MATIMU YA HINA
A “Drama Eureka” yi vunile votala lezaku va tiva lisine la Biblia
“EUREKA!” A gezu legi gi wula ku “Nzi xi kumile!” Ka hasahasa ya ku lava nzalama le Califórnia, Estados Unidos, nzeni ka zana ga malembe ga wu 19, a gezu legi gi wa zwala loku a wokari a yi kuma. Hambulezo, Charles Taze Russell ni Zigonzani-kulobye za Biblia, va wa kumile nchumu wa lisima nguvu ku hunza nzalama — ku nga lisine la Biblia. Niku va wa xuva nguvu ku li bhulela vanwani.
Ximunwini xa 1914, ku wa tsombene timiliyoni ta vanhu ka madoropa ya hombe kasi ku wona a “Fotodrama da Criação,” yi nga hi filimu ga ntlhanu wa tihora ni tinharu gi humesilweko hi Ntlawa wa Zigonzani za Biblia za Misava Yontlhe. Hi kucicacicana ka mifota yo hlamalisa, miwoniso yo hanya, magezu yo nanziha ya muhlawuteli, ni wucenje gi nene, a filimu legi gi seketelwako ka Biblia gi wa komba vahlaleli a matimu ya vanhu kusukela kuvangiweni kala kumbheleni ka Mufumo wa Jesu Kristu wa 1.000 wa Malembe. — Kuv. 20:4.a
Ahati lava va nga hanya lomu ka zidoropana ni ka matshamu ya le kule ni doropa ke? Kasi ku nga sali munhu a nga ni ndlala ya lisine, hi Agosto wa 1914 a Zigonzani za Biblia zi lo humesa a “Drama Eureka” — yi nga hi “Fotodrama” yo khomeka (zi nga koteka ku fambafamba nayo) yo kala yi nga hi na zipanze lezi za vidiyu. Ku wa hi ni tixaka tinharu kasi ku hlawula, niku linwe ni linwani li wa kumeka hi tirimi to tala: A “Eureka X” yi wa hi ni magezu wontlhe ya muhlawuteli zinwe ni wucenje. A “Eureka Y” yi wa hi ni magezu wontlhe ni wucenje zinwe ni miwoniso yo saseka yi nga hi ni mivala. A “Drama Eureka ya Ngango,” yi nga mahelwe ku tirisiwa lomu mitini, yi wa hi ni magezu yo kari ya muhlawuteli zinwe ni tisimu. Zi wa koteka kambe ku kuma magramafoni yo kala ku dura ni michini ya ku kombisa ha yona.
Muchini wu nga tirisiwa kasi ku kombisa a miwoniso ya “Drama Eureka”
Na ku nga hi na xilaveko xa muchini wa ku kulisa zithombe wu zi kombisa laha khurisini kutani ka xibuko xa hombe xa televizawu, a Zigonzani za Biblia zi wa zi kota ku teka mahungu lawo ya mahala zi famba nawo ka matshamu ya le handle, zonake a mahungu ya Mufumo ma chikela ka matshamu manwani. A “Eureka X,” yi nga hi ya magezu ntsena, yi wa bisiwa wusiku ni mumu. A muchini wo kombisa miwoniso ya “Eureka Y” wu wa tira na ku nga hi na magezi hi ku tirisa gezi ga carbureto. A mubiko wo kari wa Torre de Vigia le Finlândia wu te ngalo: “Hi nga kombisa mifota leyi ni ka gihi wutshamu. Kunene, lezo zi wa hi lisine.
Wutshanwini ga ku lugara tisala ta kukombisa mafilimu, a Zigonzani zo tlhariha za Biblia a kutala ka zikhati zi wa kuma matshamu ya mahala, yo kota tisala ta xikola, mapayila, zitichi za zitimela, hambu ka tisala ta miti ya hombe. A kutala ka zikhati va wa kombisa laha tsenzeleni hi ku tirisa nguwo yi gwimbilweko laha khurisini ga baraka. Anthony Hambuch i tsalile lezi: “A varimi va wa lulamisela matshanwana ya kuva hi ma tirisa masinwini yabye, hi ku veketela zigodo zo tala lezaku a vanhu va tshama ka zona va hlalela a drama leyi.” A ntlawa lowu wa “Eureka” wu wa tirisa “kareta ya Drama” kasi ku pakela michini yabye, zidjumba, ni zibya za ku gela.
A vaingiseli va “Eureka” va wa sukela ka ntlawa wutsongwani vaya ka mazana. Le Estados Unidos, ku lota 400 wa vanhu va ta hlalela ka xikola xo kari xidoropaneni xa 150 wa vahanyi. Ka matshamu manwani, a vokari va wa famba 8 wa tikilometro kasi ku ya wona “Drama Eureka.” Le Suécia, a vaakelane va Charlotte Ahlberg lava va nga tlhangana ka ximutana xakwe “va lo khumbeka nguvu” hi kuzwa mahungu lawo. Ka doropa go kari ga migodi le Austrália, ku lota xipimo xa 1.500 wa vanhu kasi ku ta yi wona. A Torre de Vigia yi lo bika lezaku lomu zikoleni, “a vagonzisi ni zigonzani va hlamaliswa nguvu hi mifota ni magezu yo saseka lawa ma humako ka gramafoni ya hina.” A “Drama Eureka” yi wa tiviwa nguvu hambu ka matshamu ma nga hi ni tiyindlu ta ku hlalela mafilimu.
KU HLAKULELA TIMBEWU TA LISINE
A “Drama Eureka” yi lo vuna nguvu ntirweni wa ku engetela mitlawa ya zigonzani, laha a mitlawa ya Zigonzani za Biblia yi nga rumela vakaneli lezaku va ya sangula mitlawa yiswa ya xigonzo. Za karata ku wula lezaku vanhu vangani va wonileko a “Drama Eureka.” A tixaka to kari ta “Drama” leyi ti wa woniwa hi kukhanzakanya. Kanilezi, xikari ka 86 wa mitlawa leyi yi nga hi kona, hi 1915 i 14 wa yona ntsena yi nga bika hi kukhanzakanya. Hambulezo, kumbheleni ka lembe a mitsengo yi tlhanganyiselweko yi wa wula lezaku lava va wonileko a “Drama” leyi va hunza miliyoni. A xipimo xa 30.000 wa vanhu va wa kombelile mabhuku ma seketelweko ka Biblia.
Za koteka ku a “Drama Eureka” yi nga siyangi xifungo xo woneka matinwini, kanilezi kusukela Austrália kala Argentina, kusukela Afrika Dzonga kala Zihlaleni za Grã-Bretanya, Índia, ni Caribe, a timiliyoni ta vanhu ti yi wonile a “Drama” leyi yo hlawuleka. A kutala kabye va lo kuma lisine la Biblia — li nga la lisima nguvu ku hunza nzalama — niku va wa wula vaku “Eureka!”
a Wona a “Matimu ya hina — Filimu ga 100 wa malembe gi tiyisako kukholwa” ka Murinzeli wa 15 ka Fevereiro wa 2014, maphajina 30-32.