EBYAFAAYO
Kwegera Ha Byokurorraho Ebirungi eby’Ab’oruganda Kikankonyera Kutunga Emigisa Nyingi
OBUNKABA nkyali muto, kyangumiraga muno kutebeza. Obunayeyongiire kukura, nkatunga obujunanizibwa obunatekerezaaga ngu tindukusobora. Hati leka mbagambireho ab’oruganda abankonyire kuleka kutiina kandi n’okutunga emigisa nyingi ei ntungire omu myaka 58 ei mazire omu buheereza obw’akasumi koona.
Nkazalirwa omu rubuga rwa Quebec City, omu ihanga lya Canada omu kicweka kya Quebec nambere babaza Orufaransa. Bazaire bange, Louis na Zélia, bakankuliza omu ka enyakurumu okugonza. Ise nyowe akaba ali musaija ow’ebigambo bike kandi yagonzaaga muno kusoma ebitabu. Nagonzaaga muno kuhandiika kandi nkaba nyine ekigendererwa eky’okufooka omunyamakuru.
Obu nkaba ndi haihi kuhikya emyaka 12, omusaija arukwetwa Rodolphe Soucy ayakoraga na ise nyowe akatubungira omu ka kandi yaija na munywani we ondi. Bakaba bali Bakaiso ba Yahwe. Nkaba ntaine bingi ebimanyire h’Abakaso ba Yahwe kandi n’ediini yabo nkaba ntaginiire bwire. Baitu nkagonza omulingo bagarukamuga ebikaguzo nibakozesa Baibuli. Bazaire bange nabo ekintu eki kikabasemeza, nahabwekitukaikiriza kwegesebwa Baibuli.
Obwire obu, nkaba ninsomera omu isomero ery’Abakatuliki. Obwire obumu, nabazaahoga n’abeegi bataahi bange ebintu ebinkaba ninyega kuruga omu Baibuli. Akasumi kakahika, abeegesa abapadiri baakimanya. Omu kiikaro ky’okukozesa Baibuli kunyoleka ngu ebinkaba ninyega bigwire, omu hali bo akanjunaana omu maiso g’abeegi bagenzi bange ngu ndimujeemu! N’obukiraaba ngu ekintu eki kikambihiiza muno, kikarugamu ebirungi habwokuba kikankonyera kurora ngu ebintu ebibanyegesaaga ha isomero ebirukukwata ha diini bikaba bitarukwikirranganiza n’ebintu Baibuli eyegesa. Aho nuho nakimanyiire ngu nkaba nsemeriire kuleka kusomera omu isomero eryo. Kandi bazaire bange bakanyikiriza kuhindura isomero.
NK’OKU NATANDIKIRE KWEGONDEZA OMU BUHEEREZA
Nkagumizaamu ninyega Baibuli, baitu okukurakurana kwange omu by’omwoyo kwali kutaito habwokuba nkaba nintiina kutebeza nju ha nju. Ediini ey’Abakatuliki ekaba eine obusobozi bwingi kandi ekahiganiza muno omulimo gwaitu. Maurice Duplessis, omwebembezi w’ekicweka kya Quebec, akaba ali munywani muno w’Ekeleziya. Nahabweki akasagika ebitebe by’abantu ebyahiganizaaga Abakaiso ba Yahwe. Omu kasumi ako Abakaiso ba Yahwe baali nibetaaga obumanzi bw’amaani kusobora kutebeza.
Ow’oruganda John Rae ayatendekerwe omu Isomero lya Gilead omu kilaasi ya mwenda nuwe yankonyire kuleka kutiina kutebeza. John, akaba amanyire ebintu bingi, mwebundaazi, kandi yanyanguhiraga kubaza nauwe. Tiyakiraga kumpa obuhabuzi, baitu ekyokurorraho kye kikankonyera kwega bingi. Orufaransa rwatalibanizaaga muno John, nahabweki natebezaaga nauwe nukwo mukonyere. Obwire namazire na John bukankonyera kutunga obumanzi obw’okucwamu kufooka omu h’Abakaiso ba Yahwe. Nkabatizibwa omu Maayi 26, 1951 hanyuma y’okurabaho emyaka ikumi kuruga ntangatangana Abakaiso ba Yahwe.
Ekyokurorraho ekirungi ekya John Rae (A) kikankonyera (B) kuleka kutiina kutebeza nju ha nju
Baingi omu kitebe kyaitu ekya Quebec City baali nibaheereza nk’abapayoniya. Ekyokurorraho kyabo ekirungi nanyowe kikanyekambisa kuheereza nka payoniya ow’akasumi koona. Omu kasumi ako, twatebezaaga nju ha nju nitukozesa Baibuli yonka. Nk’oku tukaba tutaine ebitabu eby’okukozesa, twali twine kukozesa kurungi Ebyahandiikirwe. Nahabweki, nkekamba kwega enkarra omu Baibuli ezi nsobora kukozesa kurwanirra amananu. Baitu abantu abarukira obwingi bayangaga kusoma Baibuli ey’etarumu bigambo ebirukwoleka ngu ikiriziibwe Ekeleziya Enkatuliki.
Omu mwaka gwa 1952, nkaswera Simone Patry, kuruga omu kitebe ekinkaba ndumu. Tukafuruka twagenda omu kicweka kya Montreal, kandi hanyuma y’omwaka gumu tutahire omu buswere tukazaara muhara waitu Lise. Nobukiraaba ngu nkaba ndekere kuheereza nka payoniya, nyowe na mukazi wange Simone tukalengaho kwikara n’obwomeezi obwanguhire nukwo tusobole kusagika entekaniza zoona ez’ekitebe nk’okuturukusobora.
Hakarabaho emyaka ikumi ntakongiire kutekerezaaho muno kuheereza nka payoniya. Omu 1962, obunkaba ngenzere omu isomero ly’abagurusi ery’Obuheereza bw’Obukama ha Beseri eya Canada, nkaba nindaara omu kisiika kimu n’ow’oruganda arukwetwa Camille Ouellette. Nobukiraaba ngu ow’oruganda Camille akaba aine omukazi n’abaana, akaba ali mwekambi omu buheereza kandi eki kikankwataho muno. Omu kasumi ako, kyali kintu ekitakira kuzooka kusanga ngu ow’oruganda ow’aine omwana n’aheereza nka payoniya; baitu eki nikyo ekyali kigendererwa kya Camille. Obwire obutwamazire hamu, akanyekambisa kutekerezaaho enyikara yange. Hanyuma y’emyezi nke, nkakyetegereza ngu ninsobora kwongera kuhereza nka payoniya ow’akasumi koona. Abamu bakatekereza ngu encwamu yange ekaba etahikire baitu nkagumira ha ncwamu yange ninkigumiza kimu ngu Yahwe naija kumpa emigisa.
TUGARUKA OMU QUEBEC CITY KUHEEREZA NK’ABAPAYONIYA AB’EMBAGANIZA
Omu 1964, nyowe na mukazi wange Simone tukakomwa kugenda kuheereza nk’abapayoniya ab’embaganiza omu rubuga orwa Quebec City nambere twakuliire, kandi tukaheerezayo kumara emyaka nyingi. Omu kasumi ako okuhiganizibwa kwali kukehere baitu abantu abamu baali nibakyatuhiganiza.
Kiro kimu, kyamukaaga nyamusana bakankwatira omu rubuga rwa Sainte-Marie, orukaba ruli haihi na Quebec City. Omupoliisi akankwata yantwara ha poliisi kandi banteeka omu nkomo habw’okutebeza nju ha nju ntaine laisensi. Hanyuma bakantwara, omu maiso g’omucwi w’emisango arukutiinisa ou bayetaga Baillargeon. Akankaguza noha akaba nagenda kuntonganirra omu kooti. Obunamugambiire ngu ni Glen How,a loya ow’akaba ali omu h’Abakaiso ba Yahwe kandi ow’akaba amanyirwe muno, akatiina yagamba ati: “Eeeh, nangwa, kakuba abaire ali ondi hakire!” Ow’oruganda Glen How akaba amanyirwe muno omu kasumi ako habwokuba akaba akonyire Abakaiso ba Yahwe baingi kusinga emisango. Omu kasumi kake kooti ekangambira ngu tinkyaine musango.
Habw’okuhiganizibwa okukaba kuli omu Quebec kyali nikiguma muno kutunga ebiikaro ebirungi eby’okusorrokaniramu. Ekitebe kyaitu ekitaito kyali nikisorrokanira omu garagi enkuru habwokuba nikyo kiikaro kyonka ekitukaba nitusobora kutunga kandi garagi enu ekaba n’efuka muno. Kusobora kutunga obutagaasi omu busumi obw’obutiti, ab’oruganda bakozesaaga oil heater ekyoma eky’akozesaaga amafuta kuleta obutagasi. Twakiraga kukyetorora kutunga obutagasi kandi babazaaho ebintu ebirukugarramu amaani ensorrokano zitakatandikire.
Nikigarramu muno amaani kurora ebirungi bingi ebirugire omu mulimo ogw’okutebeza omu myaka ey’ehingwireho. Omu myaka eya 1960 hakaba harumu ebitebe bitaito omu bicweka bya Quebec City, Côte-Nord hamu na Gaspé Peninsula. Baitu omu kasumi kanu, haliyo ab’oruganda n’abanyaanya itwe baingi muno kandi nibasorrokanira omu Byombeko eby’Obukama ebirungi muno.
TURALIZIBWA KUHEEREZA OMU MULIMO OGW’OKUBUNGIRA EBITEBE
Omu 1977, nkaba omu isomero ery’abaroleerezi b’ebicweka omu Toronto, Canada
Nyowe na mukazi wange Simone tukaralizibwa kuheereza omu mulimo ogw’okubungira ebitebe omu mwaka gwa 1970. Hanyuma omu 1973, nkahebwa obujunanizibwa obw’okugarramu amaani abaroleerezi ab’ebicweka rundi kuheereza nka district overseer. Omu myaka egi, ow’oruganda Laurier Saumurb hamu na David Splanec abakaba baine obukugu bwingi kandi abakaba bali omu mulimo nugwo gumu ogw’okubungira ebitebe bakanyegesa bingi. Hanyuma ya buli rusorrokano rw’ekicweka, nyowe na David twahagangana amagezi nk’oku tusobora kusemeza omulingo twegesamu. Ninyijuka kiro kimu, David akangambira ati: “Léonce, orubazo rwawe orw’okumalirra ndugondeze. Rubaire rurungi, baitu nyowe mbaire ninsobora kwihamu embazo isatu!” Amananu gali nakiraga kubazaaho ebintu bingi muno omu mbazo zange. Nkaba nsemeriire kwega kubazaaho ensonga enkuru zonka kandi nzisoborre kurungi.
Nkaheereza omu mbuga ezirukwahukana omu buruga izooba bwa Canada
Obujunanizibwa bwa ba District overseer bukaba buli bw’okugarramu amaani abaroleerezi ab’ebicweka. Baitu habwokuba abatebezi baingi omu Quebec bakaba bali banywani bange, bagonzaaga muno kutebeza nanyowe buli murundi ogunabungiraga ebicweka byabo. Nobukiraaba ngu kutebeza nabo omu buheereza kyali kirungi, omuroleerezi w’ekicweka tinamuhaga obwire oburukumara. Kiro kimu omuroleerezi ow’ekicweka akanyijukya omu mulingo omurungi ngu: “Kirungi kurora ngu otunga obwire obwokuba n’ab’oruganda, baitu osemeriire kwijuka ngu enu wiiki yange, ninyowe ow’oiziire kugarramu amaani!” Obuhabuzi bunu oburungi bukankonyera muno kukozesa kurungi obwire bwange.
Omu, 1976 ekintu ekinkaba ntarukunihira kandi eky’ansaliize muno kikampikaho. Mukazi wange omugonzebwa Simone, akarwara muno kandi yafa. Akaba ali nyina bwenge murungi muno habwokuba akaba aine omutima ogw’okwefereza kandi y’agonzaga muno Yahwe. Kwekambira obuheereza kikankonyera kugumira obujune bwange obwingi, kandi ninsiima muno Yahwe habw’okunsagika muno omu kasumi kanu akakaba kagumangaine. Hanyuma y’akasumi, nkaswera munyaanya itwe omwekambi muno arukubaza Orungereza arukwetwa Carolyn Elliott ow’akaba aizire omu Quebec kuheereza nambere hali obwetaago. Carolyn muntu ow’ayanguhire kubaza nauwe kandi arukufaaho muno abantu abandi, kukira muno abo abaine ensoni rundi amasu. Carolyn akankonyera muno obuyanyeteranizeeho omu mulimo ogw’okubungira ebitebe.
OMWAKA OMUKURU MUNO
Omu Janwali 1978, bakansaba kwegesa Isomero ery’abapayoniya omu Quebec. Nkahurra ntinire muno habwokuba buli kimu kyona kyali kihyaka, nkaba ntakagendahoga omu isomero linu rundi n’okurora ekitabu ekibakozesa. Eky’omugisa murungi, kilaasi ei nabandize kwegesa ekaba erumu abapayoniya baingi abaali bamazire akasumi nibaheereza. N’obukiraaba ngu ninyowe nkaba nimbegesa, abeegi bakankonyera kwega ebintu bingi!
Omu mwaka ogu gwonyini ogwa 1978, tukatunga orusorrokano orw’ensi yoona omu kizaniro ekya Montreal Olympic Stadium orwali rwine omutwe “Okwikiriza Okutukonyera Kusingura.” Runu nurwo orusorrokano orw’akizireyo kubamu abantu baingi omu kicweka kya Quebec, rukabamu abantu 80,000. Nkahebwa obujunanizibwa obw’okukora omu Kitongole eky’Eby’amakuru ha rusorrokano oru. Nkabaza n’abasaki bamakuru baingi kandi kikansemeza muno kurora ngu bakatubazaaho kandi batuhandiikaho ebintu bingi ebirungi. Tivi hamu na rediyo zikamara esaaha ezirukuhingura omu 20 nizooleka kandi nizibazaaho ebintu ebirukukwata ha rusorrokano runu, kandi hakabaho n’ebicweka bingi omu mpapura z’amakuru ebyali nibibazaaho orusorrokano runu. Kinu kikakonyera abantu baingi kuhurra amakuru amarungi!
KUHEEREZA OMU KIIKARO EKINDI
Hakabaho empindahinduka y’amaani omu mwaka gwa 1996. Kuruga mbatizibwa nkaba mperiize omu Quebec nambere babazaaga Orufaransa, baitu hati bakansindika kugenda kuheereza omu Toronto ekicweka nambere babazaaga Orungereza. Nkehurra ngu obujunanizibwa bunu tibunsemeriire kandi nkeralikirra muno kuha embazo Omurungereza habwokuba nkaba ntarumanyire kurungi. Nkaba nyine kusaba muno n’okwongera kwesigira kimu Yahwe.
Ha kubanza nkaba ntiinire muno kuheereza omu Toronto baitu emyaka ebiri ei n’amazireyo nkatunga okusemererwa kwingi. Mukazi wange Carolyn akankonyera muno kwega kubaza kurungi Orungereza, n’ab’oruganda abandi bakansagika kandi bangarramu amaani. Tukatunga abanywani baingi abahyaka.
Kwongera ha bintu ebindi ebinakoraga hamu n’okwetekaniriza orusorrokano orukooto, buli Kyakataano rwebajyo orusorrokano rutakatandikire nakiraga kumara esaaha emu nintebeza nju ha nju. Abamu nibasobora kuba bayekaguzaaga, ‘Habwaki nagenda omu buheereza kandi kunu ha wikendi naija kuba aine bingi eby’okukora?’ Baitu nyowe nkaba nkimanyire ngu kugenda kutebeza kyangarramuga muno amaani. Nahati, okutebeza kundetera okusemererwa kwingi.
Omu mwaka gwa 1998, nyowe na mukazi wange Carolyn bakatusindika kugenda kuheereza omu Montreal nk’abapayoniya ab’embaganiza. Hati mazire emyaka nyingi nintekaniza kutebeza okw’omurwijwire kandi ninkora n’ekitongole ky’amakuru ekirukukonyera kumaraho okusoroora Abakaiso ba Yahwe. Hati nyowe na mukazi wange nitwegondeza omu kutebeza abantu abarugire omu mahanga agandi abaizire kwikara omu Canada kandi abagonza muno kumanya amakuru amarungi kuruga omu Baibuli.
Ndi na mukazi wange Carolyn
Obuntekerezaaho emyaka 68 ei mazire nimpereza Yahwe kuruga mbatizibwa, ninkirorra kimu ngu Yahwe ampaire emigisa nyingi. Nimpurra nyine okusemererwa kwingi habwokuba nkeega kugonza obuheereza kandi nkonyire n’abantu baingi kumanya amananu. Muhara wange, Lise, hamu na iba obubamazire kukuza abaana baabo nabo bakatandika kuheereza nk’abapayoniya bakasumi koona. Nikinsemeza muno kurora ngu nahati muhara wange nakyayekamba muno omu buheereza. Ninsiima muno Abakristaayo bagenzi bange abanteriireho ekyokurorraho ekirungi, ekyankonyire kukurakurana omu by’omwoyo kandi nasobora kuheereza Yahwe omu miringo erukwahukana. Nkizoire ngu nikisoboka kwikara oli mwesigwa omu buheereza bwawe kakuba oyesigira kimu omwoyo ogurukwera kuruga hali Yahwe. (Zab. 51:11) Ninsiima muno Yahwe habwokuba ampaire omugisa ogw’okukugiza ibara lye!—Zab. 54:6.
a Rora ebyafaayo ebya W. Glen How, omu Awake! eya Apuli 22, 2000 hansi y’ekicweka “Obulemu Tibuli Bwawe, Baitu bwa Ruhanga.”
b Rora ebyafaayo bya Ow’oruganda Laurier Saumur, ebiri omu Watchtower eya Novemba 15, 1976, hansi y’ekicweka “Nkatunga Ekintu Ekinkaba Nsemeriire Kurwanirra.”
c Ow’oruganda David Splane ali h’Akatebe Akalemi ak’Abakaiso ba Yahwe.