Hi ngava vo lulama loku hiva ni ku kholwa ka Jehovha hi tlhela hi ku kombisa hi mitiro

1. Zviwutiso muni hi nga ti mahako loku hi ehleketa hi kukholwa ka Abrahama?

HAMBU lezvi a vanhu vo tala va zwileko zvokari xungetano hi Abrahama, a votala va tiva zvitsongwani hi yena. Kanilezvi wena u tiva zvotala xungetano hi Abrahama. Hi cikombiso, wa zvi tiva ku Abrahama i vitaniwa kota “papayi wa vontlhe lava va kholwako”. (Rom. 4:11) Hambulezvo, u nga ha ti wutisa ku: ‘Ndzi nga landzela a kondzo wa Abrahama ndzi tlhela ndziva ni kukholwa loku a nga hi nako?’ Ina, u nga maha lezvo.

2. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku gondza hi cikombiso ca Abrahama? (Jakobe 2:22, 23)

² A yin’we ya tindlela ta ku aka a kukholwa ko fana ni loku ka Abrahama ku gondza a cikombiso cakwe. Hi kulaya ka Nungungulu, Abrahama i no famba pfhuka wo leha, a hanya lomu matendeni hi malembe yo tala a tlhela a lava ku nyikela muphahlo hi n’wana wakwe wo randzeka, Isaka. Abrahama i mahile zvontlhe lezvo hakuva i wa hi ni kukholwa ko tiya ka Jehovha. Hi kota ya kukholwa kakwe ni mitiro yakwe ya yinene, Abrahama i tsakelwe hi Nungungulu a tlhela a maha munghana wakwe. (Lera Jakobe 2:22, 23.) Jehovha i lava ku hontlheni, a ku patsa na wena, hi amukeleka kakwe hi tlhela hiva vanghana vakwe. Hi kota ya lezvo i pimisele a vatsali va Bhibhiliya, Pawule na Jakobe, a ku va tsala cikombiso ca Abrahama. A hi vekeni kupima ka cikombiso cakwe, hi ku bhula hi Va Le Roma cipimo 4 na Jakobe cipimo 2. A zvipimo lezvi zva zvimbiri zvi wulawula hi nchumu wa lisima nguvhu xungetano hi Abrahama.

3. Mutsalo muni lowu hi wumbiri gabye Pawule na Jakobe va wu tshahileko?

³ Hi wumbiri gabye, Pawule na Jakobe va tshahile magezu ma nga ka Genesisi 15:6, ma nge: ‘Abrahama i no kholwa [ka] Jehovha; hi kukholwa loko Jehovha i no mu hlayela kululama.’ Jehovha i vitana munhu kota wo lulama kutani wo kala nandzu loku a tsakelwa hi Yena. A zvo ku hlamalisa a ku a munhu wo kala kumbhelela, a wonhako a woniwa hi Nungungulu kota wo kala nandzu! Kuzvilava u lava ku Nungungulu a ku vitana kota wo lulama, niku lezvo zva koteka. Zvezvi hi ta gondza ku hikuyini Jehovha a vitanileko Abrahama kota wo lulama niku zvini hi faneleko ku maha kasi hinawu hi vitaniwa kota vo lulama.

HI FANELE KUVA NI KUKHOLWA KASI HIVA VO LULAMA

4. Cini ci vhalelako vanhu a ku vava vo lulama?

⁴ Ka papilo gakwe ka Va Le Roma, Pawule i wulile lezvaku a vanhu vontlhe va wonhile. (Rom. 3:23) Makunu, a mun’we ni mun’wani wa hina a nga wonisiwa kuyini kota wo lulama ni wo kala nandzu a tlhela a tsakelwa hi Nungungulu? Pawule a tirisile a cikombiso ca Abrahama kasi ku vhuna maKristu a ku hlamula ciwutiso leci.

5. Hikuyini Jehovha a vitanileko Abrahama kota wo lulama? (Va Le Roma 4:2-4)

⁵ Jehovha i vitanile Abrahama kota wo lulama a cikhati leci a nga hanya tikweni ga Kanani. Hikuyini Jehovha a vitanileko Abrahama kota wo lulama? A ku hi lezvi a nga ingisa hi kumbhelela a Nayo wa Mosi? Ne ni kutsongwani. (Rom. 4:13) A Nayo lowo wu nyikilwe a tiko ga Izrayeli ka 400 wa malembe ni kuhundza andzhako ka loku Nungungulu a vitanile Abrahama kota wo lulama. Makunu, hikuyini Nungungulu a nga vitana Abrahama kota munhu wo lulama? Jehovha i kombisile tipswalo ka Abrahama a tlhela a mu vitana wo lulama hi kota ya kukholwa kakwe. — Lera Va Le Roma 4:2-4.

6. Cini ci lavekako kasi Jehovha a wona muwonhi kota wo lulama?

⁶ Pawule i wulile lezvaku loku a munhu a kombisa kukholwa ka Nungungulu, “i ta woniwa kota munhu wo lulama hi kota ya kukholwa kakwe”. (Rom. 4:5) Pawule i tlhelile aku: “Dhavhidha yenawu i wulawula hi makatekwa ya munhu loyi Nungungulu a mu wonako kota wo lulama na ku nga hi hi kota ya mitiro, aku: ‘Va katekile lava a mitiro yabye ya kubiha yi tsetselelweko, ni lava a zviwonho zvabye zvi fenengetilweko; i katekile a munhu loyi Jehovha a to kala a nga ha cheli kota hi ciwonho cakwe.’” (Rom. 4:6-8; Lis. 32:1, 2) Nungungulu wa tsetselela kutani ku fenengeta a zviwonho zva lava va kombisako kukholwa kakwe. I va tsetselela hi kumbhelela. I va wona kota vanhu vo lulama hi kota ya kukholwa kabye.

7. Hikuyini hi nga wulako ku a malandza ya Nungungulu ya cikhatini ci hundzileko ma wa hi yo lulama?

⁷ Hambu lezvi Abrahama na Dhavhidha ni van’wani vakhozeli vo tsumbeka va Jehovha va vitanilweko kota vo lulama, va wa hi vanhu vo kala kumbhelela niku va wa maha zvihoxo. Kanilezvi hi kota ya kukholwa kabye, Nungungulu i wa va wona kota vanhu vo lulama, nguvhunguvhu loku a va fananisa ni lava va nga kala va nga kholwi kakwe. (Efe. 2:12) Ka papilo legi a nga tsalela maKristu ya le Roma, Pawule i tlhamusele lezvaku hi fanele kuva ni kukholwa kasi hiva ni wunghana na Nungungulu. Abrahama na Dhavhidha va vile vanghana va Nungungulu hi ku va kombisile kukholwa kakwe. Hinawu hi ngava vanghana va Nungungulu loku hi kombisa kukholwa kakwe.

A KUKHOLWA NI MITIRO ZVI YELANISA KUYINI?

8-9. Magumo muni ya hava a vokari va ma chikeleleko hi lezvi Pawule na Jakobe va zvi tsalileko, niku hikuyini?

⁸ Hi malembe yo tala, a varangeli va wukhongeli va dhokadhokisana nguvhu xungetano hi kuyelana ku nga kona cikari ka kukholwa ni mitiro. A vafundisa vo kari va gondzisa lezvaku zvontlhe lezvi u faneleko ku maha kasi u ponisiwa ku kombisa kukholwa ka Hosi Jesu Kristu. Kuzvilava u tshuka uzwa magezu lawa yaku: “Vhumela Jesu, u ponisiwa”. Kuzvilava a vafundisa vo kari va nga ha tirisa a magezu ya Pawule, yaku: ‘Nungungulu i mu wona kota vo lulama na ku nga hi hi kota ya mitiro’. (Rom. 4:6) Hambulezvo, a van’wani va wula lezvaku u nga ponisiwa hi kuya ka matshamu lawa ma woniwako kota yo basa hi chichi ni ku maha zva zvi nene lomu chichini. Kuzvilava va nga ha tirisa magezu ma nga ka Jakobe 2:24, yaku: “A munhu i ta wuliwa wo lulama hi kota ya mitiro na ku nga hi hi kota ya kukholwa koce.”

⁹ Kota lezvi va kholwako zvilo zvo hambana, a titlhari to kari ta Bhibhiliya ti chikelele magumo ya ku Pawule na Jakobe va wa nga zwanani mhakeni leyi ya kukholwa ni mitiro. Hi kuya hi lezvi a vafundisa vo kari va wulako, Pawule i wa kholwa lezvaku a munhu i fanele kuva ni kukholwa ntsena kasi a amukeleka ka Nungungulu, kanilezvi Jakobe i wa kholwa lezvaku a munhu i fanele ku maha zvilo zva zvi nene. A mugondzisi wo kari wa wukhongeli i zvi wulisile lezvi: “Jakobe i wa nga zvi zwisisi lezvaku hikuyini Pawule a wulako ku a munhu i [wuliwa wo lulama] hi ku kholwa basi na ku nga hi hi mitiro.” Kanilezvi Jehovha i pimisele Pawule na Jakobe a ku tsala lezvo. (2 Tim. 3:16) Hikwalaho, ku na ni ndlela yo olova ya ku zwananisa a magezu yabye, ku nga ku kambisisa lezvi va zvi tsalileko laha ka mongo wa kona.

10. “Mitiro” muni leyi Pawule a nga wulawula nguvhunguvhu hi yona? (Va Le Roma 3:21, 28) (Wona ni mufota.)

¹⁰ “Mitiro” muni leyi Pawule a nga veka kupima ka yona ka Va Le Roma 3 ni 4? I wa wulawula nguvhunguvhu hi “mitiro ya nayo”, a nayo wa Mosi, wu nyikelweko Citsungeni ca Sinayi. (Lera Va Le Roma 3:21, 28.) Zvi wonekisa ku khwatsi masikwini ya Pawule a maKristu yo kari ya vaJudha ma wa kholwa lezvaku ma wa fanele ku simama ma landzela a Nayo wa Mosi ni mitiro ya kona kasi va wuliwa vo lulama. Hikwalaho, Pawule i tirisile cikombiso ca Abrahama kasi ku komba lezvaku a “mitiro ya nayo” a hi yona yi mahako munhu a wuliwa wo lulama hi Nungungulu. Leci ci mahako munhu a wuliwa wo lulama kukholwa. Lezvo zva tiyisa hakuva zvi wula lezvaku loku hi kholwa ka Nungungulu ni ka Kristu, hi nga tsakelwa hi Nungungulu.

11. “Mitiro” muni leyi Jakobe a wulawulileko hi yona?

¹¹ Kanilezvi a “mitiro” leyi ku wulawuliwako hi yona ka Jakobe cipimo 2 a hi “mitiro ya nayo” leyi yi kumbukilweko hi Pawule. Jakobe i wulawulile hi mitiro kutani zvilo lezvi a maKristu ma zvi mahako ka wutomi gabye ga siku ni siku. A mitiro leyo yi komba lezvaku a maKristu ma na ni kukholwa ka Nungungulu kutani ahihi. Wona zvikombiso zvimbiri lezvi Jakobe a zvi tirisileko.

12. Jakobe i ku tlhamuselisile kuyini a kuyelana ku nga kona cikari ka kukholwa ni mitiro? (Wona ni mufota.)

¹² Ka cikombiso co sangula, Jakobe i wulile lezvaku a maKristu a ma faneli kuva ni cihlawulela laha ma tirisanako ni van’wani. Mhakeni leyi i nyikile cikombiso hi munhu a khomako khwatsi lava vo ganya kanilezvi lava va zvisiwana a va wonela hasi. Jakobe i wulile lezvaku a munhu loye a nga wula lezvaku i na ni kukholwa, kanilezvi a mitiro yakwe a yi kombi ku i na ni kukholwa. (Jak. 2:1-5, 9) Ka cikombiso ca wumbiri, Jakobe i wulawulile hi munhu a wonako ‘makabye na a nga hi na tinguwo kutani zvakuga’, kanilezvi a nga mu vhuni. Hambu loku a munhu loye a wula ku i na ni kukholwa, a mitiro yakwe a yi kombi lezvo; hikwalaho, a kukholwa kakwe a ku vhuni nchumu. Kota lezvi Jakobe a tsalileko, “a kukholwa ku nga hiko na mitiro ku file.” — Jak. 2:14-17.

13. Cikombiso ca mani leci Jakobe a ci tirisileko kasi ku komba lezvaku a kukholwa ni mitiro hi wumbiri ga zvona zva laveka? (Jakobe 2:25, 26)

¹³ Jakobe i kumbukile Rahabhi kota cikombiso ca cinene ca kukholwa ku kombisiwako hi mitiro. (Lera Jakobe 2:25, 26.) I no zvizwa na ku wulawuliwa hi Jehovha niku i no zvi tiva ku i wa seketela a vaIzrayeli. (Jox. 2:9-11) I no kombisa kukholwa kakwe hi mitiro — a vhikela a zvipiyawu zvimbiri zva vaIzrayeli a cikhati leci a wutomi gabye gi nga hi mhangweni. Kota wuyelo ga lezvo, a wasati loye wo kala kumbhelela, a nga kala a nga hi muIzrayeli, i no wuliwa wo lulama a ku fana na Abrahama. A cikombiso cakwe ci khanyisa lisima la kuva ni kukholwa ku kombisiwako hi mitiro.

14. Hikuyini hi nga wulako lezvaku lezvi Pawule na Jakobe va zvi tsalileko a zvi kanetani?

¹⁴ A vatsali lava va vambiri va Bhibhiliya, Pawule na Jakobe, va no tlhamusela a mhaka leyi ya kukholwa ni mitiro hi tindlela timbiri to hambana. Pawule i wa byela maKristu ya vaJudha lezvaku va wa nga ta kuma kutsakelwa hi Jehovha hi ku maha mitiro leyi yi wuliwako hi Nayo wa Mosi ntsena. Jakobe i wa khanyisa a cilaveko ca ku a maKristu wontlhe ma kombisa kukholwa kabye hi ku va mahela mitiro ya yinene a van’wani.

15. Hi tihi tindlela to kari hi nga kombisako hi tona kukholwa ka hina hi mitiro? (Wona ni mifota.)

¹⁵ Jehovha a nga wuli lezvaku loku hi lava ku wuliwa vo lulama hi fanele ku maha zvalezvi Abrahama a nga zvi maha. Hi lisine, ku na ni tindlela to tala hi nga kombisako hi tona a kukholwa ka hina hi mitiro. Hi nga hoyozela lava va nga vaswa lomu bandleni, ku vhuna vamakabye lava va nga ni cilaveko, ni ku ma mahela zva zvi nene a maxaka ya hina, ku nga zvilo lezvi Nungungulu a zvi tsakelako ni ku zvi katekisa. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Joh. 3:18) A yin’we ya tindlela ta lisima hi nga kombako ha yona lezvaku hi na ni kukholwa ku chumayela hi kuhiseka a mahungu ya manene ka van’wani. (1 Tim. 4:16) Hontlheni hi nga komba hi mitiro lezvaku ha kholwa ku a zvitsumbiso zva Jehovha zvi ta tatiseka niku a tindlela takwe ti nene nguvhu. Niku loku hi maha lezvo, hi ta tiyiseka lezvaku Nungungulu i ta hi wona kota volulama niku i ta hi vitana ku hi vanghana vakwe.

A KU VEKA KUPIMA KA KUTSUMBA KA HINA ZVA TIYISA KUKHOLWA

16. Kutsumba muni loku Abrahama a nga hi nako niku i wa kholwa yini?

¹⁶ Va Le Roma cipimo 4 i tlhamusela a nchumu wun’wani hi nga wu gondzako ka Abrahama: a lisima la kutsumba. Jehovha i tsumbisile lezvaku hi kota ya Abrahama a “matiko manyingi” ma wa ta katekisiwa. Hi nga alakanyela a kutsumba ko tsakisa loku Abrahama a nga hi nako! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Hambulezvo, hambu ka cikhati leci Abrahama a nga hi ni 100 wa malembe Sara na a hi ni 90, va wa simama va nga hi na n’wana. Hi mawonela ya vanhu, zvi wa ku khwatsi a zvi koteki a ku Abrahama na Sara vava ni n’wana. Leco ci wa hi ciringo ca hombe ka Abrahama. Kanilezvi “i no kholwa na a tsumba lezvaku i tava papayi wa tixaka to tala”. (Rom. 4:18, 19) Hi magumo, a kutsumba loku Abrahama a nga hi nako ku no tatiseka. I nova papayi wa Isaka, a n’wana loyi a nga mu rindzela hi cikhati co leha. — Rom. 4:20-22.

17. Hi zvi tivisa kuyini lezvaku hi nga wuliwa volulama hi tlhela hi vitaniwa vanghana va Nungungulu?

¹⁷ Nungungulu a nga hi tsakela hi tlhela hi wuliwa volulama ni ku vitaniwa vanghana vakwe a ku fana na Abrahama. Lezvo hi lezvi Pawule a zvi khanyisileko a cikhati a nga tsala ku: “A magezu lawa yaku: ‘I no woniwa kota munhu wo lulama’, ma wa nga tsalelwi [Abrahama] yece kanilezvi ma wa tsalelwa na hinawu hi to wuliwa vo lulama hi lezvi hi kholwako ka Nungungulu loyi a vhuxileko Jesu”. (Rom. 4:23, 24) A ku fana na Abrahama, hi fanele kuva ni kukholwa, ni mitiro ni kutsumba. Pawule i simamile a wulawula hi kutsumba ka hina ka Va Le Roma cipimo 5, loku hi to wulawula hi kona ka ndzima yi landzelako.