Watchtower LAIBURALE EYA HA MUKURA
Watchtower
LAIBURALE EYA HA MUKURA
Rutoro
  • BAIBULI
  • EBITABU
  • ENSORROKANO
  • mwbr21 Maaci rup. 1-14
  • Ebijuliziibwe omu Katabu Obwomeezi n’Obuheereza Bwaitu nk’Abakristaayo

Ekicweka kinu tikiine vidiyo yoona.

Otuganyire, haroho ekisobere kyalemesa vidiyo kutandika.

  • Ebijuliziibwe omu Katabu Obwomeezi n’Obuheereza Bwaitu nk’Abakristaayo
  • Ebijuliziibwe omu Katabu Obwomeezi n’Obuheereza Bwaitu nk’Abakristaayo—2021
  • Emitwe Emitaito
  • MAACI 1-7
Ebijuliziibwe omu Katabu Obwomeezi n’Obuheereza Bwaitu nk’Abakristaayo—2021
mwbr21 Maaci rup. 1-14

Ebijuliziibwe omu Katabu Obwomeezi n’Obuheereza Bwaitu nk’Abakristaayo

MAACI 1-7

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 7-8

“Amasomo Turukwegera ha Nkambi ey’Abaisaleri”

it-1-E 497 ¶3

Ekitebe

Omu ihanga lya Isaleri Abasaija ab’obujunanizibwa nubo bakikiirraga abantu. (Ezer 10:14) Nahabweki, “abakuru benganda” nubo bahaireyo ebihongwa, hanyuma y’eheema y’okutangatanganiramu kombekwa. (Kubar 7:1-11) Ekindi, omu kasumi ka Nehemiya, banyakatagara, Abalevi, hamu n’abakuru b’abantu nubo bataire emanyikirizo zaabo ha “ekiragano ekyokwesiga.” (Neh 9:38–10:27) Abaisaleri obubakaba bali omu rugendo omu irungu, hakaba haroho, “abakuru bomu kitebe 250 abayetwaga hali okusorrokana, abasaija abarangainwe,” abayeteranizeeho Kora, Dasani, Abiramu na Oni abayesoroize kuhakaniza Musa na Aroni. (Kubar 16:1-3) Omu kuhondera obuhabuzi kuruga hali Ruhanga, Musa akakoma abasaija abakuru 70 omu Isaleri abakaba bali balemi b’abantu kumukonyera ‘kuhimba enkeeto y’abantu’ ey’akaba atasobora kuhimba wenka. (Kubar 11:16, 17, 24, 25) Ebyabalevi 4:15 nihabazaho ‘abakuru ab’ekitebe,’ kandi nikisisana ngu abasaija abakuzire omu myaka nubo bakikirraga abantu, nubo bayebemberaga ebika, nubo bakaba bali bacwi b’emisango kandi bakaba bali abebembezi omu bantu.​—Kubar 1:4, 16; Yos 23:2; 24:1.

it-2-E 796 ¶1

Reubeni

Omu rukande rw’Abaisaleri Abareubeni, bakaba bali ha rubaju rwa Simeoni hamu na Gadi, kandi baikaraga ha rubaju rw’Amasirimuka g’eheema y’okutangatangana. Obubaabaga nibagenda, babaganizibwemu enganda isatu isatu, enganda zinu isatu zayebemberwaga oruganda rwa Raubeni, kandi obu ruli enyuma y’enganda isatu, oruganda rwa Yuda, Isakara, na Zeburuni. (Kubar 2:10-16; 10:14-20) Kandi gunu nugwo n’omulingo enganda zahonderaine obuzaali nizihayo ebihongwa ha kiro eky’okutongoza eheema ey’okutangatanganiramu.​—Kubar 7:1, 2, 10-47.

w04-E 8/1 25 ¶1

Ebiturukwega Kuruga Omu Kitabu ky’Okubara

8:25, 26. Kusobora kukora kurungi emirimo eyakorwaga Abaleevi, hamu n’okubasalirirwa habw’emyaka yabo, abasaija abaabaga bakuzire omu myaka bakaragirwa kuhuumura emirimo eibakaba nibaragirwa kukora. Baitu nabwo, bakaba nibasobobora kwehayo kukonyera Abaleevi abandi. N’obukiraaba ngu omu kasumi kanu omutebezi w’Obukama tasobora kuhuumura, omusingi oguli enyuma y’ekiragiro kinu nigutwegesa isomo erikuru. Kakuba Omukristaayo aba atakyasobora kuhikiriza obujunanizibwa obumu, n’asobora kwejumbira omu buheereza obundi kusigikiirra ha maani ge ekigarukumusobozesa kukora.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

it-1-E 835

Omuzigaijo, Eky’Okubanza

Nk’oku omu Isaleri abaana emizigaijo bakaba nibasobora kufooka abakuru b’ebika omu maka agatali gamu nagamu, bakiikirraga ihanga lyona. Yahwe, akeeta ihanga lyona “omuzigaijo” gwe, likaba ihanga ly’omuzigaijo habw’ekiragaano ekiyakozire na Iburahimu. (Kurug 4:22) Habw’okugonza kujuna obwomeezi bwabo, Yahwe akaragira ngu “emizigaijo yona, ekintu kyona ekiigura enda omu bana ba Isareri, rundi omuntu, rundi ekisoro,” kyezebwe hali uwe. (Kurug 13:2) Nahabweki, abaana aboojo emizigaijo bakaba bahairweyo hali Ruhanga.

MAACI 8-14

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 9-10

“Omulingo Yahwe Ayebemberamu Abantu Be”

it-1-E 398 ¶3

Orukande rundi Enkambi

Okugenda kw’enkambi enu enkooto kuruga omu kiikaro kimu kugenda omu kindi (Musa ayoleka ngu Abaisaleri bakatera enkande emirundi nka 40 omu Okubara 33) kukaba kutekaniziibwe omu mulingo ogurukuhuniiriza. Ekicu obukyaikaraga kyemeriire eruguru y’eheema y’okutangatanganiramu, enkambi tiyaihwaga omu kiikaro. Ekicu obukyagendaga, n’enkambi yagendaga. “Habwekiragiro kya Mukama abana ba Isareri baimukyaga orugendo, kandi habwekiragiro kya Mukama batemaga orukande.” (Kubar 9:15-23) Engwara ibiri ezikaba ziheserwe omu feeza nizo zaterwaga kumanyisa ekitebe ebintu byona, Yahwe ebiyabaga nagonza bakole. (Kubar 10:2, 5, 6) Engwara eziine amaraka agarukwahukana zaterwaga kumanyisa abantu ngu basemeriire kwimukya orugendo. Ekintu kinu obukyabaireho omurundi ogw’okubanza, gukaba guli “mwaka gwakabiri [1512 B.C.E.], omu kwezi kwakabiri, ha kiro kyamakumi abiri ekyokwezi.” Hanyuma y’esanduuko y’ekiragaano kwebembera, enganda isatu ez’okubanza ezebembiirwe Yuda, hahonderaho Isakara na Zeburuni zikagenda. Hakahonderaho Abamerali bahimbire ebintu by’eheema ey’okutangatanganiramu. Hakahonderaho enganda isatu ezebembiirwe Reubeni hahonderaho Simeoni na Gadi. Hanyuma yazo hakahonderaho Abakohasi bahimbire aharukwera, kandi bahonderwa enganda isatu zebembiirwe orwa Efuraimu, ruhondiirwe Manase hamu na Benyamini. Enyuma habayoga enganda isatu ezebembiirwe Dani kandi nihahonderaho Asere na Nafutali. Nahabweki guruupu ibiri ez’enganda isatu isatu ezikaba nizikirayo kuba n’abantu baingi kandi ez’amaani zikateekwa omu maiso n’enyuma.​—Kubar 10:11-28.

w11-E 4/15 4-5

N’orora Obwakaiso Oburukwoleka ngu Ruhanga n’Atwebembera?

Nitusobora tuta kwoleka ngu nitusiima habw’oburagirizi Ruhanga obw’atuha? Omukwenda Paulo akagamba ati: “Muhurrege abo abarukubalema [nimuborobera].” (Baheb. 13:17) Baitu haroho obukiguma kukora ekintu kinu. Ekyokurorraho: Teramu akasisani oli omu h’Abaisaleri abakaba baroho omu kasumi ka Musa. Teramu akasisani ngu hanyuma y’okumara obwire bwingiho nimurubata, enyomyo y’ekicu eyemerra. Hanyuma otandika kwekaguza; Eramara kasumi ki eyemeriire? Ekiro kimu? Wiiki emu? Rundi emyezi nyingiho? Oyongera oyekaguza, ‘Nsumurre emigugu yange yoona?’ Ha kubanza, otandika n’oihamu ebintu ebikuru ebyorukwetaaga kukozesa byonka. Baitu, hanyuma y’ebiro bike, ohurra ojwahire kwikara n’okebera omu buli mugugu kuserra ekintu eky’orukugonza, kandi otandika kusumurra emigugu yoona. Baitu, obwoba oli haihi kumara kusumurra, orora enyomyo y’ekicu yasimbura​—kandi hati kikwetagisa kwongera kusiba migugu yawe yoona! Eki nikiba kitanguhire kandi nikisobora n’okukujwahya. Baitu nabwo, Abaisaleri bakaba basemeriire ‘kwimukya orugendo’ aho naaho.​—Kubar. 9:17-22.

Hati, itwe, twetwaza tuta obututunga oburagirizi kuruga hali Ruhanga? Tulengaho kubuteeka omu nkora aho naaho? Rundi tugumizaamu nitukora ebintu nk’oku tubaire nitubikora kara? Tulengaho kuhondera oburagirizi obuhyaka, nk’ekyokurorraho oburagirizi obututunga oburukukwata ha mulingo gw’okwegesaamu abeegi ba Baibuli, kutebeza abantu abarukubaza orulimi orundi, kuba n’okuramya kw’eka butoosa, kukwataniza n’obutebe oburukujunanizibwa n’amarwarro oburukumanywa nka Hospital Liaison Committees, hamu n’okwetwaza kurungi obuturukuba tuli ha nsororrokano enkooto? Twoleka ngu nitusiima oburagirizi kuruga hali Ruhanga obutwikiriza obuhabuzi obutuheebwa. Obukitwetagisa kukora encwamu ez’amaani, titwesiga amagezi gaitu, oihireho tuserra oburagirizi kuruga hali Yahwe hamu n’ekitebe kye. Kandi nk’oku omwana aserra obulinzi hali ise ekiyaga eky’amaani obukiteera, naitwe tuserra obulinzi omu kitebe kya Yahwe bututunga ebizibu ebirukusisana nk’ekiyaga eky’amaani.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

it-1-E 199 ¶3

Okusorrokana

Obukuru bw’Okusorrokana Hamu. Okuhingurwaho okwajaguzibwaga buli mwaka nikwoleka obukuru obw’okukozesa kurungi entekaniza Yahwe ey’ataireho ey’okusorrokana hamu nukwo tusobole kugasirwa omu by’omwoyo. Omusaija wena ayabaga asemiire kandi atali ha rugendo baitu akanga kulinda Okuhingurwaho akaba asemeriire kwitwa. (Kubar 9:9-14) Omukama Hezekiya obuyayesere abantu ba Yuda na Isaleri kujaguza okuhingurwaho, akabasindikira obutumwa bunu, nibugamba buti omu bugufu: ‘Inywe abaana ba Isaleri, muhindukire Yahwe . . . mutaba bengoto egumire, nkabaisenkuru inywe okubakaba bali. Baitu mweheyo hali Yahwe, mutaahe hawe harukwera, hayayereze okuhikya ebiro byona, mukorre Yahwe Ruhanga wanyu, ekiniga kye ekingi kibarugeho. . . . Baitu Yahwe Ruhanga wanyu w’embabazi kandi w’okuganyira, talihindura amaisoge okubarugaho, obumulimuhindukira.’ (2Byom 30:6-9) Omuntu ayayangaga kubaho akigenderiire, kyayolekaga ngu ayecwireho Ruhanga. N’obukiraaba ngu Abakristaayo tibakyayejumbira omu bijaguzo nk’eky’Okuhingurwaho, Paulo akabatererra kutanagiiriza ensorrokano z’abantu ba Ruhanga butoosa obuyagambire ati: “Kandi tutekerezege okwekambisangana okugonzangana, nokukora engeso ezisemiire; okutaleka okwesorozaga hamu, nkabandi okubagira, baitu ntugambirrangana itwenka, kandi okweyongera tweyongerege tuti nkokumurora ekiro kiri haihi nokuhika.”​—Baheb 10:24, 25; rora CONGREGATION.

MAACI 15-21

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 11-12

“Habwaki Tusemeriire Kwetantara Okuhyema?”

w01-E 6/15 17 ¶20

Mutafooka Abahulizi Abarukwebwa

Abakristaayo abarukukira obwingi tibagwa omu mutego gw’obusiihani. Baitu, tusemeriire kwegendereza tutaikiriza ekintu kyona kutuletera kugwa omu mutego ogw’okuhyema ekisobora kurugwamu kutasiimwa omu maiso ga Ruhanga. Paulo n’atutererra ati: “Kunu tutalenga [Yahwe], nkabamu [ha Baisaleri okubamulengere], kandi enjoka ezi zabaita. Kunu mutahyema, nkabamu halibo okubahyemere, bahwerekerezebwa omuhwerekereza.” (1 Abakolinso 10:9, 10) Abaisaleri bakahyemera Musa na Aroni​—ego, bakahyemera na Ruhanga obubahyemere habw’emanu eyabahairwe omu mulingo gw’ekyamahano. (Okubara 16:41; 21:5) Yahwe akasalirwa kake kukira nk’oku yasalirwe abantu obubaasiihaine? Baibuli n’eyoleka ngu baingi h’abantu abahyemere bakaitwa enjoka. (Okubara 21:6) Enyumaho, abantu abarukuhingura omu 14,700 abahyemere bakaba baisirwe. (Okubara 16:49) Nahabweki leka twetantale kulenga okugumiisiriza kwa Yahwe, obu nitutwara ebintu ebyatuha omu mulingo gw’ekitiinisa.

w06-E 7/15 15 ¶7

‘Wetantale Okuhyema’

Entekereza y’Abaisaleri kekahinduka bwangu! Ha kubanza bakasiima muno obubacungwirwe kuruga omu ihanga lya Misiri, kandi obubaajunirwe kuraba hagati y’Enyanja Erukutukura okusiima kukabaletera kuzina nibakugiza Yahwe. (Okuruga 15:1-21) Baitu obubahikirweho emitalibaine hamu n’okutiina Abakanaani, abantu ba Ruhanga bakaleka kuba n’omutima gw’okusiima, batunga omutima ogw’okutamarwa. Omu kiikaro ky’okusiima Ruhanga habw’obugabe obubakaba batungire, bakamujunaana ngu tarukubaha ebibarukwetaaga, ekintu ekikaba kitahikire. Nahabweki okuhyema kwabo kukoleka ngu baali batarukusiima ebintu Yahwe eby’akaba n’abaha. Tikirukuhuniriza ngu akabagambira ati: “Ndihikya nkaha okugumisiriza ekitebe kinu ekibi, abarukumpyemera?”​—Okubara 14:27; 21:5.

it-2-E 719 ¶4

Okukungana

Okuhyema. Okuhyema kumaramu amaani kandi kuhwerekereza. Hanyuma y’akasumi kake Abaisaleri barugire omu ihanga lya Misiri, bakatandika kuhyemera Yahwe, kandi batandika kuserra ensobi omu bwebembezi bw’abaheereza be, Musa na Aroni. (Kurug 16:2, 7) Hanyuma, okuhyema kwabo kukamaramu Musa amaani yahika n’okusaba ngu afe. (Kubar 11:13-15) Okuhyema nikusobora kuba kw’akabi ha muntu arukuhyema. Ebintu abantu abahyemere ebibaabalizeeho Musa, Yahwe akabirora nk’okumuhyemera n’okujeemera obwebembezi Bwe. (Kubar 14:26-30) Baingi bakafeerwa obwomeezi bwabo habw’okuhyema.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

it-2-E 309

Emanu

Omulingo Ekaba n’Esisanamu. Emanu ekaba n’esisana “nkensigo za gada” kandi n’esisana bedoli, ekintu ekikaba nikisisana nk’enkwasi kandi nikirorrana nk’eruru. Ekaba n’enura nk’omugaati ogusiigirwe obwoki. Hanyuma y’okugisa ha rubengo rundi kugihonda omu nsekuro, bagicamuraga rundi bagikoramu emigaati kandi bagicumba.​—Kurug 16:23, 31; Kubar 11:7, 8.

MAACI 22-28

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 13-14

“Omulingo Okwikiriza Kutufoora Abamanzi”

w06-E 10/1 16-17 ¶5-6

Kufooka Bamanzi Kurabira omu Kwoleka Okwikiriza n’Okutiina Ruhanga

Yosuha na Kalebu, abakaba bali bamu ha ntasi, baitu ubo baali baine ekihika eky’okutaaha omu Nsi ey’Ekaba Eraganiziibwe. Bakagamba ngu Abakanaani “nibyo byokulya byaitu: okulindwa kwabo kubaihirweho, kandi [Yahwe] ali habwaitu: mutabatina.” (Okubara 14:9) Kyali ky’amagezi Yosuha na Kalebu kwoleka obumanzi bw’amaani? Ego! Ubo hamu n’ihanga lyona bakarora omulingo Yahwe yaswaizemu Misiri erikaba liri ihanga ly’amaani hamu n’abaruhanga baalyo n’akozesa Emihito Ikumi. Bakarora Yahwe nk’oku yanagire Faraho hamu n’ihe rye ery’amaani omu Nyanja Erukutukura. (Zabuli 136:15) Nikyeyoleka kurungi ngu, busaho nsongo yoona ey’ekaba esemeriire kuletera entasi ikumi hamu n’abaabaikiririzeemu kutiina. Yahwe akooleka okusaasa kwe nagamba ati; “Abantu banu balihikya nkaha okungaya? Kandi balihikya nkaha okutanyikiriza, habwokurorraho bwona obunakozire omulibo”.​—Okubara 14:11.

Yahwe akoolekera kimu ekizibu kyonyini ekibaali baine​—obutiini bwingi abantu banu obubayokekere bukakyoleka kurungi ngu baali bataine okwikiriza. Ego, haroho akakwate k’amaani hagati y’okwikiriza n’obumanzi, akwate kanu nuko kaaletiire omukwenda Yohana kuhandiikaho Ekitebe Ekikristaayo hamu n’obulemu obw’omwoyo ati: “Kunu nukwo kusingura okwasinguire ensi, okuikiriza kwaitu.” (1 Yohana 5:4) Kasumi kanu, okwikiriza nk’okwa Yosuha na Kalebu nuko kusobozeseze Abakaiso ba Yahwe abarukuhingura omu bukaikuru mukaaga, abato n’abakuru, abaine amaani hamu n’abaceke kutebeza amakuru amarungi omu nsi yoona. Busaho munyanzigwa ow’asoboire kutanga ihe linu ely’amaani kandi eriine obumanzi.​—Abarumi 8:31.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

it-1-E 740

Ensi Ruhanga Eiyahaire Isaleri

ENSI Ruhanga eiyahaire Abaisaleri mali ekaba eri ensi enungi muno. Musa obuyasindikire entasi kubanza kugenda kurambura Ensi Ekaba Eraganiziibwe nukwo baiheyo bimu ha byokulya byayo, bakaleta emitini, enkomamahanga hamu nitaagi eriroho omugiimba gwemizabibu ogukaba guli mukooto muno kandi abasaija babiri nubo baaguhimbiire ha kiti! N’obukiraaba ngu bakagaruka batiinire habw’okutaba n’okwikiriza, bakagamba ngu: Ensi “mananukwo negera namata nobwoki.”​—Kubar 13:23, 27.

WEKAMBIRE OBUHEEREZA

w15-LU 9/15 lup. 14-16 ¶8-12

Okuwugulibwa Kuyinza Okutuleetera Kukkiriza Kwaffe Okuddirira

Nkyali mukakafu nti ebisuubizo bya Katonda bijja kutuukirira? Ng’ekyokulabirako, Katonda yasuubiza nti ajja kuzikiriza enteekateeka eno ey’ebintu embi. Naye, kyandiba nti tuwuguliddwa eby’okwesanyusaamu ebiri mu nsi eno, ne kiba nti tutandise n’okubuusabuusa obanga ekyo Katonda kye yasuubiza kinaatuukirira? Tuyinza okutandika okubuusabuusa nti enkomerero eri kumpi. (Kaab. 2:3) Ate lowooza ku kyokulabirako ekirala. Katonda asuubiza okutusonyiwa ng’asinziira ku ssaddaaka ya Yesu. Naye singa tumalira ebirowoozo byaffe ku bibi bye twakola mu biseera by’emabega, tuyinza okutandika okubuusabuusa obanga ddala Yakuwa yatusonyiwa ebibi ebyo. (Bik. 3:19) Ekyo kiyinza okutumalako essanyu lye tufuna mu kuweereza Katonda era kiyinza n’okutuviirako okuddirira mu by’omwoyo.

Mpeereza Katonda n’obunyiikivu nga bwe nnakolanga edda? Omutume Pawulo yakiraga nti bwe tuweereza Yakuwa n’obunyiikivu kituleetera okuba “n’essuubi ekkakafu okutuukira ddala ku nkomerero.” Naye, kiki ekiyinza okubaawo singa tutandika okwemalira ku bintu ebyaffe ku bwaffe, gamba ng’okufuna omulimu ogusasula obulungi naye nga guyingirira enteekateeka zaffe ez’eby’omwoyo? Okukkiriza kwaffe kuyinza okunafuwa, era tusobola okufuuka ‘abagayaavu,’ ne tulekera awo okuweereza Yakuwa n’obunyiikivu.​—Beb. 6:10-12.

Kinzibuwalira okusonyiwa abalala nga balina ekibi kye bankoze? Abalala bwe batusobya, ne tumalira ebirowoozo byaffe ku ngeri gye tuwuliramu, kiyinza okutuleetera okubanyiigira oba obutaddamu kwogera nabo. Ku luuyi olulala, bwe tusonyiwa, tuba tukiraga nti tulina okukkiriza okw’amaanyi mu Yakuwa. Mu ngeri ki? Abo abatusobya baba ng’abafunye ebbanja gye tuli, nga naffe bwe tufuna ebbanja eri Katonda nga tukoze ebintu ebitamusanyusa. (Luk. 11:4) Bwe tusonyiwa abalala, tuba tukiraga nti okusiimibwa mu maaso ga Katonda kye tutwala ng’ekikulu okusinga okusasuza abalala ebbanja lye baba balina gye tuli. Abayigirizwa ba Yesu baali bakimanyi nti okusonyiwa abalala kyetaagisa okukkiriza. Yesu bwe yabagamba okusonyiwa n’abo abaabanga babasobezza enfunda n’enfunda, baamugamba nti: “Twongere okukkiriza.”​—Luk. 17:1-5.

Nsambajja okuwabulwa okuba kuvudde mu Byawandiikibwa? Mu kifo ky’okunoonya engeri gye tuyinza okuganyulwa mu kuwabulwa kwe tuba tufunye, tuyinza okutandika okunoonya ensobi mu kuwabulwa okwo oba mu oyo aba atuwabudde. (Nge. 19:20) Ekyo kiyinza okutulemesa okutuukanya endowooza yaffe n’eya Katonda.

Nneemulugunya ku abo abatwala obukulembeze mu kibiina? Abaisiraeri bwe bassa essira ku bigambo ebimalamu amaanyi abakessi ekkumi abataalina kukkiriza bye baayogera, baatandika okwemulugunya ku Musa ne Alooni. Bw’atyo Yakuwa yabuuza Musa nti: “Balituusa wa obutanzikiriza?” (Kubal. 14:2-4, 11) Mu butuufu, Abaisiraeri okwemulugunya kyalaga nti baali tebeesiga Katonda, eyali yalonda Musa ne Alooni. Mu ngeri y’emu, singa naffe twemulugunya ku abo Katonda b’alonze okutwala obukulembeze mu bantu be, ekyo kiyinza okulaga nti okukkiriza kwaffe kukendedde.

MAACi 29–APULI 4

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 15-16

“Weriinde Emyehembo Hamu n’Okweyesiga Ekihinguraine”

w11-E 9/15 27 ¶12

Yahwe Akumanyire?

Baitu Abaisaleri obubakaba bali omu muhanda nibagenda omu Nsi ey’Ekaba Eraganiziibwe, Kora akatandika kutekereza ngu entekaniza ey’obwebembezi Ruhanga akaba ataireho ekaba erumu ebizibu. Hanyuma abasaija abandi 250 abakaba bali bakuru omu ihanga nabo bakasagika Kora kulengaho kuleetaho empindahinduka. Kora hamu n’abasagiki be baine kuba baali nibatekereza ngu bakyaine enkoragana enungi na Yahwe. Bakagambira Musa ngu: “Musagaine okwekuza, baitu ekitebe kyona nikyo ekirukwera, omuntu wena omulibo, kandi [Yahwe] ali omulibo.” (Kubar. 16:1-3) Mali bakaba baine emyehembo kandi nibeyesiga ekihunguraine! Musa akabagambira ati: “[Yahwe] arayoleka abe okubali.” (Soma Okubara 16:5.) Nambere ekiro ekyahondireeho kyahweriire, Kora hamu n’abo abakaba bamusagikire baali bafiire.​—Kubar. 16:31-35.

w11-E 9/15 27 ¶11

Yahwe Akumanyire?

Omulingo Musa yayetwaizeemu n’omulingo Kora yayetwaizeemu, gukahukana obukyahikire ha kuteekamu ekitiinisa entekaniza ya Yahwe hamu n’encwamu ze. Omulingo bayetwaizemu gukakwataho omulingo Yahwe yabarozeremu. Kora akaba ali Omulevi kuruga omu baijukuru ba Kohasi, kandi akaba atungire emigisa nyingi, erukutwarramu kurora omulingo gw’ekyamahano nk’oku Yahwe yacungwire ihanga lya Isaleri kuraba omu Nyanja Erukutukura, akasagika encwamu ya Yahwe ey’okufubira Abaisaleri abajemiire Yahwe ha Rusozi Sinai, kandi akaba ali omu hali abo abaahimbaga esanduuko y’ekiragaano. (Kurug. 32:26-29; Kubar. 3:30, 31) Kinu nikyoleka ngu akaba amazire emyaka nyingi ali mwesigwa hali Yahwe, kandi baingi omu nkambi y’Abaisaleri bakaba nibamutekamu ekitiinisa.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

w98-E 9/1 20 ¶1-2

Kigumye ngu n’Oyebembeza Ebintu Ebisemeriire Kuba omu Kiikaro ky’Okubanza!

Ensonga enu Yahwe akagirora kuba y’amaani. Baibuli n’egamba eti, “Mukama yagambira Musa ati omusaija ogu aliitwa mazima” (Okubara 15:35) Habwaki Yahwe yayehuliire ati habw’ekintu omusaija onu ekiyakozere?

Abantu bakaba baine ebiro mukaaga kusorooza enku hamu n’okukora emirimo endi enyakwine akakwate n’ebyokulya, engoye, hamu n’oburaaro. Ekiro kya musanju kyona bakaba basemeriire kwejumbira omu bintu eby’omwoyo. N’obukiraaba ngu kikaba kitali kibi kusorooza enku, kikaba kitahikire kukozesa obwire obukaba butairweho kuramya Yahwe kusorooza enku. N’obukiraaba ngu Abakristaayo tibakyali hansi y’Ebiragiro bya Musa, ekintu kinu ekyabaireho tikirukutwegesa ngu kasumi kanu naitwe tusemeriire kwebembeza ebintu ebirukukirayo obukuru?​—Abafiripi 1:10, NW.

WEKAMBIRE OBUHEEREZA

w15-LU 5/15 15 ¶5-6

Weewale Amalala

Naye kiba kikyamu okwenyumiririza mu muntu oba mu kintu? Enkuluze emu egamba nti okwenyumiriza “kwe kuwulira ng’oli wa kitiibwa era nga teweenyooma” era “kwe kuba omumativu olw’ekintu ekirungi ky’okoze oba ky’olina, oba olw’ebintu ebirungi abantu bo bye bakoze oba bye balina.” Okwenyumiriza mu ngeri eyo tekiba kibi. Omutume Pawulo yagamba Abassessaloniika nti: “Tubeenyumiririzaamu mu bibiina bya Katonda olw’okugumiikiriza n’okukkiriza kwammwe mu kuyigganyizibwa kwammwe kwonna ne mu bibonoobono bye mugumira.” (2 Bas. 1:4) N’olwekyo, okwenyumiririza mu ebyo abalala bye bakoze oba mu ebyo by’okoze kiyinza obutaba kibi. Kya lwatu nti tetusaanidde kuswala kwogera ku b’eŋŋanda zaffe, ku buwangwa bwaffe, oba ku bitundu gye twakulira.​—Bik. 21:39.

Wadde ng’okwenyumiriza mu ngeri eyo tekiba kibi, tusaanidde okwewala okufuna amalala kubanga ekyo kisobola okwonoona enkolagana yaffe n’abalala era kisobola okwonoona enkolagana yaffe ne Yakuwa. Bwe tuweebwa amagezi amalungi, amalala gasobola okutuleetera okunyiiga oba okugaana okugakolerako. (Zab. 141:5) Omuntu ow’amalala aba yeerowoozaako yekka era emirundi mingi aba alowooza nti wa waggulu ku balala. Yakuwa akyawa abantu ab’amalala. (Ez. 33:28; Am. 6:8) Naye Sitaani kimusanyusa nnyo okulaba abantu nga booleka amalala nga ye. Nga Sitaani ateekwa okuba nga yasanyuka nnyo okulaba nga Nimuloodi, Falaawo, ne Abusaalomu boolese amalala! (Lub. 10:8, 9; Kuv. 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Amalala era ge gaaleetera Kayini okufiirwa enkolagana ye ne Katonda. Katonda yamuwabula naye n’agaana okuwuliriza. Ekyo kyamuviirako ebizibu eby’amaanyi.​—Lub. 4:6-8.

APULI 5-11

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 17-19

“Ninyowe . . . Obugwetwa Bwawe”

w11-E 9/15 13 ¶9

N’oikiriza Yahwe Kuba Mugabo Gwawe?

Teekerezaaho Abalevi, abataatungaga obugwetwa bw’itaka. Habwokuba bakaba baine kwebembeza okuramya kw’amananu kukira ekintu ekindi kyona, bakaba basemeriire kwesiga Yahwe kubahikyaho ebyetaago byabo byona habwokuba nuwe yabagambiire ati: “Ninyowe mugabo gwawe.” (Kubar. 18:20) N’obukiraaba ngu titurukuheereza ha yekaru yonyini nk’oku banyakatagara n’Abalevi bakoraga, nitusobora kuhondera eky’okurorraho kyabo, obu nitwesiga ngu Yahwe naija kutuha byona ebiturukwetaaga. Nk’oku empero eriyo n’eyeyongera kwirra haihi, kikuru naitwe tweyongerre kimu kwesiga ngu Ruhanga aine amaani ag’okutuha ebyetaago byaitu.​—Kus. 13:17.

w11-E 9/15 7 ¶4

Yahwe Nugwo Mugabo Gwange

Obujunanizibwa obu, bukaba nibumanyisa ki hali Abalevi? Omu kiikaro ky’okubaha obugwetwa bw’itaka, Yahwe akagamba ngu nuwe mugabo gwabo. Bakaheebwa obujunanizibwa obw’omuheendo mwingi muno. “Obwanyakatagara bwa [Yahwe]” nubwo bwali bugweta bwabo. (Yos. 18:7) Ebyahandiikirwe ebyetoroire Okubara 18:20 nibyoleka ngu kinu kitabaletere kufooka abanaku rundi kuburwa ebyetaago byabo. (Soma Okubara 18:19, 21, 24.) Abalevi bakaba basemeriire kuheebwa “ebicweka bya ikumi byona okuba obugwetwa, okubasasura okuhereza kwabo okubakora.” Bahebwaga kimu kya ikumi kuruga ha bintu Abaisaleri ebibagesaga hamu n’obwingi bw’ebisoro byabo. Abalevi nabo bakaba basemeriire kuhayo kimu kya ikumi kuruga ha bintu ebibaabaga bahairwe, “omwebi ebirukukirayo oburungi,” kusagika obwanyakatagara. (Kubar. 18:25-29) Kandi banyakatagara nabo bakaba bali b’okuheebwaga “ebintu byona ebirukwera” abaana ba Isaleri ebibahayoga hali Ruhanga omu kiikaro nambere bamuramizaaga. Nahabweki, banyakatagara baali baine kukigumiza kimu ngu Yahwe n’asobora kubahikyaho ebyetaago byabo byona.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

g02-E 6/8 14 ¶2

Ekisura​—Eky’Obusubuzi eky’Omuhendo

Ekindi ekisura kikafooka akokurorraho ak’ekintu ekigumire kandi ekirukwikaraho. Nahabweki, omu Baibuli ekiragaano ekiine kuhikirizibwa kyayetwaaga “ekiragano kyekisura,” abaabaga nibakikora balyaga hamu ekiihuro ekirumu ekisura kugumya ekiragaano ekibakozere. (Okubara 18:19) Hansi y’Ebiragiro bya Musa, ekisura kyatekwaga ha bihongwa ebibahayoga ha kyoto ekirukwoleka ngu byabaga bitasiisikaire rundi bitajunzire.

APULI 12-18

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 20-21

“Ikara Oli Muculeezi n’Obworaaba n’Osindikirizibwa”

w19.02 12 ¶19

Ba Muculeezi Nukwo Osemeze Yahwe

Nitwija kwerinda kukora ensobi. Yongera otekerezeho ekyokurorraho kya Musa. Akamara emyaka nyingi ali muculeezi kandi akasemeza Yahwe. Baitu emyaka 40 ey’Abaisaleri baamazire omu irungu obwekaba eri haihi kuhwayo, Musa akalemwa kwoleka obwebundaazi. Nubwo akaba arugire kuziika munyaanya omu kiikaro ekirukwetwa Kadesi, kandi munyaanya onu nuwe asobora kuba yajunire obwomeezi bwe omu ihanga lya Misiri. Abaisareri bakaba bagarukiremu kwekwasa ngu tibarukurolererwa kurungi. Omurundi gunu bakaba ‘nibatera empaka na Musa’ habwokuburwa amaizi. Abaisareri bakeebwa ebyamahano byona Yahwe yakozere kurabira omuli Musa kandi bakeebwa n’omulingo Musa akaba amazire akasumi n’abebembera atarukwebembeza ebyetaago bye. Tigali maizi gonka agabaletiire kutontorroma baitu bakatontorromera na Musa oti rundi nuwe akaba abaletiire iroho.​—Kubar. 20:1-5, 9-11.

w19.02 13 ¶20-21

Ba Muculeezi Nukwo Osemeze Yahwe

Musa akakwatwa ekiniga ky’amaani yayebwa n’okwebundaaza. Yahwe akaba amuragiire abalize omwandaara baitu uwe akabaliza abantu n’ekiniga kandi yagamba ngu nuwe akaba nagenda kukora eky’amahano. Hanyuma akatera omwandaara emirundi ebiri amaizi maingi gatandika kurugayo. Emyehembo n’ekiniga bikamuletera kukora ensobi enu. (Zab. 106:32, 33) Musa akafeerwa omugisa gw’okutaaha omu Nsi ey’Ekaba Eraganiziibwe habwokutooleka obuculeezi omu kasumi ako konka.​​—Kubar. 20:12.

Ekyokurorraho kinu nikitwegesa amasomo g’amaani. Isomo ely’okubanza, twine kwikara nitutamu amaani kusobora kusigara tuli baculeezi. Nitusobora kwebwa kwoleka obuculeezi omu kaire kataito muno emyehembo n’etugarukamu hanyuma n’etuletera kubaza rundi kukora ekintu ky’obudoma. Isomo lyakabiri, okwetuntura nikusobora kutucekya nahabweki tusemeriire kwekamba kuba baculeezi n’omu bwire turukuba nitusindikirizibwa.

w09-E 9/1 19 ¶5

Omucwi w’Emisango ow’Agumira ha Kihikire

Eky’okubanza, Ruhanga akaba atagambiire Musa kubaliza abantu, kandi n’okubeeta abajeemu. Ekyakabiri Musa na Aroni bakalemwa kunyumiza Ruhanga. Ruhanga akagamba ngu: “Mutanyumize.” (Orukarra 12) Musa na Aroni obubaagambire ngu “itwe turabaletera amaizi,” bakasisana oti rundi nubo barukugenda kukora ekyamahano hatali Ruhanga. Ekyakasatu, ebigambo ebibaabalize bikasigikirra ha nsobi abantu ezibaali bakozere kara. Ruhanga akaba ayangiriire obusinge bw’okubanza obw’abajeemu kutaaha omu Kanani, nahabweki akakora ekintu nikyo kimu na hali Musa na Aroni. (Okubara 14:22, 23) Ekyakana, Musa na Aroni bakaba bali bebembezi ba Isaleri. Abo abaine obujunanizibwa obw’amaani Ruhanga abanihirramu bingi.​—Luka 12:48.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

w14-E 6/15 26 ¶12

Obuceke bw’Abandi Naiwe Oburora nk’Oku Yahwe Aburora?

Omu nyikara zinu zoona, Yahwe akaba n’asobora kuhwerekereza Aroni aho naaho. Baitu akakirora nk’oku Aroni akaba atali muntu mubi kandi akaba atakozere ekibi ekihinguraine. Nikisisana ngu Aroni akaikiriza enyikara ey’akaba arumu rundi okusindikirizibwa kuruga omu bantu abakaba bamwetoroire kumuletera kukora ekintu ekitahikire. Baitu kandi, obubamugambiraga ensobi ze, aho naaho yazikirizaaga kandi yasagikaga Yahwe ekiyabaga acwiremu. (Kurug. 32:26; Kubar. 12:11; 20:23-27) Yahwe akacwamu kuteeka omutima ha kwikiriza okw’amaani Aroni okwaba aine hamu n’omutima gwe ogw’okwegarukamu. Hanyuma ey’emyaka nyingi, Aroni hamu n’abaijukuru be babazibwahoga nk’abantu abatiinaga Yahwe.​—Zab. 115:10-12; 135:19, 20.

WEKAMBIRE OBUHEEREZA

mwbr21.3-LU 10

Engeri gy’Oyinza Okufugamu Obusungu Bwo

Beera n’ekiruubirirwa. Mu kifo ky’okugamba nti, “Nze bwe ntyo bwe ndi,” gezaako okukola enkyukakyuka mu bbanga eggere​—oboolyawo oyinza okwewa ebbanga lya myezi mukaaga. Mu kiseera ekyo gezaako okulaba w’otuuse. Buli lw’osunguwala, wandiika (1) ekikuviiriddeko okusunguwala, (2) engeri gye weeyisizzaamu, ne (3) engeri esingako obulungi gye wandyeyisizzaamu, n’ensonga lwaki wandyeyisizza bw’otyo. Kifuule kiruubirirwa kyo okweyisa obulungi omulundi omulala nga waliwo akunyiizizza. Ky’oyinza okukola: Wandiikanga n’ebirungi by’oba otuuseeko! Wandiika engeri gy’owuliramu ng’ofuze obusungu.​—Amagezi okuva mu Bayibuli: Abakkolosaayi 3:8.

Sookanga kufumiitiriza nga tonnabaako ky’oyogera oba ky’okola. Bwe wabaawo akunyiizizza, weewale okwogera ekyo ekisoose okukujjira mu birowoozo. Mu kifo ky’ekyo, sooka ofumiitirize. Ssa ekikkowe bwe kiba kyetaagisa. Erik ow’emyaka 15 agamba nti: “Bwe nzissa ekikkowe, kinnyamba okufumiitiriza nga sinnaba kwogera oba kukola kintu kye nnyinza okwejjusa oluvannyuma.”​—Amagezi okuva mu Bayibuli: Engero 21:23.

Lowooza ku byonna ebizingirwamu. Oluusi oyinza okunyiiga amangu olw’okuba olowoozezza ku kintu kimu kyokka​—engeri ekyo ekyogeddwa oba ekikoleddwa gye kikukutteko. Gezaako okulowooza ku birala ebizingirwamu. Omuwala ayitibwa Jessica agamba nti: “Omuntu ne bw’aba akoze ekinnyiiza, ebiseera ebisinga wabaawo ensonga endeetera obutasunguwala mangu.”​—Amagezi okuva mu Bayibuli: Engero 19:11.

Bwe kiba kyetaagisa, vaawo. Bayibuli egamba nti: “Ovangawo ng’oluyombo terunnabalukawo.” (Engero 17:14) Ng’ekyawandiikibwa ekyo bwe kiraze, oluusi kiba kya magezi okuvaawo ng’embeera tennasajjuka. Oluvannyuma, mu kifo ky’okweyongera okulowooza ku ebyo ebibaddewo, ekiyinza okukuviirako okusunguwala, baako ebirala by’okola. Omuwala ayitibwa Danielle agamba nti: “Nkirabye nti okukola dduyiro kinnyamba okukkakkana n’okufuga obusungu.”

Yiga okwesonyiwa ebintu ebimu. Bayibuli egamba nti: “Bwe musunguwala temwonoona. Mwogerere mu mitima gyammwe, . . . era musirike.” (Zabbuli 4:4) Weetegereze nti si kikyamu kusunguwala. Naye ekyebuuzibwa kiri nti, Weeyisa otya ng’osunguwadde? Omuvubuka ayitibwa Richard agamba nti: “Bw’oleka abalala okukuleetera obutafuga busungu bwo, baba bakuwangudde. Lwaki togezaako okwesonyiwa ensonga?” Bw’okola bw’otyo ojja kuba ofuga obusungu bwo, mu kifo ky’okubuleka okukufuga.

APULI 19-25

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 22-24

“Yahwe Ahindura Omukyeno Agufoora Omugisa”

bt-E 53 ¶5

Kurangirra “Amakuru Amarungi Agarukukwata Hali Yesu”

Nk’oku kyabaire omu kyasa eky’okubanza, n’omu kasumi kanu okuhiganiza abantu ba Yahwe tikisoboire kulemesa omulimo gw’okutebeza. Emirundi nyingi Abakristaayo obubahambiriza kuruga omu kicweka ekimu kugenda omu kindi​—kurabira omu kubateeka omu nkomo rundi kubatwara omu biikaro ebindi​—kirugiremu amakuru amarungi kutebezebwa omu kiikaro ekihyaka. Ekyokurorraho, omu Bulemu obw’Ensi Yoona II, Abakaiso ba Yahwe bakasobora kutebeza omu nkambi z’Abanazi. Omuyudaaya ayatangatangaine Abakaiso ba Yahwe omu nkambi ezi nagamba ati: “Obumanzi abasibe abakaba bali Bakaiso ba Yahwe obubayolekere bukangumya ngu okwikiriza kwabu kukaba nikusigikirra ha Byahandiikirwe​—kandi na nyowe nkafooka omu h’Abakaiso ba Yahwe.”

it-2-E 291

Iraro

Kugwa Iraro habw’Okuhakaniza Yahwe. Omu mulingo gw’obudomadoma nabbi Baramu akaba nagonza kuranga obunabbi oburukukyena Abaisaleri nukwo atunge sente kuruga hali Omukama Baraka owa Moabu, baitu Yahwe atamwikirize kukora ekintu kinu. Omukwenda Petero akahandiikaho Baramu ati: “Enkaina etarukugamba ekagamba niraka lyomuntu netanga iraro lya nabi ogu.” Omukubazaaho iraro lya Baramu omukwenda akakozesa ekigambo ky’Oruyonaani pa·ra·phro·niʹa, ekisobora kumanyisa “omuntu kuhuguka akaruga ha bitekerezo bye.”​—2Pet 2:15, 16; Kubar 22:26-31.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

w04-E 8/1 27 ¶2

Ebiturukwega Kuruga omu Kitabu ky’Okubara

22:20-22​—Habwaki Yahwe yakwatiirwe Baramu ekiniga? Yahwe akaba agambiire nabbi Baramu ngu atakyena Abaisaleri. (Okubara 22:12) Baitu, nabbi akagenda n’abasaija ba Baraka aine ekigendererwa eky’okukyena Abaisaleri. Baramu akagonza kusemeza omukama wa Moabu nukwo atunge empera kuruga haluwe. (2 Petero 2:15, 16; Yuda 11) N’obukiraaba ngu Baramu akahambirizibwa kuha Abaisaleri omugisa omu kiikaro ky’okubakyena, habw’okugonza kusiimwa omukama akaleeta ekitekerezo ngu bakozese abakazi abarukuramya Baali kusoonasoona abasaija Abaisaleri. (Okubara 31:15, 16) Nahabweki, Ruhanga akakwatirwa Baramu ekiniga habw’okuba akaba ali mugobya kandi aine omururu mwingi.

APULI 26–MAAYI 2

EBITURUKWEGA KURUGA OMU BAIBULI | OKUBARA 25-26

“Omuntu Omu n’Asobora Kuletaho Embaganiza?”

lvs-E 118 ¶1-2

“Muiruke Obusihani!”

OMUSOHI agenda omu kaikaro nambere asobora kusanga ekika ky’encu eky’arukugonza kukwata. Atunga akokulya akateeka ha irobo kandi alinaga omu maizi. Hanyuma alinda atarukujwaha, kandi encu obw’enena ha kokulya ako, ahurra irobo niryetengisa kandi obw’alisikayo likwatira omu nsaya z’encu kandi agiiha omu maizi.

Omu mulingo nugwo gumu, abantu nabo nibasobora kusohwa. Ekyokurorraho, Abaisaleri bakaba bali haihi kuhika omu Nsi ey’Ekaba Eraganiziibwe obubatiire orukande omu kihanga kya Moabu. Omukama wa Moabu akaraganiza kuha omusaija arukwetwa Baramu sente nyingi kakuba akyena Abaisaleri. Ha kumalirra, Baramu akaserra omulingo gw’okuletera Abaisaleri kweretera omukyeno bonka. Akaserra akatego akasemeriire. Akasindika abaisiki Abamoabu kugenda omu nkambi y’Abaisaleri kusoonasoona abasaija.​—Okubara 22:1-7; 31:15, 16; Okusuku’rwa 2:14.

lvs-E 119 ¶4

“Muiruke Obusihani!”

Habwaki Abaisaleri baingi bagwire omu mutego gwa Baramu? Bakaba nibatekerezaaho okwesemeza bonka, kandi bayebwa ebintu byona Yahwe eby’akaba abakoliire. Abaisaleri baali baine ensonga nyingi ezakubaletiire kwikara bali besigwa hali Ruhanga. Akaba abajunire kuruga omu bwiru bwa Misiri, akabaliisa obubakaba bali omu irungu, kandi akaba abalesere kurungi yabahikya ha mutaano gw’Ensi ey’Ekaba Eraganiziibwe. (Abaheburaniya 3:12) Baitu nabwo, bakoohebwa bayetaba omu busiihani. Omukwenda Paulo akahandiika ati: “Kunu tutasihana, nkabamu halibo okubasihaine, kandi bagwa.”​—1 Abakolinso 10:8.

Eby’Omuhendo Kuruga Omu Baibuli

it-1-E 359 ¶1-2

Omutaano

Nahabweki nikisisana ngu kugaba itaka hagati y’enganda kukaba nikusigikirra ha songa zinu ibiri: ebyarugaga omu kutoma, hamu n’obukooto bw’oruganda. Nikisobora kuba ngu okutoma kwakonyeraga kwoleka orubaju nambere hali itaka eriraheebwa buli ruganda, ekyasobozeseze kumanya orubaju nambere buli ruganda ruraikara, ekyokurorraho Omumatemba rundi Amasirimuka, Burugaizooba rundi Bugwaizooba, haihi n’omwaro rundi ha nsozi. Encwamu ey’okutoma ekaruga hali Yahwe kandi yatangiraga abantu kukwatirwangana ihali rundi okukungana hagati y’enganda. (Nfu 16:33) Kurabira omu mulingo gunu Ruhanga akaba n’asobora kuterekereza ensonga kurora ngu enyikara ya buli ruganda yakwatagana n’obunabbi bwa Yakobo obuyarangire ali haihi kufa oburukusangwa omu Okubanza 49:1-33.

Hanyuma y’okukozesa okutoma kumanya rubaju ki nambere oruganda ruratunga obugwetwa bwarwo, kyayetagisaaga kucwamu ha bukooto bw’ekiikaro ekisemeriire kuheebwa buli ruganda. Kusobora kukora kinu basigikirraga ha nsoga eyakabiri: Obukooto bw’oruganda. “Kandi muligwetwa ensi habwokutoma, [nkebika] byanyu okubiri; abaingi mulibaha obugwetwa bwingi, nabake mulibaha obugwetwa obuke. Nambere mulitomera omuntu wena, nuho haliba obugwetwabwe.” (Kubar 33:54) Encwamu eyarugaga omu kutoma erukwoleka orubaju tiyahindukaga, baitu kyayetagisaaga kuhinduramu obukyahikaga ha bukooto bw’obugwetwa. Nahabweki, obugwetwa obw’oruganda rwa Yuda obubwasangirwe ngu bukooto muno, bakabukeehya kandi ebicweka ebimu baabiheereza oruganda rwa Simeoni.​—Yos 19:9.

WEKAMBIRE OBUHEEREZA

mwb21.3-LU 13

Lwaki 1 Abakkolinso 10:8 wagamba nti Abayisirayiri 23,000 be baafa olw’okwenyigira mu bugwenyufu, ate nga Okubala 25:9 wagamba nti 24,000 be baafa?

Waliwo ensonga eziwerako lwaki omuwendo oguli mu nnyiriri ezo ebbiri gwawukana. Ensonga esooka eri nti omuwendo omutuufu guyinza okuba nga gwali wakati w’abantu 23,000 ne 24,000, ne kiba nga kisoboka okugambibwa nti okutwalira awamu baali abantu 23,000 oba 24,000.

Lowooza ku nsonga endala. Omutume Pawulo yayogera ku ebyo ebyatuuka ku Bayisirayiri mu Sitimu ng’okulabula eri Abakristaayo abaali mu kibuga Kkolinso ekyali kijjuddemu ebikolwa eby’obugwenyufu. Yabagamba nti: “Tetwendanga ng’abamu ku bo bwe baayenda, abantu 23,000 ne bafa ku lunaku lumu.” Bwe yali ayogera ku abo Yakuwa kennyini be yatta ng’akozesa ekirwadde olw’okwenyigira mu bugwenyufu, Pawulo yagamba nti baali abantu 23,000.​—1 Abakkolinso 10:8.

Kyokka Okubala essuula 25, walaga nti ‘Isirayiri yeetaba mu kusinza Bbaali ow’e Pyoli; Yakuwa n’asunguwalira Isirayiri.’ Oluvannyuma Yakuwa yalagira Musa okutta abo bonna ‘abaakulemberamu abantu.’ Musa yagamba abalamuzi okutuukiriza ekiragiro ekyo. Ku nkomerero, Fenekaasi bwe yatta Omuyisirayiri eyali aleese omukazi Omumidiyaani mu lusiisira, ‘ekirwadde kyakomezebwa.’ Bayibuli egamba nti: “Abo abaafa ekirwadde baali 24,000.”​—Okubala 25:1-9.

Omuwendo oguweebwa mu Okubala guyinza okuba nga guzingiramu abo ‘abaakulemberamu abantu’ abalamuzi be batta, n’abo Yakuwa kennyini be yatta ng’akozesa ekirwadde. Abo abalamuzi be batta bayinza okuba nga baali 1000, abantu bonna abaafa ne baba nga baawera 24,000. Ka kibe nti abo abaakulemberamu abantu nabo beenyigira mu bugwenyufu, beetaba mu kusaaddaakira katonda ow’obulimba, oba baawagira abo abaabyenyigiramu, nabo baali ‘beetabye mu kusinza Bbaali ow’e Pyoli.’

Ekitabo ekimu ekinnyonnyola ebigambo ebiri mu Bayibuli kigamba nti ekigambo ‘okwetaba’ ekikozesebwa mu Okubala 25:3 kiyinza okutegeeza “omuntu omu okunywerera ku mulala.” Abayisirayiri baali beewaayo eri Yakuwa, naye bwe ‘beetaba mu kusinza Bbaali ow’e Pyoli,’ baayonoona enkolagana yaabwe ne Yakuwa. Oluvannyuma lw’emyaka nga 700, Yakuwa ng’ayitira mu nnabbi Koseya, yayogera bw’ati ku Bayisirayiri: “Baagenda eri Bbaali ow’e Pyoli; beewaayo eri ekintu ekiswaza, ne bafuuka ekyenyinyaza okufaananako ekintu kye baayagala.” (Koseya 9:10) Abo bonna abaakola ekintu ekyo baali basaana okubonerezebwa. N’olwekyo, Musa yajjukiza Abayisirayiri nti: “Amaaso gammwe gaalaba ebyo Yakuwa bye yakola ebikwata ku Bbaali ow’e Pyoli. Buli muntu eyagoberera Bbaali ow’e Pyoli Yakuwa Katonda wammwe yamuzikiriza n’amuggya mu mmwe.”​—Ekyamateeka 4:3.

    Ebitabu byʼOrutoro (1996-2023)
    Rugamu
    Taahamu
    • Rutoro
    • Gabana
    • Setingi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiragiro by'Okuhondera
    • Ebiragiro Ebirukulinda Ebirukukukwataho
    • Ebirukukukwataho
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Gabana