Tsumba Jehovha loku u lwisana ni zvikarato

1. Hikuyini hontlheni hi lavako ku chavelelwa?

HONTLHENI hi lava ku chavelelwa. Wutomini ga hina kuzvilava hi tshamela ku lwisana ni zvikarato, ni zvilo zvi nga fambiko khwatsi kutani ni ku karateka kun’wani. Zva koteka kambe ku na hi xaniseka hi mababyi yo kari, na hi xaniseka hi lezvi hi ya ku hi khosahala, kutani hi ku felwa hi munhu hi mu randzako. A vokari cikari ka hina va xanisiwa hi van’wani. Ahandle ka lezvo, a vanhu va ya va leva nguvhu. Hakunene, a “zvikarato” zvontlhe lezvi hi kumanako nazvo zvi komba khwatsi lezvaku hi hanya “masikwini yo gumesa” niku siku ni siku gi cako a misava yiswa yi ya yi tshinela. (2 Timote 3:1) Hambulezvo, kuzvilava hi kari hi rindzela kutatiseka ka zvitsumbiso zva Jehovha kusukela kale, niku zvi nga maha a zvikarato zvonawu na zvi ya hi kuna wutomini ga hina. Maku hi nga ku kuma kwihi kuchavelelwa?

2, 3. a) Zvini hi zvi tivako hi Habhakuka? b) Hikuyini hi to kambisisa bhuku ga Habhakuka?

² A hi kambisiseni bhuku ga Habhakuka kasi hi kuma hlamulo wa ciwutiso leci ca ku hi nga ku kuma kwihi kuchavelelwa. Hambu lezvi a Mitsalo yi kalako yi nga hi byeli zvo tala hi wutomi ga Habhakuka, a bhuku gakwe ga tiyisa nguvhu hlana. A vito ga Habhakuka zvi wonekisa ku khwatsi gi wula ku: “Kubharasara ko hisa.” Lezvo zvi nga ha wula lezvi Jehovha a hi chavelelisako zvona, a ku khwatsi hi loku a hi bharasara a hi kufumeta. Zvi nga ha wula lezvi a vakhozeli vakwe va mu khomisako zvona zvi tiya. Habhakuka i wulawulile na Jehovha a mu maha zviwutiso zvo kari. Jehovha i hlamulile muphrofeti wakwe a tlhela a mu pimisela ku tsala bhulo lego hakuva i wa zvi tiva ku hinawu gi ta hi vhuna. — Habhakuka 2:2.

³ A Bhibhiliya a gi tlhamuseli zvotala xungetano hi Habhakuka. Go wulawula ntsena hi bhulo lego a muphrofeti loye a nga karatekile a ngava nago na Jehovha. Hambulezvo, a bhuku lego cipandze ca “timhaka tontlhe ti tsalilweko kale” lomu ka Mhaka ya Nungungulu, leti ti tsalelweko ku “hiva ni kutsumba hi kota ya kutimisela ni kuchavelela loku hi nyikiwako hi Mitsalo”. (Va Le Roma 15:4) A mun’we ni mun’wani wa hina a nga vhuniwa hi bhuku ga Habhakuka. Gi nga mu vhuna hi ndlela muni? Gi nga hi vhuna ku wona lezvi zvi wulako zvona ku tsumba Jehovha. A ciphrofeto ca Habhakuka kambe ci hi tiyisekisa lezvaku hi ngava ni kurula hambu loku ho kumana ni zvikarato zva tshamela muni.

KHONGELA KA JEHOVHA

4. Hikuyini Habhakuka a nga kari a karateka?

⁴ Lera Habhakuka 1:2, 3. Habhakuka i hanyile cikhatini co nonoha nguvhu. Ka tiko legi a nga hanya ka gona a vanhu va kona va wa bihile va tlhela va leva nguvhu, niku i wa karateka nguvhu hi zvona. Ni kwihi a nga cuwuka i wa wona vaIzrayeli na va xanisa van’wani hi ndlela ya xapi. Habhakuka i wa karateka, a ti wutisa lezvi: ‘A wubihi gi ta fuviswa rini? Kasi hikuyini Jehovha a hlwelako nguvhu?’ I wa ti wona na a nga hi na wa ku mu vhuna. Hikwalaho, i no khongotela Jehovha kasi a lulamisa zvikarato. Kuzvilava Habhakuka i sangulile ku pimisa ku Jehovha a nga ha khatali hi vanhu vakwe kutani ku a nga ta lulamisa zvikarato. Wenawu wa tshuka u ti zwisa lezvo ke?

5. Hi nga gondza yini ka bhuku ga Habhakuka? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁵ Ku ngava lezvaku Habhakuka i mahile zviwutiso lezvo hi ku kala a nga ha mu tsumbi Jehovha ni zvitsumbiso zvakwe ke? Ne ni ku tsongwani! Habhakuka i wo kombela Jehovha lezvaku a mu vhuna ka zvikarato zvakwe ni ku tiva hlamulo wa lezvi zvi nga mu kanakanisa. Lezvo zvi komba ku i wa ha mu tsumba Jehovha niku i wa rindzela ku i ta mu vhuna. Zvi la su dlunya lezvaku Habhakuka i wa jujekile kupima niku i wa nga ha tivi ni co maha. I wa nga zvi tivi ku hikuyini Jehovha a nga kari a hlwela ku lulamisa zvikarato niku hikuyini a nga kari a mu tsika a xaniseka nguvhu. A kuva Jehovha a pimisele Habhakuka lezvaku a tsala kukarateka kakwe zvi hi gondzisa nchumu wa lisima. A hi faneli ku chava ku byela Jehovha lezvi zvi hi karatako ni lezvi zvi hi kanakanisako. Hi lisine, hi kota ya lirandzo lakwe, i hi ramba lezvaku hi khongela hi mu byela zvontlhe lezvi hi ti zwisako zvona. (Lisimu 50:15; 62:8) Mavingu 3:5 i kuca mun’we ni mun’wani wa hina aku: ‘Tsumba Jehovha hi mbilu ya wena yontlhe, u nga tsumbi kupimisisa ka wena wutsumbu.’ Habhakuka i mahile zvezvo wutomini gakwe.

6. Hikuyini a ku khongela zvi nga zva lisima?

⁶ Habhakuka i tsumbile Jehovha, a Munghana wakwe tlhelo Papayi wakwe, a tlhela a ranga hi yena a maha cokari kasi a tshinela kakwe. A nga karatekangi hi ciyimo cakwe a guma a zama ku ci lulamisa hi yece. Kanilezvi, i no khongela a mu byela lezvi a nga ti zwisa zvona ni lezvi zvi nga mu karata. Leco cikombiso ca ci nene ka hina. Jehovha, loyi a nga Muzwi wa mikhongelo, i hi ramba lezvaku hi kombisa ku ha mu tsumba hi ku khongela ka yena hi mu byela lezvi zvi hi karatako. (Lisimu 65:2) Loku hi maha lezvo, hi ta wona lezvi a hlamulisako zvona mikhongelo ya hina. Hi tazwa kubharasara kakwe ko kufumela a cikhati a hi chavelelako ni ku hi kongomisa. (Lisimu 73:23, 24) I ta hi vhuna ku hi ci zwisisa khwatsi a ciyimo ca hina, hambu ho lwisana ni tixanisa to kota kwihi. Hakunene, a ku khongela ka Jehovha yin’we ya tindlela ta ti nene ta ku komba lezvaku ha mu tsumba.

INGISA JEHOVHA

7. Zvini lezvi Jehovha a nga maha a cikhati leci Habhakuka a nga mu byela lezvi zvi nga mu karata?

⁷ Lera Habhakuka 1:5-7. Loku Habhakuka a mu byelile kukarateka kakwe Jehovha, kuzvilava i ti wutisile ku i wa ta ku yini. Kota Papayi wa lirandzo, i zvi zwisisile lezvi Habhakuka a nga ti zwisisa zvona. I zvi zwisisile ku Habhakuka i wo xaniseka niku i wo mu khongotela kasi a mu vhuna. Hikwalaho Jehovha a nga mu bhongelangi, i no mu byela lezvi a nga hi kusuhani ni ku maha ka vaJudha vo biha. Hi lisine, zvi nga maha na ku hi ku Habhakuka ive yena wo sangula ku Jehovha a mu byela lezvaku a vaJudha va wa ta tsayisiwa na ku nga hi kale.

8. Lezvi Jehovha a nga hlamula hikuyini zvi nga kala zvi nga hi zvona lezvi Habhakuka a nga zvi rindzela?

⁸ Jehovha i tlhamusele Habhakuka lezvaku i wa longile ku lulamisa zvikarato. I wa ta tsayisa vaJudha vo leva ni vo biha. Jehovha i te zvi ta maheka ‘masikwini ya n’wina’. Lezvo i wo komba lezvaku i wa ta tsayisa vakubiha Habhakuka na a ha hanya, kutani masikwini ya vaJudha lava a nga hanya navo. Lezvi Jehovha a nga hlamula a hi zvona lezvi Habhakuka a nga kari a zvi rindzela, ne ni kutsongwani. Phela a maKaldheya, kutani vaBhabhuloni, va wa hi ni xapi ya tanani mu ta wona! Va wa leva ku hundza vaIzrayeli, lava hi wutsongwani ga kona va nga yi tiva milayo ya Jehovha. Maku hikuyini Jehovha a nga wa ta tirisa vanhu lavo va xapi ya tshisela ga cima kasi ku tsayisa vanhu vakwe? Phela a vaJudha va wa ta xaniseka zva ku cima a wu se zvi wona. Loku u wa hi wena Habhakuka na u ti zwisisile kuyini?

9. Zviwutiso muni lezvi Habhakuka a nga wutisa?

⁹ Lera Habhakuka 1:12-14, 17. Hambu lezvi Habhakuka a nga zwisisa ku Jehovha i wa ta tirisa vaBhabhuloni kasi ku tsayisa vanhu vo biha lava va nga hanya ka tiko legi a nga hanya ka gona, i wa ha jujekile kupima. I wa ti koramisa niku i wa ti yimisele ku simama a tsumbekile ka Jehovha. Hi lisine, Habhakuka i te Jehovha i simamile ava “Ribye” gakwe. (Dhewuteronome 32:4; Isaya 26:4) I wa tiyiseka lezvaku Nungungulu i na ni lirandzo niku mu nene, hikwalaho i wa nga chavi ku mu maha zviwutiso zvo kari, zvo kota ku: Hikuyini a nga kari a tsika wubihi gi ya gi engeteleka lomu Judha a tlhela a tsika vanhu va xaniseka zva tshisela ga cima? Hikuyini a nga kala a nga tekeli ku lulamisa zvikarato? Hikuyini Nungungulu wa Ntamu Wontlhe a nga kari a “miyela” a tlhela a tsika vakubiha va tata tiko? Phela Jehovha hi “Loyi a Basileko”, niku a ‘mahlo [yakwe] ma basile, laha ka kuva [ma] hluleka ku cuwuka kubiha’!

10. Hinawu hi nga tshuka hi ti zwisa ku khwatsi hi Habhakuka hi ndlela muni?

¹⁰ Hina hi ingisa Jehovha, hi tsumba yena, hi lera Mhaka yakwe hi tlhela hi yi gondza. Lezvo zvi tiyisa kutsumba ka hina. Hi tlhela hizwa zvitsumbiso zvakwe a cikhati hi ingisako lezvi a hlengeletano yakwe yi hi gondzisako. Hambulezvo, ka zvikhati zvo kari hi nga tshuka hi ti zwisa ku khwatsi hi Habhakuka, hi ti wutisa ku: ‘Kasi zvi ta mbhela rini zvikarato zva hina?’ Hi nga gondza cokari ka lezvi Habhakuka a nga maha loku a ti zwisile lezvo.

RINDZELA JEHOVHA

11. Zvini lezvi Habhakuka a nga ti yimisele ku maha?

¹¹ Lera Habhakuka 2:1. Lezvi Habhakuka a nga bhula na Jehovha zvi mu nyikile kurula. Lezvo zvi mahile ku a ti yimisela ku rindzela Jehovha. Habhakuka i phindile a komba ku i ti yimisele ku rindzela Jehovha a cikhati a ngaku: ‘Ndzi yimelwe hi ku rindzela a siku ga khombo.’ (Habhakuka 3:16) A malandza man’wani ya Nungungulu wonawu ma simamile ma rindzela hi lihlazva-mbilu lezvaku Jehovha a lulamisa zvikarato. A cikombiso cabye ca hi tiyisa hakuva ci komba ku hinawu hi nga zvi kota ku maha lezvo. — Mika 7:7; Jakobe 5:7, 8.

12. Hi nga gondza yini ka Habhakuka?

¹² Habhakuka i wa ti yimisele ku rindzela Jehovha. Hi gondza yini ka lezvo? Co sangula, a hi faneli ku tshuka hi tsika ku khongela ka Jehovha hambu loku hova ni zvikarato zvo kota kwihi. Ca wumbiri, hi fanele ku ingisa lezvi Jehovha a hi byelako hi ku tirisa Mhaka yakwe ni hlengeletano yakwe. Ca wunharu, hi fanele kuva ni lihlazva-mbilu hi rindzela Jehovha kasi a lulamisa zvikarato hi tlhela hi tsumba ku i ta hi humuta ku xaniseka hi cikhati cakwe. Loku hi pimanyisa Habhakuka, hi nga ta karateka. Hi tava ni kurula hi tlhela hi zvi kota ku timisela. A kutsumba ka hina ku ta hi vhuna kuva ni lihlazva-mbilu hi tlhela hi tsaka hambu loku hi hi ni zvikarato zvo kota kwihi. Ha tiyiseka hi mbilu yontlhe lezvaku a Papayi wa hina wa le tilweni i ta lulamisa zvikarato. — Va Le Roma 12:12.

13. Jehovha i mu chavelelisile kuyini Habhakuka?

¹³ Lera Habhakuka 2:3. A zvi kanakanisi ku Jehovha i tsakile hi lezvi a nga wona Habhakuka na a ti mahela ciboho ca ku rindzela yena kasi a lulamisa zvikarato. Jehovha Nungungulu wa Ntamu Wontlhe, i wa zvi zwisisa khwatsi lezvi zvi nga kari zvi xanisa Habhakuka. Hikwalaho, i no chavelela a muphrofeti wakwe a tlhela a mu tiyisekisa hi lirandzo lezvaku i ta mu hlamula zviwutiso zvakwe zvo huma mbilwini, niku na ku nga hi kale, i wa ta mu humuta zvikarato zvakwe zvontlhe. Zvi wa ku khwatsi hi loku Jehovha a byela Habhakuka aku: “Rindzelanyana hi lihlazva-mbilu u tlhela u ndzi tsumba. Ndzi ta hlamula mukhongelo wa wena, hambu loku zvi ku khwatsi zvo hlwela.” Jehovha i alakanyisile Habhakuka lezvaku i wa sina a gemile siku legi a nga wa ta tatisa hi gona zvitsumbiso zvakwe. Hikwalaho, i no kuca Habhakuka lezvaku a simama ku rindzela, hakuva hi kufamba ka cikhati i wa ta xalala.

14. Zvini hi faneleko ku ti yimisela ku maha loku hi lwisana ni zvikarato?

¹⁴ Hinawu hi fanele ku rindzela Jehovha kala yena a lulamisa zvikarato hi tlhela hi ingisa khwatsi lezvi a hi byelako. Loku hi maha lezvo, hi ta mu tsumba hi tlhela hi nga karateki. Hi tava ni kurula hambu loku ho xanisekisa kuyini. Jesu i hi kucile ku hi nga dokolokeli ku tiva “zvikhati kutani tinguva”, ku nga lezvi Nungungulu a kalako a nga hi tivisangi. (Mitiro 1:7) Kanilezvi, hi fanele ku tsumba lezvaku Jehovha wa ci tiva cikhati ca ci nene ca ku lulamisa zvilo. Hikwalaho, a hi faneli ku tsika ku timisela. Hi fanele ku ti koramisa hiva ni lihlazva-mbilu hi tlhela hi kholwa ka Nungungulu. Niku laha hi rindzelako, hi fanele ku ci tirisa khwatsi a cikhati ca hina, hi tirela Jehovha hi laha hi zvi kotako hi kona. — Marku 13:35-37; Va Le Galatiya 6:9.

JEHOVHA I TA VA NYIKA WUTOMI GA PINDZUKELWA LAVA VA MU TSUMBAKO

15, 16. a) Zvitsumbiso muni hi nga zvi kumako ka bhuku ga Habhakuka? b) Zvi hi gondzisa yini a zvitsumbiso lezvo?

¹⁵ Jehovha i tsumbisa lezvi: “Loyi a lulamileko i ta hanya hi kukholwa kakwe”; niku ‘a misava yi ta tala hi ku tiva a wukulu ga Jehovha.’ (Habhakuka 2:4, 14) Kunene, Jehovha i tsumbisa ku va nyika wutomi ga pindzukelwa lava va kombisako lihlazva-mbilu va tlhela va mu tsumba.

¹⁶ A citsumbiso leco ci nga ka Habhakuka 2:4 ca lisima nguvhu laha ka kuza mupostoli Pawule a ci kumbuka makhati manharu ka mapapilo yakwe! (Va Le Roma 1:17; Va Le Galatiya 3:11; Mahebheru 10:38) Hi nga tiyiseka lezvaku kani cikarato muni hi kumanako naco, loku hi tsumba Jehovha hi ta wona zvitsumbiso zvakwe na zvi tatiseka. Jehovha i lava lezvaku hi veka kupima ka lezvi hi rindzelako ku zvi kuma cikhatini ci tako.

17. Zvini lezvi Jehovha a hi tiyisekisako ku i ta hi mahela loku hi mu tsumba?

¹⁷ A bhuku ga Habhakuka gi hi gondzisa zvilo zva lisima nguvhu masikwini lawa yo gumesa. Jehovha i va tsumbisa wutomi ga pindzukelwa vontlhe vanhu vo lulama lava va mu tsumbako. Hikwalaho, kani zvikarato muni hi lwisanako nazvo, a hi yeni mahlweni hi mu tsumba nguvhu Nungungulu. Lezvi Jehovha a nga byela Habhakuka zvi hi tiyisekisa lezvaku i ta hi vhuna a tlhela a hi ponisa. I hi kombela hi lirandzo lezvaku hi mu tsumba hi tlhela hiva ni lihlazva-mbilu hi rindzela cikhati leci yena a sinako a gemile kasi a Mufumo wakwe wu fumela misava. Ka cikhati leco, a misava yi ta tala hi vanhu vo tsaka ni vo rula va khozelako Jehovha. — Matewu 5:5; Mahebheru 10:36-39.

TSUMBA JEHOVHA U TLHELA U TSAKA

18. A magezu ya Jehovha ma mu vhunisile kuyini Habhakuka?

¹⁸ Lera Habhakuka 3:16-19. Lezvi Jehovha a nga byela Habhakuka zvi mu khumbile nguvhu. I ehleketile hi zvilo zvo hlamalisa lezvi Jehovha a nga mahele vanhu vakwe a kaleloko. I no guma a tiya, a mu tsumba nguvhu Jehovha. I no tiyiseka lezvaku i wa ta lulamisa zvikarato na ku nga hi kale! Lezvo zvi tiyisile muphrofeti loye, hambu lezvi a nga zvi tiva ku kuzvilava i wa ha ta xaniseka hi cikhati co kari. A kukanakana kontlhe ka Habhakuka ku no n’walalela teto; a kholwa hi mbilu yontlhe lezvaku Jehovha i ta mu ponisa. Hi lisine, ka wontlhe magezu ma kombako kutsumba ma nga lomu ka Bhibhiliya, kuzvilava lawa Habhakuka a nga wula ka vvhesi 18, hi wona ma nga ya ntamu nguvhu ku hundza wontlhe. A titlhari to kari ti kholwa lezvaku a magezu lawo ma wula ku: “Ndzi ta tlulatlula hi kutsaka Hosini; ndzi ta rendzelekela hi kutsaka mahlweni ka Nungungulu.” Lezvo zvi hi gondzisa nchumu wa lisima hontlheni! Jehovha i hi tsumbisa ku hi mahela zvilo zvo saseka cikhatini ci tako a tlhela a hi tiyisekisa lezvaku zvezvanyana i ta tatisa zvitsumbiso lezvo.

19. Hi nga chaveleliswa kuyini hi Jehovha, a ku fana na Habhakuka?

¹⁹ A nchumu wa lisima nguvhu hi gondzako ka bhuku ga Habhakuka ku tsumba Jehovha. (Habhakuka 2:4) Kasi hi simama ku mu tsumba, hi fanele ku tiyisa wunghana ga hina naye. Maku hi fanele ku maha lezvi: Co sangula, ku simama hi khongela ka Jehovha, hi mu byela zvontlhe lezvi zvi hi karatako. Ca wumbiri, hi ingisa lezvi a hi byelako lomu ka Mhaka yakwe, hi tlhela hi landzela wurangeli hi nyikwako hi hlengeletano yakwe. Ca wunharu, ku tsumbeka hi tlhela hiva ni lihlazva-mbilu laha hi rindzelako Jehovha kasi a tatisa zvitsumbiso zvakwe. Hi zvezvo Habhakuka a nga maha. Lisine lezvaku Habhakuka i wa karatekile nguvhu a cikhati a nga sangula ku bhula na Jehovha. Hambulezvo, laha va nga mbheta, makunu i wa tiyile a tlhela a tsaka! Loku hi pimanyisa Habhakuka, hinawu hi ta chavelelwa hi kubharasara ko kufumela ka Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni. Vakahina, yi ngava kona ndlela yin’wani futsi ya ku chavelelwa tikweni legi go biha, a ku hundza leyo ke?