Tsumba Kristu a Murangeli wa hina

1, 2. I ntiro muni wo bindza lowu Joxuwa a nga nyikiwa loku Mosi a file?

JEHOVHA i byelile Joxuwa aku: ‘A nandza ga mina Mosi i file; hikwalaho suka wena u ya tlhatuka loyi Jordhani, wena ni vontlhe lava vanhu mu ya nghena a tikweni legi ndzi nyikileko a vanana va ka Izrayeli.’ (Joxuwa 1:1, 2) Hi nga wona kucica ku nga humelela Joxuwa, loyi a nga hi muvhuneteli wa Mosi hi cipimo ca 40 wa malembe!

² A vaIzrayeli va wa rangelwe hi Mosi hi malembe yo tala nguvhu, kanilezvi kusukela kwalaho, Joxuwa hi yena a nga wa ta va rangela. Hi cigelo leco, kuzvilava i wa ti wutisa ku a vanhu va ta mu vhumela kota murangeli wabye ke. (Dhewuteronome 34:8, 10-12) Na gi wulawula hi Joxuwa 1:1, 2, a bhuku go kari gi wulawulako hi Bhibhiliya gi wula lezvaku tinguveni tontlhe, a cikhati co nonoha nguvhu ni ca mhango lomu ka tiko go kari, hi loku ku ciciwa hosi.

3, 4. Nungungulu i mu katekisisile kuyini Joxuwa hi kota ya lezvi a nga mu tsumba, niku hi nga ti wutisa yini?

³ Joxuwa i wa hi ni cigelo co zwala ca ku a karateka. Kanilezvi i no tsumba Jehovha a tlhela a tekela ku landzela zvileletelo zvakwe. (Joxuwa 1:9-11) Jehovha i katekisile Joxuwa hi kota ya lezvi a nga mu tsumba, a tirisa ngilozi kasi ku kongomisa Joxuwa ni vaIzrayeli. Loku ho wula lezvaku a ngilozi leyo, i Gezu, a N’wana wa matewula wa Nungungulu, zva zwisiseka.— Eksodhusi 23:20-23; Johani 1:1.

⁴ Jehovha i vhunile vaIzrayeli lezvaku va ti zwananisa khwatsi ni kucica loko ku ngata hi kota ya kuva na Joxuwa kota murangeli muswa. Ni masikwini ya hina, ku na ni zvilo zvo tala zva hombe zvi cicako. Hi nga ha ti wutisa lezvi: ‘Laha a hlengeletano ya Nungungulu yi simamako ku andza, xana hi na ni cigelo co zwala ca ku tsumba Jesu, a Murangeli wa hina ke?’ (Gondza Matewu 23:10.) Kasi hi hlamula ciwutiso leci, hi ta kambisisa lezvi Jehovha a nga va rangelisa zvona vanhu vakwe cikhatini ci hundzileko, lezvo kambe na ci hi cikhati ca kucica.

KURANGELWA KA VANHU VA NUNGUNGULU VA NGHENA TIKWENI GI TSUMBISILWEKO

5. Zvilo muni zvo kala ku toloveleka lezvi Joxuwa a nga zvi wona kusuhani ni Jeriko? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁵ Zvalezvi a vaIzrayeli va nga tsemakanya Jordhani, Joxuwa i no wona zvilo zvo kala ku toloveleka. I no kumana ni wanuna a nga welele cipadha kusuhani ni dhoropa ga Jeriko. I no wutisa wanuna loye, aku: “Wena u wa ka hina, kutani u nala wa hina ke?” A nga no ku hlamala a cikhati leci a wanuna loye a ngaku: ‘Ndzi nduna ya yimpi ya Jehovha’! Yi wa hi ngilozi yi nga longile ku vhikela vanhu va Nungungulu. (Gondza Joxuwa 5:13-15.) Hambu lezvi ka ku ka matimu man’wani ku wuliwa lezvaku hi Jehovha a nga wulawula na Joxuwa hi kukongoma, zvi wonekisa ku khwatsi Jehovha i wo tirisa ngilozi yo kari kasi ku wulawula navo, khwatsi hi lezvi a kale a nga tolovela ku mahisa zvona. — Eksodhusi 3:2-4; Joxuwa 4:1, 15; 5:2, 9; Mitiro 7:38; Va Le Galatiya 3:19.

6-8. a) Hikuyini zvi nga wonekisa ku khwatsi a zvileletelo zvo kari zvi nga wuliwa hi ngilozi zvi wa nga hi zvi nene? b) Hi zvi tivisa kuyini lezvaku a zvileletelo lezvo zvi wa hi zvi nene ni ku zvi tile hi cikhati ci nene? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

⁶ A ngilozi leyo yi byelile Joxuwa lezvi a nga fanele ku maha kasi a hlula tiko ga Jeriko. Kusanguleni, kuzvilava a zvileletelo zvo kari zvi wa wonekisa ku khwatsi a zvi tolovelekangi. Hi cikombiso, a ngilozi yi byelile Joxuwa lezvaku a ma nghenisa wukwera a masochwa wontlhe. Lezvo zvi wa wula ku ma wa ta tshama masiku yo kari na ma nga zvi koti kulwa. Xana leco ci wa hi cikhati ci nene ca ku a vavanuna lavo va nghena wukwera? — Genesisi 34:24, 25; Joxuwa 5; Joxuwa 5:2, 8.

⁷ Kuzvilava a masochwa ma ti wutisile ku: ‘Hi ta yi vhikelisa kuyini mingango ya hina loku a valala va hi dhumela?’ Kanilezvi ku no humelela nchumu wu nga kala wu nga rindzelwangi! Wutshan’wini ga ku dhumela vaIzrayeli, a vavanuna va Jeriko va no va chava. Hi gondza lezvi: ‘Jeriko ku wa vhalilwe tinyangwa, ni kuva ku khotsilwe hi kota ya ku chava a vanana va ka Izrayeli; ku wa nga hi kona munhu a nga wa huma lahandle hambu ku nghena mutini.’ (Joxuwa 6:1) Kuzvilava a mahungu lawo ya maswa ma mahile vaIzrayeli va mu tsumba nguvhu Nungungulu!

⁸ A ngilozi yi byelile Joxuwa kasi a byela vaIzrayeli lezvaku va nga dhumeli dhoropa ga Jeriko. Kanilezvi, va wa fanele ku rendzelekela dhoropa gontlhe khati gin’we hi siku hi 6 wa masiku. Ka siku ga wu 7, va wa fanele ku gi rendzelekela 7 wa makhati. Kuzvilava a masochwa na ma ti byelile ku: ‘A mu zvi woni ku ho xakela cikhati ni ntamu ke!’ Kanilezvi Jehovha, a Murangeli wa vaIzrayeli a nga wonekiko, i wa zvi tiva khwatsi lezvi a nga kari a zvi maha! A ku landzela zvileletelo zva Jehovha zvi tiyisile kukholwa ka vaIzrayeli, niku a zvi zangi zvi lava ku valwa ni masochwa ya Jeriko. — Joxuwa 6:2-5; Mahebheru 11:30.a (Wona tlhamuselo wa lahasi.)

9. Hikuyini hi faneleko ku landzela zvileletelo zvontlhe hi nyikwako hi hlengeletano ya Jehovha? Nyika cikombiso.

⁹ Hi nga gondza yini ka matimu lawa? Ka zvikhati zvo kari a hlengeletano ya Jehovha yi maha zvilo hi ndlela ya yiswa, niku hi nga tshuka hi nga ci zwisisi cigelo ca kona. Hi cikombiso, kuzvilava kusanguleni hi wa nga zvi woni na zvi vhuna ku tirisa michini ka cigondzo ca munhu wutsumbu, ntirweni wa kuchumayela, kutani mitlhanganweni. Kanilezvi kuzvilava zvezvi ha ma wona mabhindzu ya ku zvi tirisa loku zvi koteka. A cikhati ku cicako zvokari hi guma hi wona mabhindzu ya kona, a kukholwa ka hina ka tiya niku hi ya hi zwana nguvhu ni vamakabye va hina.

LEZVI KRISTU A NGA MA RANGELISA ZVONA A MAKRISTU YO SANGULA

10. Himani hakunene a nga rangela mutlhangano wa hubye yi fumako le Jerusalema?

¹⁰ A wanuna wo kari wa ku hi Korneliyu i no maha muKristu na a nga nghenangi wukwera. Hambulezvo, loku ku hundzile cipimo ca 13 wa malembe, a maKristu yo kari ya vaJudha ma wa ku zva ha laveka a ku nghena wukwera. (Mitiro 15:1, 2) Le dhoropeni ga Antiyokiya, a vamakabye va wa kari va wulawulisana hi mhaka leyo. Hikwalaho, a madhota ma no rumela Pawule kasi a ya wutisa mhaka leyi ka hubye yi fumako le Jerusalema. Kanilezvi, himani loyi hakunene a nga mu rumela kasi aya leyo? Pawule i tlhamusele aku: ‘Ndzi no famba kona hi kota ya kuvhululelwa.’ Zvi la su dlunya lezvaku hi Kristu a nga kari a kongomisa zvilo kasi a ciwutiso leco ci ya hlamuliwa hi hubye yi fumako. — Va Le Galatiya 2:1-3.

11. a) Zvini lezvi a maKristu ya vaJudha ma nga ha kholwa xungetano hi wukwera? b) Pawule i kombisisile kuyini lezvaku i ti koramisile a seketela ciboho ca madhota ya le Jerusalema? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

¹¹ Kristu i kongomisile hubye yi fumako yi zvi veka kubaseni lezvaku a zvizi zvi lava ku a maKristu yo kala ma nga hi vaJudha ma nghena wukwera. (Mitiro 15:19, 20) Hambulezvo, a maKristu yo tala ya vaJudha ma simamile ma nghenisa wukwera a vana vabye hi malembe yo hlaya. A madhota le Jerusalema ma no guma mazwa lezvaku ku ni vanhu va nge Pawule a nga ingisi Nayo wa Mosi. Hikwalaho ma no kombela Pawule lezvaku a maha cokari kasi ku komba ku i wa ingisa Nayo.b (Wona tlhamuselo wa lahasi.) (Mitiro 21:20-26) Ma no mu byela ku a teka mune wa vavanuna a famba navo tempeleni kasi a vanhu va zvi wona ku i wa ingisa Nayo. Kuzvilava Pawule na a te: ‘Lezvo a zvi zwali! Hikuyini mu ndzi kombelako ku maha lezvo? A maKristu ya vaJudha lawa ma kalako ma nga yi zwisisi a mhaka ya wukwera hi wona ma nga ni cikarato.’ Kanilezvi Pawule i zvi zwisisile ku a madhota ma wa lava ku a maKristu wontlhe ma zwanana. Hikwalaho, i no ti koramisa a landza zvileletelo zvabye. Hambulezvo, hi nga ti wutisa ku hikuyini Jesu a nga tsika mhaka leyo ya ku nghena wukwera yi va cikarato hi cikhati co leha, kuveni a Nayo wa Mosi wu nyimile ku tira a cikhati Jesu a ngafa. — Va Le Kolosi 2:13, 14.

12. Ku ngava cihi cigelo ca ku Kristu a tsikile cikhati ci hundza na a nga se dlunyatisa mhaka ya wukwera?

¹² Zvi teka cikhati kasi ku ti zwananisa ni kuzwisisa ka kuswa. Zvi lavile cikhati kasi a maKristu yo kari ya vaJudha ma vhumela ku a ma ha hi hasi ka Nayo wa Mosi. (Johani 16:12) Ma wa tolovele ku wona wukwera kota cikombiso ca lezvaku va na ni wunghana go hlawuleka na Nungungulu. (Genesisi 17:9-12) A vokari va wa chava ku va ta xanisiwa hi vaJudha van’wani loku va maha zvo hambana navo. (Va Le Galatiya 6:12) Kanilezvi, hi ku famba ka cikhati, Kristu i va nyikile wurangeli go dlunyateka hi ku tirisa mapapilo ya Pawule. — Va Le Roma 2:28, 29; Va Le Galatiya 3:23-25.

KRISTU WA HA RANGELA BANDLA GAKWE NI NYAMUTLHA

13. Cini ci nga hi vhunako ku seketela lezvi Kristu a hi rangelisako zvona inyamutlha?

¹³ Inyamutlha kambe Kristu wa ha rangela bandla ga wuKristu. Hikwalaho, loku a hlengeletano yi cica zvokari u kalako u nga zvi zwisisi, ehleketa hi lezvi Kristu a nga rangelisa zvona vanhu va Nungungulu cikhatini ci hundzileko. Masikwini ya Joxuwa ni masikwini ya vapostoli, contlhe cikhati Kristu i nyikile wurangeli ga gi nene kasi ku vhikela vanhu va Nungungulu — lezvi zvi nga tiyisa kukholwa kabye zvi tlhela zvi va vhuna ku hanya hi ku zwanana. — Mahebheru 13:8.

14-16. A wurangeli gi tako hi ka “nandza go tsumbeka ni go tlhariha” gi kombisa kuyini lezvaku Kristu i lava ku hi vhuna ku a kukholwa ka hina ku tshama ku tiyile?

¹⁴ Inyamutlha, a “nandza go tsumbeka ni go tlhariha” gi hi nyika wurangeli hi cikhati caleci hi gi lavako hi cona futsi. (Matewu 24:45) A wurangeli lego gi komba khwatsi lezvaku Jesu wa hi khatalela. Marc, loyi a nga ni 4 wa vana, i ngalo: “Sathani i zama ku rera mabandla hi ku hlasela mingango. Zvezvi hi kuciwa ku maha wukhozeli ga ngango vhiki ni vhiki, zva dlunyateka ka tihloko ta mingango a ku hi kuciwa lezvi: Vhikelani mingango ya n’wina!”

¹⁵ Loku hi wona lezvi Kristu a hi rangelisako zvona, hi ta zvi zwisisa lezvaku i lava ku hi vhuna ku a kukholwa ka hina ku tshama ku tiyile. Hi cikombiso, a dhota go kari ga ku hi Patrick gi ngalo: “Kusanguleni, a vokari va zvi wonile na zvi godholisa a ku hi tlhangana hi mitlawa yitsongwani kumbheleni ka vhiki kasi hiya ntirweni wa kuchumayela.” Kanilezvi Patrick i li a kucica loko ku komba lezvi Jesu a khatalisako zvona hi mun’we ni mun’wani lomu bandleni. Hi cikombiso, a vamakabye vo kari va nga hi ni tingana kutani va nga kala va nga chumayeli nguvhu, va tira nguvhu niku va ti wona na va hi va lisima. Lezvo zva tiyisa kukholwa kabye.

¹⁶ Kristu i tlhela a hi vhuna ku tshama na hi vekile kupima ntirweni wa kuchumayela, ku nga wona ntiro wa lisima nguvhu wu mahiwako misaveni inyamutlha. (Gondza Marku 13:10.) André, a nga dhota ga giswa, contlhe cikhati i zama ku landzela ni cihi cileletelo ci tako hi ka hlengeletano ya Jehovha. I ngalo: “A kuhungulelwa ka vatiri lomu ka ti hofisa ta maravi misaveni yontlhe, zvi hi alakanyisa ku a cikhati ci nga sala ci tsongwani niku zvi lava ku hi tirisa ntamu wa hina wontlhe ntirweni wa kuchumayela.”

HI NGA SEKETELISA KUYINI WURANGELI GA KRISTU?

17, 18. Hikuyini hi faneleko ku alakanya lezvi hi vhunekisako zvona loku hi ti zwananisa ni kucica ko kari?

¹⁷ A wurangeli gi tako hi ka Jesu Kristu, a Hosi ya hina, gi ta hi vhuna zvezvi ni cikhatini ci tako. Zama ku ehleketa hi lezvi u nga vhunekisa zvona hi kuva u ti zwananisile ni kucica ka zvezvanyana. Ka wukhozeli ga n’wina ga ngango, mu nga bhula hi lezvi a ngango wa n’wina wu vhunekisileko zvona hi kucica ko kari mitlhanganweni ya hina kutani ntirweni wa kuchumayela.

¹⁸ Loku hi alakanya lezvaku a ku landzela zvileletelo zva hlengeletano ya Jehovha zvi pswala mihandzu yo tala ya yi nene, zvi ta hi olovela ku landzela zvileletelo lezvo hi tlhela hi tsaka. Hi cikombiso, kota lezvi hi kalako hi nga ha gandli mabhuku yo tala a ku fana ni kale, ha poparako mali. Niku kota lezvi hi tirisako nguvhu michini ha zvi kota ku vhuna vanhu vo tala lezvaku vazwa mahungu ya ma nene. Hina ke, xana hi nga zvi kota ku tirisa nguvhu a mabhuku, mamuzka ya hina ni tivhidiyu lomu ka michini ni ka Internet? Phela leyo yin’we ya tindlela ta ku seketela Kristu, loyi a lavako lezvaku hi tirisa titshomba ta hlengeletano hi wutlhari.

19. Hikuyini hi faneleko ku seketela wurangeli ga Kristu?

¹⁹ A cikhati hi seketelako wurangeli ga Kristu, hi vhuna vamakabye va hina lezvaku vava ni kukholwa ko tiya va tlhela va zwanana. Na a wulawula hi kucica ka zvezvanyana loku ku mahekileko mingangweni ya Bheteli misaveni yontlhe, André i ngalo: “A moya wu nene wu nga kombisiwa hi vamakabye lava va nga huma Bheteli va ti zwananisa ni kucica loko, wu ndzi vhunile ku ndzi tsumba ndzi tlhela ndziva ni cichavo hi hlengeletano. Va simama ku famba zvin’we ni kareta ya Jehovha va tlhela va tsaka ka ni wihi ntiro va nyikwako.”

KOMBISA KUKHOLWA U TLHELA U TSUMBA MURANGELI WA HINA

20, 21. a) Hikuyini hi nga tsumbako Kristu, a Murangeli wa hina? b) Ciwutiso muni hi to bhula hi cona ka ndzima yi landzelako?

²⁰ Zvezvanyana Jesu Kristu, a Murangeli wa hina, i ta ‘mbhetisa kuhlula kakwe’ a tlhela a maha “mitiro yi rewukisako”. (Kuvhululelwa 6:2; Lisimu 45:4) Kanilezvi hambu zvezvi wa hi longisela kasi hi ta hanya misaveni yiswa ni ku tira lezvi zvi to lava hina kwaleyo, laha hi to gondzisa lava va to vhuxiwa hi ka vafileko ni ku hundzula misava yiva paradhise.

²¹ Loku hi nga tsiki ku tsumba a Murangeli tlhelo Hosi ya hina hambu ko humelela ni cihi, i ta hi rangela hi nghena misaveni yiswa. (Gondza Lisimu 46:1-3.) Inyamutlha, a kucica ku nga hi karatela, nguvhunguvhu loku ku khumba hina na hi nga ku rindzelangi. Loku lezvo zvi maheka, hi nga simamisa kuyini hiva ni kurula hi tlhela hi kholwa ka Jehovha? Ka ndzima yi landzelako, hi ta bhula hi ciwutiso leci.