‘Zwana u tlhela u pima’

1, 2. Hikuyini a votala va zwileko magezu ya Jesu va nga kala ku ma zwisisa?

LOKU a wokari a wulawula, u nga hazwa a gezu gakwe ni mawulawulela yakwe, kanilezi zi ngava ni xivuno muni loku u nga zi zwisisi lezi a wulako? (1 Kor. 14:9) Hi kufanana, a makume ya mazana ya vanhu va mu zwile Jesu na a wulawula. I wa wulawula navo kambe hi ndlela yo zwisiseka. Hambulezo, a hi wontlhe va nga ma zwisisa a magezu yakwe. Hi xigelo lexo, Jesu i lo byela vaingiseli vakwe aku: “Nzi zweni nwina nwentlhe, mu pima.” — Mar. 7:14.

² Hikuyini a votala va nga kala ku zwisisa lezi Jesu a nga wula? A vokari va wa sina va hi ni maalakanyo yabye hlokweni xungetano hi timhaka leto, kutani va wa mu ingisela hi zigelo za hava. Xungetano hi vanhu lavo, Jesu i wulile lezi: “Mu ala a kulaya ka Nungungulu, kasi ma fela ku gonga mahanyela ya nwina.” (Mar. 7:9) A vanhu lavo va wa nga ti karateli ku zwisisa magezu ya Jesu. Va wa nga lavi ku cica mamahela yabye ni mawonela. Kuzilava a tindleve tabye ti wa pangile, kanilezi a timbilu tabye ti wa valilwe tiku kaba! (Gonza Mateu 13:13-15.) Makunu, hi nga tiyisekisa kuyini lezaku a timbilu ta hina ti simama ti vululekile kasi hi vuneka hi tigonzo ta Jesu ke?

LEZI HI NGA VUNEKISAKO ZONA HI TIGONZO TA JESU

3. Hikuyini a vapizani va nga zi kota ku zwisisa magezu ya Jesu?

³ Hi fanele ku lanzela xikombiso xa vapizani va Jesu xa kutikoramisa. I lo va byela lezi: “Ma katekile a mahlo ya nwina, hakuva ma wona; ni tindleve ta nwina, hakuva tazwa.” (Mat. 13:16.) Hikuyini vona va nga zi zwisisa kasi lezo a vanwani va wa nga zi zwisisi ke? Xo ranga, va wa nga chavi ku maha ziwutiso ni ku hlota a tlhamuselo wa lisine wa magezu ya Jesu. (Mat. 13:36; Mar. 7:17) Xa wumbiri, va wa longile ku engetela zilo ziswa ka lezi va nga sina va hi nazo timbilwini tabye. (Gonza Mateu 13:11, 12.) Xa wunharu, va wa ti yimisele ku tirisa lezi va nga zizwa ni ku zi zwisisa wutomini gabye, va tlhela va zi tirisa ka mizamo yabye yo lava ku vuna vanwani. — Mat. 13:51, 52.

4. Kasi ku zwisisa a mifananiso ya Jesu, zilo muni za zinharu zi patsekako?

⁴ Loku hi lava ku zwisisa a mifananiso ya Jesu, hi fanele ku lanzela xikombiso xa vapizani vakwe vo tsumbeka. Lezo zi patsa zilo zinharu. Xo sangula, hi fanele ku ti nyika xikhati xa ku gonza ni ku ehleketa hi magezu ya Jesu, hi maha mikambisiso yi lavekako hi tlhela hi maha ziwutiso zi faneleko. Lezo zi hi nyika wutivi. (Mav. 2:4, 5) Xa wumbiri, hi fanele ku wona lezi a wutivi lego gi tlhavinyetisako zona ka lezi hi sinako hi zi tiva, hi wona lezi gi hi vunisako zona hina wutsumbu. Lezo zi hi nyika kupimisisa. (Mav. 2:2, 3) Hi kugumesa, hi fanele ku tirisa lezi hi zi gonzako wutomini ga hina. Lezo zi komba wutlhari ka hina. — Mav. 2:6, 7.

5. Kombisa kuhambana ku nga kona xikari ka wutivi, ni kupimisisa, ni wutlhari.

⁵ Ku hambana muni ku nga kona xikari ka wutivi, ni kupimisisa ni wutlhari? Hi nga ha ku fananisa hi ndlela leyi: Hi nga ti alakanyela na u yimile laha xikari ka ruwa, u wona a xibhomba na xita laha u nga kona. A kuranga u wona lexi xi tako u tiva lezaku xibhomba — wutivi lego. Hi kulanzela u zwisisa lezaku loku wo simama u yimile laho, xi ta kuba — loko kupimisisa! Lezo zi ku maha u hambuka kasi xi nga ku kumi — lego makunu wutlhari! A zi hlamalisi kuva a Biblia gi khanyisa a xilaveko xa ku “hlayisa wutlhari gi tiyileko.” Lezo zi wula wutomi ka hina! — Mav. 3:21, 22; 1 Tim. 4:16.

6. Ziwutiso muni za mune lezi hi to ti maha a xikhati lexi hi kambisisako a ntlhanu wa mifananiso ni yimbiri yi tirisilweko hi Jesu? (Wona a kwadru.)

⁶ Ka nzima leyi ni leyi yi lanzelako hi ta wulawula hi ntlhanu wa mifananiso ni yimbiri leyi Jesu a yi tirisileko. A xikhati lexi hi mahako lezo, hi ta ti maha ziwutiso lezi: A mufananiso lowu wu wula yini? (Lezo zi hi vuna ku kuma wutivi.) Hikuyini a hi nyikileko mufananiso lowu? (Lezo zi hi nyika kupimisisa.) A mahungu lawa hi nga ma tirisisa kuyini kasi ku vuneka hina wutsumbu ni ku vuna vanwani ke? (Lego wutlhari.) Xo kugumesa, wu hi gonzisa yini xungetano hi Jehova na Jesu?

A MBEWU YA XINAPI

7. A mufananiso wa mbewu ya xinapi wu wula yini?

⁷ Gonza Mateu 13:31, 32. A mufananiso wa Jesu wa mbewu ya xinapi wu wula yini? A mbewu ya kona yi yimela a mahungu ya Mufumo ni mihanzu yi tako hi kuxumayelwa ka mahungu lawo — ku nga bandla ga wuKristu. A ku fana ni mbewu ya xinapi leyi yi nga “yi tsongwani ku hunza timbewu tontlhe,” a bandla ga wuKristu gi sangulile na gi hi gi tsininani hi 33 Nguveni ya Hina. Kanilezi nzeni ka makume matsongwani ya malembe, gi lo kula hi xihatla. Gi lo kula nguvu ku hunza lezi zi nga alakanyelwa. (Kol. 1:23) A kukula loko kuve ni mabhinzu hakuva Jesu i ngalo “a zinyanyani za tilo” zi wa zi kota ku “zumba maravini ya yona.” A zinyanyani lezo zo fananisa zi yimela vanhu va timbilu ti nene lava va kumako zakuga za moya, nzhuti, ni wuponelo lomu bandleni ga wuKristu. — Ringanisa na Ezekieli 17:23.

8. Hikuyini Jesu a tirisileko a mufananiso wa mbewu ya xinapi?

⁸ Hikuyini Jesu a tirisileko mufananiso lowu? I tirisile a kukula ko hlamalisa ka mbewu ya xinapi kasi ku fananisa a ntamu lowu a lulamiselo ga Mufumo wa Nungungulu gi nga nawo wa ku anza, ku vikela, ni ku hlula a zihingakanyiso zontlhe. Kusukela 1914 a xipanze xo woneka xa hlengeletano ya Jehova xi kari xi kula hi ndlela yo hlamalisa! (Isa. 60:22) Lava va ti tlhanganisako ni hlengeletano leyo va ti buza hi kuvikelwa ko tsakisa ka moya. (Mav. 2:7; Isa. 32:1, 2) Tlhatakumbiri, a zilaveko za Mufumo ziya mahlweni zi anza, na zi hlula a mizamo yontlhe ya ku zi nyimisa. — Isa. 54:17.

9. a) Hi nga gonza yini ka mufananiso wa mbewu ya xinapi? b) Lezo zi hi gonzisa yini xungetano hi Jehova na Jesu?

⁹ A mufananiso wa mbewu ya xinapi wu hi gonzisa yini? Kuzilava hi hanya ka xipanze lexi a Timboni ti nga ti tsongwani kutani ka wutshamu hi kalako hi nga toloveli ku wona mihanzu ya ntiro wa hina wa kuxumayela. Hambulezo, a ku alakanya lezaku a lulamiselo ga Mufumo gi hlula zikarato zontlhe zi ta hi nyika ntamu wa ku timisela. Hi xikombiso, a xikhati lexi makabye Edwin Skinner a nga chikela le Índia hi 1926, Timboni ti tsongwani ntsena ti nga hi kona tikweni lego. Kusanguleni, a kuanza ka kona ku wa hi kutsongwani laha ka kuza a ntiro wa kuxumayela wu wuliwa lezaku “a wu fambi.” Kanilezi i lo simama ku xumayela a tlhela a wona a mahungu ya Mufumo na ma hlula zikarato za hombe. Inyamutlha, ku na ni 37.000 wa Timboni ni ku hunza, niku ka Xialakanyiso xa nwecemu ku wa tile vanhu va ku ringana 108.000 ni ku hunza. Wona kambe lezi a lulamiselo ga Mufumo gi anzisileko zona hi ndlela yo hlamalisa. Ka lembe galegi makabye Skinner a nga chikela hi gona le Índia, a ntiro wa hina wu wa ha hi ku sangula le Zâmbia. Zalezi ku na ni 170.000 wa vahuweleli ni ku hunza, niku ka Xialakanyiso xa 2013 ku wa hi ni 763.915 wa vanhu. Lezo zi wula lezaku a munhu munwe laha ka 18 i wa tile xialakanyisweni loku hi va ecanyisa ni vahanyi vontlhe va Zâmbia. Hi nga wona kukula loko ku hlamalisa!

A COMELO

10. A mufananiso wa comelo wu wula yini?

¹⁰ Gonza Mateu 13:33. A mufananiso wa comelo wu wula yini? A mufananiso lowu kambe wu wulawula hi mahungu ya Mufumo ni mihanzu ya wona. A “mapa” wontlhe ya tirigu ma yimela a matiko wontlhe, niku a kuvila ka wona ku yimela a kuhangalaka ka mahungu ya Mufumo hi ntiro wa kuxumayela. A ku hambana ni kukula ka mbewu ya xinapi loku ku wonekako kuku dlunya, a kuhangalaka ka comelo a ku tekeli ku woneka. Ku woneka hi nzhako ka xikhati.

11. Hikuyini Jesu a tirisileko a mufananiso wa comelo?

¹¹ Hikuyini Jesu a nga tirisa mufananiso lowu? I wa lava ku komba lezaku a mahungu ya Mufumo ma na ni ntamu wa ku hangalaka nguvu ni ku vanga kucica. A mahungu ya Mufumo ma chikela ni “le magemeta-musi ya misava.” (Miti. 1:8) Hambulezo, a kucica ku vangiwako hi mahungu ya Mufumo a hi xikhati xontlhe ku wonekako, a kucica ko kari ku nga tshuka ni kuwoneka ku nga woneki. Kanilezi a kucica ku kona — na ku nga hi kucica ka ntsengo basi kanilezi ni ka wumunhu ga lava va amukelako a mahungu lawa ma hangalakako. — Rom. 12:2; Efe. 4:22, 23.

12, 13. Nyika zikombiso za lezi a ntiro wa ku xumayela Mufumo wu anzisako zona a ku fana ni lezi zi tlhamuselwako ka mufananiso wa comelo.

¹² A mihanzu ya ntiro wa kuxumayela yi tolovela ku ta woneka na ku hunzile malembe yo kari. Hi xikombiso, Franz na Margit, lava zalezi va tirako ka ravi ginwani, va wa tira hofiseni ya ravi ya Brazil hi 1982. Va lo xumayela ka xidoropana xo kari xa le handlana. A xinwe xa zigonzo za Biblia lezi va nga zi sangula leyo xi wa hi xa wasati wo kari ni vana vakwe va mune. A jaha le’ga nhonzwana, gi nga hi ni 12 wa malembe ntsena ka xikhati lexo, gi wa chava nguvu niku a kutala ka zikhati gi wa zama ku fihlala loku va lava ku gonza. Hi kota ya kuciciwa ka xiavelo, a patswa lowo a wa ha zi kotangi ku simama wu gonza navo. Kanilezi va lo kuma lungelo ga ku enzela xidoropana lexo anzhako ka 25 wa malembe. Zini va nga ya zi kuma? Va lo ya kuma bandla ga 69 wa vahuweleli, laha a 13 wabye va nga hi maphayona ya xikhati xontlhe, lezo na va maha mitlhangano ka Salawu ya Mufumo ya yiswa. A jaha legiyani ga kuchava ke? Makunu gi wa tira kota mutlhanganyisi wa hubye ya madota! A ku fana ni comelo ka mufananiso wa Jesu, a mahungu ya Mufumo ma wa anzile ma tlhela ma cica wutomi ga vanyingi. A patswa lowo a wu no ku tsaka!

¹³ A ntamu wa ku cica wutomi ga vanhu lowu a mahungu ya Mufumo ma nga nawo wu woneka nguvu matikweni lawa a ntiro wa Mufumo wu beletelwako. Za karata ku tiva lezaku a mahungu lawo ma hangalakile kala kwihi matikweni lawo, niku a kutala ka zikhati a mihanzu ya kona ya hlamalisa. Wona xikombiso xa Cuba. A mahungu ya Mufumo ma chikele leyo hi 1910, zonake Makabye Russell a enzela tiko lego hi 1913. Kanilezi, a kuanza ka kona ku wa nonoka kusanguleni. Hi xihi xiyimo xa Cuba inyamutlha? Ku na ni 96.000 wa vahuweleli va mahungu yo saseka ni ku hunza, niku Xialakanyisweni xa 2013 ku wa hi ni 229.726 wa vanhu. Lezo zi wula ku a munhu munwe laha ka 48 wa vahanyi va xihlale lexo i wa tile. Hambu ka matiko lawa a ntiro wa hina wu kalako wu nga beletelwi, a mahungu ya Mufumo ma chikela ka matshamu lawa a Timboni ta xipanze lexo ti alakanyako lezaku a ntiro wa kuxumayela a wu chikeli.a — Mutsh. 8:7; 11:5.

14, 15. a) Hina wutsumbu hi nga vunekisa kuyini hi lezi a mufananiso wa comelo wu hi gonzisako? b) Lezo zi hi gonzisa yini xungetano hi Jehova na Jesu ke?

¹⁴ Hi nga vunekisa kuyini hi lezi Jesu a nga hi gonzisa ka mufananiso wa comelo? A xikhati hi ehleketako hi lezi a mufananiso lowu wu wulako zona, hi pola lezaku a ku na xilaveko xa ku karateka nguvu na hi lava ku tiva lezaku a mahungu ya Mufumo ma ta chikelisa kuyini ka vanhu va timiliyoni lava va kalako va nga se mazwa. Jehova wa zi tiva lezi a to mahisa zona. Kanilezi hi wihi ntiro wa hina? A Mhaka ya Nungungulu ya hlamula: “Byala a mbewu ya wena na ga hi mixo, ni laha gambyeni u nga humuti a woko ga wena; hakuva a ku zi tivi lezaku ku ta mila yihi, leyi kutani leyiya, hambu loku ti mila hi wumbiri ga tona.” (Mutsh. 11:6) Hambulezo, a hi faneli ku tshuka hi rivala ku khongelela a kuanza ka ntiro wa kuxumayela, nguvunguvu ka matiko lawa wu beletelwako. — Efe. 6:18-20.

¹⁵ Hi nga mbheli ntamu kambe, loku a kusanguleni hi nga woni mihanzu ya ntiro wa hina. A hi faneli ku kanyisa “a siku ga zilo zitsongwani.” (Zak. 4:10) A mihanzu yi nga tshuka yi ta maha ya hombe nguvu ni yo tsakisa nguvu ku hunza ni zihi lezi hi tshukileko hi zi alakanyela! — Tis. 40:5; Zak. 4:7.

A MAHUNGANI NI TSHOMBA YI FIHLILWEKO

16. A mufananiso wa mahungani ni wa tshomba yi fihlilweko yi lava ku wula yini?

¹⁶ Gonza Mateu 13:44-46. A mufananiso wa mahungani ni wa tshomba yi fihlilweko yi wula yini? Masikwini ya Jesu, a vamahungani vo kari va waya ni ka matshamu ya le kule yo kota Bimbi ga Índico kasi ku kuma a maperola ya ma nene nguvu. A mahungani ka mufananiso lowu i yimela vanhu va timbilu ti nene lava va mahako zilo za hombe nguvu kasi ku tatisa xilaveko xabye xa moya. “A perola gi nga ni ntsengo wa hombe” gi yimela a lisine lo saseka la Mufumo. Hi ku tiva a lisima la perola lego, a mahungani i wa ti yimisile ku xavisa zontlhe a nga hi nazo kasi ku gi xava. Jesu i lo wulawula kambe hi wanuna a nga tira ka simu go kari zonake a kuma “tshomba yi fihlilweko.” A ku hambana ni mahungani, a wanuna loyi i wa nga hi lomu ka ku lavetela tshomba. Kanilezi, yenawu i wa ti yimisele ku xavisa “zontlhe” kasi ku kuma tshomba leyo.

17. Hikuyini Jesu a hlawuteleko a mufananiso wa mahungani ni wa tshomba yi fihlilweko ke?

¹⁷ Hikuyini Jesu a hlawuteleko mifananiso leyi ya yimbiri? I wa lava ku komba lezaku a lisine li kumiwa hi tindlela to hambana. A vokari vo li lavetela laha ka kuza va maha zilo za hombe kasi ku li kuma. A vanwani, hambu lezi va nga li laveteliko, va li kuma — kuzilava na va nehelwa hi munhu. Hambulezo, a munwe ni munwani wabye i lo wona lisima la lezi a zi kumileko niku i wa ti yimisele ku maha mizamo ya hombe kasi ku zi kuma.

18. a) Hi nga vunekisa kuyini hi mifananiso leyi ya yimbiri? b) Lezo zi hi gonzisa yini xungetano hi Jehova na Jesu?

¹⁸ Hi nga vunekisa kuyini hi mifananiso leyi ya yimbiri? (Mat. 6:19-21) Ti wutise lezi: ‘Xana nzi na ni mawonela yo fana ni ya vavanuna lava ke? A lisine nza li nyika lisima a ku fana na vona ke? Nzi ti yimisele ku maha mizamo ya hombe kasi nzi nga li luzi, kutani nza tsika zilo zinwani, zo kota zilo za wutomi ga siku ni siku, zi nzi colopetela ke?’ (Mat. 6:22-24, 33; Luka 5:27, 28; Fil. 3:8) A kueta ka litsako leli hi nga nalo hi kuva hi kumile lisine ku hi maha hi ti yimisela nguvu ku li rangisa wutomini ga hina.

19. Zini hi to wulawula hi zona ka nzima yi lanzelako?

¹⁹ Ngha hi komba lezaku hi yi zwile a mifananiso leyi ya Mufumo hi tlhela hi yi zwisisa khwatsi. Alakanya lezaku a hi mahi lezo hi ku tiva lezi yi wulako zona ntsena, kanilezi ni ku maha lezi hi zi gonzako ka yona. Ka nzima yi lanzelako, hi ta wona mifananiso yinwani ya yinharu ni lezi hi nga zi gonzako ka yona.