Swivutiso Swa Valerhi

A vharanda la tempele ya Solomoni a li lehe ku fikela kwini?

A vharanda leli a li li kona ka tempele ya Solomoni a li tirhisiwa tanihi ndlela ya ku nghena hi ka yona leswaku u ya fika ka Ndhawu ya Ku Kwetsima. Bibele la Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani leli a li tirhisiwa na ku nge se humesiwa la 2023, li vula leswi: “A vharanda leli a li li phambheni ka yindlo a li lehe 8,9 wa mametru, ku fana ni ku yanama ka tempele, li tlhela li tlakuka 53 wa mametru.” (2 Tik. 3:4) Bibele lin’wani la swi seketela leswo loko li vula swaku a li lehe 53 wa mametru.

Kambe a Bibele la Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani la 2023 li vula swaku a vharanda la tempele ya Solomoni a li ni 8,9 wa mametru.a Leswo swi txintxa leswi a swi li kona ka Bibele ka malembe ma nga hundza. Hi mhaka muni ku ve ni ku txintxa koloko?

Buku ya 1 Tihosi 6:3 a yi vulavuli hi ku leha ka vharanda la tempele. A ka ndzimana leyi Yeremiya o vula swaku lomu matlhelweni ka vharanda a ku gama kwini hi ku yanama, kambe a nga vulavuli hi ku leha ka lona. Se ka tindzimana leti ti landzelaka, a vulavula hi swin’wani leswi a swi li kona ka tempele, swa ku fana ni baziya, 10 wa swikarinyani ni mapilari mambirhi lawa a ma kumeka phambheni ka vharanda. (1 Tih. 7:15-37) Se loko swi ku hikakunene a vharanda a li lehile li za li fika kolomuyani ka 50 wa mametru, swi nga yendleka a ku ta va nchumu lexi Yeremiya a a ta va a vulavule hi xona. Naswona hi ku famba ka malembe, vanhu lava nga djondza swilo swa ku fambisana ni mhaka leyi, va vule swaku a vharanda la tempele ya Solomoni a li nga lehanga hintamu.

A vakambisisi a va kholwi swaku a vharanda la tempele ya Solomoni a li ni kolomuyani ka 50 metru. Hi ku ya hi vona loko a lo va ni mametru lawa a li nga ta tiya. Phela aminkameni ya khale a tiyindlo ta ku leha hintamu swinene leti a ti yendliwa hi maribye kumbe matijolu, a ti fanele ti va ni fundação lalikulu hintamu swinene. Se loko li ya li khwela hi kona a li ya li lala, kambe a tempele ya Solomoni a yi hambanile. A vakambisisi va tlhamusela swaku a muru wa tempele a wu yaname 2,7 wa mametru. Naswona Theodor Busink lweyi a wu tivaka kahle ntirho wa ku yaka, a li: “Loko hi txuvuka ku yanama ka muru wa tempele swa tikomba swaku a vharanda a li nga ta gwenta ku leha lokuyani.”

Swi nga yendleka lweyi a nga kopiyara a buku la 2 Tikronika 3:4 a phazame nchumu. Hambileswi ku nga ni mabuku man’wani ya khale lawa ka ndzimana leyi ma vulaka swaku 53 metru, a mabuku man’wani ya ku tshembeka ya ku fana ni Códice Alexandrino do quinto século ni Códice Ambrosiano do sexto século, ma vula swaku “8,9 metru.” Xin’wani, swi nga yendleka lweyi a nga kopiyara ndzimana leyi, a phazamisiwe hi Xiheberu ka rito leli li nga tirhisiwa ku vula swaku “8,9” ni leli li nga tirhisiwa ku vula swaku “metru” hikusa marito lawa ni matsalelo ya kona ma fananyana. Se swi nga yendleka nkama a nga tsala marito lawa a twisise leswaku ku lava ku vuliwa swaku 53 metru.

I swinene ku lwela ku tiva swaku a vharanda la tempele ya Solomoni a li ni mametru mangaki. Kambe a hi fanelanga hi karhateka hintamu hi leswo hikusa a xa lisima hintamu a hi ku leha ka vharanda la tempele ya Solomoni, kambe hi leswi tempele liyani a yi nyimela swona. A yi nyimela tempele ya ku fanekisela leyi nga kona namuntlha leyi hi gandzelaka Yehovha ka yona. Phela ha tsaka hi ku va Yehovha a hi rhambile swaku hi ta mu tirhela ka yona! — Heb. 9:11-14; Nhl. 3:12; 7:9-17.