¿Ambe uaa úni taati ma paraka seguiriuaka sési pájperani imeeri uájpa jingoni?

“TAATI, ¿nénari niáraski míteni xáni uánikua ambe?” ¿Ménisïksini niáraski chaari sapi ísku pakatani indeni kurhamarhikuani jingoni? Enga inde ambe úkuarhipka, jamberijtsï kánikua sési p’ikuarherapti taati máeni. Joperu enga chaari sapi úka sánderu ambe ka úni imani ambe enga chá arhipka, chájtsï kánikua sánderu sési p’ikuarheraspka (Proverbios 23:15, 24).a

Ka iásï, ¿májkuenksïni exesïni chaari sapi eska jiáni enga sapichuepka? ¿Ojtsï ísï jánhaskasïni eska nóteru ísï pʼikuarherasïngia? ¿Ambejtsï uaa úni paraka chaari pájperakua no kʼamakurhiaka enga ima sánderu kʼépani jakaia? Orheta ju je exeni máru ójkutakuechani enga taati ma úpiringa jatsiani.

Tanimu ójkutakuecha enga méntkisï jarhajka

1. NO XÁNI TIEMPU JATSINI. Uánikua paisiicha jimbo taatiichaksï jatsisti para ánchikuarhini paraksï kʼumanchikuani kéndaani. Sáno méntkisï imeecheri ánchikuarhita uérakuesïndi, ísï jimbo nóksï xáni kánikua tiempu jatsisïndi paraksï imeeri sapiicha jingoni jarhani. Pori ejemplu, inbestigasioni enga iásï nótki ióni únhaka, Francia anapu taatiichaksï imeeri uájpeecha jingoni jarhasïndi komu dose minutisï mándani pauani.

ERATSE JE ARINI AMBE: ¿Na xáni tiempujtsï jarhasïndi chaari sapi jingoni? ¿Andijtsïsï no karajki tsimani semanisï na xáni tiempujtsï jarhasïni mándani pauani chaari sapi jingoni? Ambe engajtsï exeaka jamberiksïni ísku pakataati.

2. NO JATSINI AMBAKITI EJEMPLU MA. Máru tatakeechaksï no xáni jarhaspti imeeri taati jémbeecha jingoni. Jean-Marie, enga Francia irekaka, uandasïndi: “No xáni sési jásï pájperakua ma jatsispka juchiiti taatini jingoni”. ¿Ambe úkuski inde ambe? Ima mismu mókuntasïndi: “Undanhiatechandi juáchiasti engani no méni eranhaskapka eskani jatsiapiringa. Pori ejemplu, kánikua úkua jukanchasïndi uandontskuarheni juchiiti sapiicha jingoni”. Máteru tatakeechaksï sánderu jarhasïreendi imeecheri taati jémbeecha jingoni, joperuksï no ambakiti pájperakua ma jatsispti imeecha jingoni. Philippe, enga 43 uéxurhini jatiriijka, uandasïndi: “Juchiiti taati kánikua úkua jukanchasïreendi xénchperakua xarhatacheni. Ísï jimbo, ji kánikua jánguarhintasïnga parani kánikua uékpitiini juchiiti sapi jingoni”.

ERATSE JE ARINI AMBE: ¿Eratsesïntsï eska pájperakua enga chá jatsika chaari taatini jingoni xarharaxaka eskajtsï na kámajka chaari sapini? ¿Májkuentsï úsïni sési jásï ambe o no sési jásï ambe eska na úpka chaari taati? ¿Nénajtsï ísï úski?

3. AMBE ENGA SÁNDERU ÚNHAJKA KA ENGA NO ÍSÏIKA. Máru lugaricharhu uandanhasïndi eska sapiichani kʼuiriperaani no taatiiri ánchikuarhiteska. Luca, enga kʼuiriperanhaka paisi jini Europa occidentalirhu ma, uandasïndi: “Kʼuiripu eratsesïreendi eska sapiichani kʼuiriperani nanakecherispka”. Máteru lugaricharhu, taatiiri ánchikuarhita jindeesti uinhamu xukaani uájpeechani. George, enga paisirhu africano ma tʼarhexeka, uandasïndi: “Juchiiti kulturarhu, taatiichaksï no chʼanasïndi imeeri sapiicha jingoni jimbokaksï chésïnga eskaksï nóteru janhanharhiauakia. Jimbosïni úkua jukanchajka chʼanani juchiiti sapi jingoni”.

ERATSE JE ARINI AMBE: ¿Ambeksï erokuarhisïni taatiiri jima enga chá irekaka? ¿Jorhentpesïntsï eska sapiichani tʼarhexerani nanakecherhiska? ¿Arhijpisïntsï eska ma jatsiska para xénchperakua xarhatakuani sapiichani, o inde ambe no sési exenhasïni?

Engajtsï chá taati máeka engajtsï ini ambe o sánderu ambe nitamakuarhinchani jaka, ¿ambeksïni jarhuataa orhepani uérani? Exe je arini arhistakuechani.

Ueena je enga útasï sapichueuaka

Tatakeechaksï andajpenusïndi uékaparini ísïini eska imeeri taatiicha. Ísï jimbo, sési úra je indeni ambe iásï enga útasï sapichueka. ¿Nénajtsï uaa ísï úni? ¿Ka nanijtsï pʼiua tiempu para imani jingoni jarhani?

Méntkisï engajtsï uaaka pʼímarhi je para chánksïni jingoni úni ambe engajtsï úkua jatsika. Pori ejemplu, íntsku je kʼarhatatarakua sapichu ma ka arhi je eskaksïni jarhuataaka. Exeakajtsï eska ima kánikua tsípikua jingoni ánchikuarhiaka imeeri eroe ka sánderu ambakiti ejempluni jingoni imeeri taati. Jamberijtsï sánderu ióndaaka kʼamarani chaari ánchikuarhitani, joperujtsï sánderu sési pájperaaka chaari sapi jingoni ka jorhendaakajtsï sési ánchikuarhini. Ióntki, Biblia arhiaspti taatiichani eskaksï májku kʼéri ánchikuarhipiringa imeeri sapiicha jingoni ka jiájkanksï uandontskuarheni ka jorhendaani (Deuteronomio 6:​6-9). Ka inde arhistakua útasï jukaparhasti.

Joperu sánderu eska májku kʼéri ánchikuarhini chaari sapi jingoni, chʼana je imani jingoni. Ambe engajtsï andaaka ísï úparini sánderu jukaparhakuesti eska solu májku kʼéri chʼanani. Inbestigadorichaksï uandasïndi, taatiicha engaksï chʼanajka imeeri sapiicha jingoni jarhuatasïndiksï paraksï sánderu uékani ambe ma úni ka balori jukanksï.

Enga taati ma chʼanajka uájpa jingoni, sánderu jukaparhakua ambe úsïndi. Inbestigadori Michel Fize uandasïndi eska “sapi ma sánderu sési uandontskuarhesïndi taati jémba jingoni chʼanaparini”. Engaksï ísï újka, taati xarhatakusïndi xénchperakua uandakua ka úkuecha jingoni, ka ísï jorhendasïndi májkueni úni. André, enga Alemania irekaka, uandasïndi: “Enga juchiiti tataka sapiipka, someni májku kʼérichi chʼanasïreenga. Ji kamapakusïreenga ka ima ísï jorhenguarhisti xénchperakua xarhatani”.

Uaakajtsï uinhaperani pájperakuani chaari sapi jingoni jiáni engajtsï andaskueraka para kʼuíni. Arhikuanta je uandantskuecha mándani chúrikua ka kurhajcha je engaksïni aianguaka ambe enga sési pʼikuastaka o uandanhiatani ima jurhiatikua. Ísï úparini, ima no úkua jukanchaati uandontskuarheni chánksïni jingoni enga na kʼéakia.

Jirinha je ambe engajtsï tsimarhani tsitijka

Máru tumbiichaksï ísï xarharasïndi eskaksï no jukaparharasïnga enga imeecheri taati jémba jánguarhintajka uandontskuarheni imeecha jingoni. Engajtsï chá ísï exejka eska chaari sapi no uékasïnga mókuantani chaari kurhamarhikuechani, asï eratsi je eska no uékasïnga uandontskuarheni máteru ambeeri. Jamberi uékaati uandontskuarheni engajtsï chá jánguarhiska ménderueni uandontskuarhekuni.

Jacques, enga Francia irekaka, ménichani úkua jukanchasïreendi uandontskuarheni imeeri uájpani jingoni, Jérôme. Joperu no afuersa uandaraspti, sánderu sési mójtakuspti ambe ma ka ueenaspti chʼanani futboli imani jingoni. Jacques miásïndi: “Engachi na kʼamarengia, uitsakuarhuchi uaxakasïreenga mintsikuarhini, ka méntkisïrini aiangusïreendi ambe enga uandanhiateenga. Eratsesïnga eska jimbokachi májku kʼéri jarhasïreenga ima ka ji, ústi eskachi ambakiti pájperakua ma jatsipiringa”.

¿Enga chaari sapi no tsitijka chʼanani deporticheri ambe? André miásïndi na enga sési nitameenga imeeri uájpa jingoni jóskuechani eranchiani: “Petaasïrengachi juchaari uxantsïkuechani ka uérakuachi uaxakasïreenga. Ístu sési jukakuarhitini ka ma tasa té jingoni juchaari jájkirhu, chúrikuachi jini erancheni jarhasïreenga. Uandontskuarhesïreengachi juchaari Kueraajpiriri jóskuecheri, ambe engajtsïni uandanhiateenga... sáno iámu ambeeri uandontskuarhesïreengachi” (Isaías 40:​25, 26).

Peru ¿engajtsï chá no májkueni jásï ambe tsitijka eska chaari uájpa? Jiájkani jamberijtsï jatsiaka para no úni imani ambe enga chá tsitijka (Filipusʌ 2:4). Ian, enga Sudáfrica irekaka, aiangusïndijtsïni: “Ji sánderuni tsitisïreenga deporticheri ambe ka eska juchiiti tataka Vaughan. Ima sánderu tsitisïndi abionicheri ambe ka komputadorecheri, ísï jimbo jíjtuni jánguarhintaspka parani indeni ambe tsitini. Pásïreenga abionichani exeani ka komputadorarhuchi chʼanasïreenga abionichani kátatani. Jánhaskasïnga eska jimboka tsimarhanchi chʼanasïreenga, Vaughan sánderu sési uandontskuarhisïreendi jíndeni jingoni”.

Uinhaperanta je na enga ima exekuarhijka

“¡Exe, taati, exe!” ¿Ménisïksïni ísï arhiski chaari sapi parakajtsï exepiringa ambe enga ima úni japka? Iásï enga ima tumbiikia, jamberiksïni nóteru kurhamarhiatia sini sési jarhaski ambe enga ima úni jaka, joperu jukaparhakuesti paraka uaaka niárani ambakiti kʼuiripu máeni.

Exe je ambe enga Jeoba úka imeeri uájpa ma jingoni. Enga Jesúsi ueenapka imeeri ánchikuarhitani ixú Echerirhu, Tata Diosï xarhatakuspti imeeri xénchperakuani arini uandakuecha jingoni: “I jindeesti juchiiti Uátsï engani ji xáni uékajka ka engani jimbo xáni tsípikuarhijka” (Mateu 3:17; 5:48). Ísïisti, chájtsï jatsiska para jurhimberantani ka jorhendani chaari sapini (Efesu 6:4). Ístu, ¿jánguarhintasïntsï para jirinhantani ambe ma enga úka ka uandani parajtsï felisitarini?

Máru tatakeechaksï úkua jukanchasïndi uandani eska nema sési úxaka ka eska xénchasïnga, jamberi jimbokaksï imeeri taatiicha imani ambejku exeni jarhasïreenga engaksï no sési ueenga ka no engaksï sési ueenga. Engajtsï indeni ambe nitamanchani jaka, jamberijtsï jatsiaka parajtsï jánguarhintani para sési pʼikuastantani chaari uájpani. ¿Nénajtsï uaa ísï úni? Luca, enga uandakia, kʼumanchikuarhu anapu ánchikuarhitani úsïndi Manuelini jingoni, enga 15 uéxurhini jatiriikia. Luca uandasïndi: “Ménichani arhisïnga Manuelini eska ueenaakia ánchikuarhini ka eskarini uandajpaaka enga uétarhinchaaka jarhuajperata. Sáno méntkisï jandiajku úsïndi ambe ma. Inde ambe enga újka, kánikua sési pʼikuastantasïndi. Enga ambe ma sési újka, felisitarisïnga. Ka enga no uérajka na enga ima uékeenga, arhisïnga eskani jukaparharasïnga enga jánguarhintajka”.

Ístujtsï jarhuataaka sánderu sési pʼikuarherantani chaari uájpani engajtsï jarhuataska andanguani metechani. Peru ¿ambe úpirini enga ima sánderu ióndaska andanguani engajtsï chá eratsetini japka? ¿Ka enga imeeri metecha nájkirukaksï no ikichakueni járhaka nóksï imee enga chá tsitipiringa para ima? Enga ísïika, jamberijtsï jatsiaka para mójtakuni ambe engajtsï erokuarhini japka. Jacques, enga uandakia, uandasïndi: “Jánguarhintasïnga jarhuatani juchiiti uájpani metechani andanguani. Peru ístuni jánguarhintasïnga eskaksï jindeuaka imeeri meteecha, ka no juchiiticha. Jatsiska para miántani eska imasï jatsika para andanguani imeeri metechani jiáni enga ima uaaka”. Chájtsï uaaka jarhuatani chaari uájpani andanguni ambe enga uékajka engajtsï kurhajchaska ka felisitarini jiáni enga ambe ma sési uaaka ka uinhaperantantsï enga ambe ma no sési uéraaka.

Jatsiskajtsï para erokuarhini, ménisï úkua jukaati sési pájperani chaari sapi jingoni. Peru tátsekua, jamberi uékaati chánksïni jingoni jarhani. Jimboka, ¿né no uékasïni imani jingoni jarhani enga jarhuataka orhepani uérani?

[Nota]