Ti wonele a mixuvo ya mbilu

A Mitsalo yi hi tlharihisa yiku: “Le mbilwini ku huma a maalakanyo yo biha, ni kudaya, ni wubhayi, ni kuremba, ni kuyiva, ni wukustumunyu ga mawunwa, ni tihlamba.” (Mat. 15:19) A mbilu ya hina yo fananisa yi nga hi kalavela hi ti nyika zigelo za ku maha zilo zi nga yelaniko ni kuranza ka Nungungulu. Niku hi nga tshuka hi nga zi woni lezaku a mbilu ya hina yo hi kalavela kala loku hi mahile xihoxo. Makunu, xini xi to hi vuna ku tiva a mixuvo ya mbilu ya hina na hi nga se wela xihoxweni ke?

NDLELA YA KU TIVA A MIXUVO YA WENA

Gonza Biblia siku ni siku u tlhela u ehleketa hi lezi gi zi wulako.

Mupostoli Paule i tsalile lezi: “A mhaka ya Nungungulu ya hanya, yi na ni ntamu, ya kariha ku hunza supado ya wutlha gimbiri, yi tlhava yi kala yi hambanyisa a muhefemulo ni moya.” A mahungu ya Nungungulu lawa ma kumekako loku ka Biblia ma na ni ntamu wa ku “hlola a maalakanyo ni mixuvo ya mbilu.” (Maheb. 4:12) A ku ti hlola hi ku tirisa a kuwonekela ka lezi a Mitsalo yi zi wulako, kunene zi ngava xivuno xa hombe nguvu kasi ku tiva mixuvo ya mbilu. Hikwalaho, za lisima nguvu a ku gonza a Mhaka ya Nungungulu siku ni siku hi tlhela hi ehleketa hi lezi yi zi wulako, hakuva lezo zi ta hi vuna ku pswonga kupima ni mawonela ya Jehova!

Loku hi vumela a wusungukati hi tlhela hi hanya hi matshinya ya milayo ya Biblia hi ta gonzisa livalo la hina — a gezu legi gi zwalelako kwale hasana, gi hi “mahela wukustumunyu.” (Rom. 9:1) A gezu ga livalo la hina gi nga hi vuna a kuva hi nga ti yimeleli kutani ku ti nyika zigelo za kuva ni mahanyela ya hava. Tlhatakumbiri, a Biblia gi na ni zikombiso lezi zi nga vako zitlharihiso ka hina. (1 Kor. 10:11) Loku hi ti karatela ku gonza xo kari ka zona zi ta hi vikela kuba zambo go sangula gi yisako ndleleni yo biha. Makunu, xini lexi a munwe ni munwani wa hina a faneleko ku maha?

Khongela ka Nungungulu lezaku a ku vuna ku tiva mixuvo ya mbilu ya wena.

Jehova ‘muhloli wa mbilu.’ (1 Kro. 29:17) Yena “wa hombe ku hunza timbilu ta hina, [niku] wa zi tiva zontlhe.” (1 Joh. 3:20) Nungungulu a nga kanganyiswi. Loku hi vulula mbilu ya hina hi mukhongelo, hi mu byela a kukarateka ka hina kontlhe, lezi hi ti zwisako zona, zinwe ni mixuvo ya hina, Jehova a nga hi vuna ku tiva mixuvo ya hina. Kunene, hi nga mu kombela lezaku a hi ‘vangela a mbilu yi hlazekileko.’ (Tis. 51:10) Hikwalaho, loku hi lava ku tiva mixuvo ya mbilu ya hina, za lisima a kuva hi nga rivali mukhongelo.

Demba ndleve loku u hi mitlhanganweni ya bandla.

Loku hi demba ndleve ka lezi zi kanelwako mitlhanganweni ya bandla zi ta hi vuna ku hlola mbilu ya hina — ku nga hina wutsumbu. Hambu lezi kuzilava hi nga zwiko mahungu ya maswa ka mutlhangano munwe ni munwani hi wu wonako, a kuva kona seyo zi hi vuna a ku zwisisa khwatsi a matshinya ya milayo ya Biblia ni zikhumbuxeto za lisima lezi zi hi vunako ku hlola a mixuvo ya mbilu ya hina. Mhakeni ya ku chukwatisa a wumunhu ga hina, a mihlamulo ya vamakabye va hina va xinuna ni va xisati yonawu nja lisima. (Mav. 27:17) A ku ranza ku ti tshamela wece u tsika ku ti patsa zinwe ni maKristu-kuloni mitlhanganweni zi na ni mhango ya hombe. Zi nga hi maha hi ti karatela za hina wutsumbu. (Mav. 18:1) Hikwalaho, i chukwana hi ti wutisa lezi, ‘Xana nza tolovela kuya mitlhanganweni yontlhe nzi tlhela nzi vuneka ka yona?’ — Maheb. 10:24, 25.

A MBILU YA HINA YI TA HI YISA KWIHI KE?

Kota lezi a mbilu ya hina yi khohlakeleko yi nga hi pengisa ka zilo zo tala wutomini ga hina. A hi woneni a mune wa zona: ku hlongolisela titshomba, kunwa byala, vanghana, ni lezi hi hlakanako hi zona.

Ku hlongolisela titshomba.

A zi bihangi a ku tatisa zilaveko za hina za nyama. Hambulezo, Jesu i nyikile zitlharihiso xungetano hi ku nyika titshomba a lisima li nga faneliko. Ka munwe wa mifananiso yakwe, Jesu i hi kombela lezaku hi ehleketa hi wanuna wo kari loyi a nga tatile matshala yakwe hi mavele. Hikwalaho, i wa nga hi na wutshamu ginwani go chela kona a timbewu tinwani leti a nga pfunile. A wanuna loyi i wa xuva ku hahlula matshala zakwe kasi a aka zinwani za hombe. I lo alakanya lezi: “Hi laho nzi ta nga hlengeletela kona a mavele ya mina wontlhe ni zilo za mina. Nzi taku ka muhefemulo wa mina: Muhefemulo, u hlengeletele a zilo zinyingi zo enela malembe yo tala; humula, uga, unwa, u tsaka.” Kanilezi, a wanuna loyi wo ganya i lo tsika ku chela kota ka nchumu lowu a nga hiko na kutiphendla ka wona: Za koteka ku afa ka wusiku galego. — Luka 12:16-20.

Laha hi yako hi kula, hi nga tshuka hi ti karatela nguvu a ku hlengeletela titshomba to kari kasi hi nga xaniseki loku hi ta khosahala. Lezo zi nga hi maha hi ti yimelela kutani ku kuma zigelo za ku tira yi nga chayi ni ka masiku lawa hi nga ni mitlhangano ya bandla, kutani ku hi nga khataleli a zilo za moya, hi ndlela yo kari. Xana a hi faneli ku ti wonela ka maalakanyo lawo? Kuzilava u muswa a nyikako nguvu lisima a ku tirela Jehova hi xikhati xontlhe. Kanilezi, xana wa ha kanakana ku tira kota maphayona hi ku alakanya lezaku i chukwana ku ranga hi ku hlengeleta xokari? Xana a hi faneli ku maha zontlhe hi zi kotako ka xikhati lexi kasi hi kuma thomo mahlweni ka Nungungulu? Himani a zi tivako ku a manziko gi taca na ha ha hanya ke?

Kunwa byala.

“U nga ti tlhanganyisi ni vanwi va byala,” ku wula Mavingu 23:20. Loku a munhu a navela nguvu byala, a nga ha ti yimelela kasi anwa hi kukhanzakanya. A nga wula lezaku i nwela ku tsakisa mbilu, a nga nweli ku popiwa. Loku hi nwela ku tsakisa mbilu, kuzilava xi ngava xikhati xi nene xa kuva hi hlola a mixuvo ya mbilu ya hina.

Vanghana.

Kunene, a hi zi koti ku potsa hi kumbhelela a vanhu va nga kholwiko, hakuva hi kumana navo xikoleni, mitirweni, ni ntirweni wa simu. Kanilezi, a ku kumana navo zi hambene kule ni ku maha wunghana navo. Xana ha ti yimelela hi maha wunghana navo hi ku alakanya lezaku va na ni mahanyela ma nene? A Biblia gi hi tlharihisa giku: “Mu nga kohliswi; a ku tolovelana ni vakubiha ka bihisa a mahanyela ma nene.” (1 Kor. 15:33) Khwatsi hi lezi a chaka gi tsongwani gi nyenyezisako mati yo basa, a kuva ni wunghana ni lava va nga khozeliko Jehova zi nga chakisa kutani ku nyenyezisa a wumoya ga hina zi tlhela zi hi maha hi tekelela maambalela, mawulawulela ni mahanyela ya vanhu va tiko.

Lezi hi hlakanako hi zona.

Inyamutlha, a tekinolojiya ya olovisa nguvu a ku kuma zilo zo tala za ku hlakana hi zona lezi a wunyingi ga zona zi kanakanisako kutani zi nga faneliko ka muKristu. Mupostoli Paule i te ngalo: ‘Ngha a kungahlazeki kontlhe ku nga kumbukwi xikari ka nwina.’ (Efe. 5:3) Ahati loku a mbilu ya hina yi xalaliswa hi ku wona kutani ku ingisela zilo zi nga hlazekangiko ke? Kuzilava hi nga ti yimelela hiku vontlhe vanhu va fanele ku ti nyika xikhati xa ku humula ni xa ku ti hungata, niku lezi munhu a mahako kasi ku ti hungata xiboho xakwe wutsumbu. Hambulezo, i chukwana hi ingisa a wusungukati ga Paule hi nga tsiki zilo zi nga hlazekangiko zi nghena mahlweni ni tindleveni ta hina.

HI NGA HA CICA ZOKARI

Hambu loku a mbilu ya hina yo khohlakala yi hi petile ntlhanwini wa ku ti yimelela hiva ni mahanyela yo biha, za koteka ku cica. (Efe. 4:22-24) Wona zikombiso za vanhu vambiri.

Miguela i kurumetekile ku cica a mawonela yakwe xungetano hi titshomba. I ngalo: “Mina ni sati wa mina ni jaha ga mina hita hi ka tiko legi a kuva ni zilo za tekinolojiya lezi za hiko ku huma ni kuva ni kutshamiseka zi nyikiwako nguvu lisima. Hi ndlela yo kari, nzi wa ti karatela ku kuma zontlhe nzi nga zi kota tikweni legi, na nzi alakanya lezaku nzi wa ta zi kota ku maha lezo nzi tlhela nzi nga ranzi titshomba. Kanilezi, a nzi hlwelangi ku zi wona lezaku a ku hlongolisela titshomba i ndlela yi nga hiko na magumo. Nzi lo khongela ka Jehova xungetano hi mawonela ya mina ni mixuvo ya mbilu ya mina. Nzi lo mu byela lezaku hi wa xuva ku mu tirela kota ngango. Hi zi kotile ku olovisa wutomi ga hina hi tlhela hi rura hiya lomu ku nga hi ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli. Zalezo hi lo sangula ku phayona. Makunu ha zi wona lezaku a ku hanya khwatsi ni ku kuma litsako a zi lavi kuva ni titshomba to tala.”

A tshango ga Luís gi gomba lezi a ku ti hlola khwatsi zi mu vunisileko zona a ku tsika ku hlakana ni vakubiha. Luís i ngalo: “Hi kota ya ntiro wa mina nzi wa tolovela ku kumana ni vanhu va matiko-wundle lava va nga neha zilo laha koponi ya hina. Nzi wa zi tiva lezaku ka mitlhangano leyo, a vanhu va wa tanwa kala va popiwa, kanilezi a kuva ka mitlhangano leyo zi wa nzi tsakisa. Makhati yo tala nzi wanwa kala nzi susa tingana, kanilezi nzi wa gumesa nzi tizwa nanzu. Hikwalaho, nzi lo zi wona na zi hi chukwana a ku hlola mbilu ya mina hi kutsumbekileko. A Mhaka ya Nungungulu zinwe ni wusungukati ga madota zi nzi vunile ku wona lezaku nzi wo ti karatela ku hlakana ni vanhu lava va nga mu ranziko Jehova. Ka xikhati lexi, nzi tirisa nguvu a telefone kasi ku maha ntiro wa mina nzi tlhela nzi ti beletela nguvu ku tlhangana ni vanhu lava va nehako zilo laha koponi.”

A hi faneli ku ti kalavela, kanilezi hi fanele ku ti karatela ku tiva mixuvo ya mbilu ya hina. Laha hi ti karatelako ku mahako lezo, hi fanele ku kombela Jehova lezaku a hi vuna, hi nga rivali lezaku yena “wa tiva a mifihlakalo ya mbilu.” (Tis. 44:21) Nungungulu i hi nyikile Mhaka yakwe kambe, leyi hi zi kotako ku yi tirisa kota woni. (Jak. 1:22-25) Ku nga hi lezo ntsena, hi kuma zikhumbuxeto ni wusungukati mabhukwini ya hina ni mitlhanganweni ya bandla! Loku hi lonzowota khwatsi a malulamiselo lawa, hi ta hlayisa a mbilu ya hina hi tlhela hi famba tindleleni to lulama.