Тавыш көче

ДОКЛАДЧЫ ишетелер-ишетелмәс кенә сөйләсә, тыңлаучыларның кайберләрен йокы басар, ә вәгазьләгәндә шулай сөйләсәк, кеше безне инде тыңламый башлар. Очрашуларда да комментарийлар тиешле тавыш белән бирелмәсә, башкалар файда алмас (Евр. 10:24, 25). Ә докладчы кирәкмәгәндә тавышын көчәйтеп сөйләсә, башкаларны уңайсыз хәлгә калдырыр һәм аны тыңлау күңелсез булыр (Гыйб. сүз. 27:14).

Тыңлаучыларыңны исәпкә ал. Син кемгә сөйлисең? Бер кешегәме? Яки берәр гаиләгәме? Ә, бәлки, син вәгазьгә җыенучы кардәшләрнең кечкенә төркеменә сөйлисеңдер я җыелыш алдында яки конгресста чыгыш ясыйсыңдыр. Әйе, бер очракта тавышыңның көче бер төрле булса, икенче очракта башка төрле булыр.

Борынгы заманда Аллаһының хезмәтчеләренә еш кына күп кеше алдында сөйләргә туры килгән. Сөләйман көннәрендә Иерусалимдагы гыйбадәтханә Аллаһыга багышланганда, тавыш көчәйтү аппаратурасы әле булмаган. Шуңа күрә Сөләйман басмага күтәрелеп халыкны «каты тавыш белән» фатихалаган (3 Пат. 8:55; 2 Елъ. 6:13). Ә б. э. 33 нче елының Илленче көн бәйрәмендә башка бер очрак булган. Иерусалимдагы мәсихчеләрнең кечкенә төркеменә изге рух иңгәннән соң, алар янына күп кенә кеше җыелган. Шунда Петер, торып баскан да, «көчле тавыш белән сөйли» башлаган (Рәс. 2:14). Акыллы эш итеп, Петер яхшы шаһитлек биргән.

Тавышның көче тиешлеме икәнен ничек билгеләргә? Моны тыңлаучыларыңа карап белеп була. Әгәр берәр кемгә сине ишетү авыр икән, димәк, тавышны көчәйтергә кирәк.

Сине күпме генә кеше тыңламасын, кемгә сөйләгәнеңне исәпкә ал. Бәлки, алар арасында начар ишетүче кеше бардыр. Ул чакта тавышны көчәйтергә туры килер. Ләкин шуны истә тот: кайвакыт олы яшьтәге кешеләргә әйтелгәнне аңлар өчен күбрәк вакыт кирәк, шуңа күрә аларга кычкырып сөйли башласаң, бу аларга ошамас, алар моны хәтта әдәпсезлек дип санарга мөмкин. Кайбер халыкларда кычкырып сөйләүче кеше түземсез һәм усал кеше дип санала.

Комачаулаучы тавышларны исәпкә ал. Вәгазьләгәндә, сиңа кайвакыт тавышыңның көчен үзгәртергә туры киләчәк. Сиңа, мәсәлән, үтеп баручы машина, балалар, өрүче эт, көчле музыка һәм телевизор тавышы комачауларга мөмкин. Шул ук вакыт бер-берсенә якын урнашкан йортларда вәгазьләгәндә, кешегә кычкырып сөйләү күршеләрнең игътибарын җәлеп итәр, һәм бу кешене уңайсыз хәлдә калдырыр.

Җыелышларда яки конгрессларда чыгыш ясаучы кардәшләргә дә төрле сәбәпләр аркасында тавыш көчен үзгәртергә туры килә. Әлбәттә, берәр залда чыгыш ясау урамда сөйләүдән бик нык аерылып тора. Мәсәлән, Латин Америкасында ике миссионер бер кызыксынган кешенең ишек алдында чыгыш ясаганда, якында гына шәһәр мәйданында фейерверк тавышлары яңгыраган һәм күршенең әтәче бертуктаусыз кычкырып торган!

Кайвакыт докладчыга тавыш тынганчы чыгышын туктатып торырга я кычкырыбрак сөйләргә туры килә. Мәсәлән, очрашу калай түбәле бинада үткәрелгәндә кинәт яңгыр ява башласа, тыңлаучыларга докладчыны ишетү бик авыр булыр. Елаучы бала, очрашуга соңга калып килгән кешеләр дә кайвакыт тыңларга комачаулый. Чыгышың тыңлаучыларыңа файда китерсен өчен, андый очракларда я тавышыңны көчәйт, я тавышның тынганын көтеп тор.

Тавыш көчәйтү аппаратурасы булса, докладчыга чыгыш ясау җиңелрәк, әмма аңа, кирәк булганда, тавышын барыбер көчәйтергә туры киләчәк. Кайбер җирләрдә еш кына утны сүндерәләр, шуңа күрә андый очракларда докладчыга чыгышын микрофонсыз дәвам итәргә кирәк.

Карала торган материалны исәпкә ал. Тавышның көче материалның эчтәлегенә бәйле. Сүзләрең көчлерәк яңгырарга тиешле урыннарны йомшак тавыш белән сөйләсәң, чыгышың көчкә ия булмаячак. Мәсәлән, Изге Язмалардан кисәтүләр турында укыганда, тавышың көчлерәк яңгырасын, ә ярату күрсәтү турындагы киңәшне укыганда — йомшаграк булсын. Тавышыңның көчен материалның эчтәлегенә карап үзгәрт. Әмма сак бул: игътибарны үзеңә җәлеп итмә.

Максатыңны исәпкә ал. Тыңлаучыларыңны ашкынып эш итүгә дәртләндерәсең килсә, бераз тавышыңны көчәйт. Аларның карашларын үзгәртергә кирәк булганда, чиктән тыш көчле тавыш кулланма, югыйсә максатыңа ирешә алмассың. Ә юатырга кирәк булганда, йомшак тавыш белән сөйләү яхшырак булыр.

Нинди очракларда кычкырыбрак сөйләргә кирәк? Берәр эш белән мәшгуль кешене чакырасыбыз килсә, без сүзләребезне еш кына кычкырыбрак әйтәбез. Мәсәлән, әти-әниләр уйнаган балаларын өйгә көчле тавыш белән чакыралар. Җыелыш очрашуының яки конгресс программасының рәисенә дә очрашуны башлаганда кычкырыбрак сөйләргә туры килер. Безгә дә, вәгазьләгәндә, тышта эшләүче кешеләр белән кычкырыбрак исәнләшергә кирәк.

Әмма исәнләшкәннән соң да, сөйләшкәндә, тавыш көче тиешле булсын. Ишетелер-ишетелмәс кенә сөйләсәк, кеше без начар әзерләнеп килгәнбез я үз сүзләребезгә үзебез дә ышанып бетмибез дип уйларга мөмкин.

Каты тавыш белән әйтелгән өндәү кешеләрне эш итәргә дәртләндерә (Рәс. 14:9, 10). Кешегә куркыныч янаганда кычкырып әйтелгән сүзләр аның гомерен саклап калырга мөмкин. Мәсәлән, Филипиядәге төрмә сакчысы, тоткыннар качкан дип уйлагач, үз-үзенә кул салырга җыенган. «Әмма Паул: „Үзеңә кул салма, без барыбыз да монда!“ — дип кычкырган». Шулай итеп Паул төрмә сакчысының гомерен саклап калган. Шуннан соң Паул белән Силас аның үзенә һәм өендәге бар кешеләргә шаһитлек биргәннәр. Шулай итеп аларның барысы да хакыйкатьне кабул иткән (Рәс. 16:27—33).

Тавыш көче тиешле булсын өчен, нәрсә эшләргә? Тавыш көчен дөрес кулланырга өйрәнер өчен, кайберәүләргә зур үзгәрешләр ясарга туры килә. Бәлки, кешенең тавышы үзеннән-үзе әкрендер. Әмма тырышлыклар куеп, әз булса да, тавышны үзгәртеп була. Туры утырырга, туры басып торырга тырыш, ничек сулаганыңа игътибар ит, күкрәгеңне киереп тирән сула. Сулаганда, үпкәләреңнең түбәнге өлеше һава белән тулсын. Шулай суларга өйрәнсәң, тавышыңның көчен үзгәртә алырсың.

Кайбер кешеләр артык кычкырып сөйләшә. Бәлки, алар урамда яки шаулы урында эшләгәнгә шулай эшлидер. Ә, бәлки, алар кычкырып һәм бер-береңне бүлеп сөйләшү гадәти булган гаиләдә үскәндер. Шуңа күрә алар башкалардан кычкырыбрак сөйләмәсәләр, аларны беркем дә тыңламаячак дип уйлый торгандыр. Изге Язмалардагы «назлы хисләр белән кызгануны, игелек, тыйнаклык, юашлык һәм сабырлыкны киемне кигәндәй киегез» дигән киңәшне тотарга өйрәнеп, андый кешеләр тавыш көчен тиешенчә үзгәртә алачаклар (Көл. 3:12).

Яхшы әзерләнеп, вәгазьдә регуляр катнашып һәм Йәһвәгә дога кылып, син тиешле тавыш көче белән сөйләргә өйрәнерсең. Җыелыш алдында чыгыш ясаганда да, вәгазьдә бер кешегә генә сөйләгәндә дә, аларга синең сүзләреңне ишетү ничек ярдәм итәчәк икәне турында уйла (Гыйб. сүз. 18:21).