Lirandzo muni li nyikako litsako la lisine?

1. Hikuyini a nguva leyi hi hanyako ka yona yi hambeneko ni tontlhe ti hundzileko?

HI HANYA ka nguva yo hambana nguvhu ni tontlhe ti hundzileko. Kota lezvi a Bhibhiliya gi nga sina gi phrofetile, Jehovha i kari a hlengeleta cidlemo ca tsandza-vahlayi “ca matiko wontlhe, ni tixaka, ni mifumo, ni tirimi”. Zvalezvi i “tiko ga ntamu” ga vanhu vo hundza 8 wa timiliyoni va ‘tirelako Nungungulu mumu ni wusiku’. (Kuvhululelwa 7:9, 15; Isaya 60:22) Cima a ku se tshuka kuva ni vanhu vo talisa lezvo va randzako Nungungulu ni vanhu-kulobye.

2. Lirandzo lo tshamisa kuyini hi li wonako ka lava va kalako va nga hi vanghana va Nungungulu? (Wona mufota laha hehla.)

² A Bhibhiliya gi tlhelile gi phrofeta lezvaku lava va kalako va nga hi vanghana va Nungungulu va wa tava ni lirandzo la tshamela gin’wani, la ku ti kokela gabye basi. Mupostoli Pawule i tsalile lezvaku masikwini yo gumesa, a vanhu va wa ta ‘ti randza wutsumbu, va randza mali’, va tlhela ‘va randza ku ti tsakisa ku hundza ku randza Nungungulu’. (2 Timote 3:1-4) Lava va nga ni lirandzo lelo va ti byela ku va ta kuma litsako, kanilezvi a va li kumi hakuva a lirandzo lelo a li nyiki litsako. Li va maha va nga khatali hi van’wani li tlhela li va vangela zvikarato. A co biha hi ku li tlhela li vangela zvikarato van’wani. Li hambene nguvhu ni lirandzo la Nungungulu.

3. Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi, niku hikuyini?

³ Mupostoli Pawule i wa zvi tiva ku a vanhu vo tala va wa tava ni lirandzo la ku ti kokela gabye basi niku a lirandzo lelo li wa tava ni mhango ka maKristu. Hikwalaho, i ma tlharihisile aku ma fanele ku “fularela” kutani ku potsa a vanhu va nga ni lirandzo la ku ti kokela gabye basi. (2 Timote 3:5) Kanilezvi, a hi nge zvi koti ku va potsa hi kumbhelela. Makunu, hi nga maha yini kasi hi potsa ku thapelwa hi kupima ka vanhu lavo, zvonake hi tsakisa Jehovha, a Nungungulu wa lirandzo ke? A hi woneni a kuhambana ka lirandzo leli Nungungulu a lavako ku hiva nalo ni leli ku wulawuliwako hi lona ka 2 Timote 3:2-4. Hi kulandzela, hi ta ti hlola hi wona lezvi hi faneleko ku maha kasi hi kombisa lirandzo leli hakunene li to hi nyika litsako.

U RANDZA NUNGUNGULU KUTANI WO TI RANDZA KE?

4. Hikuyini a ku ti randza zvi kalako zvi nga bihangi?

⁴ Pawule i te a “vanhu va ta ti randza wutsumbu”. Kasi zvi no biha ku ti randza ke? Ahihi, hontlheni ha ti randza niku zva laveka lezvo. Jehovha i hi mahisile zvalezvo. Jesu i te: “Randza wakelene na wena kota lezvi u ti randzako wena.” (Marku 12:31) Hi lisine a hi nge zvi koti ku randza van’wani na hi nga ti randzi hina. A Bhibhiliya gi tlhela giku: “A vavanuna va fanele ku randza a vasati vabye kota lezvi va randzako a mimiri yabye. Loyi a randzako sati wakwe wa ti randza wutsumbu. Hakuva cima a ku na ngava na munhu a nga venga a nyama yakwe; kanilezvi wa yi wundla a yi tshotshota.” (Va Le Efesusi 5:28, 29) Hikwalaho, a zvi kanakanisi ku hi fanele ku ti randza.

5. U nga va tlhamuselisa kuyini lava va ti randzako ku hundza mpimo?

⁵ A ku ti randza loku ku wuliwako ka 2 Timote 3:2 a hi loku ko toloveleka. Ku ti randza laha ko tlhela ufa ni tindleve. Loku a munhu a ti randza ku hundza mpimo, i ti alakanyela ku hundza fanelo. (Gondza Va Le Roma 12:3.) A nga woni mun’wani, i wona zvakwe basi. Loku ku goheka nchumu, i lumbeta vanghana. A vanhu va tshamela lego a va kumi litsako la lisine.

6. Matshamela muni ya ma nene hi ma kumako loku hi randza Nungungulu?

⁶ A titlhari to kari ti kholwa lezvaku Pawule i vekile kutiranza seno kusanguleni hi lezvi ku nga kona ku pswalako matshamela lawa man’wani a ma xaxametileko. Kanilezvi a lirandzo leli Nungungulu a lavako lezvaku hiva nalo li pswala matshamela ya ma nene. Li yelana ni litsako, kurula, kutimisela, wunene, kusasa, kukholwa, kuolova, ni kutikhoma. (Va Le Galatiya 5:22, 23) A mutsali wa tisimu i te: “Va katekile a vanhu lava Jehovha a nga Nungungulu wabye.” (Lisimu 144:15) Jehovha i Nungungulu wo tsaka, niku a vanhu vakwe vonawu va tsaka. A ku hambana ni lava va ti randzako ku hundza mpimo va tlhela va randza ku amukela basi, a malandza ya Jehovha ma tsaka hakuva ma nyika van’wani. — Mitiro 20:35.

7. Zviwutiso muni zvi to hi vhuna ku hlola lirandzo la hina hi Nungungulu?

⁷ Hi nga zvi tivisa kuyini ku ha ti randza nguvhu ku hundza lezvi hi mu randzisako zvona Nungungulu? Ehleketa hi wusungukati legi ga wutlhari: “Mu nga mahi nchumu hi mubango ni kutikukumukisa, kanilezvi ngha mun’we ni mun’wani a ti koramisa a wula mun’wani aku i chukwana ku hundza yena. Ngha mun’we ni mun’wani a nga khataleli a zvakwe ntsena, kanilezvi a khatalela ni zva van’wani.” (Va Le Filipi 2:3, 4) Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndza ingisa wusungukati legi ke? Ndza ti karatela ku maha lezvi Nungungulu a zvi lavako? Ndza hlota tindlela ta ku vhuna van’wani lomu bandleni ni ntirweni wa kuchumayela ke?’ A hi cikhati contlhe zvi olovako ku tirisa cikhati ca hina ni ntamu kasi ku vhuna van’wani. Zvi nga ha lava ku hi ti karata hi tlhela hi ti tsona zvokari hi zvi randzako. Kanilezvi a ci kona ci to hi nyika litsako la hombe ku hundza a ku tiva lezvaku a Hosi ya wuako gontlhe ya xalala hi hina!

8. Zvini lezvi a maKristu yo kari ma mahako hi kota ya ku randza Nungungulu?

⁸ Hi kota ya ku randza Nungungulu ni ku lava ku mu tirela hi citalo, a maKristu yo kari ma tsikile mitiro yi nga wa ta ma maha ma ganya nguvhu. Ericka, a nga dhokodhela, i hlawulile kuva phayona wutshan’wini ga ku ti gela mali ya wudhokodhela gakwe. Yena ni nuna wakwe vave ni thomo ga ku tira ka matiko yo hambanahambana. I ngalo: “A matshango yo tala lawa hi ma kumileko matiko-wundle, ni vanghana lava hi va kumileko, zvi katekisile nguvhu a wutomi ga hina.” Ericka wa ha tira kota dhokodhela, kanilezvi a cipandze ca hombe ca cikhati cakwe ni ntamu i ci tirisela ku gondzisa vanhu xungetano hi Jehovha ni ku vhuna vamakabye vakwe. I bika ku lezvo zvi mu nyika “litsako la mbilu ni kuxalala.”

U TI VEKELA TITSHOMBA LE TILWENI KUTANI LAHA MISAVENI KE?

9. Hikuyini a munhu a randzako mali a kalako a nga tsaki?

⁹ Pawule i tsalile lezvaku a vanhu va wa tava “varandzi va mali”. Ka malembanyana ndzhako, a phayona go kari le Irlanda gi bhulile ni wanuna wo kari xungetano hi Nungungulu. A wanuna loye i no vhulula cipachi, a humesa manota ya mali, aku: “A nungungulu wa mina hi loyi!” A vanhu vo tala a vazi va wula lezvo, kanilezvi hi zvalezvo va ti zwisako zvona. Va randza mali ni lezvi zvi xaviwako hi yona. Kanilezvi a Bhibhiliya ga tlharihisa giku: “Loyi a randzako mali a nga kolwi hi mali, ni loyi a randzako [titshomba] a nga kolwi hi bhindzu.” (Mutshawuteli 5:10) A munhu a randzako mali a nga tshuki aku ndzi nayo yo enela. I simama a lava yin’wani niku i lwela yona wutomini gakwe gontlhe. Lezvo zvi vanga “kuxaniseka kunyingi”. — 1 Timote 6:9, 10.

10. A Bhibhiliya gi li yini xungetano hi wusiwana ni kuganya?

¹⁰ Lisine ku hontlheni ha yi lava mali. Ya hi vhikela hi ndlela yo kari. (Mutshawuteli 7:12) Kanilezvi, xana hi fanele kuva ni mali yo tala kasi ku tsaka ke? Ahihi! (Gondza Mutshawuteli 5:12.) Agur, a n’wana wa Jake i tsalile lezvi: “U nga ndzi nyiki [wusiwana] hambu [kuganya]; ndzi phamele zvakuga lezvi zvi ndzi ringanako.” Zva zwisiseka ku hikuyini a nga kala a nga lavi kuva cisiwana nguvhu. I te a nga lavi kuza a ringwa ku yiva, hakuva lezvo zvi wa ta ruka Nungungulu. Kanilezvi hikuyini a nga kala a nga lavi ku ganya? I te: “Ndzi nga taku laha na ndzi xure ndzi ku kaneta, ndziku: Himani Jehovha?” (Mavingu 30:8, 9) Kuzvilava wa tiva vanhu va tsumbako titshomba ku hundza ku tsumba Nungungulu.

11. Jesu i te yini hi mali?

¹¹ A vanhu va randzako mali a va mu tsakisi Nungungulu. Jesu i te: “A ku na munhu a zvi kotako ku tirela tihosi timbiri; hilezvi i ta venga yin’we, a randza yin’wani, kutani i ta namarela ka yin’we, a kanyisa yin’wani. A mu zvi koti ku tirela Nungungulu ni Mamona,” ti nga titshomba. I tlhelile aku: “Mu nga ti vekeli titshomba misaveni, laha tisumba ni kutshutshumbala zvi gako ni laha makhamba ma bhoxako ma yiva; kanilezvi ti vekeleni a titshomba le tilweni, laha tisumba ni kutshutshumbala zvi nga giko, ni laha makhamba ma nga bhoxiko ma yiva.” — Matewu 6:19, 20, 24.

12. A ku hanya wutomi go olova zvi nga hi vhunisa kuyini ku tirela Nungungulu? Nyika cikombiso.

¹² A malandza yo tala ya Jehovha ma ti karatela ku hanya wutomi go olova. Lezvo zvi ma nyika cikhati co engeteleka ca ku tirela Jehovha zvi tlhela zvi va nyika litsako. Jack, a hanyako le Estados Unidos, i xavisile muti wakwe wa hombe ni koponi yakwe kasi a maha phayona ni sati wakwe. I tlhamusela lezvi: “Zvi karatile ku luza muti wa hina wo saseka ni petso hi nga hi nawo le ntlhaveni.” Kanilezvi, hi malembe i wa tolovela ku wuya kaya na a tele hloko hi zvikarato zva le ntirweni. I ngalo: “A sati wa mina, a nga hi phayona ga cikhati contlhe, i wa tshama a tsakile. I wa tala ku wula ku: ‘Ndzi na ni patrawu wa mu nene ka vontlhe!’ Lezvi minawu ndzi nga sangula ku phayona, hi tirela Munhu yaloyi wa mun’we, ku nga Jehovha.”

13. Cini ci to hi vhuna ku hlola lezvi hi yi wonisako zvona a mali?

¹³ A cikhati hi hlolako lezvi hi yi wonisako zvona mali, hi nga ti xengeteli. Hi nga ti wutisa lezvi: ‘A wutomi ga mina ga komba ku hakunene ndza kholwa lezvi a Bhibhiliya gi wulako xungetano hi mali? A ku kuma mali hi zvona ndzi zvi nyikako nguvhu lisima ke? Ndza khatalela nguvhu a titshomba ku hundza wunghana ga mina na Jehovha ni vanhu vakwe ke? Ndza kholwa ku Jehovha i ta ndzi nyika lezvi zvi lavekako?’ Jehovha a nga ta tshuka a va tsika lava va mu tsumbako! — Matewu 6:33.

U RANDZA JEHOVHA KUTANI U RANDZA KU TI TSAKISA KE?

14. Hi wahi a mawonela yo ringanisela xungetano hi ku ti tsakisa?

¹⁴ A Bhibhiliya gi tlhelile gi phrofeta lezvaku masikwini yo gumesa, a vanhu va wa ta ‘randza ku ti tsakisa”. Kota hi zvi tivako ku a ku ti randza kutani ku lava mali hi mpimo wu faneleko a zvi bihangi, ha zvi tiva kambe ku a zvi bihangi ku ti tsakisa hi mpimo wu faneleko. A vokari va kholwa ku a ku ti tsakisa a zvi laveki ne ni kutsongwani, kanilezvi Jehovha a nga zvi wonisi lezvo. A Bhibhiliya gi kuca malandza yo tsumbeka ya Nungungulu giku: “Famba, u yaga kuga ka wena hi kutsaka, unwa vhinya ga wena hi mbilu yi tsakileko.” — Mutshawuteli 9:7.

15. A ku ‘randza ku ti tsakisa’ zvi wula yini?

¹⁵ Timote wa wumbiri 3:4 i wulawula hi lava va randzako ku ti tsakisa, va rivala Nungungulu. A tlhari yo kari yi tsalile ku a vhesi legi “a gi wuli ku Nungungulu yenawu va mu randzanyana. Gi wula ku Nungungulu a va mu randzi ne ni kutsongwani.” Leco citlharihiso ca hombe ka lava va randzako ku ti tsakisa. A Bhibhiliya gi wula lezvaku lava va randzako ku ti tsakisa “va tlimbiwa” hi kutsaka ka kuhanya. — Luka 8:14.

16, 17. Cikombiso muni leci Jesu a hi vekeleko xungetano hi ku ti tsakisa?

¹⁶ Jesu i hi kombile lezvi a ku ti tsakisa na u ringanisela zvi wulako zvona. I yile ka festa ya “muchadho” a tlhela aya ka “mubuzo wa hombe”. (Johani 2:1-10; Luka 5:29) Laha muchadhweni, ku wa nga hi na vhinyo yo enela. Hikwalaho, Jesu i mahile cihlamaliso, a hundzulusa mati ma maha vhinyo. Ka khati gin’wani, a vanhu va sangulile ku mu sola hi lezvi a ngaga ni kunwa, a si zvi veka kubaseni lezvaku a vanhu lavo a va na kuringanisela. — Luka 7:33-36.

¹⁷ Hambulezvo, Jesu i wa nga rangisi a kutitsakisa wutomini gakwe. I wa rangisa Jehovha a tlhela a maha zvontlhe a nga zvi kota kasi ku vhuna van’wani. I vhumele kudawa hi ndlela yo bayisa nguvhu laha mhandzeni kasi ku hanyisa vanhu. I byelile lava va nga lava ku mu landzela aku: “Mu katekile loku va mu rukatela, va mu xanisa, va mu lumbeta kontlhe kubiha hi kota ya mina. Tsakani, mu nengela nguvhu, hakuva ngwa hombe a nchachazelo wa n’wina le tilweni; hakuva va no xanisisa lezvo a vaphrofeti lava va mu rangeleko.” — Matewu 5:11, 12.

18. Zviwutiso muni zvi to hi vhuna ku ti hlola kasi ku tiva ku ha randza nguvhu ku ti tsakisa ke?

¹⁸ Cini ci to hi vhuna ku ti hlola hi wona ku ha randza nguvhu ku ti tsakisa ke? Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Xana ndza nyika nguvhu lisima a zvihungato ku hundza a mitlhangano ni ntiro wa kuchumayela? Ndza vhumela ku ti tsona zvilo ndzi zvi randzako kasi ku tirela Nungungulu? A cikhati ndzi hlawulako zvihungato, ndza ehleketa hi lezvi Jehovha a to zvi wonisa zvona lezvi ndzi to hlawula ke?’ Kota lezvi hi randzako Nungungulu hi tlhela hi lava ku mu tsakisa, a hi potsi ntsena lezvi hi zvi tivako ku zvi bihile, kanilezvi hi zama ku potsa ni lezvi hi alakanyako ku zvi nga ta mu tsakisa. — Gondza Matewu 22:37, 38.

U NGA LI KUMISA KUYINI LITSAKO?

19. Hi vamani vaku va nga ta tshuka va kuma litsako la lisine?

¹⁹ A tiko ga Sathani gi kari gi xanisa vanhu hi 6000 wa malembe. Ka masiku lawa yo gumesa, a misava yi tele hi vanhu va ti kokelako gabye basi, va tlhela va randza mali ni ku ti tsakisa. Va lwela ku kuma lezvi va zvi lavako ni ku tatisa kunavela kabye basi. Kanilezvi a vanhu lavo a va nge kumi litsako la lisine! A Bhibhiliya gi ngalo: “I katekile loyi Nungungulu wa Jakobe a nga muvhuni wakwe, loyi a tsumbako Jehovha, Nungungulu wakwe.” — Lisimu 146:5.

20. A lirandzo la wena hi Nungungulu li ku nyikisa kuyini litsako?

²⁰ A malandza ya Jehovha ma mu randza nguvhu niku lembe ni lembe ku na ni vanhu vo tala va gondzako va mu tiva va tlhela va mu randzawu. Lezvo zvi komba ku a Mufumo wa Nungungulu wa fuma, niku lokuloku wu ta neha makatekwa yo hundza ni cihi hi ci alakanyako! Loku hi maha lezvi Jehovha a zvi lavako, hi tsakisa mbilu yakwe niku lezvo zvi hi nyika litsako la lisine. Lava va randzako Jehovha va ta tsaka kala kupindzuka! Ka ndzima yi landzelako, hi ta wona matshamela yo kari ya hava ma pswaliwako hi lirandzo la makangwa. Hi kulandzela hi ta wona lezvi a matshamela lawo ma hambanisako zvona ni matshamela ma nene ya malandza ya Jehovha.