Колибри кошының теле

Әгәр нәзек трубканы суга төшерсәң, бу су трубка буйлап өскә күтәрелә. Элек галимнәр колибри кошы да чәчәктән нектарны теле белән шушы принцип буенча ала дип уйлаган. Әмма соңрак үткәрелгән тикшерүләр колибри кошының чәчәктән нектарны күпкә катлаулырак ысул белән алганын күрсәткән.

Игътибар итегез. Колибри телен нектарга тыкканда, тел очы ике нечкә «ботакка» аерыла. Алар бөтерелгән керфекләрдән тора һәм улакны хәтерләтә (галимнәр бу керфекләрне «ламелла» дип атый). Нектарга кергәндә, «улаклар», ачылып, нектарны «чумырып ала», ә тел нектардан чыкканда, бу «улаклар» кире ябыла. Шулай итеп тел нектарны колибриның томшыгына алып кереп китә.

Колибри кошының теле ничек эшләвен өйрәнгән галимнәр Алехандро Рико-Геварра, Фан Тайси һәм Маргарет Рубега әйтүенчә, бу процесс секундның уннан бер өлешеннән дә тизрәк үтә. Аларның сүзләре буенча, «нектар эчкәндә, колибри кошының тел очы шулай ук төрле якка да хәрәкәт итә ала».

Шунысы да кызыклы: колибриның тел очындагы бар бу хәрәкәтләр физик кануннар буенча үзеннән-үзе барганга, бу кош чәчәктән нектар алу өчен үз энергиясен бөтенләй сарыф итми.

Галимнәр колибри теленең эшләү принцибын медицинада, роботлар ясауда һәм башка өлкәләрдә кулланырга уйлый. Алар, бу кошның эффектив рәвештә нектарны эләктереп алу ысулын кулланып, түгелгән сыеклыкларны җыю җайланмаларын уйлап чыгарырга ниятли. Андый җайланмалар, мәсәлән, түгелгән нефтьне җыюда ярдәм итә алыр иде.

Сез ничек уйлыйсыз? Колибри кошының тел үзенчәлекләре эволюция нәтиҗәсендә барлыкка килгәнме? Яисә бу Аллаһының иҗади эше нәтиҗәсеме?