U WA ZI TIVA?

Lomu ka Biblia, xana a gezu “thenwa” gi wula yini?

Ka zikhati zinwani, a gezu legi gi wula wanuna a nga kapariwa, loyi a kalako a nga ha pswalisi. Xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia, a vavanuna vo kari va wa theniwa kota ndlela yo va tsayisa kutani loku va khonwa kutani loku va mahiwa zibochwa. A vavanuna vo tsumbeka va mithenwa va wa tirisiwa lomu tindlwini ta wuhosi kasi va hlayisa a vanhanyana lava va nga wa ta hlawuliwa lezaku va maha vasati va hosi. Hi xikombiso Hagai na Xaasgazi va nga hi mithenwa, va wa tira ku hlayisa vasati ni mindlukulu ya Ahasuerusi a Hosi ya Persia, loyi ku alakanyelwako ku hi Xerxesi I. — Estere 2:3, 14.

Kanilezi a hi lezaku vontlhe lava a Biblia gi va vitanako ku mithenwa va wa no kapariwa futsi. A titlhari to kari ti wula lezaku a gezu legi gi wa tirisiwa ka zinwani kambe, zo kota munhu loyi a yimisilweko hi nayo kasi ku tira ndlwini ya hosi. Ko khwatsi a Biblia gi wula a munhu a nga tira ndlwini ya hosi loku gi wulawula hi Ebed-Meleki, a munghana wa Jeremia, ni wanuna wa le Etiopia ku nga wuliwiko a vito gakwe loyi a xumayelweko hi Filipu. Zi wonekisa ku khwatsi Ebed-Meleki i wa tira ka xikhundla xo tlakuka nguvu, hakuva i wa vumelelwa kuya ka Hosi Zedekia. (Jeremia 38:7, 8) A wanuna wa muEtiopia yenawu ku wuliwa lezaku i wa hi muhlayisi wa tshomba, loyi a nga yile ‘Jerusalema kasi kuya khozela.’ — Mitiro 8:27.

Hikuyini a varisi va xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia va nga hambanyisa tiyivu ni timbuti?

A xikhati lexi Jesu a nga wulawula hi kulamula loku ku tako i te ngalo: “Laha a N’wana wa munhu a ta ngata hi kungangamela kakwe, . . . i ta va hambanyisa a vanwe ka vanwani, kota a murisi a phakako tiyivu ka timbuti.” (Mateu 25:​31, 32) Hikuyini a varisi va nga hambanyisa a zihari lezi?

Hi tolovelo a timbuti ni tiyivu ti wa guliwa zinwe ti tlhela ti tsikiwa tiga zinwe a byanyi ni mumu. Ni wusiku zi wa vekiwa ka wutshamu go bhiyelwa kasi ku zi vikela xirami, ka vayivi ni ka zivanza. (Genesisi 30:32, 33; 31:38-40) A zihari lezi za matshamela yo hambana zi wa vekiwa ka wutshamu go hambana kasi ku vikela tiyivu — zi nga zihari zo rula hi tshamela ga zona — nguvunguvu leti ta mapswele ni tiyivana, kasi ti nga bayisiwi hi timbuti — zi nga zihari zo ranza kulwa. A varisi kambe va wa hambanyisa tiyivu ni timbuti loku ti “pswala, ti sengiwa masi, ni loku ti tsemiwa woya,” ku wula a bhuku “Zontlhe zilo lomu ka Biblia,” (hi xiNgiza). Hikwalaho, a mufananiso wa Jesu wu wa seketelwa ka zilo lezi a vaingiseli vakwe va nga tolovela ku zi maha ni ku zi wona hakuva a ntiro wa kurisa zihari wu wa tiveka nguvu le Israeli wa kale.