A makatekwa ya Jehova ma fumisile wutomi ga mina

NZI pswalilwe hi 1927 xidoropaneni xa Wakaw, Saskatchewan, Canadá. Papai na Mamani va wa hi ni ntlhanu wa vana ni vambiri, mune wa vafana ni vanhanyana vanharu, hikwalaho nzi zi tivile na nza ha hi mutsongwani lezaku a ku hanya ni vanhu zi wula yini.

A ngango wa hina wu ku zwile a kubayisa ka xikhati xa ndlala xa va 1930, xi nga tiviwa kota Grande Depressão. Hi wa nga ganyangi, kanilezi hi wa nga vumali zakuga. Hi wa hi ni tihuku to kari ni homu yinwe ya kati, hikwalaho hi wa nga tshuki hi vumala matanza, ni masi, ni keijo, ni matega. Kuzilava wa sangula ku zi alakanyela lezaku a nga kona a nga vumala xo tira ngangweni wa hina wa varimi.

Ku na ni zotala zo tsakisa nza ha zi alakanyako za xikhatini lexo, zo kota a masema yo nanziha ya maçã ma nga tata a yindlu. Loku papai aya doropeni kumbheleni ka ximumu a ya xavisa timbewu, a kutala ka zikhati i wa wuya ni kaxa ga maçã ma hlawulilweko khwatsi. Zi wa tsakisa nguvu ku a munwe ni munwani wa hina a kuma maçã go nanziha siku ni siku.

A NGANGO WA HINA WU GONZA LISINE

Nzi wa hi ni 6 wa malembe a xikhati lexi a vapswali va mina va nga kuma lisine. Va felwe hi matewula yabye, Johnny, xikhatanyana nzhako ka kupswaliwa kakwe. Kukaratekeni kabye, a vapswali va mina va lo wutisa a paderi wa laha chechini vaku: “I kwihi Johnny?” A paderi loye i lo wula lezaku a nwanana loye i wa nga bapatizwangi, hikwalaho a nga yangi tilweni. A paderi loye i lo tlhela a wula lezaku loku a vapswali va mina va wo mu nyika mali, i wa ta khongelela Johnny lezaku aya tilweni. Loku ku wa hi wena na u ti zwisile kuyini? Papai na mamani va lo swireka nguvu laha ko kala va nga ha wulawuli kambe ni paderi loye. Hambulezo, va wa ha ti wutisa ku Johnny i lomu ka kuyini.

Ka siku go kari, mamani i lo kuma xibhukwana xi nga hi ni hloko ya mhaka Onde Estão os Mortos? (Va kwihi lava va fileko) xi humesilweko hi Timboni ta Jehova. I lo xi gonza na a hi ni manyawunyawu. A xikhati lexi papai a nga wuya, i lo mu byela na a xalele aku: “Nza ku tiva lomu Johnny a nga kona! I etlele zezi, kanilezi gata siku, i ta vuka.” Ka wusiku galego, papai i lo lera a xibhukwana xontlhe. Papai na mamani va lo chavelelwa hi ku tiva ku a Biblia gi wula lezaku a vafileko va no etlela niku ku ta chikela xikhati xa kuva va vuxiwa hi ka vafileko. — Mutsh. 9:5, 10; Miti. 24:15.

Lezi va zi kumileko zi lo cica wutomi ga hina gi nanziha, zi hi chavelela zi tlhela zi hi nehela litsako. Va lo sangula ku gonza Biblia ni Timboni va tlhela vaya mitlhanganweni ka bandla gi tsongwani ga Wakaw, laha a kutala ka vona va nga hi vaUcrânia. Na zi nga seya kule, mamani na papai va lo sangula kuya ntirweni wa kuxumayela.

Anzhako ka xikhatanyana, hi lo rura hiya Colúmbia Britânica, niku a bandla ga seyo gi lo hi amukela hi matsenya. A zo ku nzi xalalisa a ku alakanya lezi a ngango wa hina wu nga vuxetisa zona Murinzeli kasi ku ya gonza ka mitlhangano ya Sonto. Hontlheni hi wa kari hi engetela a liranzo la hina hi Jehova ni lisine la Biblia. Nza zi wona lezi a wutomi ga hina gi nga engetelisa zona kutsakisa ni lezi Jehova a nga hi katekisisa zona.

Kunene, hina vanana zi wa nga hi oloveli ku wulawula ni vanhu hi lezi hi nga zi kholwa. Hambulezo, lexi xi nga hi vuna nguvu hi lezaku mina ni makabyana wa mina Eva hi wa tolovela ku longisela a xingheniso xa hweti leyo xa ntiro wa simu hi tlhela hi maha mukombiso Mutlhanganweni wa Ntiro. Hambu lezi hi nga hi ni tingana, leyo yi wa hi ndlela yo saseka ya ku gonza ku wulawula ni vanwani hi Biblia. Nzi bonga nguvu ndlela leyi hi nga gonziswa hi yona ku xumayela!

A ginwe ga makatekwa ya wunwanana ga hina kuve ku tshama ni malanza ya xikhati xontlhe. Hi xikombiso, hi wa tsaka nguvu loku a muwoneleli wa xipanze, Jack Nathan, a enzela bandla ga hina zonake a ta tshama le kaya.a A matimu yo tala lawa a nga hi hlawutela, ni kudzunza kakwe ko huma mbilwini zi hi mahile hi lava ku tirela Jehova hi kutsumbeka.

Nza alakanya ku nzi wa ti byela lezi: “Loku nzi kula, nzi lava ku fana na Makabye Nathan.” Nzi wa nga zi tivi ku a xikombiso xakwe xi wa kari xi nzi vuna ku ti longiselela wutomi ga ntiro wa xikhati xontlhe. Laha nzi nga hi ni 15 wa malembe, nzi wa ti yimisele ku tirela Jehova. Hi 1942, mina na Eva hi lo bapatizwa.

ZIRINGO ZA KUKHOLWA

Xikhatini xa Yimpi ya Wumbiri ya Misava, laha a matshanza ya vanhu hi tiko gabye ma nga kulile, N’wa Scott, loyi a nga hi mugonzisi wo leva nguvu, i lo hlongola vamakabyana va mina va vambiri va xisati ni munwe wa mufana xikoleni. Hikuyini? Hi lezaku va wa nga vumeli ku bayethela mujeke. I lo ta wulawula ni mugonzisi wa mina aku i wa nzi hlongolewo. Kanilezi a mugonzisi wa mina i lo mu byela lezi: “Hi hanya ka tiko go tlhatlheka, niku hi na ni fanelo ya ku ala mikhuwo ya ku seketela tiko.” Hambu lezi N’wa Scott a nga mu kurumeta, a mugonzisi wa mina i lo wula hi kutiya aku: “A xiboho xa mina hi xalexo.”

N’wa Scott i lo hlamula aku: “Ahihi, lexo a hi xona xiboho xa wena. Nzi ta ku kecara loku u nga mu hlongoli Melita.” A mugonzisi wa mina i lo tlhamusela vapswali va mina lezaku kasi a nga luzi ntiro wakwe, i fanele ku nzi hlongola, hambu lezi a nga kholwa lezaku zi bihile ku maha lezo. Hambulezo, hi lo nyikwa mabhuku ya xikola kasi hi ti gonzela kaya. Loku ku hunzile xikhatanyana, hi lo rura xipimo xa 32 wa tikilometro hiya ka wutshamu legi va nga hi amukela xikoleni.

A malembe ya yimpi ma lo neha xikhati xa kubeletelwa ka mabhuku ya hina, hambulezo hi wa xumayela hi muti ni muti hi Biblia. Kota wuyelo ga kona, hi lo kuma wutlhari ga ku xumayela mahungu yo saseka hi Mitsalo ha yoce. Lezo zi hi vunile ku kula hi tlhelo ga moya ni ku wona a xivuno xa Jehova.

HI LO NGHENELA NTIRO WA XIKHATI XONTLHE

Neti mina na Eva hi nga mbheta xikola, hi lo nghenela ntiro wa wuphayona. Kota ntiro wo ti hanyisa, kusanguleni nzi tirile ka xitolo xo kari. Hi kufamba ka xikhati, nzi lo nghenela kurso ya 6 wa tihweti ya ku hlayisa misisi, wu nga nchumu nzi nga wu ranza nguvu ku maha le kaya. Nzi lo kuma ntiro wa masiku mambiri hi viki ka salawu yo kari ya misisi, niku nzi wa gonzisa ntiro lowu makhati mambiri hi hweti. Hi ndlela leyo, nzi lo zi kota ku ti hlayisa ntirweni wa mina wa xikhati xontlhe.

Hi 1955, nzi wa lava kuya ka mitlhangano ya xipanze ya “Reino Triunfante” doropeni ga Nova York, Estados Unidos, ni le Nuremberg, Alemanya. Kanilezi na nzi nga se suka kasi kuya Nova York, nzi lo kumana na Makabye Nathan Knorr wa le tsinza ga misava yontlhe. Yena ni sati wakwe va wa hi ka gotsovanyano wo kari le Vancouver, Canadá. Lipfhumbeni labye, nzi lo kombelwa ku hlayisa misisi ya sati wakwe. Makabye Knorr i lo xalala nguvu hi ntiro wa mina, zonake a lava ku nzi wona. Na hi kari hi bhula, nzi lo mu byela lezaku nzi na ni makungo ya kuya Nova York na nzi nga seya Alemanya. I lo nzi ramba lezaku nzi ya tira 9 wa masiku Beteli ya Brooklyn.

A lienzo lelo li lo cica wutomi ga mina. Le Nova York, nzi lo ya tivana ni jaha gaku hi Theodore (Ted) Jaracz. Anzhako ka xikhatanyana na hi wonene, nzi lo hlamala a xikhati a nga nzi wutisa lezi: “U phayona?” Nzi lo hlamula nziku: “Ahihi.” Munghana wa mina LaVonne i lo zizwa a nghenela aku: “Ina, i phayona.” Ted i lo hlamala a wutisa LaVonne aku: “Kasi himani a zi tivako khwatsi; hi wena kutani hi yena?” Nzi lo mu tlhamusela lezaku nzi wa tira kota phayona niku nzi wa lava ku ta sangulisa neti nzi wuya hi migotsovanyanweni.

WANUNA WA MOYA LOYI NZI TEKENEKO NAYE

Ted, loyi a belekilweko hi 1925 le Kentucky, Estados Unidos, i hendleletile wutomi gakwe ka Jehova na a hi ni 15 wa malembe. Hambu lezi ku nga hava ni munwe ngangweni wakwe a nghenileko lisineni, i lo maha phayona ga xikhati xontlhe anzhako ka malembe mambiri. Lawo mave masangulo ya xipimo xa 67 wa malembe ya ntiro wa xikhati xontlhe.

Hi Julho wa 1946, na a hi ni 20 wa malembe, Ted i lo pasa Xikola xa Biblia xa Gileade ka ntlawa wa wu 7. Anzhako ka lezo, i lo tira kota muwoneleli a fambafambako le Cleveland, Ohio. Anzhako ka mune wa malembe, i lo nyikwa xiavelo xo tira kota muwoneleli wa ravi le Austrália.

Ted i wa hi kona gotsovanyanweni le Nuremberg, Alemanya, niku hi lo mbheta xikhati xo kari na hi hi zinwe. Ku lo vuka liranzo. Nzi lo tsaka hi ku wona lezaku a mixuvo yakwe yi wa hi ya ku tirela Jehova hi mbilu yontlhe. I wa hi munhu wa zigingi, loyi a nga kala a nga ti colopeteli hi nchumu wukhozelini gakwe kanilezi i wa hi munhu wa mu nene ni wa xinghana. Nzi lo wona lezaku i wa rangisa zilaveko za vanwani ku hunza lezi zakwe. Anzhako ka gotsovanyano lowo, Ted i lo tlhela Austrália, mina nzi tlhela Vancouver; kanilezi hi lo simama ku bhula hi mapapilo.

Anzhako ka xipimo xa ntlhanu wa malembe na a hi Austrália, Ted i lo tlhela Estados Unidos a guma ata Vancouver kasi ku ta tira kota phayona. Nzi lo tsaka hi ku wona lezi a maxaka ya mina ma nga mu tsakelisa zona. A nhonzo ya mina Michael i wa nzi vikela nguvu, niku a kutala ka zikhati i wa kombisa kukarateka loku a jaha go kari giku khwatsi go nzi lava. Kanilezi, i lo tekela ku mu tsakela Ted. I lo nzi byela lezi: “Melita, laha u na ni wanuna wa mu nene. I chukwana u mu khoma khwatsi u tlhela u tlhariha kasi u nga mu luzi.”

Minawu nzi lo mu ranza nguvu Ted. Hi lo chada hi 10 ka Dezembro wa 1956. Hi lo tira zinwe kota maphayona le Vancouver, hi tlhela hi ya tira zinwe le California, zonake hi kuma xiavelo xa kuwonelela xipanze le Missouri ni Arkansas. Hi xipimo xa 18 wa malembe, hi lo hanya ka muti wo hambana viki ni viki ntirweni wa hina wa kufambafamba xipanzeni xa hombe xa Estados Unidos. Hi lova ni matshango yo tsakisa wutirelini, zinwe ni wunghana go tsakisa ni vamakabye. Lezo zi lo maha ntiro wa hina wu tsakisa nguvu hambu lezi zi nga karata ku hanya hi zidjumba.

A nchumu nzi nga wu tsakela nguvu ka Ted hi lezi a nga kala ku wonela hasi a wuxaka gakwe na Jehova. I wa wu nyika nguvu lisima a ntiro wakwe wo basa lowu a nga mahela a Munhu wa hombe wuakweni gontlhe. Hi wa zi ranza ku gonza zinwe a Biblia. Ni wusiku, na hi nga se etlela, hi wa khizama kusuhani ni mubhedi, a khongela. Hi kulanzela, a munwe ni munwe i wa ti mahela mukhongelo wakwe. Loku ku hi ni mhaka yo kari ya hombe yi mu karatako, nzi wa zi wona. I wa vuka laha mubhedini, a khizama kambe a khongela a hlwela na a nga zwati gezu. Nzi wa tsaka nguvu hi lezi Ted a nga khongela ka Jehova hi timhaka ta hombe ni ta ti tsongwani.

Anzhako ka malembe yo kari na hi chadile, Ted i lo nzi byela lezaku i lava ku sangula kuga xibaba ni kunwa vinya Xialakanyisweni. I te ngalo: “Nzi khongele nguvu hi mhaka leyi kasi nzi tiyiseka ku lezi nzi mahako hi zona lezi Jehova a zi lavako. A zi nzi hlamalisangi nguvu ku tiva lezaku i totilwe hi moya wa Nungungulu kasi hi magumo a ya tira le tilweni. Nzi wa zi wona kota lungelo a ku seketela munwe wa vamakabye va Kristu. — Mat. 25:35-40.

XIAVELO XISWA NTIRWENI WO BASA

Hi 1974, na hi nga zi rinzelangi, Ted i lo rambiwa kasi kuva xiro xa Hubye yi Fumako ya Timboni ta Jehova. Hi kufamba ka xikhati, hi lo rambiwa ku ya tira Beteli ya Brooklyn. Laha Ted a nga kari a khatalela ntiro wakwe ka Hubye yi Fumako, mina nzi wa maha ntiro wa kubasisa kutani ku tira ka salawu ya misisi.

Kota xipanze xa wutihlamuleli ga Ted, hi lo nyikwa xiavelo xa ku enzela maravi yo hambanahambana. I wa khatalela nguvunguvu a matiko lawa a ntiro wa hina wu nga beletelwa, yo kota matiko ya Mutsuwuka-gambo wa Europa lawa ma nga hi hasi ka União Soviética. Ka khati go kari na hi hi ka maferiya hi nga ma lava nguvu le Suécia, Ted i lo wula lezi: “Melita, a ntiro wa kuxumayela wa beletelwa le Polônia; nzi tsakela ku vuna vamakabye lavo.” Hikwalaho, hi lo gandlisa mapasi ya hina hiya Polônia. Ted i lo ya tlhangana ni vamakabye vo kari va nga khatalela a ntiro wa hina, va famba pfhuka wo leha kasi va ya bhula ka wutshamu go kala va nga zwiwi hi munhu. A vamakabye lavo va lo mbheta mune wa masiku na va maha mitlhangano yo hisa, kanilezi nzi lo tsaka hi ku wona lezi Ted a nga xalalisa zona hi ku vuna maxaka yakwe ya moya.

A khati gi nga lanzela hi ngaya Polônia kuve hi Novembro wa 1977. F. W. Franz, na Daniel Sydlik, na Ted va lo maha lipfhumba lo sangula la lisine la ziro za Hubye yi Fumako. A ntiro wa hina wu wa ha beletelwa, hambulezo, a ziro lezi za zinharu za hubye yi fumako zi zi kotile ku bhula ni vawoneleli, maphayona, ni Timboni ta kale madoropeni yo hlaya.

Ka lembe gi nga lanzela, laha Milton Henschel na Ted va ngaya Polônia, va lo tlhangana ni tihosi ta mufumo leti ti nga kala ti nga ha karateki hi hina ni mitiro ya hina. Hi 1982, a mufumo wa Polônia wu lo vumelela vamakabye va hina lezaku va maha mitlhangano ya xipanze ya siku ginwe. Ka lembe gi nga lanzela, ku lo mahiwa migotsovanyano ya hombe, leyi a kutala ka yona yi mahilweko ka tisalawu to lugara. Hi 1985, na ha ha beletelwa, hi lo vumelelwa ku maha mune wa migotsovanyano ka tikapu ta hombe ta bhola. Hi 1989, na ku mahiwa makungo ya migotsovanyano ya hombe ka leyo, a mufumo wa Polônia wu lo tsalela Timboni ta Jehova maphepheni. Kuve ni zimaho zi tsongwani zi mu tsakisileko nguvu Ted ku hunza lezo.

ZIKARATO ZA LIHANYO

Hi 2007 hi waya kuhendleletweni ka ravi le Afrika Dzonga. Na hi hi Inglaterra, Ted i lova ni xikarato xa kutsutsuma ka nkhata, zonake dokodela a mu kuca ku thinda lipfhumba. Laha Ted a nga maha chukwana, hi lo tlhela Estados Unidos. Kanilezi anzhako ka maviki ma tsongwani, i lo woma reve ga xinene.

Zi hlwelile nguvu kuva a chukwata, niku kusanguleni i wa nga zi koti kuya hofiseni. Hambulezo, hi lo bonga hi lezi zi nga kala zi nga mu valeli ku wulawula. Hambu lezi a nga hi ni kutsanzeka, i lo ti karatela ku simama a tira, hambu kuva kona ka mitlhangano ya viki ni viki ya Hubye yi Fumako hi telefone na a hi lomu ndlwini ya hina.

Ted i lo bonga nguvu hi kukhatalelwa ku nene loku a ku kumileko xipitali xa laha Beteli. I loya a chukwata hi kutsongwani-kutsongwani. I wa zi kota ku khatalela a ziavelo zakwe za moya, niku a xikhati xontlhe i wa hi munhu wo tsaka.

Anzhako ka malembe manharu, a nkhata wakwe wu lo nyima kambe, afa kuruleni hi Wazithathu wa 9 ka Junho wa 2010. Hambu lezi nzi nga tshama na nzi zi tiva lezaku Ted hi magumo i wa fanele ku mbheta a kuhanya kakwe ka laha misaveni, a nzi zi koti ku tlhamusela a kubayisa loku nzi ku zwileko hi kufa kakwe ni lezi nzi mu xuvisako zona. Hambulezo, nzi bonga Jehova siku ni siku hi lezi nzi zi kotileko ku maha kasi ku vuna Ted. Hi ti buzile zinwe hi ntiro wa xikhati xontlhe hi xipimo xa 53 wa malembe ni ku hunza. Nzi bonga Jehova hi lezi Ted a nzi vunisileko zona ku tshinela ka Dadani wa mina wa le tilweni. Zalezi, nza tiyiseka lezaku a xiavelo xakwe xa xiswa xi mu nehela litsako la hombe ni kuxalala.

ZIKARATO ZINWANI WUTOMINI

Anzhako ka malembe yo tala yo khomeka ni yo tsakisa ni nuna wa mina, a ku ti zwananisa ni zikarato ziswa olovi. Mina na Ted hi wa zi ranza ku bhula ni vapfhumba laha Beteli ni Salawini ya Mufumo. Zalezi Ted wa mina wo ranzeka a kalako a nga ha hi kona, minawu na nzi nga ha hi na ntamu, nzi na ni kugumelwa mhakeni leyo. Hambulezo, nza ha zi ranza kuva zinwe ni vamakabye va mina laha Beteli ni le bandleni. A wutomi ga Beteli a gi olovi, kanilezi za nzi nyika litsako a ku tirela Nungungulu hi ndlela leyo. Niku a liranzo la mina hi ntiro wa kuxumayela a li hungukangi. Hambu lezi nzi karalako nzi tlhela nzi nga zi koti ku nyima hi xikhati xo leha, nzi kuma litsako la ku nyika wukustumunyu maruweni ni ku fambisa zigonzo za Biblia.

Loku nzi wona zilo zontlhe zo tshisa lezi zi mahekako tikweni legi, a nzo ku tsaka hi kuva nzi tirele Jehova ni nuna wa mu nene nguvu! A makatekwa ya Jehova handle ko kanakana ma fumisile wutomi ga mina. — Mav. 10:22.