a thomo lego! Hambulezvo, a hi ku Pawule i wo kala a nga kumani ni zvikarato. (2 Kor. 11:23-27) Xana a zvikarato zva Pawule lezvi zvi nga mahisa ku khwatsi a zvi mbheli zvi wa komba ku a nga ha tsakelwi hi Jehovha? A ku kala ni ku vala! Kanilezvi a kutimisela kakwe ku kombile lezvaku Jehovha i wa mu katekisa. (Rom. 5:3-5) Makunu ehleketa hi ciyimo ca wena. Hambu lezvi u kumanako ni zvikarato zvo tala wa timisela hi kukholwa. Hikwalaho, tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku tsakela.

12. A mixuvo yo kala ku tatiseka yi nga hi yivelisa kuyini litsako?

¹² Khamba ga wumbiri: Mixuvo yo kala ku tatiseka. (Mav. 13:12) A ku randza Jehovha ni ku lava ku mu bonga zvi hi kuca ku ti vekela mixuvo ntirweni wakwe. Kanilezvi loku hi ti vekela mixuvo hi gumesa hi nga zvi koti ku yi tatisa hi kota ya ciyimo ca hina, hi nga mbhela ntamu. (Mav. 17:22) A phayona go kari ga ku hi Holly, gi wula lezvi: “Ndzi wa xuva kuya Cikoleni ca Vavhangeli va Mufumo kasi ndzi ya chumayela ka tiko gin’wani kutani ku ya tira ka projeto ya kuaka ya Ramapo. Kanilezvi a zviyimo zva mina zvi no cica, zvi nga ha koteki a ku ndzi tatisa mixuvo leyo. Ndzi no bayiseka nguvhu! A zvo ku swira loku u lava ku maha zvilo zvo kari kanilezvi zvi nga koteki.” A votala vonawu va ti zwisa lezvo.

13. Loku a ciyimo ca wena ci nga ku vhumeleli ku maha zvotala, mixuvo muni u nga ti vekelako?

¹³ Zvini zvi nga hi vhunako a ku tlhela hiva ni litsako? Alakanya ku Jehovha a nga londzi ku hi mu mahela zva ku hundza ntamu wa hina ne a nga pimi a lisima la hina hi kuya hi lezvi hi mahako ntirweni wakwe. Jehovha i lava ku hi tiva kugumelwa ka hina hi tlhela hi tsumbeka. (Mika 6:8; 1 Kor. 4:2) Jehovha i khatala hi lezvi hi nga zvona hi le ndzeni a ku hundza lezvi hi mahako. Xana zvi wa ta wula ku hi na ni kuringanisela loku hi rindzela zvahombe nguvhu ka hina venyi a ku hundza lezvi Jehovha a zvi rindzelako?c Ne ni kutsongwani! Hikwalaho, loku a ciyimo ca wena ci nga ku vhumeleli ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha, zama ku veka kupima ka lezvi u zvi kotako. Hi cikombiso, u nga gondzisa vaswa kutani ku tiyisa vamakabye vakhosaheleko. U nga ti vekela mixuvo ya ku tiyisa wokari nghohe ni nghohe, kutani hi ku mu fonela, kutani ku mu tsalela mesaji. Jehovha i ta ku katekisa hi ku ku nyika litsako laha u ti karatelako ku tatisa mixuvo leyo ya lisima yi nga ntan’wini wa wena! U nga rivali ku zvezvanyana hi ta vhulekelwa hi tindlela ta talela ga cima ta ku ne a hi ti alakanyeli ta ku tirela Jehovha misaveni yakwe ya yiswa! Holly, loyi a kumbukilweko, i gumesa hi ku wula lezvi: “Ndzi no tshama lahasi ndzi ehleketa hi ku ‘ndzi na ni cikhati ci nga mbheliko.’ Hi ku vhuniwa hi Jehovha ndzi ta tatisa mixuvo ya mina misaveni yiswa.”

14. Cini cin’wani ci nga yivako litsako la hina?

¹⁴ Khamba ga wunharu: Ku ti tsakisa. A vokari va tirisa maredhi sociais kasi ku vhuvhumisa mawonela ya ku a litsako la lisine hi li kuma hi ku ti tsakisa hina wutsumbu. A vanhu va kholwa ku loku va maha zvilo lezvi zvi va tsakisako, va xava lezvi va zvi lavako, ni ku endza va ya ka matshamu yo hambanahambana va ta kuma litsako. A zvi bihangi a ku maha zvilo lezvo. Jehovha i hi vangile hi ndlela ya ku hi ti buza hi zvilo zvo saseka lezvi a zvi vangileko. Kanilezvi a votala va polile lezvaku lezvi va nga alakanya ku zvi ta va nyika litsako hi lisine zvi va yivela litsako. Eva, a nga phayona, i wula lezvi: “Loku u hanyela ku ti tsakisa a wu tshuki u enelelwa hi nchumu.” A ku ti tsakisa zvi nga hi maha hi swireka hi tlhela hi khunguvanyeka.

15. Zvini hi gondzako ka Hosi Solomoni?

¹⁵ Lezvi zvi nga humelela Hosi Solomoni zvi nga hi vhuna a ku wona mawuyawuya ya ku ti tsakisa. Hosi Solomoni i ti karatele ku kuma litsako hi ku tatisa kunavela kakwe, ko kota ku ti buza hi mafanjara, ni mimuzka yo nandziha, ni zvilo zvontlhe zva zvinene lezvi zvi nga xaviwa hi mali cikhatini cakwe. Kanilezvi i no ti mbhetela sikira hi ku funya. I te: “A tihlo a gi kolwi hi ku wona, ni ndleve a yi xuri hi kuzwa.” (Mutsh. 1:8; 2:1-11) A mawonela ya tiko xungetano hi lezvi zvi nehako litsako la lisine ma fana ni mali ya mawunwa. Ma wonekisa ku khwatsi manene kuveni a ma ku nyiki lezvi ma tsumbisako.

16. A ku vhuna van’wani zvi nga hi vhunisa kuyini a ku hi tlhela hiva ni litsako? (Wona ni mifota.)

¹⁶ Zvini zvi nga hi vhunako a ku tlhela hiva ni litsako? Jesu i hi gondzisile lezvaku “loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako”. (Miti. 20:35) A dhota go kari ga ku hi Alekos gi wulile lezvi: “Ndzi ti karatela ku va mahela zvilo zva zvitsongwani van’wani. Laha ndzi mahako nguvhu lezvo a ndzi veki nguvhu kupima ka mina wutsumbu niku lezvo zvi maha ku ndzi tsaka.” Zvini lezvi wena u nga mahelako van’wani? Loku u wona wokari na a karatekile zama ku mu tiyisa. Kuzvilava a wu nge zvi koti ku lulamisa zvikarato zvakwe kanilezvi u nga mu chavelela hi ku mu ingisela khwatsi, u mu zwela wusiwana ni ku mu alakanyisa lezvaku a hoxela a ndzhwalo wakwe ka Jehovha. (Lis. 55:22; 68:19) Mu vhune ku a bonga hi lezvi Jehovha a kalako a nga tshuki a mu tsika. (Lis. 37:28; Isa. 59:1) U nga tlhela u mu mahela nchumu wo kari wo kongoma wo kota ku mu bhikela zvakuga kutani ku paseyara naye. Mu rambe ku u chumayela naye, lezvi zvi nga mu tangalisako. Vhumela kuva ferameta mandleni ya Jehovha. A ku veka kupima ka van’wani na ku nga hi ka hina wutsumbu zvi ta hi nyika litsako la lisine! — Mav. 11:25.

17. Zvini hi faneleko ku maha loku hi lava kuva ni litsako la lisine? (Lisimu 43:4)

¹⁷ Hi ngava ni litsako la lisine loku hi simama ku tiyisa wunghana ga hina ni Papayi wa hina wa le tilweni. A Bhibhiliya gi hi tiyisekisa lezvaku Jehovha ‘kutsaka ka hina ka hombe’. (Lera Lisimu 43:4.) Hikwalaho, kani cini hi kumanako naco wutomini, hi nga tizwa na hi vhikelekile. A hi simameni ku veka kupima ka Jehovha, a Cibuka co tiya ca litsako la hina! — Lis. 144:15.