Ekisoro Ekirukutukura Ekirukubazibwaho omu Okusuku’rwa Esuura 17 Nikyo Kiki?

Eky’okugarukamu kuruga omu Baibuli

Ekisoro ekirukutukura ekirukubazibwaho omu Okusuku’rwa 17, kiri kokurorraho ak’ekitebe ekiine ekigendererwa eky’okuleeta hamu amahanga omu bumu n’okukikikirra amahanga ag’omu nsi. Ha kubanza kikaba nikyetwa League of Nations kandi kasumi kanu nikyetwa Ekitongole ky’Amahanga Ageteraine.

Ebisobora kukukonyera kumanyirra ekisoro ekirukutukura

1. Akatebe ak’eby’obulemi. Ekisoro kinu ekirukutukura kiine “emitwe omusanju” erukugambwa kuba n’ekikirra “ensozi musanju” hamu na “bakama musanju,” rundi obulemi. (Okusuku’rwa 17:9, 10) Baibuli ekira kukozesa ekigambo ensozi hamu n’ebisoro kumanyisa gavumenti.—Yeremiya 51:24, 25; Danieri 2:44, 45; 7:17, 23.

2. Kwesisaniriza n’eby’obulemi eby’ensi yoona. Ekisoro ekirukutukura nikisisana n’ekisoro eky’emitwe musanju ekirukubazibwaho omu Okusuku’rwa esuura 13, ekirukukikirra eby’obulemi eby’ensi yoona. Ebisoro byona bibiri ebiine emitwe musanju, amahembe ikumi, hamu n’amabara ag’okujuma. (Okusuku’rwa 13:1; 17:3) Okusisana kunu omu bisoro binu okurukuhuniriza, titusobora kugamba kukabaho bubaho. Ekisoro ekirukutukura kiri kisisani rundi nikisisana n’eby’obulemi eby’ensi yoona.—Okusuku’rwa 13:15.

3. Kiiha amaani omu bulemi obundi. Ekisoro kinu ekitukutukura “nikiruga omu” rundi okubaho kwakyo nikusigikirra ha bulemi obundi oburukulema.—Okusuku’rwa 17:11, 17.

4. Kiine akakwate n’amadiini. Baburoni Orukuru, ekirukumanyisa amadiini goona ag’ebisuba omu nsi eikaliire ha kisoro ekirukutukura ekirukwoleka ngu amadiini gakwataho muno encwamu zakyo.—Okusuku’rwa 17:3-5.

5. Tikiteekamu Ruhanga ekitiinisa. Ekisoro ‘kijwire amabara ag’okujuma.’—Okusuku’rwa 17:3.

6. Kikaburaho habw’akaire kake. Ekisoro ekirukutukura kyakubaire omu “kiina ekitanyina hokugarukira”a rundi kibuleho habw’akaire kake baitu kyakwongiire kizooke.—Okusuku’rwa 17:8.

Obunabbi bwa Baibuli buhikirizibwa

Tekerezaaho omulingo Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine hamu n’Ekitongole ekyakibandizeho ekirukwetwa League of Nations, bihikiriize obunabbi bwa Baibuli obukukwata ha ekisoro ekirukutukura.

1. Akatebe ak’eby’obulemi. Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine kisagika ebitongole eby’obulemi kuraba omu kukonyera “amahanga goona agakirumu kuba n’obusobozi oburukwinganaingana.”b

2. Kwesisaniriza n’eby’obulemi eby’ensi yoona. Omu 2011, Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine kikongeraho ihanga erya 193 h’amahanga agakirumu. Nahabweki nikigamba ngu nikikirra amahanga agarukukira obwingi hamu n’abantu baingi omu nsi.

3. Kiiha amaani omu bulemi obundi. Okubaho kw’Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine nikusigikirra ha busagiki bw’amahanga agakirumu, kandi obusobozi bwona obukiine bukiheebwa amahanga ago.

4. Kiine akakwate n’amadiini. Ekitongole kya League of Nations hamu n’Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine biikaire nibisagikwa amadiini g’ensi.c

5. Tikiteekamu Ruhanga ekitiinisa. Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine kikatandikwaho n’ekigendererwa “eky’okwikazaaho obusinge n’obulinzi omu nsi yoona.”d N’obukiraaba ngu ekigendererwa kinu nikisobora kuzooka nk’ekirungi, amananu gali Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine tikiteekamu Ruhanga ekitiinisa obukigamba ngu nikisobora kukora ebintu Ruhanga ebiyagambire ngu Obukama bwe bwonka nubwo bulibihikiriza.—Zabuli 46:9; Danieri 2:44.

6. Kikaburaho habw’akaire kake. Ekitongole kya League of Nations, ekyatandikirweho omu kaire kake hanyuma y’Obulemu obw’Ensi Yoona obw’Okubanza n’ekigendererwa eky’okulinda obusinge, kikalemwa kutanga obutabanguko obwabaireho omu nsi yoona. Kikaleka kukora Obulemu obw’Ensi Yoona Obwakabiri obubwatandikire omu 1939. Omu 1945, hanyuma y’Obulemu obw’Ensi Yoona kuhwa, Ekitongole eky’Amahanga Ageteraine kikatandikwaho. Ekigendererwa kyakyo, omulingo kikoramu emirimo yakyo, n’omulingo kikozerwemu nibisisanira kimu eby’Ekitongole kya League of Nations.