SEMANA 13
PIREKUA 4 ”Jeoba ísïsti komu Karichi Eranguti ma”
Tata Diosï Jeobaeri jájki kánikua uinhapisti
“¿Andi Tata Diosï Jeobaeri jájki no uinhapiski?” (NÚM. 11:23).
AMBE ENGACHI JORHENGUARHIAKA
Ambe engachi exeaka, jarhuataatijtsïni sánderu mintsikani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuaka ambe engachi uétarhinchaaka para nitamakuarhini.
1. Jiáni engaksï israeliteecha Ejiptu uéakuntapka, ¿néna xarhataspi Moisési eska mintsikasïreenga Tata Diosï Jeobani?
KARAKATARHU para ebreu uandariicha uánikua kʼuiripuechani uandaasïndi engaksï mintsikapka Tata Diosï Jeobani. Pori ejemplu Moisésini, imajtsïni exerasti na enga xáni mintsikeenga Tata Diosï Jeobani (Ebr. 3:2-5; 11:23-25). Ka xarhataspti eska meru kánikua mintsikasïreenga, jimboka úspka petaatantani israeliteechani Ejiptu uératini. No sáni chérhispti faraónini ni imeeri sondaduechani. Ka iámu mintsika jingoni mintsikaspti Tata Diosï Jeobani ka jarhuataspti iretani paraka mari Charhapitirhisï nitamapiringa ka tátsekua desierturhisï (Ebr. 11:27-29). Ka nájkirukaksï uánikua israeliteecha nóteru xáni mintsikeengia eska Tata Diosï Jeoba kuidariuapiringa, Moisési méntkisï mintsikaspti imani. Ka sési úspti, jimboka Tata Diosï Jeoba íntsaaspti israeliteechani tʼirekua ka itsï parakaksï imeecha no uarhipiringa desierturhisï (Éx. 15:22-25; Sal. 78:23-25).a
2. ¿Andisï Tata Diosï Jeoba indeni ambe kurhamarhipi Moisésini ambe enga Números 11:21-23 jimbo uandajka?
2 Sáno ma uéxurhini tátsekua enga Tata Diosï Jeoba na petaatantapkia israeliteechani Ejiptu uératini, Tata Diosï uandaspti eska kʼuiripeta jingoni tʼirerapiringa. Nájkiruka Moisési kánikua mintsikeenga, no xáni jakajkuspti indeni ambe, jimboka no úsïreenga eranhaskani ambe úpirindi Tata Diosï Jeoba para xáni uánikua kʼuiripuechani íntskuni kʼuiripeta desierturhu, jimbosï Tata Diosï kurhamarhipti: “¿Andi Tata Diosï Jeobaeri jájki no uinhapiski?” (arhinta je Números 11:21-23). Enga ixú uandajka “Tata Diosï Jeobaeri jájki” Tata Diosïiri espiritunisï arhikuekajti enga úrajka para úni ambe ma. Ísïispti enajki Tata Diosï Jeoba arhipi Moisésini: ‘¿Andi tʼu exesïni eskani ji no uaaka úni ambe engani uandajka?’.
3. ¿Andisï uétarhijki eskachi exeaka ambe engaksï nitamakuarhipka Moisési ka israeliteecha?
3 Juchajtuchi ménisï kurhamarhikuarhika sintsïni Tata Diosï Jeoba íntskua iámu ambe parachi nitamakuarhini jucha ka juchaari familia. Ísï jimbo, ju je exeni Moisésiiri ambe ka israeliteecheeri ambe engaksï nóteru xáni mintsikeengia eska Tata Diosï Jeoba úpiringa kuidariuani. Ístuchi exeauaka máru Bibliarhu anapu tekstuechani engajtsïni jarhuataaka sánderu mintsikani eska Tata Diosï Jeobaeri jájki meru uinhapiska.
AMBEJTSÏNI JORHENDASÏNI MOISÉSI KA ISRAELITEECHA
4. ¿Andisïksï israeliteecha ueenapi eratseni eska Tata Diosï Jeoba no úpiringa kuidariuani?
4 Ju je exeni andiksïsï israeliteecha nóteru xáni mintsikeenia eska Tata Diosï Jeoba úpiringa kuidariuani. Ireta Israeli ka ima kʼuiripuecha engaksï no israeliteepka uéakuntasptiksï Ejiptu ka iónksï sáni jámaspti desierturhisï paraksï úni niárani imani Echerirhu engaksï Aiaminhapka (Éx. 12:38; Deut. 8:15). Ístu imeecha engaksï no israeliteepka kuatantasptiksïa maná jingoni tʼireni ka ueenasptiksï no sési ambe uandani ka uánikua israeliteechajtuksï májkueni úspti (Núm. 11:4-6). Imeechaksï kánikua jirinhantasïreendi ambe engaksï Ejiptu arheenga, ka indeni ambe jimbo, Moisési ísï pʼikuarheraspti enajki ima íntsaapirini kʼuiripeta paraksï tʼireni (Núm. 11:13, 14).
5, 6. Imeecha engaksï no israeliteepka, ¿nénaksï no sési úkuaspi israeliteechani ka ambechi jorhenguarhisïni indeeri ambe?
5 Imeecha engaksï no israeliteepka ueenasptiksï nóteru agradeseriinia imani ambe engaksï jatsipka ka pájtamaasptiksï israeliteechani. Ka juchajtuchi úpiringa májkueni úkuarhinchani jimbokachi ini parhakpinirhu jarhaska engaksï kʼuiripuecha no ma ambe agradeseriijka, ka inde ambe úpirindi úni eskachi nóteru xáni sési pʼikuarheraakia imani ambe jingoni engajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskujka. Ka jamberichi úndani jirinhantani imani ambe engachi ióntki jatsipka o ueenani enbidiariuani máteruechani. Joperu exe je, uaakachi sánderu tsípikua jingoni irekani engachi jorhenguarhiska sési pʼikuarherani imani ambe jingoni engachi jatsikuarheka.
6 Israeliteechaksï no jatsispti para mirikurhini ambe enga xáni aiakuapka Tata Diosï. Ima arhiaspti eska ambakiti ambe íntsaapiringa jiáni engaksï na niárapiringa imani Echerirhu engaksï Aiaminhapka, joperu no jiáni engaksï desierturhisï jámani japiringa. Inde ambejtsïni jarhuatasïndi exeni eskachi no jatsiska para sánderu eratseni jarhani ambe enga ini parhakpinirhu jaka, sánderu sési, uétarhisïndi eratsentani iámindu imani ambe engajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuaka jimbanhi parhakpinirhu. Ístuchi uaaka eratseantani imani tekstuechani engajtsïni jarhuataaka sánderu mintsikani Tata Diosï Jeobani.
7. ¿Andichisï uaa seguru jarhani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba méntkisï jarhuataaka?
7 Jamberichi kurhamarhikuarhijka andisï Tata Diosï Jeoba arhipi Moisésini: “¿Andi Tata Diosï Jeobaeri jájki no uinhapiski?”. Jamberi Tata Diosï uékeendi kurhangutarani Moisésini eska imeeri uinhapikua no méni kʼamakurhisïnga ka ístu eska úsïnga nani uéjkisï niárani na uéjki xáni iauani. Ísï jimbo, nájkirukaksï israeliteecha desierturhisï jámani japka, Tata Diosï Jeoba úpirindi kánikua kʼuiripeta íntsaani. Jimboka Tata Diosï uiuinhaxurhaska, ima xarhataspti eska úpiringa jarhuatani imeeri iretani iámindu ambe jimbo (Éx. 6:6). Ísï jimbo, jiáni engachi tsʼéjkukua ma jatsiaka, uaakachi meru seguru jarhani eskajtsïni Tata Diosï Jeobaeri jájki uaaka jarhuatani nani uéjkichi jarhani (Sal. 138:6, 7).
8. ¿Ambechi uaa úni parachi no májkueni jámani eskaksï uánikua israeliteecha? (Ístu exe je imajenini).
8 Tata Diosï Jeoba ísï úspti eska na aiakuapka ka íntsaapti méntku xáni uánikua kodornisiichani. Joperu israeliteechaksï no jamberi diosmaiamukua íntskuntaspti indeni milagru jimbo. Jimbokaksï meru xáni anhenchaxapka kʼuiripeta, ma jurhiatikua ka terujkanksï chúskutaspti tánaantani kodornisiichani. Ísï jimbo, Tata Diosï Jeoba kánikua ikiaspti ka kastigariuaspti imani kʼuiripuechani engaksï xáni pendienti pákuarhienga (Núm. 11:31-34). ¿Ambechi jorhenguarhisïni? Eskachi jatsiska para jingontku jámani parachi no sánderu ka sánderu uékani ambe ma. Ísï jimbo, na uéjkichi jatsikuarheriini o pobriini, jatsiskachi para jánguarhintani sánderu sési pájperani Tata Diosï Jeobani jingoni ka Jesúsi jingoni ka ísïchi kánerakuarhini jarhani “jatsikuarhekua ambe jini auandarhu” (Mat. 6:19, 20; Luk. 16:9). Ka engachi ísï úska uaakachi seguru jarhani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuaka ambe engachi uétarhinchaaka.
¿Ambeksï úspi desierturhu uánikua israeliteecha? ¿Ka ambejtsïni jorhendasïni juchantsïni? (Exe je párrafu 8).
9. ¿Ambeerichi uaa seguru jarhani?
9 Ini jurhiatikuecha jimbo, Tata Diosï Jeobajtsïni seguirixati jarhuatani. Joperu inde ambe no arhikuekasïndi eskachi méntkisï jatsiaka sentabu o eskachi no méni kueratanchaaka tʼirekua ambe.b Joperuchi uaaka seguru jarhani eskajtsïni Tata Diosï no méni jurajkuaka. Imajtsïni íntskuati uinhapikua parachi úni tekaantani náki uéjki uandanhiatani engachi jatsiaka. Ísï jimbo, ju je exeni nani ka nanichi uaa xarhatani eskachi mintsikasïnga eskajtsïni ima kuidariuaka. Pori ejemplu, jiáni engachi úkua jukanchani jauaka sentabu jimbo ka engachi uékaaka patsakuarhini sáni sentabu parachi jiáni úrani engachi jatiriuakia.
ENGACHI NO JATSIAKA SENTABU
10. ¿Ambe ka ambechi úpirini nitamakuarhini?
10 Jamberi sánhani arhiati sánderu úkua jukani sentabu jatsini jimboka nóteru ióni kuerataxakaia para i parhakpini kʼamajkunhani. Politika ambe jimbo, guerrecha, desastre naturali o máteru pandemiecha jimbo, jamberichi uaaka tsïtani juchaari ánchikuarhitani, jatsikuarhekua ambe o kʼumanchikuani. Ísï jimbo, jamberichi jatsiaka para máteru ánchikuarhita jirinhani jima engachi irekani jauaka. Ístu, úpiringachi eratseni máteru naniisï nirani mótsini juchaari familia jingoni parachi úni jatsini ambe engachi uétarhinchani jauaka. ¿Ambejtsïni jarhuataa ambakiti ambe erakuni úni ka xarhatani eskachi mintsikasïnga eska Tata Diosï Jeoba uinhapitiiska?
11. ¿Ambejtsïni jarhuataa orhepani uerani engachi úkua jukanchani jauaka sentabu ambe jimbo? (Lukasï 12:29-31).
11 Ju je aianguni Tata Diosï Jeobani ambe engajtsïni uandanhiatani jaka, inde ambejtsïni kánikua jarhuataati (Prov. 16:3). Ju je arhini eskajtsïni jánhastaaka parachi ambakiti ambe erakuni úni ka parachi no ‘xáni uandanhiani’ (arhinta je Lukasï 12:29-31). Ju je kurhakuni eskajtsïni jarhuataaka sési pʼikuarherani imani ambe jingoni engachi jatsikuarheka (1 Tim. 6:7, 8). Ístu, ju je arhiantani publikasioniichani engaksï uandajka ambe úni jiáni enga úkua jukajka sentabu ambe jatsini. Uánikua erachiichani jarhuataastia bideuecha ka artikuluecha engaksï jw.org jimbo jaka.
12. ¿Náki kurhamarhikuechaksï jarhuataa kristianuni ma para imani ambe úni enga jarhuataaka imeeri familiani?
12 Máru erachiichaksï iauanisï nirasïndi ánchikuarhini ka jurajkuasïndiksï familiechani. Joperu tátsekuaksï uánikuecha kuenta íntskukuarhesïndi eskaksï no sési úspka. Ante de jiókuarhini ánchikuarhita ma, no solu uétarhisïndi exeni náchi xáni andaa, sino ístu jarhuataa familiani seguiriini sési marhuakuni Tata Diosïni (Luk. 14:28). Kurhamarhikuarhi je: “¿Inde ambe jarhuataa juchiiti uarhiitini o acheetini? ¿Ji uaa nirani tánguarhikuecharhu, aianhpini ka erachiichani jingoni jarhani?”. Ka engajtsï kaajka sapiichani, ístu sési japirindi eskaksï kurhamarhikuarhipiringa: “¿Néna uaa arhistakuani ka jorhendaani sapiichani ‘ísï eska Tata Diosï Jeoba na uéjka’ ka jini no imeecha jingoni jarhani?” (Éfes. 6:4). Engachi exeni jámaaka ambe úni, ju je jánguarhintani ísï úni eska Tata Diosï Jeoba na eratsejka ka no ambe engajtsïni arhiaka familiariicha o amiguecha engaksï no újka ambe enga Biblia uandajka.c Pori ejemplu, Tony enga Asia oesteisï irekaka, uánikua xanhari arhinhaspti para jiókuarhiani imani ánchikuarhiteechani enga sési maiamunhapiringa. Joperu enga ima na kómarhipkia Tata Diosïni ka uandontskuarheni témba jingoni, no jiókuarhiaspti ka jánguarhintaspti nóteru xáni úrania sentabu imeeri familia jingoni. Tony uandantasïndi: “Kʼéri kóntperata máesti jarhuataani uánikua kʼuiripuechani míteni Tata Diosï Jeobani, ka juchiiti sapiichaksï kánikua tsitisïndi jurhimbikuani. Exeskachia eskajtsïni Tata Diosï Jeoba kuidariuaka engachi orheta peeraska imani ísï eska na uandajka Mateu 6:33”.
ENGAJTSÏ EXENI JÁMAAKA AMBEJTSÏ UAA JIÁNI ENGAJTSÏ JATIRIUAKIA
13. ¿Ambechi uaa úni iásï parachi jatsini ambe engachi uétarhinchaaka sánderu orhepani?
13 Ístuchi uaaka xarhatani na engachi xáni mintsikajka Tata Diosï Jeobaeri jájkini engachi exeni jámaaka ambechi uaa jiáni engachi jatiriuakia. Ísïisti, Bibliajtsïni arhisïndi eskachi uinhamu ánchikuarhiaka parachi úni jatsini ambe engachi uétarhinchaaka sánderu orhepatini (Prov. 6:6-11). Ísï jimbo, engachi uaaka ísï úni, sési japirindi eskachi patsakuarhiaka sáni sentabu para sánderu orhepani. Ka nájkirukajtsïni sentabu marhuachejka, nóchi jatsiska para sánderu jánguarhintani indeni ambe uékani jatsini (Ecl. 7:12).
14. ¿Nénajtsïni jarhuatasïni Ebreu 13:5 engachi exeni jámaaka néna nitamakuarhini jiáni engachi jatiriuakia?
14 Jesúsi ejemplu ma úraspti para jorhendaani kʼuiripuechani eska ískueska kánerakuarhini jatsikuarhekua ambe “ka no ma ambe jatsikuarheni Tata Diosïni japarini” (Luk. 12:16-21). Ísïisti, juchachi iáiasï jámaxaka, joperuchi no míteska nénachi jámani jaua pauani (Prov. 23:4, 5; Sant. 4:13-15). Ístu, Jesúsi jorhentpispti eska para imeeri chúxapatiini jatsiska para mítetini jarhani eska ménisï uétarhiaka jurajkuni iámindu jatsikuarhekua ambe (Luk. 14:33). Ka indeni ambeksïsï úpti Judea anapu kristianuecha primeru siglurhu, imeechaksï jurajkuspti imeecheeri jatsikuarhekua ambe ka mintsita jingonksï ísï úspti (Ebr. 10:34). Iásï, uánikua erachiichaksï jatsisïndi para jurajkuni imeecheeri ánchikuarhitani o jatsikuarhekua ambe jimbokaksï no uékasïnga apoiariuani politikuechani (Apok. 13:16, 17). Xarhatasïndiksï eskaksï mintsikasïnga ambe engajtsïni aiachijka Tata Diosï Jeoba: “Jíkeni no méni jurajkuaka ka méntkisï tʼungini jingoni jauaka” (arhinta je Ebreu 13:5). Ísïisti, juchachi jánguarhintasïnga para jatsini ambe engachi uétarhinchaaka jiáni engachi na jatiriuakia, joperu enga ístu mátirku mójtakurhiska ambe ma, ístuchi jatsisïnga para mintsikani Tata Diosï Jeobani.
15. Taatiicha engaksï kristianueka, ¿nénaksï jatsiski para exeani imeecheeri sapiichani? (Ístu exe je imajenini).
15 Máru lugariicha jimbo, taatiichaksï jimbojkusï kaajti uájpeechani nomasi paraksï exeani jarhani ka íntsaani sentabu ambe engaksï na jatiriuakia. Joperu Biblia uandasïndi eskaksï taatiichaksï jatsiska para exeni ambe engaksï uétarhinchajka sapiicha (2 Kor. 12:14). Ka ísïisti, taatiichaksï uétarhinchasïndi eskaksï uájpeecha íntsauaka o jarhuataani sentabu ambe jingoni ka máteru ambe jingoni engaksï na kʼériuakia, ka uánikuechaksï mintsita jingoni jarhuataasïndi taati jémbeechani (1 Tim. 5:4). Joperu ambe enga meru kánikua sési pʼikuastaajka imani taatiichani engaksï kristianueka, jindeesti jarhuataani uájpeechani paraksï sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani, ka no soluksï kaasïndi uájpeechani paraksï tátsekua íntsaani jarhani sentabu ambe taati jémbeechani (3 Juanu 4).
Temungurhiri ma enga kristianueka, Biblia jingoni exesïndi ambe uaa sánderu orhepani. Pori ejemplu, namunksï uájpeechani kaaua. (Exe je párrafu 15).d
16. ¿Nénaksï uaa taatiicha jarhuataani imeecheeri sapiichani paraksï úni ánchikuarhita ma jatsini engaksï na kʼéraakia? (Éfesu 4:28).
16 Taatiicha, engaksï jarhuataani jauaka chaari sapiichani paraksï niárani jatsini ánchikuarhita ma, jánguarhinta je chá ueenani ambakiti ejemplu máeni ka ístu jorhendaa je eskaksï méntkisï jatsiska para mintsikani Tata Diosï Jeobani. Desde sapirhati, jorhendaa je eskaksï jatsiska para uinhamu ánchikuarhini (Prov. 29:21; arhinta je Éfesu 4:28). Engaksï jamberi chaari sapiicha kʼuiripeni jauaka, jarhuataa je paraksï jánguarhintani eskuelarhu. Ístu, jirinhanta je publikasioniicharhu ambe enga uandajka Biblia parajtsï jarhuataani chaari sapiichani exeni sinksï estudiariua karrera ma o nómbe. Taatiicha, chaari ánchikuarhita jindeesti jarhuatani chaari sapiichani parakaksï niáraaka imani ánchikuarhitani jatsini enga no ójkutauaka paraksï uérani aianhpini ka asta jamberiksï prekursoriini.
17. ¿Ambeerichi seguru jarhaski?
17 Tata Diosï Jeobaeri marhuariichachi sési mítetixaka eska ima uékasïnga ka ístu eskajtsïni uaaka íntskuni ambe engachi uétarhinchaaka. Ísïisti, sánderu úkua jukaati mintsikani Tata Diosï Jeobani jimboka axuterku jarhaskia para kʼamajkunhani parhakpini anapu ambe. Joperu ambe uéjki úkuarhini, uaakachi mintsikani Tata Diosï Jeobani eska ima úraaka imeeri uinhapikuani parajtsïni íntskuni ambe engachi uétarhinchaaka. Juchachi seguru jarhaska eska imeeri jájki kánikua uinhapiska ka eskajtsïni méntkisï uaaka jarhuatani nani uéjkichi jarhani.
PIREKUA 150 ¡Jeobakini úati kuájchakuni!
a Exe je partini “Ambe enga kurhanguarhijka ima enga arhintajka” rebistarhu Aianhpiri oktubri de 2023.
b Exe je partini “Ambe enga kurhanguarhijka ima enga arhintajka” rebistarhu Aianhpiri 15 de septiembri de 2014, utusï jimbo.
c Arhinta je artikuluni “Nadie puede servir a dos amos” rebistarhu Aianhpiri 15 de abrili de 2014, utusï jimbo.
d AMBE ENGAKSÏ XARHATAJKA IMAJENIICHA: Temungurhiri ma enga kristianueka uandontskuarhexati imeeri uájpa jingoni ka indenkuksïsï kámajti. Uájpa, jarhuajpexati Kʼumanchikua Reinueri ma úni imeeri uámba jingoni.